ΙΕΡΟ ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΑ ΜΗΝΑ.

πηγή

Φυλάσσεται στον Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο της Κρήτης του οποίου είναι και Πολιούχος.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

 

Το τίμιο Λείψανο του Αγίου Μηνά του Μεγαλομάρτυρα, που φυλάσσεται σήμερα στον Μεγάλο Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Μηνά στο Ηράκλειο της Κρήτης, προέρχεται από τα αφιερώματα του παλαιού ναού του Αγίου Μηνά.

Το Ιερό Λείψανο, είναι αφιέρωμα - δώρο καθώς και "προίκα" στο Ηράκλειο της Κρήτης, από τον Αρχιεπίσκοπο του Όρους Σινά, Νικηφόρου Μαρθάλη, του επιλεγόμενου και "Γλυκύ". 

Ο Νικηφόρος Μαρθάλης, είχε καταγωγή από το Ηράκλειο της Κρήτης, όπως δηλώνει άλλωστε και η επιγραφή που είναι χαραγμένη στο πίσω μέρος της αργυρής θήκης του Ιερού λειψάνου:

«ΑΨΛΧ΄(1733). ΠΑΡΕΣΧΕΤΟ ΠΡΟΙΚΑ ΤΟ ΛΙΨΑΝΟΝ ΜΗΝΑ ΤΟΥ ΜΑΡΤΥΡΟΣ ΤΟΥΤΟ Ο ΣΥΝΕΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΓΕΡΑΣΙΜΩ ΤΩ ΚΡΗΤΗΣ ΑΩΚΣΤ '. ΚΑΤΕΣΚΕΥΑΣΘΗ ΟΥΤΟΣ ΤΗ ΕΠΙΣΤΑΣΙΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΙΤΙΑΣ ΜΕΛΕΤΙΟΥ ΒΟΙΘΥΑ ΤΩΝ ΟΡΘΟΔΟΞΕΩΝ: .. ΧΕΡΙ ΚΟΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΒΑΣΙΛΑΚΗ».

Τοιχογραφία του Αγίου Μηνά στον ναό του Αγίου Νικολάου Κασνίτζη 
στην Καστοριά, 12ος αιώνας. 

πηγή

Το επάργυρο πλαίσιο του Λειψάνου κατασκευάστηκε το 1825, επί επιτροπείας Νικολάου.

Ο Άγιος Μηνάς γεννήθηκε στην Αίγυπτο το 285 από γονείς ειδωλολάτρες. 

Ωστόσο, το ειδωλολατρικό περιβάλλον στο οποίο μεγάλωνε, δεν κατάφερε να σκληρύνει την καρδιά του η οποία, όταν ήλθε η στιγμή, σκίρτησε ακούγοντας την φωνή του «ἐτάζοντος καρδίας καὶ νεφρούς» (Ψαλμοί 7,10) Θεού και έτσι ο, έφηβος ακόμη, Μηνάς έγινε χριστιανός.

Μεγαλώνοντας, επέλεξε να σταδιοδρομήσει στον Ρωμαϊκό στρατό, στο ιππικό τάγμα των Ρουταλικών, υπό την διοίκηση του Αργυρίσκου. 

Η έδρα της μονάδας του ήταν στο Κοτυάειον, την σημερινή Κιουτάχεια, της Μικράς Ασίας και εκεί, ο Μηνάς, διακρίθηκε και για την υψηλή φρόνησή του αλλά και για το σπουδαίο ανδρείο του φρόνημα και για αυτό έχαιρε μεγάλης εκτιμήσεως στο κύκλο των στρατιωτικών.

Εικόνα του Αγίου Μηνά, 16ος αιώνας.
Βρίσκεται στον Ι.Ν Εισοδίων της Θεοτόκου στην
Καστοριά και παριστάνει τον Αγ. Μηνά έφιππο με 
να εξοντώνει λύκους. Στην Καστοριά ο Αγιος Μηνάς 
θεωρείται ο Προστάτης των Κτηνοτρόφων.

Δυστυχώς όμως, τρεις αιώνες μετά την έλευση του Χριστού και ο παλαιός κόσμος ακόμη δεν ήθελε να δεχθεί το λυτρωτικό μήνυμα της Αναστάσεως, παραμένοντας αυτάρεσκα, εγωιστικά και αυτοκαταστροφικά προσκολλημένος στη φθορά και το σκοτάδι. 

Οι αυτοκράτορες της Ρώμης άρχισαν και πάλι «πρὸς κέντρα λακτίζειν» (Πράξεις 26,14). 

Ο Διοκλητιανός και ο Μαξιμιανός διέταξαν διωγμό εναντίον των λογικών προβάτων του Χριστού, διωγμό ο οποίος κράτησε από το 303 έως το 311. 

Έτσι, οι Ρωμαίοι στρατιώτες διατάχθηκαν να συλλαμβάνουν και να τυραννούν τους χριστιανούς προσπαθώντας να τους κάνουν να αλλαξοπιστήσουν.

Αυτή ήταν και η πρώτη κρίσιμη στιγμή κατά την οποία ο Μηνάς κλήθηκε να πει «το μεγάλο ναι ή το μεγάλο όχι». 

Η πίστη του στον Χριστό νίκησε την κοσμική «σύνεση» και λογική.

Ο Άγιος δεν άντεξε, πέταξε στη γη την στρατιωτική του ζώνη απεκδυόμενος με αυτόν τον τρόπο την ιδιότητα του στρατιώτη - διώκτη των χριστιανών, και διέφυγε στο παρακείμενο όρος. Εκεί ασκήτευε, προτιμώντας την συντροφιά των θηρίων της φύσης από την συντροφιά των αποθηριωμένων ειδωλολατρών. 

Άγιος Μηνάς  ο Μεγαλομάρτυρας.
Εμμανουήλ Λαμπάρδος, αρχές 17ου αιώνα.

Εκεί, «ἐν ἐρημίαις πλανώμενος καὶ ὄρεσι καὶ σπηλαίοις καὶ ταὶς ὀπαὶς τῆς γῆς» (Προς Εβραίους 11,38), έζησε επί αρκετό διάστημα με νηστεία, αγρυπνία και προσευχή. 

Η ασκητική ζωή και η ησυχία θέρμαναν την καρδιά του ανάβοντας τον θείο έρωτα και τον πόθο του μαρτυρίου.

Έτσι, σε ηλικία πενήντα περίπου ετών, μετά από θεία αποκάλυψη ότι είχε φτάσει η ώρα του μαρτυρίου, κατέβηκε στην πόλη, σε μέρα ειδωλολατρικού πανηγυριού και με παρρησία, εν μέσω των μαινομένων ειδωλολατρών, ομολόγησε τον Χριστό ως τον ένα και αληθινό Θεό, μυκτηρίζοντας τα κωφά και αναίσθητα είδωλα. 

Συνελήφθη και σύρθηκε δερόμενος μπροστά στον Πύρρο, τον διοικητή της πόλεως. 

Εκεί, μιλώντας με θάρρος, αποκάλυψε το όνομά του, την καταγωγή του, το στρατιωτικό του παρελθόν και, φυσικά, διεκήρυξε με τόλμη και αταλάντευτη επιμονή την πίστη του στον Χριστό. 

Σπάνια εικόνα του 1250 - 1300. Στο κέντρο ο Άγ. Μηνάς, κρατά 
με τα δύο χέρια μετάλλιο με προτομή του Χριστού, μαζί με τους
 Αγίους Βίκτωρα και Βικέντιο. Η εικόνα βρίσκεται στη Μητρόπολη 
Κιτίου και Παρόμοια εικόνα του 13ου αιώνα με τους τρεις 
αγίους - έφιππους, σώζεται στην Αγία Αικατερίνη του Σινά.
πηγή

Οδηγήθηκε στη φυλακή και το πρωί της επομένης ημέρας, μετά το πέρας του ειδωλολατρικού πανηγυριού, τον παρουσίασαν και πάλι ενώπιον του ηγεμόνος ο οποίος τον κατηγόρησε ότι εξύβρισε τους θεούς και μάλιστα μπροστά του και ότι λιποτάκτησε από τον στρατό. 

Ο Άγιος αποδέχθηκε τις κατηγορίες χωρίς δισταγμό.

Ο Πύρρος, ευλαβούμενος στην αρχή την ηλικία και την ευκοσμία του, προσπάθησε με λόγια και υποσχέσεις αλλά και με απειλές στη συνέχεια, να τον αποσπάσει από την πίστη του Χριστού. 

Όταν οι προσπάθειές του προσέκρουσαν στην σταθερή άρνηση του Αγίου, διέταξε να τον υποβάλουν σε ανυπόφορα βασανιστήρια. 

Οι δήμιοι τον μαστίγωσαν τόσο πολύ ώστε άλλαξαν δύο και τρεις φορές οι μαστιγωτές του. 

Τον κρέμασαν και τον έγδερναν μέχρι που άρχισαν να φαίνονται τα εσωτερικά όργανα του Αγίου. 

Έπειτα, σαν να μην έφθαναν αυτά, έτριβαν το καταπληγωμένο του σώμα με τρίχινο ύφασμα και στο τέλος τον έσερναν γυμνό και κατακρεουργημένο πάνω σε μεταλλικά αγκάθια. 

Εικόνα του Αγίου Μηνά, Κρήτη 1740 

έργο του Γεώργιου Καστροφύλακα 

πηγή

Όλα τα υπέμενε με γενναιότητα και καρτεροψυχία ο Μάρτυς του Χριστού, εφαρμόζοντας το Ευαγγελικό «καὶ μὴ φοβηθῆτε ἀπὸ τῶν ἀποκτεννόντων τὸ σῶμα, τὴν δὲ ψυχὴν μὴ δυναμένων ἀποκτείναι» (Ματθαίος 10,28). 

Μάλιστα, την ώρα του μαρτυρίου, κάποιοι παλιοί συστρατιώτες του τον προέτρεπαν να θυσιάσει στα είδωλα λέγοντας ότι ο Θεός του θα τον δικαιολογήσει βλέποντας τα βασανιστήρια στα οποία τον υπέβαλλαν. 

Ο Άγιος αρνήθηκε αποφασιστικά και τους απάντησε ότι προσφέρει θυσία ακόμη και τον εαυτό του στον Χριστό, ο οποίος τον ενδυναμώνει για να υπομένει τις πληγές.

Ο ηγεμόνας, θαυμάζοντας την ευστοχία και την σοφία των απαντήσεων του Μάρτυρα, τον ρώτησε απορημένος πώς είναι δυνατόν ένας τραχύς στρατιώτης σαν αυτόν να μπορεί να απαντά κατ’ αυτόν τον τρόπο. 

Και ο Άγιος, με τη φώτιση του Θεού, του αποκρίθηκε ότι αυτή την ικανότητα την χαρίζει στους μάρτυρές του ο Χριστός, όπως έχει υποσχεθεί στο Ευαγγέλιο: «ὅταν δὲ προσφέρωσιν ὑμᾶς ἐπὶ τᾶς συναγωγᾶς καὶ τᾶς ἀρχὰς καὶ τᾶς ἐξουσίας, μὴ μεριμνᾶτε πῶς ἢ τί ἀπολογήσησθε ἢ τί εἴπητε. Τὸ γὰρ Ἅγιον Πνεῦμα διδάξει ὑμᾶς ἐν αὐτῇ τὴ ὥρα ἃ δεῖ εἰπειν» (Λουκά ιβ’, 11 - 12).

Ο Χριστός και ο Άγιος Μηνάς, 
Κοπτική εικόνα από το Bawit της Αιγύπτου, 6ος αιώνας 
Παρίσι, Μουσείο του Λούβρου (Φωτό: el.wikipedia.org) 

πηγή

Τότε, απελπισμένος ο τύραννος, διέταξε να τον αποκεφαλίσουν. Βαδίζοντας προς τον τόπο της εκτέλεσης ο Άγιος πρόλαβε να ζητήσει από κάποιους κρυπτοχριστιανούς να μεταφέρουν το λείψανό του στην Αίγυπτο.

Ο αποκεφαλισμός του έγινε την 11η Νοεμβρίου στις αρχές του 4ου αιώνα, πιθανότατα το 304 και έτσι η ψυχή του πέταξε χαρούμενη προς τον Σωτήρα Χριστό τον οποίο τόσο πόθησε ο Άγιος και για τον οποίο θυσιάστηκε. 

Οι δήμιοι άναψαν φωτιά για να κάψουν το σώμα του, ότι κατάφεραν οι χριστιανοί να περισώσουν από την πυρά το μετέφεραν στην Αίγυπτο και το έθαψαν κοντά στην Μαρεώτιδα λίμνη, νοτιοδυτικά της Αλεξάνδρειας.

Στο σημείο εκείνο σταμάτησε, κατά την παράδοση, η καμήλα που μετέφερε τα λείψανα αρνούμενη πεισματικά να προχωρήσει και έτσι οι χριστιανοί κατάλαβαν ότι ήταν θέλημα Θεού να ενταφιαστούν εκεί τα λείψανα του Αγίου ενώ η περιοχή του τάφου πολύ σύντομα εξελίχθηκε σε ένα προσκυνηματικό και λατρευτικό κέντρο.

Ο Μέγας Κωνσταντίνος, όταν ήταν Πατριάρχης Αλεξανδρείας ο Μέγας Αθανάσιος, ανήγειρε ναό πάνω στον τάφο του Αγίου και σε λίγα χρόνια δημιουργήθηκε εκεί ένα εκτεταμένο κτιριακό συγκρότημα με δύο ναούς, μοναστήρι, ξενώνες και άλλες εγκαταστάσεις. 

Ο Αγιος Μεγαλομάρτυρας Μηνάς εορτάζει στις 11 Νοεμβρίου.