Mονή Μεταμορφώσεως Σωτήρος Γωνέας (Μονή των Καλλέργηδων), Ανατολική Μάνη

πηγή

 

Bρίσκεται πολύ κοντά στον τουριστικό Κότρωνα, 30 χιλιόμετρα από το Γύθειο και μόλις 2 χιλιόμετρα από το ωραίο παραθαλάσσιο χωριουδάκι Γωνέα της Ανατολικής Μάνης, στην νότια άκρη του βουνού Αραβίκια με καταπληκτική θέα στον Κότρωνα και την Προσηλιακή Μάνη. 

Άποψη του Καθολικού
πηγή

Οι Καλλέργηδες γλύτωσαν από τους Τούρκους στην Κρήτη πήγαν στην Μάνη και εποίκησαν τον οικισµό της Γωνέας, σε μία δυσπρόσιτη μεριά, των λόφων της Αραβίκιας σε υψόµετρο 100 μέτρων και σε µικρή απόσταση από το µυχό του κόλπου της Κολοκυθιάς και εκεί έχτισαν Μονή που την αφιέρωσαν στη Μεταμόρφωση του Σωτήρος ως ευχαριστήριο δώρο για την διάσωσή τους. 

Η Μονή διατηρεί εξαιρετικά την αρχιτεκτονική της φυσιογνωμία και γύρω από την πλακόστρωτη αυλή σώζονται παλιά κελιά, πολλές λίθινες σκάλες, θυρίδες και τοξωτά ανοίγματα, ενώ στο βόρειο μέρος υπάρχουν εκτενείς οχυρώσεις με επάλξεις και πολεμίστρες. Το καθολικό είναι ένα από τα ομορφότερα εκκλησιαστικά μνημεία της Μάνης και είναι στολισμένο με ένα πολύ μεγάλο πλήθος τοιχογραφιών πολύ καλά διατηρημένων με χρώματα που λάμπουν ολοζώντανα.

Άποψη του Καθολικού
πηγή

Άποψη του Καθολικού
πηγή

Άποψη του Καθολικού
πηγή

Άποψη του τοίχους της Μονής
πηγή

Το υψηλό περιτείχισµα της µονής, τα κελιά, η τράπεζα, το αρχονταρίκι, ο φούρνος, οι αποθήκες και η σωζόµενη ωραία μικρή εκκλησία της µε τις αξιόλογες τοιχογραφίες, παρά τη λεηλασία και την παντελή έλλειψη συντήρησης, φανερώνουν την επιβλητική παρουσία της µονής, που πήγασε από την ευλάβεια και τη βαθιά πίστη των Καλλέργηδων στον Σωτήρα Χριστό. 

Ο ναός έχει βυζαντινές τοιχογραφίες του 18ου αιώνα, στη δυτική κάµαρα απεικονίζονται «οι Αίνοι µε το Χριστό που περιβάλλεται από το ζωδιακό κύκλο». Ο «Οκτώβριος» εικονίζεται µε τη µορφή «σκορπιού». Κάτω από το ζωδιακό κύκλο στο βόρειο σκέλος υπάρχουν πιστοί, που δέονται και υµνούν τον Κύριο και στο νότιο απεικονίζονται κυρίως ζώα και χαλάζι, χιόνι, κρύσταλλος και φωτιά. Οι αρχαιολόγοι έχουν διαπιστώσει και δεύτερο στρώµα τοιχογραφιών, που διακρίνεται στην Ανατολική κάµαρα του ναού.

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

Από το µοναστήρι της Μεταµόρφωσης του Σωτήρος βλέπεις πολύ κοντά σου τον οικισµό της Γωνέας και πανοραµικά στο βάθος απλώνονται από βόρεια προς βορειοδυτικά όλα τα χωριά της Ανατολικής Μάνης µε την ακόλουθη σειρά Πύρριχος, Χιµάρα, Λουκάδικα, Ριγανόχωρα, Σκαλτσοτιάνικα, Λούτσα, Καρυαλού, Αλεπού Κότρωνας Βάττα, Καυκί, Φλοµοχώρι, Ζούδα, Αργιλιάς, ∆ρυαλί, Νύφι, Σολοτέρι, Κοκκάλα, Κορακιάνικα, Κυπριανός, Σπείρα, ∆ηµαρίστικα, Πιόντες, Λάγια.

Η Γωνέα είναι οικισµός της κώµης του Κότρωνα της περιοχής Τευθρώνης του δήµου ανατολικής Μάνης και είναι ο τόπος καταφυγής κλάδου της οικογένειας των εκ Κρήτης Καλλέργηδων. 

Η Γωνέα όπως φαίνεται από την Μονή.
πηγή

Ο οικισµός μοιάζει µε εξώστη της Αραβίκιας και είναι φυσικό παρατηρητήριο, που κατοπτεύει τη θάλασσα, γιατί µε καθαρή ατμόσφαιρα φαίνονται στο βάθος του ορίζοντα τα Κύθηρα. 

Η Γωνέα συνδέεται µε την κώµη του Κότρωνα µε πλακόστρωτο, κατά το μεγαλύτερο μέρος, κατηφορικό δρόμο µε πολλά γυρίσματα στη σχεδόν κάθετη πλαγιά. 

Η απόσταση από τον Κότρωνα µέχρι τη Γωνέα είναι µικρή και υπολογίζεται περίπου στην µισή ώρα.

Υπάρχει όµως και άλλος αγροτικός αμαξωτός δρόµος από τον Κότρωνα, που διέρχεται από τους οικισµούς Καρυαλού, Σκαλτσοτιάνικα, Ριγανόχωρα, Γωνέα και συνεχίζει μέχρι το µοναστήρι της Γωνέας.

πηγή

πηγή

Η Γωνέα όπως φαίνεται από την Μονή.
πηγή

Για την Ιστορία αναφέρουμε μια μάχη που συνέβει το  1614, στο σημείο  που βρίσκεται κάτω από την ιστορική μονή, μεταξύ των μανιατών και των Οθωμανών.

Συγκεκριμένα, ο σουλτάνος, στην αδυναμία του να υποτάξει την Μάνη, ανάθεσε τη φροντίδα αυτή στο διάσημο Οθωμανό κουρσάρο Μουσολίν Ραίζ δίνοντας του τιμές, αξιώματα και συμπαραστάτη το Σιλάν - πασά των Ιωαννίνων. 

Ο Μουσολίν Ραί το 1613 εισχωρεί με πεζούς και στόλο σταχωριά του κόλπου της Κολοκυθιάς, στον Κότρωνα, που εκεί τα πλοία του βρίσκουν αραξοβόλι στο απάνεμο λιμανάκι της Αρέας - Κότρωνα και αποβιβάζει τα στρατεύματα του, τους πειρατές του. 

πηγή

πηγή

πηγή

Οι κάτοικοι των χωριών πανικόβλητοι πήραν τα όρη και τα βουνά για να κρυφτούν σε σπήλαια και τσαράνες προκειμένου να αποφύγουν την αιχμαλωσία, το θάνατο και τον εξανδραποδισμό. Ο Μουσολίν Ραίζ με δολοπλοκίες, ενέδρες και σκληρότητα διέσπειρε τον τρόμο και την απελπισία, κάποιοι εκ των προκρίτων και του κλήρου, που ήλθαν να διαπραγματευτούν, ανασκολοπίστηκαν βάρβαρα. 

Τα στρατεύματα του Μουσολίν Ραίζ άρπαζαν και κατάστρεφαν ότι έβρισκαν μπροστά τους, παραδίδεται μάλιστα ότι στο δρόμο τους συνάντησαν ένα νέο άνδρα με σκοτισμένα λογικά, σακάτη (χωλό) στα άκρα, που περιφερόταν άσκοπα και αγνοούσε τον κίνδυνο, τον συνέλαβαν, για να τον ανακρίνουν, κι αυτός ξεστόμιζε ακαταλαβίστικα λόγια και παρά το ότι δεν λάμβαναν καμία πληροφορία, συνέχιζαν να τον φέρουν μαζί τους, έχοντας τον ως προπομπό.

πηγή

Στη διαδρομή της πορείας προς το χωριό Αφούγγια (Σκαλτσοτιάνικα), ο χωλός άνδρας άκουσε κλάματα μωρού και το ένστικτο του τον προέτρεψε με αλαλαγμούς και χοροπηδητά να ξεφωνίζει στρεβλές φράσεις που έλεγαν: “σκύλα πνίξε το παιδί σου για να σώσεις τη ζωή σου!!!, σκύλα πνίξε το μωρό σου για να σώσεις το λαό σου”. 

Το μωρό κατά την παράδοση συνέχισε το κλάμα και οι πειρατές εντόπισαν τη σπηλιά, που κρύβονταν οι φυγάδες, κυρίως γυναικόπαιδα. Η είσοδος της σπηλιάς ήταν ένα μικρό στενό πέρασμα και οι εγκλωβισμένοι αντιστέκονταν με πείσμα και η σύλληψη των γυναικόπαιδων ήταν αδύνατη. 

πηγή

πηγή

πηγή

Οι επιδρομές του Μουσολίν Ραίζ με σπουδή για να τελειώνουν στα γρήγορα, έβαλαν φωτιά στο άνοιγμα της εισόδου, με δεδομένο το θλιβερό αποτέλεσμα, ο καπνός και η έλλειψη αερισμού τους δημιούργησε ασφυξία με αποτέλεσμα να προτιμήσουν το θάνατο παρά την αιχμαλωσία, την ατίμωση και τον εξανδραποδισμό.

Ο Μουσολίν Ραίζ θεώρησε πως ήταν εύκολα τα πράγματα και την επόμενη χρονιά, το 1614, έρχεται με χίλιους περίπου στρατιώτες και αντιμετωπίζει τους Μανιάτες με περίσσια σκληρότητα. Η οργή όμως η αγανάκτηση και το μένος των γενναίων της Μάνης έφερε το οικτρό τέλος τους. 

πηγή

πηγή

πηγή

Οι Μανιάτες επιτέθηκαν στους Οθωμανούς κάτω από την μονή της Μεταμόρφωσης του Σωτήρα, στον κόλπο της Κολοκυθιάς, και κατάσφαξαν τους στρατιώτες του Μουσολίν Ραίζ, αλλά και τον ίδιο.

Διασώθηκαν μόνο τέσσερις άντρες του Μουσολίν Ραίζ, που διέφυγαν με βάρκα από ένα μικρό ορμίσκο του ακρωτηρίου Σταυρί, που σήμερα λέγεται Τουρκολίμανο.

Η περιοχή κάτω από το μοναστήρι του Σωτήρα των Καλλέργηδων της Γονέας και ακριβώς δεξιά στον παλιό πλακόστρωτο δρόμο Κότρωνα - Γονέας από το ρέμα και μετά μέχρι κάτω από το μοναστήρι και προς το μέρος της Αρέας ονομάζεται σήμερα Ραζί ή Ραζία θυμίζοντας στους μεταγενεστέρου, σε εμάς όλους την πανωλεθρία του Μουσολίν Ραίζ και των συντρόφων του.