ΤΟ ΜΠΡΟΣΤΙΝΟ ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΟΣ.

πηγή

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Αγίου Παύλου Αγίου Όρους.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

πηγή

Ο Άγιος Παντελεήμων (Παντολέων το βαπτιστικό του όνομα) καταγόταν από τη Νικομήδεια της Μικράς Ασίας και έζησε κατά τα χρόνια του αυτοκράτορα Μαξιμιανού (286 – 305). 

Ο πατέρας του λεγόταν Ευστόργιος, ήταν ένας ειδωλολάτρης αξιωματούχος και μέλος μάλιστα της συγκλήτου, η μητέρα του λεγόταν Ευβούλη και ήταν σε αντίθεση με τον ειδωλολάτρη πατέρα του μία πολύ ένθερμη και πιστή Χριστιανή ενώ εκπαιδεύτηκε στην ιατρική από τον Ευφρόσυνο και κατηχήθηκε στη χριστιανική πίστη αλλά και βαπτίσθηκε από τον πρεσβύτερο Ερμόλαο που ήταν ιερέας της Εκκλησίας της Νικομήδειας.

Άγιος Παντελεήμων,
Μεγαλομάρτυς και Ιαματικός
16ος - 18ος αιώνας, Πρωτάτο, Αγίου Όρος.
πηγή

Ένα εντυπωσιακό γεγονός κάνει τον Παντολέοντα να πάρει τη σοβαρή και γενναία απόφαση να δεχθεί το Άγιο Βάπτισμα, να γίνει Χριστιανός. 

Ενώ περπατούσε στο δρόμο συνάντησε ένα παιδί που το δάγκωσε μια οχιά και πέθανε. 

Λέει λοιπόν στον εαυτό του: Θα προσευχηθώ στο Χριστό να αναστήσει αυτό το παιδί και αν πράγματι το παιδί αναστηθεί, εγώ πια δεν υπάρχει λόγος να καθυστερώ τη βάπτισή μου, θα γίνω Χριστιανός, θα πιστέψω ότι ο Χριστός είναι ο Θεός ο αληθινός, ο Σωτήρας του κόσμου. Αυτά σκέφτηκε και προσευχήθηκε θερμά στον Κύριο. Αμέσως το παιδί ζωντάνεψε και το φίδι πέθανε.

Από τότε ο Παντολέον έγινε ανάργυρος ιατρός. Θεράπευε με τη δύναμη του Ιησού Χριστού τους ασθενείς, χωρίς να παίρνει καθόλου χρήματα. Ακόμη, όταν έβρισκε φτωχούς τους βοηθούσε ποικιλότροπα, δίνοντας τους χρήματα και άλλα αναγκαία είδη. Ένα από τα πιο εντυπωσιακά θαύματα του Αγίου ήταν η θεραπεία ενός τυφλού, με τη δύναμη και πάλι του παντοδύναμου Θεού μας, του Χριστού.

Οι θαυμαστές θεραπείες του Αγίου προκάλεσαν το θαυμασμό των κατοίκων της Νικομήδειας, αλλά και το μίσος και το φθόνο των άλλων ιατρών της πόλης. Οι τελευταίοι κατάγγειλαν τον Παντολέοντα στον Αυτοκράτορα Μαξιμιανό, το φοβερό αυτό διώκτη του Χριστιανισμού.

Ο τυφλός, ανέφερε το γεγονός της θεραπείας του στον Αυτοκράτορα, λέγοντάς του ότι τον θεράπευσε ο Παντολέων στο όνομα του Χριστού, στον οποίο και ο ίδιος πλέον πίστευε. Ο Αυτοκράτορας αφού τον άκουσε, αμέσως διέταξε και τον αποκεφάλισαν. Ο ίδιος ο Παντολέων προσήχθη στον Μαξιμιανό, ο οποίος διέταξε τον βασανισμό του με σκοπό την άρνηση της πίστεώς του.

Εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα, 13ος αιώνας
με σκηνές από τη ζωή του, Μονή Αγίας Αικατερίνης του Σινά.
πηγή

Ο Άγιος βασανίσθηκε σκληρά με διάφορους τρόπους, όμως δεν υπέκυψε στις πιέσεις αφού ο Κύριος εμφανίσθηκε μπροστά του με τη μορφή του πνευματικού του Ερμόλαου και του έδωσε θάρρος.

Τέλος διατάχθηκε ο αποκεφαλισμός του και τότε ακούστηκε φωνή από τον ουρανό που τον καλούσε όχι ως Παντολέοντα αλλά ως Παντελεήμονα. Μόλις όμως ο δήμιος άπλωσε το χέρι του για να κόψει με το σπαθί του το κεφάλι του Αγίου, το σπαθί λύγισε και το σίδερο έλιωσε σαν κερί. Μπροστά σε τέτοιο θαύμα και οι παραβρισκόμενοι στρατιώτες έγιναν χριστιανοί. 

Τότε ο Άγιος εκουσίως παραδόθηκε στο μαρτύριο. Λέγεται ότι από τη πληγή του δεν έτρεξε αίμα αλλά γάλα και το δέντρο της ελιάς, στο οποίο τον είχαν δέσει καρποφόρησε ξαφνικά. Το Τίμιο Σώμα του Αγίου τάφηκε με τιμές από τους Χριστιανούς.

Καθώς ελεούσε τους πάντες, μετονομάστηκε σε Παντελεήμων. Και καθώς δε θεράπευε μονάχα, αλλά φρόντιζε και να ελεεί τους πεινασμένους, να προσφέρει άρτο σε όσους δεν είχαν να φάνε, καθιερώθηκε στη συνείδηση του λαού μας και ως «ο προστάτης των αρτοποιών»!

Μυροβλύζουσα εικόνα του Αγίου Παντελεήμονα.
Ιερά Μονή Αγίου Βλασίου Στυλίδος.

Ο Γεώργιος Μέγας στο έργο του «Ελληνικές γιορτές και έθιμα της λαϊκής λατρείας» καταγράφει χαρακτηριστικά: «Οι τρόποι με τους οποίους ο άγιος παρέχει πλούσια τις θεραπείες του είναι πολλοί και διάφοροι. Συνήθως οι ασθενείς προσφεύγουν στ' αγιάσματά του. Στην Κίο (Καύκασο) «όποιος πονούσε πήγαινε στον άγιο Παντελεήμονα κι έπαιρνε ένα βάσταγμα (αφιέρωμα) από την εικόνα του και το κρεμούσε στο εικονοστάσι του. Το είχεν εκεί, ώσπου να γινότανε καλά ο άρρωστος, κατόπιν έκανε κι αυτός ένα όμοιο βάσταγμα κι επήγαινε και τα κρεμούσε και τα δύο στον άγιο Παντελεήμονα».

Ο Άγιος Παντελεήμονας ήταν ιδιαίτερα γνωστός και αγαπητός στον Πόντο, όπως αναφέρει και ο Ιωάννης Μελετίδης. Ήταν και είναι γιατρός για όλες τις ασθένειες και τα σωματικά ελαττώματα.

Χαρακτηριστικά έλεγαν: «Ούμπαν κοτζοί κι ούμπαν στραβοί στον Αι Παντελεήμονα» (δηλαδή όπου κουτσοί και όπου στραβοί στον άγιο Παντελεήμονα).

Όλοι προσδοκούσαν ότι θα έβρισκαν γιατρειά από τον Άγιο, μόνο η γερασμένη καρδιά, πίστευαν, δεν παίρνει θεραπεία: «Οι άρρωστοι ολ' χαίρουνταν, ελπίζ' νε να λαρούνταν και μονάχον το γερασμένον η καρδά λαρωμονήν κι παίρει (δηλ. οι άρρωστοι όλοι χαίρονταν, ελπίζανε να θεραπευτούν και μόνο η γηρασμένη η καρδιά θεραπεία δεν παίρνει)».

Στον Πόντο και το Καρς (Καύκασος) υπήρχαν πολλές εκκλησίες και εξωκλήσια στη χάρη του Αγίου, μάλιστα λέγεται πως την ημέρα της γιορτής του επικρατούσε αυστηρά αργία από κάθε χειρωνακτική εργασία και εξαίρεση, αποτελούσε μόνο η βοήθεια σε χήρες, ορφανά και ανήμπορους.

Η εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 27 Ιουλίου.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ 

ΤΗΝ ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ 
ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΑΓΙΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΚΑΙ ΔΟΝΤΙΑ ΤΟΥ
ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΤΟ ΠΟΔΙ
ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΑΝΤΕΛΕΗΜΟΝΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΑ ΝΙΚΗΤΑ ΤΟΥ ΝΙΣΥΡΙΟΥ.

πηγή

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Ιβήρων του Αγίου Ορους.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Φορητή εικόνα του Αγίου Νεομάρτυρα Νικήτα με σκηνές
από τον βίο του, στον ομώνυμο Ναό του
στο Μανδράκι της Νισύρου.

Ο Άγιος Νικήτας, γεννήθηκε στην κωμόπολη Μανδράκι της Νισύρου το 1716, από πλούσιους γονείς. 

Ο πατέρας του ήταν δημογέροντας του νησιού, έπεσε όμως στη δυσμένεια των Τούρκων και αναγκάσθηκε να εξισλαμιστεί με όλη του την οικογένεια και μετακόμισε στη Ρόδο. 

Εκεί ο μικρότερος γιος, ο Μεχμέτ, πληροφορήθηκε ότι κάποτε ήταν χριστιανός και τον έλεγαν Νικήτα. 

Αμέσως, σε ηλικία 14 ετών πήγε στη Νέα Μονή της Χίου, εξομολογήθηκε την περίπτωσή του στον ηγούμενο που τον παρέπεμψε στον εφησυχάζοντα πρώην Θηβών Μακάριο, ο οποίος τον μύρωσε και του έδωσε χρήσιμες συμβουλές. 

Ο Νικήτας παρέμεινε στη Μονή και τον κατέλαβε ο πόθος τού μαρτυρίου και με τις συμβουλές του περίφημου ασκητή Ανθίμου Αγιοπατερίτη και την ευχή και την ευλογία των άλλων πατέρων, αναχώρησε για τη Χίο. 

Όταν έφθασε του ζητήθηκε από τούς Τούρκους ο κεφαλικός φόρος τον οποίο ο Νικήτας δεν μπορούσε να καταβάλλει και τον παρέλαβε ένας Τούρκος υπάλληλος Τούρκος, Κριμλής ονομαζόμενος για να τον οδηγήσει στη φυλακή στη θέση Βουνάκι. 

Νεότερη φορητή εικόνα του Νεομάρτυρα Νικήτα του Νισύριου

Τη στιγμή εκείνη, πέρασε από εκεί κάποιος Ιερέας, Δανιήλ ονομαζόμενος, χαιρέτησε τον Νικήτα με το όνομα Μεχμέτ και όταν ο Κριμλής το άκουσε, έμαθε περί τίνος πρόκειται και τον οδήγησε στον Αγά στον οποίο ο Νικήτας ομολόγησε με πολύ θάρρος την πίστη του στον Χριστό. 

Οι Τούρκοι, με υποσχέσεις και κολακείες προσπάθησαν να τον συγκρατήσουν στη θρησκεία τους, επειδή όμως δεν μπόρεσαν να το καταφέρουν, τον υπέβαλαν σε φρικτά βασανιστήρια, που διήρκησαν δέκα ημερόνυκτα. 

Κατόπιν τον έσυραν σε κάποια άκρη της πόλης, «Κάτω Γιαλό» ονομαζόμενη, όπου οι δήμιοι τον έστησαν κάτω από το Ιβηρίτικο Μετόχι και άρχισαν πάλι με κολακείες και υποσχέσεις, μήπως μπορέσουν και τον μεταπείσουν. 

Ο Άγιος απάντησε: «Χριστιανός είμαι, Νικήτας ονομάζομαι και Νικήτας θα πεθάνω» και τότε τον αποκεφάλισε ο ίδιος ο Κριμλής στις 21 Ιουνίου 1732, σε ηλικία 17 χρονών στη Χίο και οι Τούρκοι, για να μη πάρουν οι χριστιανοί κάτι από το Ιερό του λείψανο, αφού το άλειψαν με ακαθαρσίες το πέταξαν στη θάλασσα. 

Σήμερα στη γενέτειρα του Αγίου, το Μανδράκι της Νισύρου, υψώνεται βυζαντινός ναός, πού τιμάται στη μνήμη του Αγίου Νικήτα.

Ο Αγιος Νεομάρτυρας Νικήτας ο Νισύριος εορτάζει στις 21 Ιουνίου.

Ιερά Μονή Μεταμορφώσεως του Σωτήρος – Σάγματα, Υπατο Βοιωτίας.

πηγή

Στην Μονή Σαγματά υπάρχουν μεταξύ άλλων 

λείψανα και συλλογή προσωπικών αντικειμένων 

του Αγίου Λουκά του Ιατρού...

Είναι χτισμένη σε υψόμετρο 747 μέτρων στην κορυφή του Σαγματίου όρους, απέχει 20 χιλιόμετρα από τη Θήβα και 8 χιλιόμετρα από την Εθνική οδό Αθηνών – Λαμίας,  στο 80ο χιλιόμετρο.

Η πύλη εισόδου στον ναό με επιγραφή στο μαρμάρινο 
υπέρθυρο και τοιχογραφίες στις παραστάδες.
πηγή

Σύμφωνα με τον Παυσανία το βουνό στα αρχαία χρόνια ονομαζόταν «Υπάτιον Όρος» και στην κορυφή του υπήρχε ένας μεγαλοπρεπής αρχαιοελληνικός ναός αλλά και άγαλμα του Υπάτου Διός.

Η Μονή άρχισε να κτίζεται, στη βυζαντινή περίοδο, κατά τον 12ο αιώνα, με Κτήτορα τον Όσιο Κλήμη και χρηματοδότη τον αυτοκράτορα Αλέξιο Α' Κομνηνό, που με Χρυσόβουλό του, το 1106, παραχώρησε ιδιαίτερα προνόμια στο μοναστήρι καθώς και πλούσια δώρα. 

Την εποχή αυτή αλλάζει και η ονομασία του βουνού από «Υπάτιον» σε «Σαγμάτιον» πιθανώς επειδή το βουνό μοιάζει με σάγμα (σαμάρι) ή επειδή οι παλαιοί μοναχοί ασκούσαν την τέχνη και την εργασία του σαγματοποιού.

Στο κέντρο της Ιεράς Μονής Σαγματά υψώνεται το καθολικό, που είναι αφιερωμένο στη μεταμόρφωση του Σωτήρος, ο ρυθμός του είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος μετά τρούλου και χωρίζεται σε 4 διαφορετικά μέρη.

Στο Ιερό, στον κυρίως ναό, στον εσωνάρθηκα ή την Λιτή καθώς και στον εξωνάρθηκα, ο οποίος μαζί με το καμπαναριό είναι κτίσματα του 15ου ή 16ου αιώνα ενώ το πιο ενδιαφέρον και εντυπωσιακό τμήμα του Καθολικού, είναι βέβαια το ψηφιδωτό δάπεδό του.

Άποψη του Καθολικού της Μονής
 Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή

Άποψη του Καθολικού της Μονής
πηγή

Άποψη του Καθολικού της Μονής
πηγή

Γενική άποψη του καθολικού του Ναού
Αρχείο ΙΑΑ © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών

πηγή

Στο κέντρο του Μοναστηριακού συγκροτήματος, υψώνεται το καθολικό, που είναι αφιερωμένο στην Μεταμόρφωση του Σωτήρος και που κτίστηκε τον 12ο αιώνα.

Ο ρυθμός του είναι σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός με τρούλο και στη δυτική του πλευρά υπάρχει ένας ευρύχωρος νάρθηκας ενώ χωρίζεται σε 4 διαφορετικά μέρη, στο Ιερό, στον κυρίως ναό, στον εσωνάρθηκα ή την Λιτή καθώς και στον εξωνάρθηκα, που μαζί με το καμπαναριό είναι κτίσματα του 15ου ή 16ου αιώνα. 

Το πιο ενδιαφέρον και εντυπωσιακό τμήμα του Καθολικού, είναι βέβαια το περίτεχνο ψηφιδωτό δάπεδό του, από τα πιό σπάνια δείγματα, φτιαγμένο με λεπτές πολύχρωμες ψηφίδες και με θαυμάσιες παραστάσεις από το ζωικό και το φυτικό βασίλειο καθώς όμως και από διάφορα πανέμορφα γεωμετρικά σχήματα.

Γύρω από το καθολικό της Μονής είναι κτισμένα τα κελιά, η τράπεζα της αλλά και οι υπόλοιποι βοηθητικοί χώροι, στη νότια πλευρά βρίσκεται η τράπεζα, το «φωτάναμμα» και στη δυτική πλευρά το πρώτο κελί, όλα κτίσματα του 12ου αιώνα ενώ τα υπόλοιπα κτίρια όπως τα κελιά, αρχονταρίκια κ.α, είναι κτίσματα από την εποχή της Τουρκοκρατίας.

Άποψη του ξυλόγλυπτου τέμπλου του Ναού - Αρχείο ΙΑΑ © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών

πηγή

Άποψη του Ναού από το Νάρθηκα - Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών

πηγή

Το παρεκκλήσιο του Αγίου Λουκά.

Δυτικά βρίσκεται το παρεκκλήσι του Οσίου Κλήμεντος με τον τάφο του, που η θέα από εκεί είναι μαγευτική και που από εκεί ξεκινά ένα μικρό μονοπάτι που οδηγεί στην απόκρημνη σπηλιά που ασκήτεψε ο Όσιος Κλήμης. 

Γύρω από τη Μονή υπάρχουν ερείπια παλαιοτέρων παρεκκλησίων και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου, δίπλα στο δρόμο, βρίσκεται το παρεκκλήσι των Αγίων Σαράντα Μαρτύρων, κτίσμα της Τουρκοκρατίας.

Τα τελευταία χρόνια έγινε πολύ γνωστός στον Ελλαδικό χώρο ο σύγχρονός μας Ρώσος Άγιος Λουκάς ο ιατρός, αρχιεπίσκοπος Συμφερουπόλεως και Κριμαίας (1877 - 1961) του οποίου στην Ιερά Μονή υπάρχει παρεκκλήσιό του, η μνήμη του οποίου τελείται στις 11 Ιουνίου και στο οποίο υπάρχουν πολλά προσωπικά του αντικείμενα καθώς και άγια λείψανά του.

Προσωπικά αντικείμενα του Αγίου Λουκά.

Χειρουργικά εργαλεία που χρησιμοποιούσε ο Αγιος Λουκάς ως ιατρός.

Λειψανοθήκη με λείψανο του Αγίου Λουκά του ιατρού

ΟΙ ΑΓΙΟΙ ΤΗΣ ΙΕΡΑΣ ΜΟΝΗΣ ΣΑΓΜΑΤΑ.

Εσωτερικό του ναού του Οσίου Κλήμη 
πηγή

Όσιος Μελέτιος (1035 - 1105), κτήτορας της φερώνυμης Ιεράς Μονής στον Κιθαιρώνα και χρημάτισε γέροντας του Οσίου Κλήμεντος ενώ από πολλούς υποστηρίζεται ότι για κάποιο χρονικό διάστημα έζησε στον Σαγματά και η μνήμη του εορτάζεται από την εκκλησία μας, την 1η Σεπτεμβρίου.

Όσιος Κλήμης (1050 - 1140), κτήτορας της Ιεράς Μονής Σαγματά, αθηναίος στην καταγωγή, πήγε νεαρός στην Μονή Οσίου Μελετίου, όπου εκάρη μοναχός από τον Όσιο Μελέτιο και έμεινε κοντά του 30 χρόνια. Αρχές του 12ου αιώνα ήρθε στο Σαγματά και ασκήτεψε «μόνος μόνω Θεώ» σε μια σπηλιά στην άκρη του απόκρημνου βράχου, στις μέρες του άρχισε να κτίζεται το μοναστήρι ενώ η μνήμη του εορτάζεται την 26η Ιανουαρίου και την 1η Μαΐου.

Η είσοδος στον τάφο του Οσίου Κλήμη, μέσα στο παρεκκλήσι του.
πηγή

Η Τίμια Κάρα του Οσίου Κλήμη.
 πηγή

Η σπηλιά άσκησης του Οσίου Κλήμη 
πηγή

Όσιος Γερμανός (1480 - 1540). Ήταν ηγούμενος της Μονής στους χρόνους της δουλείας, ήταν πνευματικός του Οσίου Σεραφείμ και η μνήμη του εορτάζεται την 26η Ιανουαρίου.

Όσιος Σεραφείμ (1520 - 1602). Καταγόταν από το χωριό Ζέλι, νεαρός πήγε στο Σαγματά που μόνασε 10 χρόνια, όμως για περισσότερη άσκηση πήγε στην περιοχή Δομβούς Ελικώνος και έχτισε εκεί τη ομώνυμη Μονή ενώ η μνήμη του τιμάται στις 6 Μαΐου.

Το μοναστήρι γνώρισε μέρες σπουδαίας πνευματικής ακμής και ήταν ο πνευματικός φάρος της περιοχής για πολλούς αιώνες, δυστυχώς όμως οι εθνικές περιπέτειες των νεότερων χρόνων δεν άφησαν απείραχτο το μοναστήρι ενώ η Βαυαροκρατία ανέκοψε την πορεία της Ιεράς Μονής όπως και στα περισσότερα μοναστήρια. 

Λεπτομέρεια δαπέδου μονής Σαγματά, εντός αλυσιδωτού πλαισίου συστρεφόμενο φίδι. 
 πηγή

Δάπεδο μονής Σαγματά, περίτεχνο μαρμαροθετημένο ομφάλιο, 
το οποίο αποτελείται από οκτώ κύκλους γύρω από σταυροειδές πλέγμα.
 πηγή

Ο Σταυρός με το Τίμιο Ξύλο, δώρο του
αυτοκράτορα Αλεξίου Α' Κομνηνού στην Μονή Σαγματά.

Η μονή γνώρισε μέρες σπουδαίας πνευματικής ακμής και ήταν ο πνευματικός φάρος της περιοχής για πολλούς αιώνες, δυστυχώς όμως οι εθνικές περιπέτειες των νεότερων χρόνων δεν άφησαν απείραχτο το μοναστήρι ενώ η Βαυαροκρατία ανέκοψε την πορεία της Ιεράς Μονής όπως και στα περισσότερα μοναστήρια. 

Τότε το μοναστήρι λεηλατήθηκε και απογυμνώθηκε από τους Ιερούς θησαυρούς του και το κακό συνεχίστηκε αργότερα από τους σύγχρονους ιερόσυλους. 

Από τη δεκαετία του 1970 με τη μέριμνα των Σεβασμιότατων Μητροπολιτών Νικοδήμου αρχικά και Ιερωνύμου στη συνέχεια, άρχισαν σοβαρές αναστηλωτικές εργασίες, η ανακαίνιση έχει προχωρήσει αρκετά και η άλλοτε ερειπωμένη Ιερά Μονή Σάγματα, σήμερα έχει αλλάξει όψη.

Στην Μονή Σαγματά φυλάσσεται τμήμα Τιμίου Ξύλου, δώρο του αυτοκράτορα Αλέξιου Α’ του Κομνηνού, η τίμια κάρα του Οσίου Κλήμεντος και ιερά λείψανα πολλών αγίων ενώ το μοναστήρι θεωρείται επίσης και το "σπίτι" του Αγίου Λουκά του νέου Ιατρού, επισκόπου Συμφερουπόλεως της Ρωσίας.

Η είσοδος στην Μονή Σαγματά

Ο πρώην ηγούμενος της μονής και νυν μητροπολίτης Αργολίδος, π. Νεκτάριος Αντωνόπουλος, είναι ο βιογράφος του αγίου και ουσιαστικά, αυτός που έκανε γνωστό τον Άγιο Λουκά στην Ελλάδα.

Η μονή Σαγματά, κατέχει ιερό  λείψανο του Αγίου Λουκά καθώς και προσωπικά του αντικείμενα ενώ υπάρχει και μια σημαντική έκθεση αφιερωμένη στη ζωή του, με πολλά κειμήλια και φωτογραφίες.

Από το 1977 στο μοναστήρι έχει εγκατασταθεί ολιγάριθμη αδελφότητα και λειτουργεί ως ανδρικό κοινόβιο με ηγούμενο τον Αρχιμανδρίτη Παΐσιο Ναυπλιώτη ενώ πανηγυρίζει στις 6 Αυγούστου (Μεταμορφώσεως), στις 26 Ιανουαρίου και 1η Μαΐου (Οσίου Κλήμεντος) καθώς και στις 14 Σεπτεμβρίου (Τιμίου Σταυρού). 

Η Μονή είναι ανοικτή για τους προσκυνητές καθημερινά από τις 7.30 π.μ. – 1.00 μ.μ. και από τις 4.00 μ.μ. έως τη δύση του ηλίου.

Τηλέφωνα επικοινωνίας: 22610 97122 – 22610 97156.

Ιερά Μονή Ευαγγελισμού τής Θεοτόκου - Αγίου Εφραίμ Νέας Μάκρης.

πηγή

Βρίσκεται σε απόσταση 32 χιλιομέτρων από την Αθήνα, στο Όρος των Αμώμων (βουνό των καθαρών) – Πεντελικόν, στην περιοχή τής Ξυλοκέριζας, στην ανατολική πλευρά του Πεντελικού Ὅρους και στην ίδια θέση της από του 10ου αιώνα που λειτουργούσε η παλαιά ανδρώα ιερά Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου. 

Άποψη της Μονής

Εδώ ασκήτεψε, είκοσι οκτώ ολόκληρα χρόνια, ο Άγιος Εφραίμ και αργότερα μαρτύρησε «κατόπιν βασάνων υπό ατάκτων μουσουλμάνων, Τούρκων στρατιωτών». 

Στον περίβολο της μονής υπάρχει έως σήμερα η μουριά στην οποία λέγεται ότι προσευχόταν ο νεοφανής άγιος κατά τα βασανιστήριά του από τους Τούρκους: «Δεν φοβάμαι ούτε τα μαρτύρια ούτε τον θάνατο».

Στο Πατριαρχικό Σιγίλιο του Οικουμενικού Πατριάρχου Νεοφύτου της 10ης Μαΐου του 1611, πού σήμερα φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη των Αθηνών, η ιερά Μονή φέρεται με το όνομα Γενέσιον της Θεοτόκου, Πατριαρχική Σταυροπηγιακή Μονή, όπως ήδη από το 1576 επί Οικουμενικού Πατριάρχου Ιερεμίου Β’ τιμούνταν, πριν μετονομασθεί αυθαίρετα σε Αγία Παρασκευή.

Η αείμνηστη Καθηγουμένη
Μοναχή Μακαρία Δεσύπρη
πηγή

Η Μονή ανασυστάθηκε με πολύ κόπο και προσευχή ως γυναικεία το 1945 από την αείμνηστη Καθηγουμένη Μοναχή Μακαρία Δεσύπρη με το ίδιο όνομα τού Γενεσίου τής Θεοτόκου. 

Tο 1975 η Μονή μετoνομάσθηκε με Υπουργική απόφαση σε Ιερά Μονή Ευαγγελισμού τής Θεοτόκου όπως ήταν άλλωστε και το αρχικό ιδρυτικό όνομά της και το οποίο αποκαλύφθηκε με θαυμαστό τρόπο στην Μακαρία όπως θαυματουργικά τής αποκαλύφθηκε και το ιερό Σκήνωμα τού Αγίου Μεγαλομάρτυρος Εφραίμ τού Θαυματουργού, το 1950.

Η ταπεινή εκ της Τήνου Γερόντισσα Μακαρία, αφ’ ότου ανηφόρισε το καλοκαίρι τού 1945 στο Όρος των Αμώμων για να ανάψει το καντηλάκι στα χαλάσματα τής πάλαι ποτέ αυτής Πατριαρχικής και Σταυροπηγιακής Ιεράς Μονής, πληροφορήθηκε εσωτερικός ότι «ὁ τόπος οὗτος Ἅγιός ἐστι». 

Έτσι παρέμεινε εκεί στο Όρος των Αμώμων αδιαλείπτως μέχρι και την κοίμησή της το 1999, κάτω από τελείως αντίξοες συνθήκες, με αφάνταστες στερήσεις, χωρίς σκεπάσματα, χωρίς πόρτες και παράθυρα αλλά και ασθενούσα. 

Το σκήνωμα του Μεγαλομάρτυρα Αγίου Εφραίμ Ν. Μάκρης

Όμως ο Κύριος τής επιφύλασσε υψίστη τιμήν, την θαυμαστή αποκάλυψη των λειψάνων τού Αγίου Ἐφραίμ, μετά από πεντακόσια χρόνια τήν 3η Ιανουαρίου του 1950, Αρχιερατεύοντος τού μετέπειτα Μακαριωτάτου Αρχιεπισκόπου Αθηνών και πάσης Ελλάδος κ.κ. Ιακώβου, του τότε Σεβασμιοτάτου Αττικής και Μεγαρίδος. 

Μια φωνή, αρχικά σιγανή αλλά με τον καιρό δυνατότερη στην ψυχή της, της έλεγε: «Σκάψε και θα βρεις αυτό που επιθυμείς», μέχρι τη στιγμή που της είχε φανερωθεί ένα σημείο στο προαύλιο του μοναστηριού.

Έτσι στις 3 Ιανουαρίου 1950 ανέθεσε σε έναν εργάτη το σκάψιμο του συγκεκριμένου σημείου που της υποδείκνυε η ίδια η ψυχή της. 

Η Τιμία κάρα του Αγίου Εφραίμ Νέας Μάκρης.

Αν και ο εργάτης ήτανε πολύ αρνητικός και ήθελε να σκάψει οπουδήποτε αλλού παρά σε εκείνο το σημείο, τελικά, μετά από τις εκκλήσεις και τις προσευχές, ο αρνητικός εργάτης αυτός πείστηκε και ξεκίνησε να σκάβει. 

Στο σημείο εκείνο είχε ένα μισογκρεμισμένο τζάκι, τοίχο και πράγματα που καταδείκνυαν ότι εκεί κάποτε υπήρχε κελί κάποιου μοναχού. 

Το πρώτο εύρημα σε βάθος περίπου 1.70 μέτρα, ήτανε ένα κεφάλι. 

Μάλιστα, ο χώρος ανέδυε μια ευωδιά.

«Γονάτισα με ευλάβεια και ασπάστηκα το σκήνωμα του Αγίου και αισθάνθηκα βαθιά την έκταση του μαρτυρίου του. Η ψυχή μου γέμισε από αγαλλίαση, απέκτησα μεγάλο θησαυρό, και παίρνοντας το χώμα με προσοχή έβλεπα την αρμονία του σκηνώματός του, που, αν και τόσους αιώνες μέσα στη γη, δεν είχε αλλοιωθεί», έγραψε η ηγουμένη Μακαρία περιγράφοντας τα όσα συνταρακτικά τής συνέβησαν.

Η Λάρνακα με το σκήνωμα του Αγίου Εφραίμ.
πηγή

Με προσοχή, η Ηγουμένη Μακαρία έβγαλε όλο το σκήνωμα και το τοποθέτησε σε μία θυρίδα που ήταν πάνω από τον τάφο. 

Ήταν φανερό ότι επρόκειτο για κληρικό καθώς το ράσο του είχε παραμείνει άθικτο.

Το βράδυ, διαβάζοντας τον εσπερινό, η Ηγουμένη άκουσε βήματα, ο ήχος ερχόταν από τον τάφο, αντηχώντας έως την πόρτα της εκκλησίας και εκεί τον πρωτοαντίκρισε. 

Ήταν ψηλός με μάτια μικρά στρογγυλά, με μακριά μαύρα γένια που έφταναν στο λαιμό, ντυμένος με τη μοναχική αμφίεση, στο ένα χέρι είχε μία φλόγα και με το άλλο ευλογούσε. 

Ζήτησε να τον βγάλουν από αυτήν τη θυρίδα που τον είχαν και την επόμενη κιόλας μέρα η Ηγουμένη καθάρισε τα οστά και τα τοποθέτησε σε μια θυρίδα μέσα στο Ιερό του Ναού.

Ο τάφος του αγίου Εφραίμ

Το ίδιο βράδυ ο Άγιος Εφραίμ, φανερώθηκε στον ύπνο της μοναχής Μακαρίας, την ευχαρίστησε και της φανέρωσε και το όνομά του: Εφραίμ... 

Το λείψανο του Αγίου Εφραίμ φυλάσσεται σήμερα εκεί από τότε και καθημερινά εκατοντάδες πιστών το επισκέπτονται από όλο τον κόσμο, ζητώντας από τον Άγιο την ευλογία και τη βοήθειά του.

Ο Άγιος με τη χάρη του Θεού έχει κάνει χιλιάδες θαύματα. 

Στον περίβολο της Μονής, και προστατευμένη από ένα κτίσμα που κτίστηκε γύρω της, υπάρχει η μουριά πάνω στην οποία ο Άγιος Εφραίμ άφησε την τελευταία του πνοή.

Ο Άγιος Εφραίμ, κατά κόσμο Κωνσταντίνος Μόρφης, γεννήθηκε στα Τρίκαλα της Θεσσαλίας, στις 14 Σεπτεμβρίου 1384 σε μία ειδυλλιακή τοποθεσία, κοντά στον Ληθαίο ποταμό. 

Έμεινε ορφανός από πατέρα σε πολύ μικρή ηλικία μαζί με τα άλλα εφτά αδέλφια του, και την φροντίδα τους, μετά τον Θεό, ανέλαβε μόνη της, η ευσεβής μητέρα του. 

Το σπίτι του Αγίου Εφραίμ στα Τρίκαλα.

Σε ηλικία 14 ετών, ο Εφραίμ για να αποφύγει τον εξισλαμισμό και τα αδίστακτα γενιτσαρικά σώματα, εισήλθε στην ακμάζουσα τότε σταυροπηγιακή Ιερά Μονή του Ευαγγελισμού της Υπεραγίας Θεοτόκου του όρους των Άμωμων (Καθαρών) της Αττικής.

Ο Άγιος Εφραίμ ακολούθησε εκεί με ένθεο ζήλο τον Χριστό, και διέπρεψε με την λαμπρότητα της ζωής του και τους πόνους της αθλήσεως του στο ορός των Άμωμων Αττικής (Περιοχή Νέας Μάκρης). 

Αξιώθηκε ακόμα επίσης να λάβει το μέγα Μυστήριο της Ιεροσύνης και το χάρισμα να υπηρετεί το άγιο θυσιαστήριο, σαν άγγελος Θεού, με φόβο Θεού αλλά και πολύ κατάνυξη.

Το εσωτερικό του Ναού του Αγίου Εφραίμ

Το 1416 οι Τούρκοι εισέβαλαν και λεηλάτησαν την Αττική και ανάγκασαν το Δούκα των Αθηνών να δηλώσει υποταγή στο Σουλτάνο. 

Το 1424 οι Τούρκοι εισέβαλαν βιαίως στη Μονή του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου και έσφαξαν όλους τους Πατέρες της Μονής. 

Ο Άγιος απουσίαζε στη σπηλιά του πάνω στο βουνό για προσευχή και μόλις επέστρεψε αντίκρισε έντρομος τα πτώματα των Πατέρων. Αφού τους έθαψε, ακολούθως θρήνησε γοερώς.

Τον επόμενο χρόνο, την 14η Σεπτεμβρίου 1425, επανήλθαν οι βάρβαροι και βρήκαν τον Άγιο. Τον συνέλαβαν και άρχισαν τα μαρτύρια του, που τελείωσαν στις 5 Μαΐου 1426 ήμερα Τρίτη και ώρα 9 το πρωί. 

Τον κρέμασαν ανάποδα σε ένα δένδρο, που σώζεται ακόμα, τον κάρφωσαν στα πόδια και το κεφάλι, και τέλος το καταπληγωμένο και μαρτυρικό σώμα του το διαπέρασαν με αναμμένο ξύλο και έτσι παρέδωσε την αγία του ψυχή στον Χριστό.

Μετά από μισή χιλιετία, 500 χρόνια, ευδόκησε ο φιλάνθρωπος Θεός και φανερώθηκαν, ύστερα από πολλές εμφανίσεις του ιδίου του Αγίου Εφραίμ και πολλών άλλων θαυμαστών γεγονότων, όλα όσα σήμερα γνωρίζουμε. 

Όλα αυτά επιβεβαιώθηκαν και με την εύρεση των μαρτυρικών και χαριτόβρυτων λειψάνων του Αγίου Εφραίμ, στις 3 Ιανουαρίου του 1950 από την Καθηγουμένη τότε της Μονής, μοναχή Μακαρία.

Άποψη της Μονής

Για το Μοναστήρι του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου στη Νέα Μάκρη και τη γερόντισσα Μακαρία έχει γράψει και ο αγιογράφος - συγγραφέας Φώτης Κόντογλου. 

Ο ίδιος έχει φιλοτεχνήσει αγιογραφία του Οσίου Εφραίµ.

«Αγιασμένος είναι όλος εκείνος ο τόπος. Βγαίνει να μας καλωσορίσει η ηγουμένη Μακαρία, μορφή Οσία. Το σεμνό πρόσωπό της ακτινοβολά μέσα στο μαύρο ράσο. 

 

Αληθινή και άξια νύμφη του Χριστού, λάμπει από τη χαρά που χαρίζει ο Κύριος σε κείνους που τον αγαπήσανε περισσότερο από γονείς και αδελφούς. 

Η πίστη και η προσευχή της έκανε να ανθήσει η ξερή έρημο σαν κρίνο. Νεότατη κι ολομόναχη ήρθε πριν από χρόνια σε τούτο το έρημο και άγριο μέρος και κάθισε μέσα στα ερείπια όπου φωλιάζανε τα τσακάλια. Επί μήνες δεν έβλεπε άνθρωπο». 

Και συνεχίζει: «Η γλυκιά κι ήσυχη Μακαρία τράβηξε κοντά της κάμποσες νέες μοναχές που αφοσιωθήκανε σ’ αυτήν. Κι όχι μονάχα αυτό, αλλά μέσα στη φτωχή φωλιά τους βρήκανε καταφύγιο και άλλα πουλάκια του Θεού, 15 ορφανά, από 1 εως 18 χρόνων. Ω, πλούσια φτώχεια, που ντροπιάζεις τον φτωχό πλούτο που έχουνε οι πλούσιοι!...».

Άποψη της Μονής

Το 2011 το Οικουμενικό Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης με την υπ’ αριθμ. 217/2-3-2011 Πατριαρχική και Συνοδική Πράξη κατέταξε τον Όσιο Εφραίμ στο επίσημο ορθόδοξο εορτολόγιο. 

Ο Άγιος Εφραίμ γιορτάζεται δύο φορές το χρόνο, στις 3 Ιανουαρίου η εύρεση των τιμίων λειψάνων του, και στις 5 Μαΐου το μαρτυρικό του τέλος. 

Στα Τρίκαλα πανηγυρίζεται από τον Ιερό Ναό Αγίου Στεφάνου, απέναντι του οποίου, κατά παράδοση, υπήρχε το πατρικό του σπίτι.

Η μακαριστή ηγουμένη Μακαρία γεννήθηκε στις 12 Μαρτίου του 1911 στο χωριό Φαλάταδο στη Τήνο και κοιμήθηκε στις 23 Απριλίου του 1999, στην εορτή του Αγίου Γεωργίου του Τροπαιοφόρου και ο τάφος της βρίσκεται στον περίβολο της Μονής.

Στην Μονή σήμερα εγκαταβιούν 7 μοναχές με ηγουμένη την μοναχή Μακαρία την Β' και είναι ανοιχτά καθημερινά από τις 7.00 π.μ έως τις 12.00 και το απόγευμα από τις 4 μ.μ ως τις 18.00 μ.μ ενώ την Κυριακή από την ανατολή έως την δύση του ηλίου.

Στην Μονή μπορείτε να πάτε είτε με αυτοκίνητο (επί της πλατείας της Νέας Μάκρης, καθ' οδόν της Λεωφόρου Μαραθώνος), είτε με λεωφορείο του ΚΤΕΛ από το Πεδίο του Άρεως, και να κατεβείτε στην πλατεία της Νέας Μάκρης. Από εκεί το μοναστήρι απέχει περίπου 3 χιλιόμετρα.

Τηλέφωνο Μονής: 22940 – 91202, FAX: 22940 – 50128.