Ιερά Μονή Αβάσσου, Πρέβεζα.

πηγή

Βρίσκεται κοντά στο χωριό Άνω Κοτσανόπουλο της Πρέβεζας σε απόσταση 4 χιλιομέτρων μετά τὸ Κάτω Κοτσανόπουλο πρὸς Βρυσούλα, αριστερά του δρόμου, δίπλα σε μικρό παραπόταμο του Λούρου και μέσα σε ένα τοπίο κατάφυτο με ελιές και πλατάνια.

Η επιγραφή ιστόρησης του ναού
πηγή

Η ονομασία της Μονής οφείλεται στην οικογένεια Αβασσιώτη, οικογένεια εμπόρων που δραστηριοποιούνταν με επιτυχία, επιχειρηματικά, στην Οδησσό της Ρωσίας, στην οποία πρέπει να ανήκε και η ευρύτερη περιοχή. 

Υπάρχει όμως έντονη και η τοπική παράδοση που θέλει το ναό να τον χτίζει ένας σπουδαίος μεγαλοκτηνοτρόφος, ο οποίος ζούσε στην περιοχή με το όνομα Αβάσσος ή και Βάσσος. 

Εκεί, μέσα σε κάτι βάτα, έκαιγε ένα φως και έτσι αποφασίστηκε να χτιστεί στο σημείο η εκκλησία ενώ μέχρι και πρόσφατα έλεγαν ότι ένα θεόρατο φίδι φύλαγε το ναό και όσοι κινούνταν από το Κοτσανόπουλο προς τη Βρυσούλα έφιπποι με άλογο, έπρεπε να αφιππεύσουν σε ένδειξη σεβασμού.

Άποψη των τοιχογραφιών
πηγή

Άποψη των τοιχογραφιών
πηγή

Άποψη του εσωτερικού και δυτικού τοίχου του ναού

πηγή

Μία άλλη εκδοχή θέλει την Μονή να ονομάζεται Αρασσός (Arassus – αρχαίο όνομα), κτισμένη σε ελληνιστική θέση με ύπαρξη αρχαίων τάφων στην γύρω περιοχή. 

Η παρουσία πάντως πολλών μαρμάρινων αρχιτεκτονικών μελών, τμημάτων τέμπλου και αμφικιονίσκων παραθύρων, εντοιχισμένων στον σημερινό ναό, ενισχύουν την άποψη πιθανής αναγωγής της Μονής στον 13° αιώνα.

Η Μονή είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου και ιδρύθηκε τα μέσα του 18ου αιώνα αλλά φαίνεται ότι υπήρχε ήδη από τη βυζαντινή εποχή, όπως δείχνουν μαρμάρινα αρχιτεκτονικά μέλη και τμήματα τέμπλου που έχουν εντοιχισθεί στο καθολικό της ενώ απέκτησε αρκετά μεγάλη περιουσία και ακόμη συντηρούσε διάφορα σχολεία, στα γειτονικά χωριά. 

 Η επιγραφή επάνω από τη νότια είσοδό
πηγή

Σήμερα από το μοναστηριακό συγκρότημα σώζεται μόνο το καθολικό, με ασβεστωμένους τοίχους και στέγη καλυμμένη με σχιστόπλακες.

Οικοδομήθηκε το 1853, επάνω στα θεμέλια ενός παλαιοτέρου ναού, από τον ηγούμενο ιερομόναχο Κυπριανό από το Θεσπρωτικό, με τη συνδρομή του μητροπολίτη Άρτας Σωφρόνιου, όπως μας πληροφορεί η επιγραφή επάνω από τη νότια είσοδό του. 

Το 1916 έγινε μετόχι της Μονής Ζαλόγγου και όλη η περιουσία της περιήλθε σε αυτή, ενώ στις επόμενες δεκαετίες σταδιακά ερημώθηκε και κατέρρευσε.

Αρχιτεκτονικά είναι μία τρίκλιτη θολοσκέπαστη βασιλική με το κεντρικό κλίτος να χωρίζεται από τα πλαϊνά με δύο κίονες σε κάθε πλευρά και καλύπτεται με τρεις τρούλους, τα πλάγια κλίτη καλύπτονται με τρεις καμάρες το καθένα ενώ  ολόκληρος ο ναός είναι κατάγραφος με αγιογραφίες του 1853.

Το περίτεχνο τέμπλο της Μονής

πηγή

Λεπτομέρεια του τέμπλου της Μονής
πηγή

Άποψη του εσωτερικού και του τέμπλου

πηγή

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει και το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο με τις ανάγλυφες παραστάσεις από την Αγία Γραφή και τις δεσποτικές εικόνες του 1891, έργα του ζωγράφου Καρατζούλα από την Πρέβεζα. 

Σε απόσταση αναπνοής από την Μονή υπάρχει αναστηλωμένος πλέον, ένας από τους παλαιότερους και εντυπωσιακούς, νερόμυλους της περιοχής.

Η Μονή θα είχε αρκετή περιουσία, αφού διέθετε 1.000 γρόσια τον χρόνο για τα σχολεία των γειτονικών χωριών ενώ μετά την απελευθέρωση της Ηπείρου, διαλύθηκε και η περιουσία της απαλλοτριώθηκε.

Πρόσφατα, στην Μονή πραγματοποιήθηκαν διάφορες εργασίας όπως της αποκατάστασης των κελιών που καταστράφηκαν από πυρκαγιά την περίοδο της κατοχής, η ανακατασκευή του πρόναου, η ανακατασκευή του νερόμυλου, η διαμόρφωση χώρου στάθμευσης, αναστηλώθηκε ο πλίνθινος μαντρότοιχος της Μονής, ενώ στο Καθολικό έχουν ολοκληρωθεί η στεγανοποίηση της στέγης και η αποσυμφόρηση της υγρασίας θεμελίων.

Η μονή σήμερα έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο, δυστυχώς είναι διαλυμένη και εορτάζει στις 15 Αυγούστου.