Η ΣΙΑΓΟΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΤΟΥ ΕΝ ΟΛΥΜΠΟΥ.

Φυλάσσεται στην ομώνυμη ιερά Μονή του Αγίου Διονυσίου του εν Ολύμπου, πάνω από το Λιτόχωρο της Πιερίας, στον Όλυμπο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Εικόνα του Αγίου Διονυσίου (τέλη 18ου αιώνα)
Μουσείο Βυζαντινού Πολιτισμού, Θεσσαλονίκη.
πηγή

Ο Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω, προστάτης και πολιούχος της Πιερίας, γεννήθηκε περίπου το 1500 στην Θεσσαλία στο χωριό Σκλάταινα ή Σθλάτενα ή Πλάτινα, η σημερινή Δρακότρυπα, της επαρχίας Φαναρίου στην Καρδίτσα. 

Ο πατέρας του Αγίου ονομαζόταν Νικόλαος και η μητέρα του Θεοδώρα, ήτανε φτωχοί, αλλά πολύ ευσεβείς. 

Ο πατέρας του Αγίου παράλληλα με τις γεωργικές και τις κτηνοτροφικές του εργασίες ήτανε και σφυροκόπος (σπαθοποιός).

Ο Άγιος που το κοσμικό του όνομα ήταν Δημήτριος Καλέτσης ήταν παιδί της προσευχής. 

Σύμφωνα με παράδοση που υπάρχει στη γενέτειρά του, κάθε Τετάρτη και Παρασκευή δεν θήλαζε. 

Επίσης οι γονείς του, όταν ακόμα ήταν βρέφος και κοιμόταν, έβλεπαν από πάνω του ένα φωτεινό Σταυρό που λαμποκοπούσε σαν τον ήλιο. Αυτό, έλεγαν, ότι ήταν σημείο που φανέρωνε την κατά Θεό προκοπή του, όταν θα μεγάλωνε. 

Άγιος Διονύσιος ο εν Ολύμπω, 1884.
Ι.Ν. Ζωοδόχου Πηγής, Λαρίσης 

Σε ηλικία επτά ετών τον έστειλαν στο σχολείο, όπου και φάνηκε πολύ επιμελής.

Κυρίως όμως προσπαθούσε να μελετά και να συμμορφώνεται με τις εντολές της Αγίας Γραφής, την οποία συνεχώς διάβαζε. Επίσης μελετούσε και τους βίους των Αγίων, τη ζωή των οποίων προσπαθούσε να μιμηθεί.

Η τοπική παράδοση της Σκλάταινας αναφέρει ότι στα διαλείμματα, στο σχολείο, ο Άγιος συγκέντρωνε τους ήσυχους και επιμελείς μαθητές και τους μιλούσε για την πίστη μας. 

Ένας μαθητής είπε το γεγονός αυτό στο δάσκαλό τους. 

Ο Άγιος, παρά τις συμβουλές του δασκάλου του να παίζει στα διαλείμματα, συνέχισε τη θεάρεστη ασχολία του. 

Μια μέρα ο δάσκαλός του, επειδή δεν βγήκε στο διάλειμμα, για να τον τιμωρήσει τον πέταξε από το παράθυρο. Στο μέρος που πάτησε ο Άγιος έμεινε αποτύπωμα του ποδιού του, το οποίο κατά τις βεβαιώσεις των κατοίκων σωζόταν μέχρι πριν από λίγα χρόνια.

Οι άγιοι, Διονύσιος ο εν Ολύμπω και Νικάνωρ της Ζάβορδας.
Ι.Ν Αγίου Αθανασίου, Γέρμα Καστοριάς.

Σε πολύ νεαρή ηλικία πήρε τη μεγαλύτερη απόφαση της ζωής του, να αφιερωθεί ολοκληρωτικά στο Θεό, γινόμενος μοναχός.

Εκείνο τον καιρό πέρασε από το χωριό του ένας μοναχός από τα Μετέωρα, ονομαζόμενος Άνθιμος και μετά από πολύωρη συζήτηση αποφάσισε να τον ακολουθήσει.

Στα Μετέωρα υποτάχθηκε σε έναν πολύ ενάρετο μοναχό ονόματι Σάββα ο οποίος τον ρασοφόρεσε και τον ονόμασε Δανιήλ και εκεί ο Άγιος επιδόθηκε στην προσευχή, τη νηστεία και τη μελέτη, φθάνοντας σε μεγάλο πνευματικό ύψος.

Μια μέρα ο ηγούμενος του μοναστηριού τον έστειλε να ανακατέψει το καζάνι με τον τραχανά. Όταν έφτασε στο μαγειριό είδε το φαγητό να είναι φουσκωμένο κι έτοιμο να χυθεί έξω. Επειδή δεν προλάβαινε να πάρει την κουτάλα, αναγκάστηκε να ανακατέψει το καζάνι με τα χέρια του. Έκπληκτοι οι πατέρες που ήταν εκεί είδαν ότι ο Άγιος δεν έπαθε τίποτα.

Αφ’ ενός το παραπάνω γεγονός το οποίο τον ανέβασε πολύ ψηλά στη συνείδηση των συμμοναστών του, αφ’ ετέρου ο πόθος του να μονάσει στο Άγιο Όρος για περισσότερη άσκηση και ησυχία, τον οδήγησαν μια νύχτα κρυφά να φύγει από το μοναστήρι. Μάλιστα πήδησε από ένα βράχο χωρίς να πάθει το παραμικρό.

Μετά από πολύ κόπο έφθασε στο περιβόλι της Παναγίας μας και συγκεκριμένα στις Καρυές, όπου υποτάχθηκε στο γέροντα Γαβριήλ τον πνευματικό, τον ικανό Πρώτο του Αγίου Όρους (1517 – 1518) ο οποίος έζησε κοντά στον Άγιο Νήφωνα τον Β΄. 

Το σπήλαιο του Αγίου Διονυσίου

Ο Ιερομόναχος Γαβριήλ δεν τον κράτησε στην αρχή κοντά του, εξ’ αιτίας κανόνος που απαγόρευε την παραμονή των "αγενείων" (δίχως γένια) στο Άγιο Όρος. 

Τον έστειλε λοιπόν στη Χαλκιδική, στο χωριό Άγιος Μάμας, όπου έμεινε κοντά στον επίσκοπο Κασσανδρείας Ιάκωβο για ένα χρόνο περίπου. 

Μόλις άρχισαν να φυτρώνουν τα γένια του επέστρεψε στο Άγιο Όρος και στις 12 Ιουλίου, πιθανώς του 1512, εκάρη μεγαλόσχημος μοναχός, από Δανιήλ ονομάστηκε Διονύσιος. 

Λίγο αργότερα χειροτονήθηκε Διάκονος από τον επίσκοπο Ιερισού και Αγίου Όρους ενώ κατά τη διάρκεια της απουσίας του γέροντά του Γαβριήλ στη Βλαχία το 1517, ο Άγιος Διονύσιος έλαβε το δεύτερο βαθμό της Ιερωσύνης, αυτόν του Πρεσβυτέρου.

Η Παλιά Μονή Διονυσίου,βομβαρδίστηκε το 1943.
Φωτ: Θοδωρής Αθανασιάδης/www.viewsofgreece.gr

Επί μία διετία εφημέρευσε στον Ναό του Πρωτάτου και στην Αθωνική πρωτεύουσα ο Άγιος παρέμεινε περίπου δέκα χρόνια. 

Μόλις επέστρεψε ο γέροντας του Γαβριήλ από τη Βλαχία, ζήτησε να απομακρυνθεί από το Πρωτάτο.  

Αφού έλαβε την ευλογία του, πορεύθηκε στη Σκήτη του Καρακάλου όπου έχτισε Ναό αφιερωμένο στην Αγία Τριάδα και κελί. 

Εκεί επιδόθηκε περισσότερο στην προσευχή, τη νηστεία και την αγρυπνία ενώ τροφή του ήταν η μελέτη της αγίας Γραφής και λίγα κάστανα, χαρακτηριστική επίσης ήταν και η ακτημοσύνη του αφού η πόρτα του δεν είχε κλειδαριά.

Η Παλιά Μονή Διονυσίου.
Σήμερα καταβάλλονται προσπάθειες αναστύλωσις.

Ο Άγιος είχε μεγάλη επιθυμία να επισκεφθεί τους Αγίους Τόπους.

Η επιθυμία του αυτή πραγματοποιήθηκε  και μάλιστα στο ταξίδι του αυτό δέχθηκε δυο τιμητικές προτάσεις για το επισκοπικό αξίωμα. 

Ο Πατριάρχης Ιεροσολύμων Δωρόθεος και ο Μητροπολίτης Ικονίου, εκτιμώντας τις αρετές και την πνευματικότητά του, θέλησαν να τον κρατήσουν ο καθένας για διάδοχό του. 

Ο Άγιος Διονύσιος και στους δύο αρνήθηκε ευγνικά και επέστρεψε στο ερημικό ησυχαστήριό του στον Άθωνα όπου στο κελί του πολλά θαυμαστά σημεία συνέβαιναν αφού όταν θέλησε να μεγαλώσει το εκκλησάκι, Άγγελοι τον βοηθούσαν στη μεταφορά των πετρών, άγγελος επίσης τον επισκέφθηκε, παραμονή της Τυροφάγου, και του πρόσφερε φρέσκα ψάρια και τυρί. 

Η Νέα Μονή του Αγίου Διονυσίου εν Ολύμπο.

Κάποτε ένας ληστής θέλησε να τον σκοτώσει, για να του ληστέψει.

Πίστευε ότι στο κελί του θα είχε αρκετά χρήματα.

Του έστησε λοιπόν καρτέρι σε ένα κοντινό χείμαρρο και περίμενε να περάσει ο Άγιος, η ώρα όμως περνούσε και ο Άγιος δεν φαινόταν. 

Πήγε στο κελί του και τον είδε έκπληκτος να είναι μέσα και όταν ο Άγιος, απαντώντας σε ερώτησή του, του είπε πως πέρασε από μπροστά του, εκείνος θαύμασε, διότι τυφλώθηκε και δεν τον είδε ενώ στην συνέχεια μετανόησε, εξομολογήθηκε και, αφού τον συμβούλεψε κατάλληλα ο Άγιος, αποφάσισε ο ληστής να γίνει και μοναχός. 

Μετά από επίμονη παράκληση των πατέρων της Ιεράς Μονής Φιλοθέου, ενθρονίστηκε ηγούμενός της. 

Για την ανόρθωση των οικονομικών της Μονής ταξίδεψε στην Κωνσταντινούπολη, από όπου επέστρεψε με αρκετά χρήματα και νέους μοναχούς. 

Στη Μονή επίσης προσπάθησε να επιβάλλει τάξη και ευπρέπεια, από ιδιόρρυθμη την μετέτρεψε σε κοινοβιακή και από Βουλγάρικη σε Ελληνική όμως στην προσπάθειά του αυτή συνάντησε αντιδράσεις και μίσος από του Βούλγαρους και έτσι αποφάσισε να αφήσει το Άγιο Όρος και πήγε στη Σκήτη Βεροίας με μια μικρή συνοδεία Φιλοθεϊτών.

Στη Βέροια εκείνο τον καιρό κοιμήθηκε ο επίσκοπός της Ματθαίος και όλοι οι κάτοικοι και οι άρχοντες τον παρακαλούσαν να γίνει επίσκοπός τους. 

Ο Άγιος για τρίτη φορά αρνήθηκε να χειροτονηθεί Επίσκοπος και πήγε στον Όλυμπο όπου έχτισε μοναστήρι και Ναό, αλλά δεν τον είχε ακόμη αφιερώσει σε κάποιον Άγιο όμως μετά από προσευχή, ένα πρωινό όπως ανέτειλε ο ήλιος φάνηκε πάνω από το Ναό ένας κύκλος και τρεις ηλιακές ακτίνες και αφιέρωσαν το Ναό στην Αγία Τριάδα.

Η οικοδομική δραστηριότητα του Αγίου εξόργισε τον Τούρκο άρχοντα της περιοχής, που έχτιζαν χωρίς την άδειά του και έτσι έφυγαν και πήγαν στο Πήλιο όπου έχτισαν και εκεί Ναό και κελιά.

Από την ημέρα της φυγής του όμως δεν έβρεξε στον Όλυμπο και αφού εν τω μεταξύ συνέβησαν και άλλα σημεία, λόγω της φυγής του, οι πρόκριτοι πήγαν να ξαναφέρουν τον Άγιο πίσω στον Όλυμπο όπου έγινε δεκτός με τιμές και ο Τούρκος άρχοντας τον εφοδίασε με έγγραφη άδεια ανοικοδομήσεως Ναού και κελιών.

Ο Άγιος από μικρός ασκήθηκε στην καλλιγραφία, την Αγιογραφία και την υμνογραφία και σίγουρα ως γέροντας στο μοναστήρι, θα ίδρυσε κάποια σχολή Αγιογραφίας αλλά και αντιγραφής κωδίκων.

Ο Άγιος Διονύσιος για ένα διάστημα ασκήτεψε και στο μέχρι σήμερα σωζόμενο σπήλαιο, παρακάτω από το μοναστήρι της Αγίας Τριάδος, όπου υπάρχει και το Αγίασμα ενώ είχε και την συνήθεια να ονοματίζει τις γύρω από το μοναστήρι περιοχές με ονόματα των Αγίων Τόπων, όπως Γολγοθάς, Όρος των Ελαιών, Άγιος Λάζαρος και άλλα. 

Δύο φορές το χρόνο επίσης, συνήθιζε να ανεβαίνει στην κορυφή του Ολύμπου, στα εορτάζοντα Παρεκκλήσια, του Προφήτου Ηλία στις 20 Ιουλίου και της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στις 6 Αυγούστου.

Έφτασε κάποτε και στιγμή που ο Κύριός μας θα τον καλούσε κοντά Του αφού λίγες ημέρες νωρίτερα τον πληροφόρησε, για να ετοιμαστεί. 

Βρισκόταν σε κάποιο μοναστήρι του Πηλίου και εκεί, την ώρα του μεσονυκτικού, είδε όραμα που του απεκάλυψε ο Θεός τον θάνατό του και αυτός αποχαιρέτησε τότε τους πατέρες και αναχώρησε για το αγαπημένο μοναστήρι του στον Όλυμπο. 

Πριν φύγει είπε στους μοναχούς του Πηλίου: "αδελφοί και πατέρες και τέκνα μου, ο καιρός της τελευτής μου έφθασε, όπως με πληροφόρησε ο Θεός. Σας παραγγέλλω, λοιπόν, να μην αμελείτε την ψυχή σας, αλλά να μετανοείτε για τις αμαρτίες σας, έως ότου έχετε καιρό, για να γλιτώσετε την κόλαση και να αξιωθείτε να απολαύσετε την αιώνια αγαλλίαση".

Μόλις έφθασε στον Όλυμπο, δεν κάθισε στο μοναστήρι, αλλά πήγε στον «Γολγοθά», χωρίς θέρμανση και σκεπάσματα και ας ήταν χειμώνας, όπου εκεί μελετούσε μέρα και νύχτα τα ιερά βιβλία και έψαλε ύμνους στο Θεό. Ήταν Ιανουάριος μήνας, χιόνιζε, ο Άγιος ήταν χωρίς ζεστασιά και από το πολύ κρύο, αρρώστησε ενώ μετά από πίεση των αδελφών της Μονής, δέχθηκε να τον μεταφέρουν στο κοινόβιο, αλλά δεν έμεινε μέσα στο μοναστήρι. 

Πήγε στο σπήλαιο του Αγίου Λαζάρου όπου οι πατέρες τον περιποιήθηκαν με αγάπη περισσή κι εκείνος τους έδωσε σαν στοργικός πατέρας τις συμβουλές του. 

Τους συμβούλεψε πως πρέπει να φυλάγουν τους κανόνες της μοναχικής ζωής.

Μαζεύτηκαν τότε κοντά του οι μοναχοί και του είπαν: "Η διαθήκη που μας άφησες, άγιε πατέρα μας, είναι σε μερικά σημεία βαριά".

Τότε ο Άγιος τους αποκρίθηκε: "Όσα είναι καλά και εύλογα, φυλάξτε τα. Όσα όμως είναι βαριά, αφήστε τα. Όμως σας δίνω μία παραγγελία, να βαδίζετε σύμφωνα με το τυπικό του Αγίου Όρους. Να αγωνίζεστε όσο μπορείτε και ο Κύριος θα σας κυβερνήσει αντί εμού. 

 

Να έχετε αγάπη, υπομονή και ταπείνωση. Να φυλάγετε αγόγγυστα τη σιωπή, την προσευχή και τις νηστείες που μας παρέδωσαν οι Άγιοι Πατέρες. Να κάνετε μάλιστα και όσες περισσότερες μπορείτε.

Κανένας σας να μην είναι ανυπότακτος και ιδιόρρυθμος. Αυτό είναι το χειρότερο από όλα τα αμαρτήματα, διότι όποιος κοινοβιάτης έχει ρούχα και χρήματα περισσότερα από τους άλλους, δεν αξιώνεται της Ουρανίου αγαλλιάσεως. Εάν τυχόν βρεθεί κανένας τέτοιος, να τον διώχνετε από το μοναστήρι, για να μην παρασυρθούν και άλλοι.

Nέα Μονή

Να εξομολογείστε συχνά τους λογισμούς σας, για να μην φωλιάζουν στις ψυχές σας οι δαίμονες. Αλλά και εάν δύο ψυχραθούν, να συμφιλιωθούν πριν βασιλέψει ο ήλιος, όπως λέει η Αγία Γραφή.

Να εργάζεστε όλοι εργόχειρο, ο καθένας ό,τι ξέρει και μπορεί. Όποιος όμως μπορεί και δεν εργάζεται, εκείνος να μην τρώει, όπως λέει ο Απόστολος. Όποιος θέλει να φύγει από το μοναστήρι, να το λέει νωρίτερα στον ηγούμενο, ώστε να λαμβάνει συγχώρηση. Εάν όμως φύγει κρυφά, ας είναι το αμάρτημα στην ψυχή του και εγώ θα είμαι αθώος της απωλείας του.

Οι νεώτεροι να υποτάσσονται στους γέροντες και οι γέροντες να τους συμβουλεύουν.Τον ασθενή να τον φροντίζετε σαν μέλος σας. Να μην έχετε φιλία με νεώτερο, ούτε να πηγαίνετε ο ένας στο κελί του άλλου, για να μην τον εμποδίζετε.

Να έχετε αγάπη αναμεταξύ σας. Εάν έτσι πολιτευτείτε, θα αξιωθείτε της Βασιλείας των Ουρανών, για να συνεφραίνεσθε πάντα με το Δεσπότη Χριστό και όλους τους Αγίους. Εάν μάλιστα βρω κι εγώ παρρησία προς Αυτόν, θα παρακαλώ για εσάς πάντοτε. Σαν καλό σημάδι ότι ο Χριστός δέχθηκε τους κόπους μου, θα είναι η αύξηση των μοναστηριών, τα οποία έχτισα με πολλούς κόπους και ιδρώτες και για τα οποία τόσο πολύ βασανίστηκα".

Το Καθολικό της Νέας Μονής του Αγίου Διονυσίου

Ο Άγιος Διονύσιος εν Ολύμπο, κοιμήθηκε στις 23 Ιανουαρίου, του 1541 ή 1542 και ενταφιάστηκε στον νάρθηκα του Ναού που ο ίδιος έχτισε ενώ μετά από λίγα χρόνια όταν άνοιξαν τον τάφο, βρήκαν το Άγιο λείψανο του να ευωδιάζει από άρρητη ευωδία.

Αργότερα οι πατέρες της Μονής έλαβαν από τα Άγια λείψανα την κάρα, την σιαγόνα και την δεξιά χείρα όμως στις 12 Ιουλίου του 1890 στη Νιγρίτα Σερρών κλάπηκε η Κάρα του, όπου είχε μεταφερθεί για προσκύνημα.

Η Μονή της Αγίας Τριάδος Ολύμπου, το 1943 βομβαρδίστηκε και ανατινάχτηκε από τους Γερμανούς, έτσι δυστυχώς καταστράφηκαν και σπάνια κειμήλια, Ιερά σκεύη, άμφια, βιβλία, χειρόγραφα κ.α.

Σήμερα στη θέση του παλαιού μετοχίου (Σκάλας) λειτουργεί η νέα Ιερά Μονή του Αγίου Διονυσίου, ενώ καταβάλλονται προσπάθειες για την αναστήλωση της παλαιάς Μονής.

Η μνήμη του Αγίου Διονυσίου του εν τω Ολύμπω, εορτάζεται στις 23 Ιανουαρίου.