 |
| πηγή |
Φυλάσσονται στην ομώνυμη Ιερά Μονή του Αγίου Ιωάννη Βλαδίμηρου, στο Σιγιόν του Ελμπασάν στην Αλβανία.
ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).
 |
Εικόνα του 1731, του Κωνσταντίνου Σφαταράκου με σκηνές του βίου του Αγίου Ιωάννη του Βλαδίμηρου. Ο Άγιος καθισμένος στο θρόνο με το στέμμα του και τα σκήπτρα στο ένα χέρι εικονίζεται βασιλιάς των Αλβανών. Ιερά Μονή Αρδενίτσας, Αλβανία. |
Για τον άγιο Ιωάννη Βλαδίμηρο, επικρατούν δύο Συναξαριστικές παραδόσεις, Βουλγαρικής καί Σερβικής προέλευσης.
Σύμφωνα μέ τίς αναγνώσεις πού περιλαμβάνονται στά Υμνογραφικά του (έκδοσης 1774) καί αποτελούν μετάφραση παλαιοτέρου Βουλγαρικού κειμένου, ήταν Βουλγαρικής καταγωγής: «Ἡ ἐπίγειος αὐτοῦ πατρίς - γράφει ο ανώνυμος βιογράφος - ἦτον ἡ προκαθεζομένη ποτέ τῶν Μυσῶν ἡ ὀνομαστή, ἡ ὁποία ὡς εὐθαλές καί κατάκοσμον φυτόν ἔδωκεν εἰς τόν κόσμον τόν Ἰωάννην».
Γεννήθηκε, δηλαδή στίς Πρέσπες τήν τότε Βουλγαρική πρωτεύουσα, καταγόμενος «από Βασιλικήν φυλήν», ο πατέρας του ονομάζοταν Νεεμάν καί ήταν «Βασιλεύς Τριβαλλών» καί η μητέρα του Άννα, «τω γένει Ρωμαΐς», δηλαδή Ελληνίδα.
Τό Βουλγαρικό συναξάριο δέχεται, οτι ο πατέρας του ήταν γιός του Τσάρου των Βουλγάρων Συμεών, έτσι ο Ιωάννης έλαβε τήν καλύτερη δυνατή γιά τήν εποχή του παιδεία ενώ στούς διδασκάλους του μνημονεύεται ο Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος Νικόλαος, μαθητής του Αγίου Κλήμεντος.
Ονομάστηκε «του Βλαδιμήρου» από τόν τόπο γεννήσής του, ενα χωριό στά σημερινά Σκόπια, στήν περιοχή της Στρώμνιτσας, που από αιώνες ονομάζεται Βλαδιμίροβο ενώ ο Σέρβος Αγιολόγος Άγιος Νικόλαος Βελιμίροβιτς, Αρχιεπίσκοπος Αχρίδος, στόν Συναξαριστή του «Ο Πρόλογος της Αχρίδος», δέχεται ότι ήταν Σερβικής καταγωγής καί κατάγοταν από τήν Ηγεμονική Οικογένεια της Ζαχουμίας, ο παππούς του ονομάζοταν Χβαλιμίρ καί ο πατέρας του Πετρισλάβ και η ηγεμονία του ήταν εκείνη της Διοκλείας (Duκlia) που βρισκόταν στίς ακτές της Αδριατικής και περιλάμβανε τό σημερινό Μαυροβούνιο καί τό μεγαλυτέρο μέρος της Αλβανίας.
 |
| Άγιος Ιωάννης Βλαδίμηρος. τοιχογραφία του 1625 στον Άγιο Νικόλαο Σέλτσανης, Αλβανία πηγή |
Έζησε σε εποχή πολύ μεγάλης αντιπαράθεσης μεταξύ των Βουλγάρων με ηγέτη τον Τσάρο Σαμουήλ και του Βυζαντίου.
Αντιστάθηκε στο Σαμουήλ όταν αυτός εισέβαλε στη Διόκλεια το 997, αλλά ηττήθηκε και φυλακίστηκε στην Αχρίδα.
Εκεί τον είδε η κόρη του Σαμουήλ Θεοδώρα και τον ερωτεύθηκε, ζήτησε δε από τον πατέρα της να τον απελευθερώσει και να της επιτρέψει να τον παντρευτεί.
Ο Σαμουήλ επέτρεψε το γάμο και ο Ιωάννης Βλαδίμηρος επέστρεψε στη Διόκλεια όπου κυβερνούσε ως υποτελής του τσάρου ενώ στην διάρκεια του γάμου του, διαφύλαξε την παρθενία του.
Αφού κατέστη αυτεξούσιος βασιλέας των Σέρβων, επιδόθηκε με μεγαλύτερο ζήλο στη διάδοση και εδραίωση της Ορθόδοξης πίστης, όρισε δασκάλους και κήρυκες, ίδρυσε μονές, ναούς και νοσοκομεία, ήταν πράος, δίκαιος, γενναίος και ευσεβής και βοήθησε την Εκκλησία στο έργο της αντιμετωπίζοντας τους αιρετικούς και ιδιαίτερα τους Βογομίλους.
Μεταξύ των μονών που ιδρύθηκαν από αυτόν, ήταν και ένας οίκος μέσα σε δάσος, στον οποίο πήγαινε καθημερινά και προσευχόταν.
Η αφορμή να χτιστεί η εκκλησία αυτή ήταν όταν μία μέρα ενώ ο Ιωάννης βρισκόταν με άλλους ευγενείς στα όρια ενός απρόσιτου δάσους για κυνήγι είδε στον ουρανό ένα περίεργο σημάδι, έναν αετό που πάνω στη κεφαλή του έφερε ένα σταυρό και αμέσως, ο Ιωάννης με τη συνοδεία του ακολουθούν το σταυρό μέσα στο δάσος και στο σημείο όπου σταμάτησε, έχτισε εκκλησία.
Η αποχή του από κάθε σαρκική επαφή με τη βασίλισσα σύζυγό του και οι καθημερινές απουσίες του για προσευχή, γέννησαν σε αυτήν την υποψία ότι είχε σχέσεις με ξένες γυναίκες και τον διέβαλε στον αδελφό της, ο οποίος αποφάσισε να τον φονεύσει.
 |
| Απεικόνιση στην κάτω ζώνη διακόσμησης του Αγ. Ιωάννη του Βλαδίμηρου σε γύψινο ορθογώνιο διάχωροστην κάτω ζώνη διακόσμησης του Ναό του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου στην Σιάτιστα, 18ος αιώνας. πηγή |
Όταν πέθανε ο Σαμουήλ, τσάρος στέφθηκε ο γιός του Γαβριήλ Ραντομίρ τον οποίο όμως δολοφόνησε ο ξάδελφός του, Ιωάννης Βλαδισλάβος το 1015 και ανέβηκε στην εξουσία.
Ο Βλαδισλάβος φοβούμενος ότι ίσως ο Ιωάννης θα μπορούσε να διεκδικήσει το θρόνο της Βουλγαρίας ως σύζυγος της κόρης του Σαμουήλ, τον κάλεσε να τον επισκεφθεί και κατά την επίσκεψή του τον δολοφόνησε στις 22 Μαΐου του 1016.
Ο θρύλος αναφέρει ότι ο Βλαδισλάβος αρχικά δεν τα καταφέρνει να τον δολοφονήσει και ο Ιωάννης τότε του δίνει τότε το δικό του σπαθί με τα εξής λόγια: “Έπαρε και διά την αλήθειαν και την Ορθοδοξίαν, αποκεφάλισέ με. Είμαι έτοιμος ως άλλος Ισαάκ και Άβελ διά την ομολογίαν του Χριστού και την εις Χριστόν Πίστην, να θυσιασθώ.”
Πράγματι, ο Ιωάννης Βλαδισλάβος τον αποκεφαλίζει χωρίς κανένα δισταγμό και τότε, θαυματουργικά, σηκώνεται ο πρίγκηπας και παίρνοντας το κεφάλι του καλπάζει στην εκκλησία όπου είχε χτίσει μέσα στο δάσος και φτάνοντας στον ναό, ο Ιωάννης προκυνά και αναφωνεί: “Κύριε εις χείρας σου παρατίθημι το πνεύμα μου”.
Ο Άγιος Ιωάννης και μετά το μαρτυρικό θάνατό του εξακολούθησε να ευεργετεί εκείνους που προσέτρεχαν με πίστη προς αυτόν και να θεραπεύει τους ασθενείς ενώ το σκήνωμα του ενταφιάστηκε, κατά μία παράδοση, αρχικά στις Πρέσπες, μέσα στο ναό του αγίου Αχιλλείου, όπου δολοφονήθηκε.
 |
| Η τιμία Κάρα του Αγίου Ιωάννη Βλαδίμηρου |
Το 1215 μεταφέρθηκε στο Δυρράχιο από τον Βυζαντινό Δεσπότη της Ηπείρου Μιχαήλ Α’ και από εκεί το 1368 ο Αλβανός ηγεμόνας Κάρολος Τόπια το μετέφερε στο μοναστήρι του Αγίου που είχε ιδρύσει ο ίδιος, στην περιοχή Σιγιόν, στο Ελμπασάν.
Το 1967 μεταφέρθηκαν στο Εθνικό Ιστορικό Μουσείο στα Τίρανα και μετά από 54 χρόνια, την Δευτέρα 12 Απριλίου του 2021, μεταφέρθηκαν και πάλι στην ομώνυμη Μονή του Αγίου στο Σιγιόν του Ελμπασάν ενώ η σύζυγός του, Θεοδώρα, μετά το θάνατο του Αγίου, εγκαταβίωσε σε μοναστήρι, όπου ανοικοδόμησε ναό ενώ όταν απεβίωσε, ενταφιάσθηκε κατά την επιθυμία της στα πόδια του συζύγου της.
 |
| Τα λείψανα του Αγίου Ιωάννη Βλαδίμηρου |
Ο δέκατος αιώνας είναι ο αιώνας της μεγάλης εξάπλωσης της αίρεσης του μανιχαϊσμού στη βαλκανική χερσόνησο, η δυϊστική αυτή αίρεση είχε τις ρίζες της στην Ανατολή (παυλικιανή), μετά όμως τη καταστροφή του κέντρου της (Τεφρική της Μικράς Ασίας) από τον αυτοκράτορα Βασίλειο Α΄ τον Μακεδόνα πολλοί από αυτούς μεταφέρθηκαν στα σύνορα με τη Βουλγαρία και κυρίως στη Θράκη.
Έτσι αρχίζει η εξάπλωση της αίρεσης στα βαλκάνια (βογόμιλοι), η οποία προς τα τέλη του αιώνα λαμβάνει διαστάσεις κυρίως στη Βουλγαρίας και υπό αυτές τις συνθήκες ο Ιωάννης Βλαδίμηρος όρισε διδασκάλους που θα προσηλύτιζαν τους αιρετικούς αλλά και θα ενίσχυαν του ορθοδόξους.
 |
| Άποψη της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Βλαδίμηρου στο Σιγιόν του Ελμπασάν |
 |
| Άποψη της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Βλαδίμηρου στο Σιγιόν του Ελμπασάν |
 |
| Άποψη της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Βλαδίμηρου στο Σιγιόν του Ελμπασάν |
 |
| Η λειψανοθήκη των λειψάνων του Αγίου Ιωάννη του Βλαδίμηρου. |
Τά Υμνογραφικά πρός τιμήν του Αγίου (διαφόρων ποιητών), τυπώθηκαν στή Βενετία τό 1774: «δαπάνῃ τοῦ τιμιωτάτου Κυρίου Ἰωάννου Παπᾶ, τοῦ ἐκ τῆς πόλεως Νεοκάστρου» της Αλβανίας, επανεκδόθηκαν δέ τό 1858: «ἐν Βενετίᾳ, ἐκ τοῦ Ἑλληνικοῦ Τυπογραφείου τοῦ Ἁγίου Γεωργίου, ἀναλώμασι τῶν εὐσεβῶν Κυρίων Ἰωαννικίου Ἀρχιερέως, Γρηγορίου Ἡγουμένου, Ἰωάννου Τζούφκα, Κωνσταντίνου Συμεώνος, Ἀθανασίου Ἰακώβου, Γεωργίου καί υἱοῦ Ἰωάννου Κρούνιτς, τῶν λεγομένων Κορώνα».
Στήν επανέκδοση του 1858 δημοσιεύεται καί ο πρόλογος της έκδοσης του 1774 (του Ιωάννου Παπά), από τόν οποίο προκύπτει οτι τότε τήν Μονή του Αγίου στό Ελμπασάν διηύθυνε ο «Πανιερώτατος καί σοφώτατος πρώην Μητροπολίτης τῆς κατά Κύπρον ἐπαρχίας Κιτιαίων Κύριος Κοσμᾶς».
Ο Άγιος Ιωάννης ο Βλαδίμηρος είναι ο πρώτος Σέρβος άγιος, θεωρείται προστάτης των πόλεων του Δυρραχίου και Μπαρ (Βαν) στο νότιο Μαυροβούνιο, είναι ιδιαίτερα λαοφιλής στην ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων και τιμάται ιδιαιτέρως σε χώρες όπως η Σερβία, το Μαυροβούνιο, η Αλβανία και η Βουλγαρία ενώ η μνήμη του τιμάται στις 4 Ιουνίου.