Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα.
 |
| Λεπτομέρεια της εικόνας |
Ο
Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων
στο Κτητορικό της Μονής Μεγάλου
Σπηλαίου σημειώνει ότι ο Αγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής, παρέδωσε στον Θεόφιλο, πνευματικό του τέκνο και ηγεμόνα της Αχαΐας και εκείνος κληροδότησε στους απόγονούς του, το Ευαγγέλιο του και την εικόνα της Παναγίας Θεοτόκου, που διασώζεται μέχρι και σήμερα στο
μοναστήρι αυτό.
Κατά την εποχή των διωγμών, οι απόγονοι του Θεοφίλου, έκρυψαν την εικόνα σε ένα σπήλαιο ενώ όταν εκείνοι απεβίωσαν ή μαρτύρησαν για την αγάπη του Χριστού, η εικόνα παρέμεινε εκεί, μέχρι που αποκαλύφθηκε με θαυμαστό τρόπο στην Αγία Ευφροσύνη.
Η εικόνα της Παναγίας, που είναι του τύπου της Βρεφοκρατούσας, αναφέρεται στο Κτητορικό της Μονής ως Ξύλο Ζωής: «έφερεν ο εν Εδέμ παράδεισος,
ως ξύλον ζωής τεθησαύρισται και εις τον
θείον τούτον ναόν η θεοχαρίτωτος εικών
της Θεοτόκου, της Μητρός της όντως
αθανάτου ζωής εξ ης πάντες οι προσερχόμενοι
μετ’ ευλάβειας και πίστεως της εις
Χριστόν Ιησούν, τρυγώσιν αείποτε την
χάριν των ακένωτων αυτής θαυμάτων και
πνευματικών δωρεών, εις ψυχικήν αυτών
σωτηρίαν και δόξαν Θεού», ενώ αναφέρεται και ως Χρυσοχέρα:«ως χείρα χρυσήν έχουσα, και τούτο παλαιότατον αφιέρωμα».
 |
Ιερά Μονή του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα
|
Mε την ευλογία
αυτής της εικόνας έζησαν οι αδελφοί της
μονής αυτής και με αυτήν, σε καιρούς
ανομβρίας, έβγαιναν οι πατέρες σε
λιτανεία και ζητούσαν την βοήθεια της.
Η εικόνα είναι ζωγραφισμένη πάνω σε μια τετράγωνη λινή οθόνη, που είναι στεγανά κολλημένη πάνω σε τετράγωνη σανίδα, η όποια στην επάνω εσωτερική της πλευρά σχηματίζει καμπυλοειδές τόξο και κάθε της πλευρά έχει μήκος 64 εκατοστά περίπου ενώ λέγεται «κηρόχυτος», γιατί οι ζωγράφοι για την φιλοτέχνηση τέτοιων εικόνων ανακάτευαν τα χρώματα σε λιωμένο κερί και ζωγράφιζαν τις εικόνες λείες και ομαλές ή και τις εκτύπωναν ανάγλυφες, όπως συμβαίνει και με αυτή την εικόνα του αγίου Λουκά.
 |
Το σημείο εύρεσης της εικόνας στο σπήλαιο της Μονής
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
|
Η Θεοτόκος γέρνει το κεφάλι Της προς τα δεξιά και ατενίζει στοργικά προς τον Μονογενή Υιόν Της, τον όποιον κρατά στη δεξιά αγκαλιά Της, το αριστερό χέρι της προσφέρεται προς το θείο Βρέφος και ο Ιησούς στηρίζει το δικό Του αριστερό χέρι στην παλάμη της Παναγίας Μητέρας Του.
Ο Χριστός φορά έναν πλατύ και άραφο χιτώνα, ένα χιτώνα που κατεβαίνει μέχρι κάτω από τα γόνατα, με το δεξί Του χέρι κρατεί ειλητάριο, το ευαγγέλιο της σωτηρίας του κόσμου και επίσης, δεξιά και αριστερά της Θεομήτορος παριστάνονται Άγγελοι και Αρχάγγελοι, τα πολυόμματα Χερουβείμ και τα έξαπτέρυγα Σεραφείμ.
Την γνησιότητα αυτής της εικόνας, ως έργου του αγίου Ευαγγελιστή Λουκά, την στηρίζει το Κτητορικό σε πολλές μαρτυρίες κυρίως εκκλησιαστικών συγγραφέων, όπως είναι ο Συμεών ο Μεταφραστής, ο Θεοφάνης Ταυρομανίας, ο Ιωάννης Δαμασκηνός, ο Ραμεώτης, ο Νικηφόρος Κάλλιστος κ.α.
Ακόμη μαρτυρίες περί της γνησιότητας της εικόνας έχουμε και σε χρυσόβουλλα αυτοκρατόρων, όπως των Μιχαήλ Η' Παλαιολόγου (1261 - 1282), Ανδρόνικου Β’ Παλαιολόγου (1282 - 1328) και Ιωάννου ΣΤ’ του Καντακουζηνού (1347 - 1354).
Η Σύναξη της Παναγίας της
Μεγαλοσπηλαιώτισσας τιμάται
στις 15 Αυγούστου.