Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΠΙΦΑΝΙΟΥ, ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΚΥΠΡΟΥ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Κύκκου της Κύπρου.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς» Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Άγιος Επιφάνιος, Επίσκοπος Κύπρου. 

Τοιχογραφία τού 1314 στην Ιερά Μονή 

τής Studenica, τής Σερβίας.

Γεννήθηκε από φτωχή οικογένεια Ιουδαίων αγροτών, στο χωριό Βησανδούκη (ή Βησανδούκ), κοντά στην Ελευθερούπολη της Παλαιστίνης το 310, όμως μία Κυπριακή λαϊκή παράδοση αναφέρει, πως γεννήθηκε στον Καλοπαναγιώτη της Κύπρου και μεγάλωσε στη Βησανδούκη ενώ οι γονείς του είχαν ακόμη ένα παιδί, την Καλλίτροπο.

Μετά το θάνατο των γονιών του, σε ηλικία δέκα ετών, προσελκύεται στο χριστιανισμό από δύο περίφημους μοναχούς, το Λουκιανό και τον Ιλαρίωνα και μετά από το βάπτισμα του, τακτοποίησε την αδελφή του σε γυναικεία μονή και έφυγε για την έρημο της Παλαιστίνης όπου ζει κοντά στους επιφανέστερους ασκητές, ασκούμενος στην εγκράτεια, την άσκηση και στη μελέτη των Θείων Γραφών. 

Η φήμη του και οι αρετές του δεν άργησαν να διαδοθούν και αναδείχθηκε επίσκοπος Κωνσταντίας της Κύπρου το 367, στην οποία κατέφυγε με θαυματουργικό τρόπο, όταν το πλοίο του, που επέπλεε προς την Παλαιστίνη, λόγω τρικυμίας, έφθασε στην Κύπρο. (Η Κωνσταντία ονομαζόταν αρχικά Σαλαμίνα. 

Άγιος Επιφάνιος, Επίσκοπος Κύπρου.

Τοιχογραφία (Fresco) τού 1547, στην Ιερά Μονή 

Διονυσίου Άγιον Όρος, έργο τού αγιογράφου 

Τζώρτζη (Ζώρζης) Fuca.

Η πόλη κτίστηκε από τον ήρωα του Τρωικού πολέμου Τεύκρο, τον γιο του Τελαμώνα, προς τιμή της πατρίδας του Σαλαμίνας και καταστράφηκε τον 4ο αιώνα από σεισμό. 

Ξανακτίστηκε από τον γιο του Μέγα Κωνσταντίνου, τον Κωνστάντιο κι ονομάστηκε Κωνσταντία. 

Έγινε έδρα του Αρχιεπισκόπου Κύπρου, όταν η Κύπρος είχε 14 επισκόπους, μέχρι το 1191, που η Κύπρος κατακτήθηκε από τους Φράγκους.

Από τη θέση αυτή, ο Άγιος άρχισε τον ευαγγελισμό του ποιμνίου του και αγωνίστηκε με θερμότατο ζήλο για την διατήρηση και ενίσχυση των ορθοδόξων δογμάτων, καταπολεμώντας όλες τις αιρετικές δοξασίες και πλάνες της εποχής του και ιδιαίτερα εκείνες του Ωριγένη. 

Κάνοντας συνεχή χρήση των λόγων της Αγίας Γραφής και γράφοντας πλήθος αντιαιρετικά συγγράμματα, αγωνίστηκε για να κρατήσει τούς πιστούς στην ανόθευτη χριστιανική πίστη ενώ το 381, μαζί με τέσσερις άλλους Κυπρίους επισκόπους, ο Επιφάνιος έλαβε μέρος και στη Δευτέρα Οικουμενική Σύνοδο.

Άγιος Επιφάνιος, Επίσκοπος Κύπρου.

Τοιχογραφία τού 1318 στην Ιερά Μονή

Γκρατσάνιτσα στο Κόσοβο. 

Ο Επιφάνιος πέθανε εν πλω από την Κωνσταντινούπολη, που είχε πάει για εκκλησιαστικές υποθέσεις προς την Κωνστάντια, στις 12 Μαΐου του 403, μετά από αρχιεροσύνη 36 χρόνων. 

Το λείψανό του μετέφερε στην Κωνσταντινούπολη ο αυτοκράτορας Λέων ΣΤ' ο Σοφός και η Σύναξή του τελούνταν στον ναό του Αγίου Φιλήμονος.

Ο Επιφάνιος Κωνσταντίας έκτισε αυτή την μεγάλη και εντυπωσιακή βασιλική, όμως δεν την ολοκλήρωσε μέχρι τον θάνατό του, της οποίας τα ερείπια διασώζονται μέχρι τις ημέρες μας. 

Ο μεγάλος αυτός Αρχιεπίσκοπος, σημαντικός διδάσκαλος και πατέρας της Εκκλησίας, υπήρξε και ένας αξιόλογος συγγραφέας. 

Τα έργα του «Πανάριον» (περιέχει επιχειρήματα για την ανασκευή των αιρέσεων που υπήρχαν τότε), «Αγκυρωτός» (σε 120 παραγράφους περιλαμβάνει μια επιτομή της σύγχρονης προς τον άγιο Επιφάνιο Θεολογίας), «Περί μέτρων και σταθμών», «Περί των δώδεκα λίθων των όντων εν τοις στολισμοίς του Ααρών», αποτελούν πολύτιμα πετράδια στο μέγα ψηφιδωτό της Πατερικής Γραμματείας.

Η μνήμη του τιμάται στις 12 Μαίου.