ΤΟ AΦΘΑΡΤΟ ΣΚΗΝΩΜΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΘΕΩΝΑ Α΄ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ.

πηγή

Φυλάσσεται στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στα Βασιλικά της Θεσσαλονίκης.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

ο άγιος Θεωνάς (δεύτερος κτήτωρ) και η αγία Θεοφανώ
(πρώτη κτητόρισσα), της Μονής Αγίας Αναστασίας της
Φαρμακολύτριας στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης.
Ψηφιδωτό στο υπέρθυρο της εισόδου της Μονής.

Όπως μαρτυρεί ο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης, συγγραφέας του Βίου του Αγίου Ο Άγιος Θεωνάς Α', μετέπειτα Αρχιεπίσκοπος Θεσσαλονίκης, μαθητής του Αγίου Ιακώβου του Νεομάρτυρα, «τίνα μὲν εἶχε πατρίδα ἐπὶ τὴ γῆ, ἢ τίνας γονεῖς, ἢ μὲ ποὶον τρόπον ἐγένετο ἀρχιερεὺς τῆς Θεσσαλονίκης, ἀπὸ ἱστορίαν ἔγγραφον ἢ παραδοσὶν τινά, δὲν ἐμάθομεν».

Μια παράδοση θέλει τον Άγιο Θεωνά Μυτιληναίο και για αυτό πολλοί νεότεροι ερευνητές τον αποκαλούν Λέσβιο, είτε γιατί καταγόταν από την Λέσβο, είτε γιατί παρέμεινε εκεί ως πνευματικός, στο Πλωμάρι και ίσως να γεννήθηκε κατά το δεύτερο μισό του 15ου αιώνα, όμως αγνοούνται όλα τα σχετικά με την ζωή του πριν από την μετάβασή του στο Άγιον Όρος. 

Ο Άγιος Θεωνάς Θεσσαλονίκης.
Τοιχογραφία του 1755 στο Κυριακό της Ιεράς Σκήτης
Αγίου Δημητρίου στο Βατοπέδι του Αγίου Όρους
ΠΗΓΗ

Αρχικά ασκήτεψε στη Μονή Παντοκράτορος, ως Πρεσβύτερος και αργότερα μπήκε στη συνοδεία του Αγίου Ιακώβου του Νεομάρτυρα, που μόναζε σε πάνω από τη Μονή Ιβήρων, στο μονύδριο του Τιμίου Προδρόμου. 

Το 1518 ο Άγιος Ιάκωβος με την συνοδεία έξι μαθητών του, μεταξύ αυτών και του Θεωνά, εγκατέλειψε την Σκήτη του Προδρόμου και κατέφυγε στα ενδότερα του Άθωνος, αλλά μετά από μία οπτασία αποφάσισε να εξέλθουν από το Άγιον Όρος και έτσι την Παρασκευή της Διακαινησίμου του 1518, ο Άγιος Ιάκωβος και η συνοδεία του εγκατέλειψαν το Άγιον Όρος. 

Αφού πέρασαν από την Θεσσαλονίκη, ακολούθησαν την οδό προς την Θεσσαλία, πέρασαν από το κάστρο της Πέτρας (Πλαταμώνος) και τα Μετέωρα και εγκαταστάθηκαν στη μονή του Τιμίου Προδρόμου, στη Δερβεκίστα (Ανάληψη) της Αιτωλίας, όπου και διέμειναν επί ένα έτος.

Ο Άγιος Θεωνάς ήταν ο πιστότερος και καλύτερος μαθητής του Ιακώβου. 

Για τον λόγο αυτό στάλθηκε στον Επίσκοπο Άρτας, Ακάκιο, προκειμένου να εξασφαλίσει ενταλτήριο γράμμα για την απρόσκοπτη πνευματική εργασία στους Χριστιανούς της περιοχής, επειδή όμως ο Άγιος Ιάκωβος ήτανε πολύ λαοφιλής ο Ακάκιος τον φθόνησε, αποδέχθηκε τις συκοφαντίες κάποιων ψευδομοναχών και διέβαλε τον Άγιο Ιάκωβο στους Τούρκους ως επαναστάτη. 

ο άγιος Θεωνάς.

Ο μπέης των Τρικάλων απέστειλε στρατιώτες, οι οποίοι συνέλαβαν τον Ιάκωβο και δύο μαθητές του, τον διάκονο Ιάκωβο και τον μοναχό Διονύσιο και τους μετέφεραν στα Τρίκαλα, όπου παρέμειναν στη φυλακή για σαράντα ημέρες. 

Εκεί επισκέφθηκαν τον Ιάκωβο και δύο άλλοι μαθητές του, ο Θεωνάς και ο Μαρκιανός και τον ρώτησαν για την τύχη της μονής και των αδελφών μετά τον θάνατό του. 

Τότε ο Ιάκωβος προφήτευσε ότι αυτοί θα εγκαταλείψουν τη μονή και θα συγκεντρωθούν σε κάποιο μοναστήρι κοντά στην Θεσσαλονίκη. 

Απέστειλε μάλιστα και επιστολή στους μαθητές του, με την οποία όριζε τον Άγιο Θεωνά ως διάδοχο και ηγούμενο της μονής Προδρόμου. 

Την 1η Νοεμβρίου του έτους 1519 ο Άγιος Ιάκωβος και οι δύο μαθητές του, Ιάκωβος και Διονύσιος, αφού βασανίσθηκαν φρικτά στο Διδυμότειχο και στην Αδριανούπολη αντίστοιχα, απαγχονίστηκαν και τα ιερά σκηνώματα των τριών Νεομαρτύρων αγοράσθηκαν από Χριστιανούς και ενταφιάσθηκαν στο χωριό Αρβανιτοχώρι, πέντε χιλιόμετρα έξω από την Αδριανούπολη.

Η Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της
Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στα Βασιλικά
της Θεσσαλονίκης

Σύμφωνα με την προφητεία του Αγίου Ιακώβου, μετά τον θάνατό του, ο Άγιος Θεωνάς και η συνοδεία της Δερβεκίστας εγκατέλειψαν το επόμενο έτος τη μονή και μετέβησαν στο Άγιον Όρος, στη μονή της Σιμωνόπετρας. 

Από κάποιο Αρτινό ιερέα πληροφορήθηκαν για τους τάφους των Αγίων και φρόντισαν για την ανακομιδή των ιερών λειψάνων τους. 

Μετά από λίγο, το 1522, «οἱ μαθηταὶ τοῦ Ἁγίου καὶ διὰ τὴν ἔνδειαν τῶν ἀναγκαίων, καὶ μᾶλλον διὰ τὴν προφητείαν τοῦ Ἁγίου ἀνεχώρησαν ἀπὸ τὴν Σιμωνόπετραν», μαζί με τα άγια λείψανα των τριών Νεομαρτύρων και ήλθαν στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης. Εγκαταστάθηκαν στο μοναστήρι της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολυτρίας, «τὸ ὁποῖον ἦτο τότε, μονύδριον μικρότατον, παλαιότατον καὶ σεσαθρωμένον, ἀνοικοδόμησαν ἐκ βάθρων καὶ ἱκανὰ κελλία ἔκτισαν διὰ τοὺς ἀδελφούς, χάριτι Θεοῦ συνήχθησαν ἕως ἑκατὸν πεντήκοντα ἀδελφοί, οἵτινες διῆγον κοινοβιακὴν ζωήν».

Το εσωτερικό του Καθολικού της Ιεράς Πατριαρχικής
και Σταυροπηγιακής Μονή της Αγίας Αναστασίας της
Φαρμακολύτριας στα Βασιλικά της Θεσσαλονίκης

Ως ηγούμενος της μονής της Αγίας Αναστασίας μαρτυρείται ο Άγιος Θεωνάς σε διάφορες πηγές, μέχρι το 1535. 

Η ανάρρηση του Αγίου στο μητροπολιτικό θρόνο της Θεσσαλονίκης θα πρέπει να συνέβη μετά το έτος αυτό, διότι μέχρι το 1535 Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης ήταν ο Ιωάσαφ και σε έγγραφο του έτους 1538 αναφέρεται ο Άγιος Θεωνάς ως Μητροπολίτης Θεσσαλονίκης.

Η παρουσία του Αγίου στο θρόνο της Θεσσαλονίκης δεν ήταν πολύχρονη, διότι μαρτυρείται ως Μητροπολίτης το Μάιο του 1541, ενώ τον Απρίλιο του 1542 αναφέρεται ως κεκοιμημένος πλέον, συνεπώς θα πρέπει αν κοιμήθηκε περί τα μέσα του έτους 1541 και το ιερό λείψανό του, αμέσως μετά μεταφέρθηκε με τρόπο θαυμαστό και ενταφιάσθηκε στη μονή της Αγίας Αναστασίας. Το 1821 μεταφέρθηκε στη Σκόπελο και από εκεί στη μονή Εσφιγμένου του Αγίου Όρους και εκ νέου στη μονή της Αγίας Αναστασίας, όπου φυλάσσεται με ευλάβεια μέχρι σήμερα.

Η μνήμη του Οσίου Θεωνά, στη μονή της Αγίας Αναστασίας, εορτάζεται την Δ' Κυριακή των Νηστειών αλλά και στις 4 Απριλίου.

ΟΙ ΚΑΡΕΣ ΤΩΝ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΙΑΚΩΒΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ, ΙΑΚΩΒΟΥ ΤΟΥ ΔΙΑΚΟΝΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ.

Φυλάσσονται στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στα Βασιλικά της Θεσσαλονίκης.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

πηγή

Ο Νεομάρτυρας Ιάκωβος γεννήθηκε στον οικισμό Βοεβονδάδες περί τα μέσα του 15ου αιώνα με το όνομα Ιωάννης ενώ συχνά, εμφανίζεται και με το προσωνύμιο εκ Καστορίας ή Καστοριανός. 

Οι Βοενβοδάδες σύμφωνα με την περιγραφή στο Συναξάριο του Αγίου πρέπει να βρισκόταν στην περιοχή της Μοσχόπολης, που σήμερα ανήκει στην Αλβανία, όμως τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας ανήκε στην ευμεγέθη Μητρόπολη Καστοριάς, και μάλιστα στους πρόποδες του όρους Οστροβίτσα. 

Ο Ιωάννης δεν πήγε σχολείο, καθώς από μικρός βοσκούσε τα ζώα της οικογένειάς του και πλούτισε σύντομα και ο αδερφός του τον κατηγόρησε στους Τούρκους ότι πλούτισε λόγω εύρεσης ενός θησαυρού και έτσι αναγκάστηκε να μετοικήσει στην Πόλη, εμπορευόμενος πρόβατα. 

Είχε τέτοια φήμη και ο πλούτο που γνωρίστηκε με τον Άγιο Πατριάρχη Νήφωνα, που συνετέλεσε τα μέγιστα στην μεταστροφή του προς τα Θεία που μοίρασε την περιουσία του, 600.000 γρόσια και πήγε στο Άγιο Όρος, στη μονή Δοχειαρείου. 

Οι κάρες των τριών Οσιομαρτύρων: Ιακώβου του Γέροντα,
Ιακώβου του Διακόνου και Διονυσίου του Μοναχού.
πηγή

Εκεί έγινε μοναχός μένοντας τρία χρόνια και μετά πήγε στη Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων και τον γέροντα Ιγνάτιο.

Μετά τον θάνατο του Ιγνάτιου, απέκτησε υποτακτικούς τους μοναχούς Μαρκιανό και Θεωνά, τον μετέπειτα Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και από εκεί επιζητώντας τον ησυχασμό μεταφέρθηκε μαζί με 6 μαθητές του για κάποιο διάστημα σε μια σκήτη στο όρος του Άθωνα. 

Την Άνοιξη του 1518 ο Άγιος Ιάκωβος και η συνοδεία του αναχώρησαν από το Όρος και πορεύθηκαν προς την Αιτωλία, μέσω της Θεσσαλονίκης και των Μετεώρων, βρίσκοντας ανάπαυση για ένα χρονικό διάστημα, στη Μονή Τιμίου Προδρόμου του χωριού Ανάληψη (Δερβέκιστα). 

Η Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου στο Άγιον Όρος,
την οποία ίδρυσε ο όσιος Ιάκωβος ο εκ Καστορίας.
πηγή

Η φήμη του Ιακώβου έφτασε στα αυτιά του Μητροπολίτη Άρτας Ακάκιου, ο οποίος αρχικά καλοδέχτηκε τους νέους μοναχούς. 

Σύντομα όμως κάποιοι μοναχοί τον συκοφάντησαν ψευδώς και ο Ακάκιος τον παρέδωσε στον Τούρκο μπέη των Τρικάλων μαζί με δύο μαθητές του. 

Εκεί φυλακίστηκαν 40 μέρες και μεταφέρθηκαν στην Ανδριανούπολη και το Διδυμότειχο, όπου βρισκόταν ο Σουλτάνος Σελήμ Α’ (1470 - 1520).

Εκεί μετά από βασανιστήρια απαγχονίστηκαν στις 1 Νοεμβρίου του 1519 στην Ανδριανούπολη, μάλιστα ο Άγιος Ιάκωβος αναφέρεται ότι κρεμάστηκε ενώ ήταν ήδη νεκρός και ενταφιάστηκαν στο Αρβανιτοχώρι, έξω από την Ανδριανούπολη. 

Άγιοι Ιάκωβος ο νέος Οσιομάρτυρας από την Καστοριά και οι δύο
μαθητές του Ιάκωβος ο Διάκονος και Διονύσιος ο Μοναχός.
Εικόνα τέμπλου του 1836 στην Μονή Αγίας Αναστασίας
Φαρμακολυτρίας, στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης.

Μετά από τρία χρόνια τα λείψανά τους μεταφέρθηκαν στη Μονή Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους και στη Μονή Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στη Θεσσαλονίκη από μοναχούς μαθητές του Ιακώβου ενώ τον βίο του συνέγραψε ο σύγχρονός του ρήτορας Θεοφάνης ο Θεσσαλονικεύς.

Άγιοι Οσιομάρτυρες Ιάκωβος ο Διάκονος και Διονύσιος ο Μοναχός ( - 1519).

Οι Οσιομάρτυρες Ιάκωβος ο Διάκονος και Διονύσιος ο Μοναχός ήταν μαθητές και ακόλουθοι του Αγίου Νεομάρτυρα Ιακώβου εκ Καστορίας. 

Δεν γνωρίζουμε ούτε την καταγωγή τους, ούτε την ηλικία τους, καθώς σε καμία πηγή δε γίνεται λόγος, παρά αναφέρονται μόνο τα ονόματα και η ιδιότητά τους. 

Μιλάμε σαφώς για άτομα νεότερης ηλικίας από τον γέροντα, όπως εξάλλου αποδίδονται και σε εικόνες, ο ένας να κρατά ένα μοναστήρι (προφανώς της Δερβέκιστας) και ο άλλος ένα σταυρό ενώ μόναζαν στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου της Αιτωλίας και ακολούθησαν τον γέροντά τους στη φυλακή, τα βασανιστήρια αλλά πρόθυμα και στην αγχόνη. 

Δεν γνωρίζουμε αν ήταν υποτακτικοί του, ήδη από το Άγιο Όρος, που μοιάζει και το πιθανότερο, πάντως, στην περιγραφή του μαρτυρίου τους αναφέρεται πως ο Διάκονος Ιάκωβος ήταν ιδιαίτερα όμορφος στην όψη και ότι κρεμάστηκε εκ δεξιών του Αγίου Ιακώβου, ενώ ο Διονύσιος εξ αριστερών και ήταν και οι δύο ζωντανοί τη στιγμή της θανάτωσης, σε αντίθεση με τον γέροντα.

Συνεορτάζουν με τον Οσιο Ιάκωβο τον Γέροντα στις 1 Νοεμβρίου.

Η ΠΑΝΑΓΙΑ Η "ΓΛΥΚΟΦΙΛΟΥΣΑ" ΤΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΚΑΠΟΔΙΣΤΡΙΑ.

Σήμερα φυλάσσεται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Κορίνθου. 

Πίνακας αγνώστου καλλιτέχνη του Ιωάννη Καποδίστρια,
Εθνικό Ιστορικό Μουσείο Αθηνών.

Ο Ιωάννης Καποδίστριας είχε έναν, Κορίνθιο αξιωματικό, υπασπιστή, ο οποίος πήρε την εικόνα αυτή μετά την δολοφονία του Κυβερνήτη στο Ναύπλιο, στις 27 Σεπτεμβρίου του 1831.

Έπειτα την δώρησε στον Ιερό Ναό του Αποστόλου Παύλου, στην Κόρινθο και αργότερα η εικόνα μεταφέρθηκε στο εκκλησιαστικό Μουσείο της Κορίνθου προς φύλαξη ενώ τέλη του 2008 αρχές του 2009 συντηρήθηκε, εξαιρετικά, από την φθορά του χρόνου.

Η εικόνα της Θεοτόκου είναι του τύπου της  "Γλυκοφιλούσας",  λαϊκής τεχνοτροπίας και έχει διαστάσεις 0.40 Χ 0.54 εκατοστά, με σαφή την επιρροή της επτανησιακής τεχνοτροπίας και ήτανε η προσωπική προσκυνηματική εικόνα του πρώτου Κυβερνήτη της Ελλάδος Ιωάννη Καποδίστρια.

Ο Καποδίστριας, γνωστός για την βαθιά πίστη του στην ορθοδοξία, προσευχόταν συχνά για φώτιση, υπομονή και δύναμη στην Παναγία, και αποτελεί σήμερα ένα εξαιρετικά σημαντικό θρησκευτικό αλλά και ιστορικό κειμήλιο για την πίστη μας και της πατρίδας μας ενώ στο πίσω μέρος της η εικόνα φέρει μία ιδιόχειρη επιγραφή: «Γλυκοφικοῦ! σα Μαριάμ τόν Υἱόν σου αἴτησαι ὑπέρ ἐμοῦ τοῦ δούλου σου Ἰωάννου, βραβεῦσαι, μετά σοφίας κυβερνᾶν τόν εὐσεβῆ λαόν του καί βασιλείας με Αὐτοῦ τυχεῖν δι᾿ ἔλεός του. 1829».

ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΑ.

πηγή

Φυλάσσεται στον Ι. Ν. Γέννησης της Θεοτόκου, στην Καστανιά των Αγράφων, στην Καρδίτσα.

Ο Άγιος Τρύφωνας είναι ο Προστάτης Αγιος 
των αμπελουργών και των γεωργών..

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ)

Η αργυρή λειψανοθήκη της Τίμίας Κάρας του αγίου Τρύφωνα

Όπως αναλυτικά εκθέτει στο εξαιρετικό βιβλίο του ο Γ. Κλήμος (Ιστορικά στοιχεία Καστανιάς και Μούχας Αγράφων, Καρδίτσα 2010, σελίδες 307 - 322), με βάση ορισμένα επίσημα έγγραφα που συγκέντρωσε αλλά και την προφορική παράδοση, ευσεβείς κάτοικοι της Καστανιάς, την Τιμία Κάρα, την αγόρασαν από κάποιους ληστές κατά τα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Αρχικά την εναπόθεσαν στο κατεστραμμένο σήμερα Μοναστήρι του Αγίου Τρύφωνος της Μούχας, από όπου μεταφέρθηκε στην συνέχεια στην εκκλησία της Παναγίας της Καστανιάς.

Προστάτης Άγιος του τόπου ο Άγιος Μάρτυρας Τρύφωνας, τιμάται με πολύ μεγάλη ευλάβεια, σεβασμό αλλά και πίστη από τους κατοίκους της περιοχής και πέρα από τη στήριξη και τη βοήθεια όσων στις προσευχές τους επικαλούνται τη Χάρη του Αγίου Τρύφωνα, έκανε πολλά θαύματα στην ευρύτερη περιοχή σε περιόδους λειψυδρίας και επιδρομής ακρίδων.

Τοιχογραφία στον Άγιο Γερμανό Πρεσπών, 1743.

πηγή

O Άγιος Τρύφων καταγόταν από τη Λάμψακο της Φρυγίας και έζησε στα χρόνια των αυτοκρατόρων Γορδιανού Γ' (238 - 244), Φιλίππου του Αραβα (244 - 249) και Δεκίου (249 - 251). 

Προερχόταν από φτωχή οικογένεια και στη παιδική του ηλικία, έβοσκε χήνες για να ζήσει, συγχρόνως όμως μελετούσε με ζήλο την Αγία Γραφή και εκτελούσε με ευλάβεια τα θρησκευτικά του καθήκοντα. 

Έτσι, σιγά - σιγά ο Τρύφων με την ευσεβή φιλομάθεια του, κατόρθωσε όχι μόνο να διδαχθεί ο ίδιος, αλλά και να διδάσκει τις αιώνιες αλήθειες της πίστεως του. 

Γρήγορα η ευσεβής ψυχή του δέχθηκε τη χάρη του Αγίου Πνεύματος και ο Θεός αξίωσε τον Τρύφωνα να θαυματουργεί όχι μόνο κάθε ασθένεια, αλλά εξάγνιζε ακόμη τις μολυσμένες από τα δαιμόνια ψυχές και όταν ο αυτοκράτορας Γορδιανός, πληροφορήθηκε για τις θαυματουργικές ικανότητες τού Τρύφωνα, τον παρακάλεσε να θεραπεύσει την άρρωστη κόρη του. 

Αγιος Τρύφωνας.
Τοιχογραφία στο ναό του Προδρόμου,
 Απόζαρι Καστοριάς 1728

πηγή

O αυτοκράτορας προσπάθησε να εκφράσει την ευγνωμοσύνη του, προσφέροντας στον Άγιο αξιώματα και χρήματα, τα οποία όμως ο Τρύφων ευγενικά αρνήθηκε.

Όταν αυτοκράτορας έγινε ο Δέκιος, εξαπέλυσε άγριο διωγμό κατά των Χριστιανών. 

Το 250 ο Άγιος, επειδή δεν λάτρευε τους θεούς της ειδωλολατρικής θρησκείας και ήταν Χριστιανός, συνελήφθη από κάποιον στρατιωτικό που ονομαζόταν Φρόντων (ή Φόρτων) και οδηγήθηκε ενώπιον των επάρχων της Ανατολής, Τιβέριου Γράγχου και Κλαυδίου Ακυλίνου στη Νίκαια της Βιθυνίας. 

Ο μάντης Πομπηϊανός τον παρουσίασε στους ηγεμόνες και ο Άγιος Τρύφων ομολόγησε με θάρρος την πίστη του και τότε υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια. 

Του κατατρύπησαν με σπαθιά όλο του το σώμα, έπειτα τον έδεσαν από τα πόδια σε άλογα και τον έσυραν, σε ώρες φοβερού ψύχους, σε δύσβατες και πετρώδεις τοποθεσίες. Εκείνος προσευχόταν και έλεγε: «Κύριε, μην τους καταλογίσεις αυτή την αμαρτία». Μετά το φρικτό μαρτύριο τον ρώτησαν αν σωφρονίσθηκε και ήθελε να θυσιάσει στα είδωλα. Ο Μάρτυρας του Χριστού απάντησε τότε στον έπαρχο Ακυλίνο: «Ανόσιε και κακών αρχηγέ, είναι δυνατόν να είσαι σωφρονισμένος, όταν είσαι μεθυσμένος από τον διάβολο; Εγώ πάντοτε περνάω τον βίο μου με σωφροσύνη, γιατί έχω τον Χριστό βοηθό της ελπίδας μου». 

Τοιχογραφία στο βράχο, έξω από το καθολικό της Μονής 
του Προδρόμου στη χαράδρα του Λούσιου, Αρκαδία

πηγή

Ύστερα από αυτό τον έκλεισαν στο δεσμωτήριο με σκοπό να του δώσουν διορία, για να απαλλαγεί από την «άνοια» και να απαρνηθεί την πίστη του στον Χριστό. 

Λίγες ημέρες μετά ο έπαρχος κάλεσε τον Άγιο και τον ρώτησε εάν το διάστημα του χρόνου και τα βασανιστήρια τον έπεισαν τελικά να θυσιάσει στους θεούς. 

Ο Άγιος και πάλι ομολόγησε με πνευματική ανδρεία το Όνομα του Θεού. Τον έσυραν τότε γυμνό πάνω σε σιδερένια καρφιά, κατόπιν τον μαστίγωσαν και στη συνέχεια του έκαψαν με λαμπάδες τα πλευρά. 

Στο τέλος, μόλις ο Μάρτυρας παρέδωσε την ψυχή του στον Θεό λέγοντας το «Κύριε Ιησού Χριστέ, δέξαι το πνεύμα μου», απέκοψαν την τίμια κεφαλή αυτού.

Οι Χριστιανοί παρέλαβαν το τίμιο λείψανο του Μάρτυρος και αφού το έχρισαν με πολύτιμα μύρα και το τύλιξαν σε σινδόνα, το κατέθεσαν σε λάρνακα και το απέστειλαν στην πόλη της Λαμψάκου κατά την επιθυμία του.

Η Σύναξη του Αγίου Μάρτυρος Τρύφωνος τελούνταν στο Μαρτύριό του, το οποίο βρισκόταν μέσα στο σεπτό Αποστολείο του Ιωάννου του Θεολόγου, πλησίον της Μεγάλης Εκκλησίας. 

Την Μνήμη του Αγίου Μάρτυρος Τρύφωνα του θαυματουργού, η εκκλησία μας την Τιμάει στις 1 Φεβρουαρίου.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ 
ΑΓΙΟΥ ΤΡΥΦΩΝΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΕΤΡΙΛΙΩΤΙΣΣΑΣ - ΦΑΝΑΡΙΩΤΙΣΣΑΣ.

Φυλάσσεται στον Ιερό Ναό Κοίμησης της Θεοτόκου στην Κρανιά Πετρίλου της Καρδίτσας.

O περίτεχνος ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου
στην Κρανιά Πετρίλου, στην Καρδίτσα
πηγή

Η παράδοση αναφέρει ότι με την κατάργηση του Μοναστηριού στο Φανάρι που ήταν αφιερωμένο στην Παναγιά, από τους τούρκους το 1393, έγινε αφορμή να “φύγει” η Παναγία από το Φανάρι και για καταλληλότερο μέρος διαμονής της διάλεξε το Πετρίλο, στο οποίο έκτοτε και φυλάσσεται.

Την βρήκαν οι κάτοικοι κάτω από ένα δέντρο, σε μια κρανιά, και σε αυτή τη θέση αποφάσισαν να χτίσουν έναν ναό και τοποθέτησαν μέσα την εικόνα.

Όταν το έμαθαν οι Φαναριώτες και διαπίστωσαν ότι είναι η δική τους εικόνα της Παναγίας, πήγανε και την πήραν πίσω, όμως την επόμενη ημέρα η εικόνα δεν βρισκότανε στη θέση της, την αναζήτησαν πάλι και πληροφορήθηκαν ότι βρίσκεται στο Πετρίλο και έτσι ξαναπήγανε να την πάρουν πάλι πίσω το χωριό τους, όμως νύχτωσε, και αποφάσισαν να σταματήσουν βορειοανατολικά του βουνού Οξιά στη θέση “Μάλια” να διανυκτερεύσουν. 

Το προσκυνητάρι της Παναγίας
Πετριλιώτισσας - Φαναριώτισσας
πηγή

Σκέφτηκαν μάλιστα και κάρφωσαν την εικόνα σε ένα μεγάλο μαλόκεδρο έτσι ώστε να μην ξαναφύγει αλλά όταν ξημέρωσε η εικόνα της Παναγίας έλειπε και ήτανε και πάλι στην Κρανιά του Πετρίλου.

Τα κομμένα καρφιά της εποχής εκείνης με τις μεγάλες κεφαλές σώζονται μέχρι και σήμερα στην εικόνα.

Οι κάτοικοι των δύο χωριών βλέποντας της επιθυμία της Παναγίας συμφώνησαν να παραμείνει η εικόνα στο Πετρίλο και μετά τις 15 Αυγούστου και μέχρι τον Οκτώβριο να μεταφέρεται στο Φανάρι.

Η συνήθεια αυτή έγινε τελικά έθιμο το οποίο τηρείται ευλαβικά μέχρι και σήμερα.

Ο Ιερός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου στον οποίο φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα, χτίστηκε στις 13 Μαΐου του 1885 επάνω στον παλαιό ναό με την συνδρομή αλλά και την προσωπική εργασία των κατοίκων του Πετρίλου.

Στις 6 Αυγούστου, γιορτή της Μεταμορφώσεως του Σωτήρος, έχει καθιερωθεί, μετά τη Θεία Λειτουργία και την Παράκληση, να μεταφέρεται η εικόνα της Παναγίας Πετριλιώτισσας – Φαναριώτισσας σε όλα τα σπίτια του χωριού προς Αγιασμό.

Πηγές: Προφορική παράδοση & Βιβλίο +Νίκος Κ. Χόντζιας, ¨ΠΕΤΡΙΛΟ¨, Αθήνα 1999.

Ευχαριστούμε θερμά τον κο Βασίλη  Αργύρη για την ευγενική άδεια παραχώρησης της χρήσης των φωτογραφιών του από το πολύ ενδιαφέρον και αξιόλογο προσωπικό του blog petrilia.blogspot.gr

πηγή: petrilia.blogspot.gr

Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΑ ΜΕΡΚΟΥΡΙΟΥ.

πηγή

Φυλάσσεται στην Ιερά Μεγίστη Μονή Βατοπεδίου, στο Αγιο Όρος.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Τοιχογραφία του Αγίου Μερκουρίου,  18ος αιώνας
Καθολικό Ιεράς Μονής Παναγίας Φανερωμένης Σαλαμίνος.

Η τιμία κάρα του Αγίου Μερκουρίου φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου του Αγίου Όρους μέσα σε ένα περίτεχνο κιβώτιο - λειψανοθήκη οκταγωνικού σχήματος που χρονολογείται το 1813, ενώ ιερά λείψανα του Αγίου φυλάσσονται και στην Ιερά Μονή Διονυσίου του Αγίου Όρους.

Ο Άγιος Μερκούριος έζησε στα μέσα του 3ου αιώνα και επί των ημερών των ασεβών αυτοκρατόρων Δεκίου (249 - 251), Τρεβονιανού Γάλλου (251 - 253) και Βαλεριανού (253 - 259).

Καταγόταν από την Ανατολή και ο σκυθικής καταγωγής πατέρας του Γορδιανός, ήτανε χριστιανός για αυτό και ο Μερκούριος είχε ανατραφεί χριστιανικά.

Όταν απεβίωσε ο πατέρας του, κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό και μάλιστα υπηρέτησε στο στράτευμα των Μαρκησίων όπου διακρίθηκε για το ανδρείο του φρόνημα και απέσπασε τον θαυμασμό και την εκτίμηση των ανωτέρων του, το γεγονός αυτό παρακίνησε τον αυτοκράτορα στο να τον αποστείλει με το στράτευμά του για να πολεμήσει εναντίον των βαρβάρων.

Ο Άγιος Μερκούριος εξετάζει  ένα βέλος, 16^oς αιώνας.
Τοιχογραφία από τον Άγιο Ανδρέα στις Βολίμες.
Σήμερα βρίσκεται στο Βυζαντινό Μουσείο Ζακύνθου.
πηγή

Κατά τη διάρκεια της στρατιωτικής αποστολής παρουσιάσθηκε στον Μερκούριο Άγγελος Κυρίου κρατώντας στο δεξί του χέρι ξίφος και του είπε ότι στάλθηκε από τον Θεό για να τον ενισχύσει στον αγώνα του εναντίον των βαρβάρων, του αποκάλυψε ότι θα νικήσει τους εχθρούς με τη βοήθεια του Θεού και αργότερα θα μαρτυρήσει για το όνομα του Χριστού.

Ο Μερκούριος κατατρόπωσε τους βαρβάρους και μάλιστα κατά τη διάρκεια της συμπλοκής φόνευσε και τον στρατηγό των βαρβάρων, τον Ρήγα.

Η νίκη αυτή εντυπωσίασε τον αυτοκράτορα και ανακήρυξε τον Μερκούριο αρχιστράτηγο, ενώ του πρόσφερε και μεγάλες τιμές, διακρίσεις σε σημείο που ξέχασε τον Κύριο και απομακρύνθηκε από τον χριστιανισμό.

Αγγελος Κυρίου όμως εμφανίστηκε και πάλι στον ύπνο του και του θύμισε ότι ξεστράτησε από τις χριστιανικές διδαχές, αυτό τον ταρακούνησε πολύ και αποφάσισε να επανέλθει στο δρόμο του Θεού.

Άρχισε σιγά - σιγά να απομακρύνεται από το περιβάλλον του αυτοκράτορα, με διάφορες προφάσεις και δεν πήγε ούτε στο συμβούλιο που συνεκλήθη ούτε στον ειδωλολατρικό ναό της Αρτέμιδος για να προσφέρει θυσία στους προγονικούς θεούς. Η αλλαγή αυτή στη συμπεριφορά του έγινε όμως η αφορμή να διαβληθεί στον αυτοκράτορα από άνθρωπο, ο οποίος εποφθαλμιούσε το αξίωμα του αρχιστρατήγου. Ο άνθρωπος αυτός παρουσιάσθηκε στον αυτοκράτορα και τον ενημέρωσε για την περιφρόνηση που επιδεικνύει ο Μερκούριος στους πατρώους θεούς, αλλά και για την πίστη του στον Ιησού Χριστό.

Ο Άγιος Μερκούριος.
Τοιχογραφία του Μανουήλ Πανσέληνου.
Πρωτάτον, Άγιον Όρος.

Ο Μερκούριος κλήθηκε από τον αυτοκράτορα, και ομολόγησε με παρρησία την πίστη του στον Ιησού Χριστό.

Η σθεναρή ομολογία του Αγίου εξόργισε τον αυτοκράτορα, ο οποίος έδωσε την εντολή να τον φυλακίσουν, ελπίζοντας στη μεταμέλειά του. Το επόμενο πρωί ο Μερκούριος οδηγήθηκε ενώπιον του αυτοκράτορα και πάλι, ο οποίος προσπάθησε με κολακείες να τον μεταπείσει να αρνηθεί τη χριστιανική του πίστη κάτι που δεν έκανε και ο αυτοκράτορας διέταξε να υποβληθεί σε φρικτά βασανιστήρια. Ο Μερκούριος του απάντησε να πράξει ότι θέλει, διότι δεν πρόκειται να αλλάξει γνώμη και να προσφέρει τιμές στους ψεύτικους θεούς. Αμέσως ο αιμοβόρος αυτοκράτορας έδωσε εντολή να τον δέσουν με τέσσερα σχοινιά σε τέσσερις πασσάλους και από κάτω άλλοι να του κόβουν με μαχαίρια τις σάρκες του και άλλοι να του κατακαίουν το σώμα του, ώστε να έχει αφόρητους πόνους.

Στη συνέχεια κλείστηκε σε σκοτεινή φυλακή και μάλιστα οι δήμιοι τον πήραν στα χέρια τους και τον άφησαν κάτω ακίνητο, αφού δεν μπορούσε να περπατήσει καθόλου. Στη φυλακή ο Μερκούριος δέχθηκε για τρίτη φορά την επίσκεψη του Αγγέλου, ο οποίος του θεράπευσε τις πληγές και τον ενθάρρυνε λέγοντάς του: «Χαίροις γενναῖε στρατιῶτα καὶ ἀθλητά τοῦ Δεσπότου Χριστοῦ ἀήττητε». Μόλις ξύπνησε, είχε αποκατασταθεί πλήρως η υγεία του και ευχαρίστησε αμέσως το όνομα του Παντοδυνάμου Κυρίου.

Η θαυματουργή εικόνα του Αγίου Μερκουρίου στον Ναό
του Αγίου Μερκουρίου Ιστρίου Ρόδου.
πηγή

Όταν όμως ο αυτοκράτορας πληροφορήθηκε τη θεραπεία του Μερκουρίου, εξεπλάγη και διέταξε να τον φέρουν μπροστά του και βλέποντας με έκπληξη ότι οι πληγές του σώματός του είχαν εξαφανισθεί και θεραπευτεί, ρώτησε τον Μερκούριο ποιος γιατρός ή μάγος τον επισκέφθηκε και τον θεράπευσε. Ο Άγιος του απάντησε ότι ο ίδιος ο Χριστός με την παντοδυναμία Του τον θεράπευσε.

Η ομολογία αυτή του μάρτυρος εξόργισε ακόμη περισσότερο τον αυτοκράτορα, ο οποίος έδωσε την εντολή να υποβληθεί ο Μερκούριος σε φρικτότατα βασανιστήρια και αμέσως άρχισε ο ανελέητος βασανισμός του με διαμελισμό των μελών του σώματός του, το οποίο κατατρυπούσαν με αιχμηρά σίδερα, ενώ άλλοι τον έδερναν στο πρόσωπο.

Η καρτερία και η αντοχή που επέδειξε ο Μερκούριος εξαγρίωσαν ακόμη περισσότερο τον αυτοκράτορα που πρόσταξε να κρεμάσουν τον μάρτυρα κατωκέφαλα και να δέσουν βαριά πέτρα στον τράχηλό του, ώστε να του προξενήσουν αφόρητο πόνο. Αλλά και πάλι με τη χάρη και τη βοήθεια του Κυρίου ο Άγιος υπέμεινε την τρομερή δοκιμασία, γεγονός που εξόργισε τον αυτοκράτορα, ο οποίος διέταξε να λύσουν την πέτρα από τον τράχηλό του και να τον ραβδίσουν ανελέητα με βούρδουλα. Βλέποντας όμως ο μανιακός τύραννος την υπομονή, τη γενναιότητα και το άκαμπτο αγωνιστικό φρόνημα του μάρτυρος, έδωσε την εντολή να τον οδηγήσουν στην Καισάρεια της Καππαδοκίας για να τον αποκεφαλίσουν.

Φτάνοντας στον τόπο της θανατικής καταδίκης προσευχήθηκε για τη συγχώρηση των βασανιστών του και ευχήθηκε γι’ αυτούς που θα εορτάζουν τη μνήμη του, να απολαύσουν ουράνια αγαθά από τον Κύριο, στη συνέχεια έκλινε την τιμία κεφαλή του και οι δήμιοι τον αποκεφάλισαν.

Η μνήμη του Αγίου τιμάται από την εκκλησία μας στις 25 Νοεμβρίου.

Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΠΗΛΙΩΤΙΣΣΑΣ, ΑΡΓΙΘΕΑΣ ΚΑΡΔΙΤΣΑΣ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Παναγίας Σπηλιάς στα Κουμπουργιανά Αργιθέας στην Καρδίτσα.

Η ιερά Μονή Σπηλιάς
πηγή

Το 1600 τα δύο αδέλφια Αθανάσιος και Παρθένιος μοναχοί, με καταγωγή από την Στεφανιάδα, στην Μονή του Αγίου Χαραλάμπους, θέλησαν να πάνε να προσκυνήσουν τους Αγίους Τόπους.

Περπάτησαν πεζοί και όταν έφτασαν σε ένα σημείο που σήμερα είναι το μοναστήρι της Σπηλιάς, κουράστηκαν και τους πήρε ο ύπνος και είδαν την Παναγία που τους έδωσε ευχή να ανέβουν επάνω στο σπήλαιο σε ένα βράχο για να βρουν τους Αγίους Τόπους.

Οι μοναχοί τρομοκρατημένοι γύρισαν στον γέροντα Ηγούμενο της Μονής και του είπανε για το όραμα της Παναγίας. Εκείνος τους είπε να συνεχίσουν τον δρόμο "είναι θέλημα Θεού" και η Παναγία θα τους φωτίσει και πάλι.

Το προσκυνητάρι της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας Σπηλιάς
πηγή

Ξεκίνησαν την πορεία τους για δεύτερη φορά και μάλιστα η Παναγία τους είπε ότι θα δουν την εικόνα της κρεμασμένη σε ένα πουρνάρι.

Με δυσκολία οι μοναχοί και ως εκ θαύματος αντίκρισαν την εικόνα να καίει στην άκοιμη κανδύλα όπου σήμερα στη θέση αυτή είναι το καμπαναριό της Μονής Σπηλιάς. 

Οι δύο μοναχοί μετά το θαύμα αποφάσισαν να χτίσουν το μοναστήρι και να μείνουν εκεί σε αυτό.

Στην αρχή οι μοναχοί διάλεξαν έναν τόπο, αλλά η Παναγία τους υπέδειξε να κτισθεί εκεί που βρέθηκε ακριβώς η εικόνα όμως οι τεχνίτες θα έπρεπε να μεταφέρουν το νερό από ένα εξαιρετικά δυσπρόσιτο σημείο δύο ώρες μακριά από ένα ποταμό. 

Η Θεοτόκος τότε έδειξε στον μάστορα ένα σημείο, το βράχο που θα πήγαζε ύδωρ, πέντε λεπτά από τον τόπο κατασκευής του μοναστηριού.

Πράγματι σπάζοντας το βράχο έτρεξε το νερό το οποίο τρέχει ακόμη μέχρι και σήμερα και έτσι διά της υπόδειξης της υπεραγίας Θεοτόκου κτίστηκε το μοναστήρι της Σπηλιάς των Αγράφων της Αργιθέας.

Η  εικόνα της Παναγίας της Σπηλιάς είναι του Θεομητορικού τύπου της Παναγίας Οδηγήτριας και η παράδοση αναφέρει ότι είναι μια από τις εικόνες της Παναγίας που φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς ενώ έχει επιτελέσει και επιτελεί και σήμερα, πάμπολλα θαύματα για αυτό και έχει ονομαστεί και "Γιατρίσσα".

Μέχρι το 1854 που η Μονή Σπηλιάς καταστράφηκε από του Τούρκους υπήρχε μια πλάκα με επιγραφή που ανέφερε την χρονολογία 1064 ως Κτήση της Μονής.

Απολυτίκιο

Παναγίας Σπηλιάς Αγράφων