Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΚΑΙ ΤΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΕΥΘΥΜΙΟΥ ΤΟΥ ΝΕΟΥ.

πηγή

Φυλάσσονται στον Ιερό Ναό του Αγίου Ανδρέα στην Περιστερά Θεσσαλονίκης.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Ο Άγιος Ευθύμιος ο Νέος

Ο Άγιος Ευθύμιος, κατά κόσμο Νικήτας, γεννήθηκε επί Λέοντος Ε’ του Αρμενίου το 823 - 824, στην κωμόπολη της Γαλατίας, Οψώ, που ήταν στα περίχωρα της Άγκυρας.

Οι γονείς του ήταν πλούσιοι και ευσεβείς, ονομάζονταν Επιφάνιος και Άννα ενώ είχανε και δύο κόρες, την Μαρία, που ήταν πρεσβυτέρα και την Επιφάνια.

Όταν ενηλικιώθηκε, υπηρέτησε για ένα διάστημα στον στρατό και παρ’ όλο που διακαώς επιθυμούσε να ακολουθήσει τον  μοναχικό βίο ενέδωσε στις παρακλήσεις της μητέρας του και νυμφεύθηκε ενώ απέκτησε και μία κόρη, την Αναστασώ. 

Μία ημέρα με πρόσχημα ότι έφευγε να ψάξει ένα από τα άλογα που χάθηκε, χαιρέτησε την οικογένειά του και κατέφυγε στην έρημο. 

Πηγαίνοντας από πόλη σε πόλη, έφθασε τελικά στο όρος Όλυμπος της Βιθυνίας ο οποίος χάρη σε μορφές όπως ο άγιος Ιωαννίκιος, ο όσιος Πέτρος της Ατρώας, ο όσιος Θεοφάνης ο Ομολογητής, ήταν τότε το πιο σημαντικό μοναστικό κέντρο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας. 

Ο Νικήτας επιθυμούσε να πάρει την ευλογία του αγίου Ιωαννικίου του Μεγάλου, του θαυματουργού και ομολογητού και αν μπορούσε να συγκαταλεχθεί μεταξύ των μαθητών του. Βλέποντάς τον να πλησιάζει ο Ιωαννίκιος, προείδε τη μεγάλη αρετή του ανδρός και είπε στους μαθητές του για να τον δοκιμάσει: «Ποιος είναι αυτός ο αυθάδης νέος που τολμά να έλθει σε μας ενώ είναι κακούργος και ληστής; Πιάστε τον και δέστε τον!» 

Ο Νικήτας δεν αμύνθηκε, τόσο ήταν η χαρά του που βρισκόταν κοντά στον άγιο και όλοι θαύμασαν την ταπείνωση του, για να αποφύγει δε τους επαίνους, ο Νικήτας άφησε τη συνοδεία του αγίου Ιωαννικίου και πήγε υποτακτικός στον Ιωάννη, έναν Γέροντα άγιο, που ζούσε στην ερημία, ο οποίος τον έκανε μοναχό με το όνομα Ευθύμιος και τον ενέδυσε το μικρό Σχήμα, αυτό έγινε το 842. 

Ο Άγιος Ευθύμιος ο Νέος

Μετά από καιρό, όταν ο Ιωάννης έστειλε τον Ευθύμιο στην κοντινή Μονή των Πισσαδηνών, για να ολοκληρώσει την ασκητική του διαπαιδαγώγηση, ο Ευθύμιος υποτάχθηκε με πραότητα σε όλα τα διακονήματα, θεωρούσε ότι ήταν ο έσχατος και πλέον ανάξιος όλων των αδελφών και πρόθυμα υπάκουε όχι μόνον στον ηγούμενο αλλά και σε όλους τους άλλους μοναχούς.

Γύρω στο 858, η μονή είχε αναστατωθεί από τις διχόνοιες και τα σκάνδαλα που ακολούθησαν την εκλογή του αγίου Φωτίου στον Οικουμενικό θρόνο και ο φιλήσυχος Ευθύμιος προτίμησε να αναχωρήσει, μαζί με τον συν μοναστή του Θεοστήρικτο, στον Άθω, όπου τότε εγκαταβίωναν μόνον ερημίτες.

Πριν πάει στον Άθω, έμεινε για κάποιο διάστημα κοντά σε ένα φημισμένο ασκητή του Ολύμπου, τον Θεόδωρο, ώστε να μυηθεί στις ανώτερες βαθμίδες του ασκητικού βίου και να λάβει από αυτόν το μεγάλο και αγγελικό Σχήμα.

Μετά από δεκαπέντε χρόνια στον Όλυμπο της Βιθυνίας ο Ευθύμιος ξεκίνησε για τον Άθω, όπου έγινε υποτακτικός του Γέροντα Ιωσήφ, ενός Αρμένιου, του οποίου η αρετή ήταν τόσο μεγάλη ώστε μετά θάνατον το σκήνωμά του ανέβλυσε μύρο ευωδιάζον, ενθάρρυναν ο ένας τον άλλο στον αγώνα της αρετής και αποφάσισαν να μείνουν εντός ενός σπηλαίου για τρία χρόνια, δίχως να βγουν, τρεφόμενοι με ό,τι τους έστελνε η πρόνοια του Θεού.

Το ασκηταριό του Οσίου Ευθυμίου του Νέου,
 στα Βράσταμα της Χαλκιδικής.
πηγή

Κατόπιν ο Ευθύμιος επέστρεψε για λίγο στον Όλυμπο της Βιθυνίας να δει τον Θεόδωρο και όταν του διηγήθηκε πως ζούσαν στον Άθω, ο Θεόδωρος τον παρακάλεσε να τον πάρει κι εκείνον μαζί του, όμως εξαιτίας της προχωρημένης ηλικίας και των παθήσεων του, ο Θεόδωρος δεν μπόρεσε να μείνει στον Άθω έτσι ο Ευθύμιος τον εγκατέστησε στα περίχωρα της Θεσσαλονίκης.

Λίγο αργότερα, ο Ευθύμιος πληροφορήθηκε τον θάνατο του Γέροντα Θεοδώρου και πήγε στη Θεσσαλονίκη να προσκυνήσει τον τάφο του και εκεί χειροτονήθηκε τότε πρεσβύτερος. 

Επιστρέφοντας στον Άθω, δεν βρήκε την ανάπαυση και ησυχία που επιθυμούσε αφού πολλοί τον επισκέπτονταν και αποφάσισε να πάει στον Άγιο Ευστράτιο, που ήταν ακατοίκητος μαζί με δύο συντρόφους του, τον Ιωάννη Κολοβό και τον Συμεών, όμως καθώς έπλεαν για το νησί, τους αιχμαλώτισαν Αγαρηνοί πειρατές.

Όταν απελευθερώθηκαν, επέστρεψαν στον Άθω, αλλά και εκεί οι συχνές επιδρομές των πειρατών τους υποχρέωσαν να χωρισθούν για να πάνε σε μέρη πιο ασφαλή έτσι ο Ευθύμιος, ο Ιωσήφ ο Αρμένιος και κάποιοι από τους υποτακτικούς τους, το 866, εγκαταστάθηκαν κοντά στο χωριό Βραστά της Χαλκιδικής.

Το εσωτερικό του Ασκηταριού
πηγή

Το σπήλαιο του Οσίου Ευθυμίου βρίσκεται σε απόσταση 5.5 χιλιομέτρων από το χωριό, σε υψόμετρο 540 μέτρων, στη θέση Μικρόκαμπος κοντά στην κοίτη του παραποτάμου που κατεβαίνει από τον Ταξιάρχη προς τον ποταμό της Ορμύλιας.

Για την πρόσβαση στο σπήλαιο του Οσίου Ευθυμίου του Νέου, ο επισκέπτης χρειάζεται να ακολουθήσει μία εντυπωσιακή περιπατητική διαδρομή που ξεκινά από το χωριό Βράσταμα και περνά μέσα από ένα πανέμορφο τοπίο με χαράδρες, καταρράκτες και πολύ πλούσια βλάστηση.

Εκεί, «εις τα Βραστάμου» ίδρυσε μια μικρή μοναστική κοινότητα – Λαύρα, η οποία διέθετε ατομικά κελιά για τους μοναχούς, ανεξάρτητα μεταξύ τους, αλλά το ένα κοντά στο άλλο και δύο κελιά απομακρυσμένα για τον Ευθύμιο και τον Ονούφριο – μαζί με τον φίλο του Ιωσήφ, ενώ οι άλλοι δύο συνοδοί και μαθητές του, ίδρυσαν σε διαφορετικό μέρος ο καθένας τους από μία «Λαύρα». 

Ο Ιωάννης Κολοβός στα Σιδηροκαύσια της Χαλκιδικής και ο Συμεών μετακινήθηκε στην Νότια Ελλάδα και θεωρείται ότι είναι ο κτήτορας της Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα της Πελοποννήσου, ωστόσο όμως του Ευθυμίου του άρεσε να πηγαίνει περιοδικά στον Άθω για να βρίσκεται μεταξύ ουρανού και γης και να συνομιλεί αμεσότερα με τον Θεό.

Ο Ιερός Ναός του Αγίου Ανδρέα Περιστεράς, άλλοτε
Καθολικό της Μονής Περιστερών.
πηγή

Στη διάρκεια μιας τέτοιας αναχωρητικής διαμονής, του δόθηκε σε όραμα η εντολή να αναστηλώσει την εγκαταλελειμμένη μονή που βρισκόταν στο όρος Περιστερά, κοντά στη Θεσσαλονίκη.

Έτσι εγκαταστάθηκε εκεί, στα ερείπια της μονής το 871, μαζί με δύο υποτακτικούς του, τον Ιγνάτιο και τον Εφραίμ και μέσα από αναρίθμητες δυσκολίες, κατόρθωσε να ανασυγκροτήσει τη μονή που είναι αφιερωμένη στον άγιο Απόστολο Ανδρέα ενώ μέσα σε λίγο χρονικό διάστημα, ήρθαν από τη Θεσσαλονίκη και τη γύρω περιοχή πλήθος μοναχών, καθώς ακόμη το 888 ίδρυσε εκεί κοντά μία γυναικεία μονή, επικεφαλής της οποίας όρισε την Ευθυμία, την εγγονή του, η οποία, όπως άλλωστε και όλα τα μέλη της οικογενείας του, είχε ασπασθεί τον μοναχικό βίο.

Άποψη του καθολικού του ναού
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή

Όλο αυτό το διάστημα, ο Ευθύμιος πήγαινε συχνά στη Θεσσαλονίκη και ανέβαινε σε ένα στύλο, ως στίβο του ασκητικού αγώνα, πάνω από όλα όμως τον ανέπαυε να αποσύρεται στον Άθω, μακριά απ’ όλους, προσευχόμενος.

Το 898, προορατικά γνώρισε την ημέρα της εκδημίας του και συγκέντρωσε όλους τους μαθητές του για ένα εορταστικό γεύμα στην τράπεζα της Μονής των Περιστερών. 

Τους συμβούλευσε, τους νουθέτησε για τελευταία φορά, και αφού τους έδωσε την ευλογία του, πήγε στην έρημη νησίδα Ιερά (σημ. Γιούρα), όπου παρέδωσε εν ειρήνη την ψυχή του στον Κύριο στις 15 Οκτωβρίου του 898.

Η σωρός του μεταφέρθηκε αρχικά στη Θεσσαλονίκη και στις αρχές Ιανουαρίου του 899 στην Περιστερά όπου και τάφηκε στον Ναό ενώ την βιογραφία του συνέγραψε ο επίσκοπος Θεσσαλονίκης Βασίλειος, που υπήρξε και μαθητής του Αγίου.

Η μνήμη του τιμάται στις 15 Οκτωβρίου.

Από το βιβλίο: Νέος Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας, υπό Ιερομονάχου Μακαρίου Σιμωνοπετρίτου. Τόμος δεύτερος, Οκτώβριος. Εκδόσεις Ορμύλια, 2004, σελ. 190.