Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΒΗΣΣΑΡΙΩΝΑ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΑΡΙΣΗΣ.

Φυλάσσεται στην Μονή Δουσίκου στην Πύλη Τρικάλων, της οποίας είναι και Κτήτορας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Ο Άγιος Βησσαρίων (το κοσμικό του όνομα αγνοείται)   γεννήθηκε στίς Μεγάλες Πύλες (σημερινή Πόρτα Παναγιά των) Τρικάλων το 1489 ή το 1490, από τον Σωτήριο και την Μαρία.

Οι γονείς του Σωτήριος και Μαρία ήταν σχετικά εύποροι, με αποτέλεσμα ο νεαρός Βησσαρίων να λάβει τη στοιχειώδη εκπαίδευση, τα λεγόμενα «κοινά γράμματα». Όταν τελείωσε τα κοινά γράμματα, σε ηλικία δέκα ετών, μετέβη στα Τρίκαλα, όπου έδρευε η αρχιεπισκοπή Λαρίσης ήδη από τα μέσα του 14ου αιώνα.

Εκεί σε ηλικία μόλις 10 ετών έγινε υποταχτικός (καλογεροπαίδι) στον μητροπολίτη Λαρίσης Μάρκο, που τον χειροτόνησε διάκονο και πρεσβύτερο ενώ το 1516 - 1517 τον χειροτόνησε επίσκοπο για τις ανάγκες της επισκοπής Ελασσόνος και Δομενίκου αφού πρώτα φρόντισε για την περαιτέρω μόρφωση του υποτακτικού του.

Όταν όμως ο άγιος έφτασε στην Ελασσόνα, δεν έγινε δεκτός από τους κατοίκους της, οι οποίοι θεωρώντας την εκλογή του Βησσαρίωνα αντικανονική απευθύνθηκαν στο Πατριαρχείο της Κωνσταντινούπολης για την αποστολή άλλου επισκόπου και έτσι ο νεαρός επίσκοπος επέστρεψε στα Τρίκαλα όπου συνέχισε τη ζωή και τη δράση του όπως προηγουμένως.

Η ιερά Μονή Δουσίκου, άβατο για τις γυναίκες

Το 1521 πέθανε ο έξαρχος της επισκοπής Σταγών Νικάνορας  και ο Βησσαρίωνας κατόπιν αιτήματος των κατοίκων της πόλης αναλαμβάνει την επισκοπή. 

Τον Μάρτιο του 1527 αναβιβάζεται στον θρόνο της Μητρόπολης Λαρίσης μετά τον θάνατο του Επισκόπου Μάρκου, κατέχοντας παράλληλα, μέχρι τον Αύγουστο του 1529, ως «τοποτηρητής» και την επισκοπή Σταγών ενώ επιτέλεσε σημαντικότατο έργο, ποιμαντικό, κοινωνικό, φιλανθρωπικό.

Έτσι κέρδισε τις ψυχές των χριστιανών και αναδείχτηκε μεγάλη θρησκευτική και κοινωνική προσωπικότητα. Συγκεκριμένα εξαγόρασε και απελευθέρωσε πολλούς αιχμαλώτους, επίσης έδειξε ιδιαίτερη φροντίδα για την προστασία και ανακούφιση φτωχών, γυμνών και πεινασμένων.

Ένα από το γεφύρια που έχτισε ο Αγιος Βησσαρίων.
Το γεφύρι της Πόρτας Παναγιάς στην Πύλη.

Ο Άγιος Βησσαρίων, παρά τους χαλεπούς χρόνους της εποχής του, αποδείχτηκε και ένας πολύδραστος «υπουργός κοινωνικών έργων».

Με προσωπική επίβλεψη και πρωτοβουλία χρηματοδότησε και κατασκεύασε μια μεγάλη σειρά από πολύτιμα και δύσκολα κοινωφελή έργα, όπως εκκλησίες, δρόμους και κυρίως γεφύρια, μία ακόμη μαρτυρία της ανεκτίμητης κοινωνικής προσφοράς της εκκλησίας μας σε κάθε εποχή και τόπο. 

Για την εξοικονόμηση των αναγκαίων χρημάτων ο Άγιός έκανε πολλά και μακρινά ταξίδια, μέχρι τα Βαλκάνια, την Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία ενώ ώς γεφυροποιός εμπνεύστηκε αρκετά γεφύρια: στον Πορταϊκό ποταμό της ιδιαίτερης πατρίδας του Πόρτας Παναγιάς, στη Σαρακίνα της Καλαμπάκας, Πηνειός ποταμός (και με τα δύο επικοινωνεί η πεδινή Θεσσαλία με την ορεινή), τη γέφυρα Κοράκου στον Αχελώο (που συνδέει Θεσσαλία με Ήπειρο), το πρώτο γιοφύρι της Πλάκας (που ενώνει Τζουμέρκα με Άρτα και Γιάννενα).

Το εσωτερικό του Καθολικού της Μονής Δουσίκου

Για την ψυχική γαλήνη έκτισε με τη συνδρομή του αδερφού του Ιγνατίου, επισκόπου Καπούας και Φαναρίου (1527 - 1534) στον Κόζιακα την μονή του Σωτήρος των Μεγάλων Πυλών (Δουσίκου), μεταξύ των ετών 1527 – 1534/35, στα ερείπια παλαιοτέρου βυζαντινού μοναστηριού. 

Η εν λόγω μονή ανεγέρθηκε και πάλι εκ βάθρων από τον ανιψιό του Αγίου Βησσαρίωνα και νέο κτήτορα Νεόφυτο Β΄ Λαρίσης κατά την περίοδο 1550 - 1552/57, τοιχογραφήθηκε δε από τον δεξιοτέχνη ζωγράφο Τζιόρτζη (1557) και διατηρείται μέχρι σήμερα σε άριστη κατάσταση.

Έγραψε τρεις διαθήκες και καθιέρωσε το άβατο της μονής Δουσίκου για τις γυναίκες, που τηρείται μέχρι σήμερα με μεγάλη ευλάβεια.

Στις 13 (ή 15) Σεπτεμβρίου 1540, ημέρα Δευτέρα παρέδωσε την αγία ψυχήν του εις χείρας Θεού, υμνούμενος από τότε ως Άγιος και θαυματουργός και τα πρώτα υμνογραφικά και συναξαριογραφικά κείμενά του γράφτηκαν πολύ νωρίς από τον Παχώμιο Ρουσάνο, το 1552.

Η μνήμη του εορτάζεται στις 15 Σεπτεμβρίου, με ιδιαίτερη ευλάβεια και μεγαλοπρέπεια, στη μονή του, στην Πύλη, στην Καλαμπάκα ενώ στα Τρίκαλα λιτανεύεται η τιμία κάρα του πανηγυρικά την Κυριακή της Σαμαρείτιδος.

Τιμάται ως πολιούχος στην Καλαμπάκα, όπου ο μητροπολιτικός ναός είναι αφιερωμένος στην μνήμη του, όπως επίσης και άλλοι ναοί σε άλλες θεσσαλικές και ηπειρωτικές πόλεις (Τρίκαλα, Λάρισα, Φιλιππιάδα).

Σύμφωνα με ορισμένες πηγές, υπήρξε και άλλος Βησσαρίων αρχιεπίσκοπος Λαρίσης που έζησε όμως πριν τον συγκεκριμένο Άγιο.

Η μνήμη του τιμάται στις 15 Σεπτεμβρίου.