Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ "ΓΕΡΟΝΤΙΣΣΑΣ" ΤΗΣ ΑΡΤΑΣ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Κάτω Παναγιάς, στην Άρτα.

Η ιερά Μονή Κάτω Παναγιάς στην Αρτα
πηγή 

Η εικόνα της Παναγίας, έργο του 19ου αιώνα, είναι η εφέστια εικόνα της Ιεράς Μονής Κάτω Παναγιάς της Άρτας.

Η Θεοτόκος απεικονίζεται όρθια και αν και κοιτάει τον παρατηρητή της, είναι ελαφρά γυρισμένη στα πλάγια, με ελαφρά κάμψη του κεφαλιού και κρατά τα χέρια υψωμένα στο ύψος του στήθους σε μία στάση προσευχής, οπότε ανήκει στον τύπο της Δεομένης, την στιγμή που δέχεται τον χαιρετισμό του Aρχαγγέλου.

Η εικόνα παρουσιάζει μεγάλη εικονογραφική ομοιότητα με την εικόνα της «Γερόντισσας» που βρίσκεται στην Ιερά μονή Παντοκράτορος του Αγίου Όρους.  

 

Το εσωτερικό του Καθολικού της Μονής Κάτω Παναγιάς
πηγή 

Το μαφόριο, χρώματος κόκκινου, καλύπτει το κεφάλι, τους ώμους αφήνοντας ακάλυπτα το πρόσωπο και τα χέρια ενώ τα μαλλιά είναι εντελώς κρυμμένα από ένα είδος μπλε σκούφου και μόλις διακρίνεται το αριστερό αυτί.  

 

Ο χιτώνας, χρώματος μπλε, χωρίς κεντήματα, αγγίζει το έδαφος και διακρίνονται κόκκινα υποδήματα. 

Στα χρώματα του χιτώνα και του μαφόριου, απεικονίζεται το «Αειπάρθενο» και η μητρότητα της Θεοτόκου. 

Όπως υποστήριξε ο π. Π. Φλορένσκι: «Όταν η Παναγία παρουσιάζεται ως Αειπάρθενος, σαν πρώτη μοναχή, σαν προστάτιδα της παρθενίας, δηλαδή ουσιαστικά σαν παρθένος, φοράει το θαλασσί η ουρανί.....Αντίθετα, όταν εμφανίζεται σαν Θεοτόκος, δηλαδή ουσιαστικά σαν Μητέρα, φοράει το πορφυρό (το χρώμα του βασιλικού αξιώματος) ή το κόκκινο (το χρώμα του πόνου και της φλογερής αγάπης)».

Η ιερά Μονή Κάτω Παναγιάς στην Αρτα
πηγή 

Η Δεομένη Θεοτόκος, φοράει βασιλικό στέμμα, και στην κορυφή της εικόνας βρίσκονται οι δύο αρχάγγελοι Μιχαήλ (Μ) και Γαβριήλ (Γ) γονατισμένοι, κρατώντας ειλητάρια με τις επιγραφές: ΧΑΙΡΕ /ΘΕΟΥ ΑΧΩΡΗΤΟΥ ΧΩΡΑ, ΧΑΙΡΕ /CΕΠΤΟΥ / ΜΥΣΤΗ/ΡΙΟΥ ΘΥ/ΡΑ, υπάρχουν δε δεξιά και αριστερά της εικόνας τα γράμματα ΜΡ - ΘΟΥ. 

Η επιβλητική μορφή της Παναγίας βρίσκεται πάνω σε ένα λόφο με λίγα δένδρα, κάτω από τον λόφο απλώνεται πεδιάδα, με περιβόλια και κυπαρίσσια, που την διασχίζει ποτάμι, διακρίνεται δε μια εκκλησία και στο βάθος της εικόνας φαίνονται βουνά. Οι αναλογίες που έδωσε ο αγιογράφος στην απεικόνιση της μορφής της Θεοτόκου και των στοιχείων του φυσικού περιβάλλοντος δημιουργούν την αίσθηση ότι η μορφή της εξουσιάζει και επιτηρεί ολόκληρο τον φυσικό χώρο, είναι δηλαδή η ηγουμένη όλης της περιοχής εξ΄ου πιθανόν και ο χαρακτηρισμός της ως «Γερόντισσα». 

Δεν αποκλείεται το φυσικό τοπίο να συμβολίζει την τοποθεσία της μονής, ο λόφος που βρίσκεται η Θεοτόκος, να εικονίζει τον λόφο της Περάνθης, η εικονιζόμενη εκκλησία, να είναι το μοναστήρι της Κάτω Παναγιάς με τους μπαξέδες που απλώνονται δίπλα του και τον ποταμό Άραχθο που διασχίζει ολόκληρη την περιοχή.

Ο μεγάλος αριθμός μικρών αφιερωμάτων στην εικόνα θυμίζει σε κάθε προσκυνητή το πλήθος των θαυμάτων που επιτελεί η Χαριτόβρυτος αυτή εικόνα της Θεομήτορος.