Τρίτη 11 Δεκεμβρίου 2018

Ιερός Ναός Αγίας Τριάδος, Τρίκερι Μαγνησίας.

πηγή

Στον Ναό που διαθέτει ένα από τα καλύτερα τέμπλα της Ορθοδοξίας, 
εκτός της Θαυματουργής Εικόνας της Παναγίας Τρικεριώτισσας 
φυλάσσεται και ο Θρόνος του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.!!


Το Τρίκερι είναι χωριό του νομού  Μαγνησίας  χτισμένο αμφιθεατρικά στην κορυφή του υψώματος στη άκρη της χερσονήσου της Μαγνησίας, ανατολικά της εισόδου του Παγασητικού κόλπο και μέχρι και την δεκαετία του 1970 δεν διέθετε πρόσβαση από χερσαίο δρόμο και η επικοινωνία γινόταν αποκλειστικά από την θάλασσα.


Πανοραμική άποψη του χωριού Τρίκερι 
πηγή
Η ιστορία του Τρίκερι χάνεται κάπου ανάμεσα στην μυθολογία και την παράδοση, σύμφωνα με κάποια εκδοχή ο Αίας ο Λοκρός, ο ήρωας του Τρωικού πολέμου, ναυάγησε στην περιοχή και βγήκε στη στεριά με το πλήρωμα και τον σκύλο του ενώ σύμφωνα με κάποια άλλη εκδοχή της παράδοσης, βγήκε ο Αίας να κυνηγήσει στο πυκνό δάσος του Τρίκερι και έχασε το σκυλί του.

Είναι πολύ πιθανόν, από τις δύο παραπάνω εκδοχές η μία να είναι πραγματική, γιατί εξηγεί ότι προς τιμήν του Αίαντα, το ακρωτήριο ονομάστηκε σε Αιάντειο, ο παλαιότερος Δήμος ονομάστηκε Δήμος Αιαντείου και η σφραγίδα αυτού του Δήμου να έχει ως έμβλημα το σκύλο ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι και η Κοινότητα Τρικέρων, μέχρι πριν λίγο καιρό, είχε επίσης ως έμβλημά της το σκύλο.

Πανοραμική άποψη από το νησάκι Τρίκερι 
πηγή
Η γνωστή σε εμάς ως σήμερα ιστορία του τόπου ξεκινά από το νησάκι Παλαιό Τρίκερι, το οποίο στέκει σαν «φύλακας» στην είσοδο του Παγασητικού κόλπου. 

Η αρχαία ομηρική ονομασία «Κικύνηθος», η οποία συναντάται στα «Γεωγραφικά» του αρχαίου ιστορικού Στράβωνα «Εν δε τω Παγασιτικώ κόλπω νήσος εστί Κικύνηθος και πόλις ομώνυμος», αλλά και στα γραπτά του Σκύλακα, και παραπέμπει σε μπούκλες μαλλιών ή σε σκύλους ενώ ο Αργύρης Φιλιωπίδης από την πλευρά του υποστηρίζει, ότι η Αργώ του Ιάσονα άραξε πρώτη φορά στο νησί των Τρικέρων, του οποίου οι κάτοικοί του λάτρευαν τον Ποσειδώνα, έχοντας χαράξει στα νομίσματα το πρόσωπό του. 

Η επιγραφή με την χρονιά 1739 εξωτερικά του Ναού
 πηγή
Η πόλη Κικύνηθος κατοικείται από την Λίθινη, Μυκηναϊκή, Ρωμαϊκή και Βυζαντινή εποχή, ενώ κατά τους 16ο με 17ο αιώνα εγκαταστάθηκαν ομάδες κυνηγημένων Ελλήνων από τα Κάκλα της Μάνης, που ασχολήθηκαν με το ψάρεμα και τα σφουγγάρια.

Στα μισά του 17ου αιώνα οι κάτοικοι εγκατέλειψαν το νησί εξαιτίας των επιδρομών Βερβερινών και Αλγερινών πειρατών και όντες θιασώτες της ελεύθερης ζωής, πήγαν να εγκατασταθούν, για μεγαλύτερη ασφάλεια, στον απόκρημνο βράχο, «εις την άκρην γην της Μαγνησίας επάνω εις το βουνόν του Διός», όπως λέει ο Φιλιππίδης, το Τισσαίον Όρος ή «Πριόνα». 

Λέγεται επίσης, ότι οι κάτοικοι κατέφυγαν πρώτα στον Θεριάκοντα, στις σημερινές Κόττες και μετά κατέληξαν σε έναν απότομο ψηλό βράχο της απέναντι ξηράς, το σημερινό Τρίκερι, για περισσότερη ασφάλεια σε μέρος που «ελέγχει και δεν ελέγχεται».

Σύμφωνα με τον Κ. Πατρίκο, ο αποικισμός στην νέα θέση, έγινε με μεγάλη ιεροτελεστία. Η παράδοση λέει πως πήραν το όνομα Τρίκερι (εκκλησιαστικό σκεύος με τρία κεριά σύμβολο της Αγίας Τριάδας) από την Αγία Τράπεζα της εκκλησίας του νησιού και μετά, κλήρος και λαός, τράβηξαν για τη νέα τους αποικία.

Το επιβλητικό καμπαναριό στην είσοδο του Ναού 
πηγή
Βγήκαν στην απέναντι στεριά και πήραν τον ανήφορο, εκεί που θα έλιωναν τα κεριά, εκεί θα κτίζανε την καινούρια εκκλησιά τους, τα κεριά τέλειωσαν στην κορυφή του σημερινού χωριού, σε 300 μέτρα υψόμετρο και την εκκλησία που έκτισαν την ονόμασαν «Αγία Τριάδα», από το Τρίκερι που συμβολίζει την Αγία Τριάδα και το χωριό Τρίκερι.

Έτσι, η Χώρα άρχισε να χτίζεται στις αρχές του 17ου αιώνα, πριν ακόμη εποικιστεί το Πήλιο και εκτός από τους εκδιωγμένους Μανιάτες, εποίκισαν την περιοχή στις αρχές του 18ου αιώνα και Bλάχοι της Πίνδου που αυτοί, μαζί με τους γηγενείς κατοίκους έχτισαν το Τρίκερι, που συνδυάζει την νησιωτική φυσιογνωμία με τους μανιάτικους πύργους και τα μακεδονίτικα χαγιάτια που σώζονται ακόμη και ως σήμερα.

Τα Τρικεριώτικα Πυργόσπιτα, σύμφωνα με τον φιλόλογο Γιάννη Δ. Πατρίκο, ανήκουν στον τύπο του Βορειοελλαδίτικου αρχοντικού και κατασκευάστηκαν από Ηπειρώτες μαστόρους, κυρίως από τα Ιωάννινα, που περιδιαβαίνουν τα Πηλιορείτικα χωριά στα μέσα του 18ου αιώνα. 

Όλα είναι τριώροφα, οι δύο πρώτοι όροφοι είναι χτισμένοι με καλοπελεκημένες πέτρες και χοντρούς τοίχους, οι οποίοι κατά διαστήματα ενισχύονται με εντοιχισμένες ξυλοδεσιές οριζόντιων δοκαριών αγριοκαστανιάς. 

Οι συμμετέχοντες Τρικεριώτες στην Φιλική Εταιρεία 
πηγή
Το 1939 έχτισαν την τρίκλιτη βασιλική της Αγίας Τριάδας και γύρω από αυτήν το νέο τους χωριό ενώ λόγω του βραχώδους εδάφους, που δεν επέτρεψε την ευρεία ανάπτυξη της γεωργίας, στράφηκαν στη θάλασσα. 

Τον 18ο αιώνα απέκτησαν σημαντικό στόλο και ανέπτυξαν το διαμετακομιστικό εμπόριο, ενώ ασχολούνταν με την αλιεία και τη σπογγαλιεία. Τότε ιδρύθηκε και η Αγία Κυριακή, οικισμός - επίνειο για το Τρίκερι.

Σημαντική υπήρξε και η συμμετοχή των Τρικεριωτών στην Eπανάσταση του 1821. 

Σύμφωνα με τον καθηγητή και ιστορικό ερευνητή Κώστα Πατρίκο, η 2α Μαίου ήταν μεγάλη ημέρα για το Τρίκερι και την Μαγνησία, οι Καπαεταναίοι Τσαμαδός, Κριεζής, Κούτσης και Κυριάκος προσορμίζονται στην Αγία Κυριακή, ενώ την ίδια μέρα φτάνει και ο φλογερός Αρχιμανδρίτης Άνθιμος Γαζής

Όλοι μαζί συνεδριάζουν στο αρχοντικό του Στάθη Γιάννη και παίρνουν την απόφαση της εξέγερσης. 

Ο Γαζής στην πλατεία του χωριού διαβάζει σε παλλαϊκή συγκέντρωση την Επαναστατική του Προκύρηξη και μέσα σε ατμόσφαιρα εθνικής έξαρσης και γενικού ενθουσιασμού υψώνει την επαναστατική σημαία και έτσι κηρύχτηκε η επανάσταση στο Τρίκερι.

Το τέμπλο του ναού έχει χαρακτηριστεί από το
Οικουμενικό Πατριαρχείο και το υπουργείο πολιτισμού
ως ένα από τα τρία καλύτερα ξυλόγλυπτα τέμπλα
στην Ελλάδα
 
πηγή
Είχε προηγηθεί μια άλλη σημαδιακή μέρα για το Τρίκερι, η 24η Μαρτίου του 1818. 

Ήταν τότε, που οι πρωτεργάτες της Φιλικής Εταιρείας Αθανάσιος Τσακάλωφ και Άνθιμος Γαζής, φτάνουν στο ιστορικό ναυτοχώρι και ιδρύουν την «Εφορείαν Τρικέρων», τμήμα της Φιλικής Εταιρείας. Σε κανένα άλλο μέρος της Θεσσαλίας δεν συστάθηκε παρόμοια εφορεία και αυτό οφείλεται στο ότι το Τρίκερι με τους πολλούς καραβοκύρηδες είχε γίνει το πλέον γνωστό χωριό του Πηλίου στα λιμάνια του εξωτερικού και στους στενούς κύκλους των φιλικών της Οδησσού. 

Έτσι με τη σύμπηξη της Εφορείας των Τρικέρων δημιουργείται η κύρια και επίσημη επαναστατική βάση στη Θεσσαλομαγνησία και οι Τρικεριώτες καπεταναίοι και συνάμα Φιλικοί, συγκεντρώνουν πολεμοφόδια, τρόφιμα, εξοπλίζουν πληρέστερα τα πλοία τους με κανόνια και συγκροτούν επαναστατικά σώματα. 

Λεπτομέρεια του εξαιρετικού ξυλόγλυπτου τέμπλου 
πηγή
Λεπτομέρεια του εξαιρετικού ξυλόγλυπτου τέμπλου  
πηγή

Τα εξαιρετικά περίτεχνα ξυλόγλυπτα βημόθυρα 
πηγή
Όλες αυτές τις προεπαναστατικές ενέργειες διευκόλυνε και το ότι το Τρίκερι είχε μείνει απάτητο από τους Τούρκους, οι οποίοι διαφέντευαν την πεδινή περιοχή του Βελεστίνου και του Βόλου. 

Έτσι με την κήρυξη της Επανάστασης η Θεσσαλομαγνησία με πρωτοπόρο το Τρίκερι δεν αργεί να επαναστατήσει, στις 2 Μαΐου 1821.

Από τον Ιούνιο του 1821 μέχρι τον Οκτώβριο του 1823 το Τρίκερι είναι το κέντρο της επανάστασης και το μόνο ελεύθερο μέρος της Μαγνησίας και Θεσσαλίας. 

Στο διάστημα αυτό τα Τρικεριώτικα καράβια αναλαμβάνουν πολλαπλές δράσεις σε διάφορα σημεία της περιοχής, ενώ επιπλέον το Τρίκερι απασχολεί πολυάριθμα στρατεύματα του Δράμαλη, περέχοντας έτσι πολύτιμες υπηρεσίες στην Κεντρική και Νότια Ελλάδα, όπου ήταν το κατ’ εξοχήν θέατρο των πολεμικών επιχειρήσεων. 

Στην γύρω από το Τρίκερι περιοχή θα λάβουν χώρα φοβερές μάχες και επανειλημμένα θα αποκρουσθούν οι εχθρικές επιδρομές στην νήσο Αλατάς, στην Παναγία και στις Βαθύλακες όμως το 1823 το τελευταίο προπύργιο της επανάστασης της Θεσσαλίας υποτάσσεται στους άγριους στρατιώτες του Κιουτουχή και του Λουμπούτ Πασά. 

Λεπτομέρεια του εξαιρετικού ξυλόγλυπτου τέμπλου  
πηγή
Λεπτομέρεια του εξαιρετικού ξυλόγλυπτου τέμπλου  
πηγή

πηγή
Οι Τρικεριώτες όμως με τα πλοία τους δεν σταματούν τον αγώνα στο Αιγαίο εναντίον της Τουρκικής αρμάδας. 

Έτσι το 1827 βοηθούν τον Άστιγγα, κυβερνήτη της ατμοκίνητης «Καρτερίας» και βυθίζουν στον όρμο «Βαθύ» των Τρικέρων μεγάλο τούρκικο καράβι.

Το 1832 όμως το Τρίκερι μένει έξω από τα σύνορα του Ελληνικού κράτος με την οριστική του απελευθέρωση να πραγματοποιείται στις 2 Νοέμβρη του 1881 και όσα παιδιά γεννήθηκαν εκείνη τη χρονιά στο Τρίκερι πήραν τα ονόματα Ελευθερία και Λευτέρης.

Μετά το 1880, οπότε εντάχθηκε στην ελληνική επικράτεια, άρχισε να συνέρχεται, να ξαναφτιάχνει στόλο και να οργανώνει τη σπογγαλιεία, η φτώχεια όμως οδήγησε τους Tρικεριώτες στη μετανάστευση.

Στις αρχές του 20ού αιώνα, πολλοί έφυγαν στην Αμερική, ενώ μόνο τα παιδιά των πλούσιων οικογενειών έφυγαν για σπουδές και έμειναν στα αστικά κέντρα, ο τόπος ερήμωσε και απομονώθηκε ξανά, τα σφουγγάρια χάθηκαν σε όλη τη Μεσόγειο και όσοι απέμειναν στο Τρίκερι έγιναν τελικά ναυτικοί, ψαράδες ή πήγαν και στο Πολεμικό Nαυτικό.

Μια σειρά από καινούρια στασίδια σε κάθε κλίτος, οδηγούν στις 
βοηθητικές πύλες του ιερού που τις φρουρούν 
οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. 
πηγή

Ο κεντρικός χορός (πολυέλαιος) του ναού 
πηγή
Ο Ιερός ναός της Αγίας Τριάδας είναι ένας μικρός ναός και εξωτερικά αρκετά λιτός με ένα κομμάτι μιας παλιάς πλάκας, με την χρονολογία 1739, που βρίσκεται στο εξωτερικό μέρος του.

Ακριβή χρονολογία κατασκευής δε γνωρίζουμε αφού δεν υπάρχει τίποτα καταγεγραμμένο στα αρχεία της εκκλησίας.

Ο πετρόχτιστος Ναός διαθέτει νάρθηκα ή πρόναο, στα παλιότερα χρόνια δε βαφτίζονταν τα παιδιά σε νηπιακή ηλικία όπως συνηθίζεται σήμερα, έπρεπε να περάσουν πρώτα από ένα στάδιο κατήχησης ώστε να προετοιμαστούν για το μυστήριο της βάφτισης και στο στάδιο αυτό οι κατηχούμενοι παρακολουθούσαν τη θεία λειτουργία μέσα στον κυρίως ναό, αλλά πριν διαβάσουν το Σύμβολο Της Πίστης (Πιστεύω) έπρεπε να περάσουν στον πρόναο, απ' όπου θα παρακολουθούσαν το υπόλοιπο της Θείας Λειτουργίας.

πηγή
Η επιγραφή με το ιστορικό του Θρόνου του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
πηγή
Ο Θρόνος του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Τον αγόρασαν Τρικεριώτες καπεταναίοι από την
Βαρκελώνη της Ισπανίας, όπου κατασκευάστηκε για να
υποδεχτεί τον κατακτητή Ναπολέοντα.
 
πηγή
Το εσωτερικό του ναού έρχεται σε τρομερή αντίθεση με το λιτό εξωτερικό του, εδώ κυριαρχεί ένας σχεδόν μπαρόκ διάκοσμος, βαρύς κι επιβλητικός που σε καθηλώνει.

Στο πρόναο δεσπόζει μια πολύ παλιά τοιχογραφία που απεικονίζει στη δεξιά πλευρά την κόλαση και στην αριστερή τον παράδεισο, δυστυχώς η φθορά που έχει υποστεί λόγω της παλαιότητας και της ελλιπούς συντήρησης είναι ορατή.

Ο Ναός είναι του τύπου Ορθογώνια Βασιλική άνευ τρούλου, τρίκλιτη, χωρισμένη σε τρία μέρη (κλίτη) ενώ μια σειρά από καινούρια στασίδια σε κάθε κλίτος, οδηγούν στις βοηθητικές πύλες του ιερού που τις φρουρούν οι Αρχάγγελοι Μιχαήλ και Γαβριήλ. 

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού εντυπωσιάζει και σύμφωνα με τον φιλόλογο Κ.Δ Πατρίκιο είναι ένα: "Αριστούργημα ξυλογλυπτικής είναι το τέμπλο με φυτικά ή ζωικά μοτίβα, στα διάχωρα του οποίου υπάρχουν οι δεσποτικές εικόνες βυζαντινής τεχνοτροπίας.", που κάποτε ήταν ντυμένο με φύλλα χρυσού, αλλά τώρα είναι έτοιμο να καταρρεύσει αφού το κόστος αναπαλαίωσης είναι απαγορευτικό.

Το αξιοπερίεργο είναι πως ενώ έχει χαρακτηριστεί από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και το υπουργείο πολιτισμού ως ένα από τα τρία καλύτερα ξυλόγλυπτα τέμπλα στην Ελλάδα, δεν μπορεί να αναπαλαιωθεί λόγο κόστους και κινδυνεύει να καταρρεύσει.

Κάτω από τον άμβωνα, που είναι σκαρφαλωμένος πάνω σε έναν από τους κίονες του ναού, υπάρχει, Ο θρόνος του Ναπολέοντα, που τον αγόρασαν Τρικεριώτες καπεταναίοι από την Βαρκελώνη της Ισπανίας, όπου κατασκευάστηκε για να υποδεχτεί τον κατακτητή Ναπολέοντα, αντί λίγων στατήρων σιταριού, όπως μας πληροφορεί ένα επεξηγηματικό σημείωμα που βρίσκεται καρφιτσωμένο πάνω στο θρόνο.

Τον αφιέρωσαν στο ναό της Αγίας Τριάδας κι από τότε χρησιμεύει ως θρόνος της Παναγίας, ως  Προσκυνητάρι της Θαυματουργής εικόνας Παναγίας Τρικεριώτισσας, που φυλάσσεται στον Ναό.