Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννου Θεολόγου, Ζάρκο Τρικάλων.

πηγή

Βρίσκεται στις πλαγιές του βουνού Κούτρα σε απόσταση 2.5 χιλιομέτρων βόρεια από το ιστορικό χωριό Ζάρκο στα Τρίκαλα. 

Άποψη του Καθολικού της Μονής και των κελιών
πηγή

Το Ζάρκο βρίσκεται 2 χιλιόμετρα βόρεια της οδικής οδού Τρικάλων - Λαρίσης, στους πρόποδες του λόφου - Ακροπόλεως της αρχαίας πόλεως Φαϋττός, σε απόσταση 32 χιλιομέτρων από τα Τρίκαλα και 28 χιλιομέτρων από τη Λάρισα. 

Το Ζάρκο αναφέρεται στην πρόθεση 39 τής μονής Δουσίκου (16ος - 17ος αιώνας) μεταξύ των οικισμών τής επισκοπής Γαρδικίου και στην πρόθεση 215 τής μονής Βαρλαάμ. 

Επίσης σε ενθύμηση στην ακολουθία του Αγίου Βησσαρίωνος στον ναό των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου Φαρκαδόνας και στην Ακολουθία του οσίου Δαμιανού τού Εν Ολύμπω πού βρίσκεται στον ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου Ζάρκου.

Άποψη του Καθολικού της Μονής και των κελιών
πηγή

Βόρεια τού Ζάρκου βρίσκεται η μονή τού Αγίου Ιωάννη τού Θεολόγου που είναι συνδεδεμένη με την ιστορία του Ζάρκου. 

Έπαιξε σημαντικό ρόλο στους αγώνες των Ζαρκηνών κατά την Τουρκοκρατία αφού οι αρματωλοί και οι κλέφτες της περιοχής έβρισκαν καταφύγιο σε αυτή, ενώ το καλοκαίρι του 1823 ο επίσκοπος Ζάρκου Θεοφάνης έφερε εδώ σε επαφή τον Γάλλο διπλωματικό υπάλληλο Ραφενέλ με τους επαναστάτες.

Το 1894 ή μονή προσαρτήθηκε στο μοναστήρι τού Άγιου Δημητρίου Γριζάνου ως μετόχι και στον ελληνοτουρκικό πόλεμο τού 1897 οι Τούρκοι πυρπόλησαν την μονή, κατέστρεψαν τις τοιχογραφίες και άρπαξαν ιερά κειμήλια, πολλά από τα όποια έριξαν στην φωτιά. 

Άποψη του τέμπλου της Μονής
πηγή: ΔΕΛΤΙΟ ΧΑΕ 20 (1998), Αφροδίτη Πάσαλη

Με βασιλικό διάταγμα του 1901 η μονή κηρύχθηκε διατηρητέα και ενώθηκαν με αυτή ως μετόχια τα μοναστήρια της Ζωοδόχου Πηγής Παναγίτσας Τρικάλων, της Γεννήσεως Θεοτόκου Ορφανού και του Αγίου Δημητρίου Γριζάνου. 

Το καθολικό της Μονής βρίσκεται στην ανατολική πλευρά τού περιβόλου, είναι Αθωνικού τύπου, σταυροειδής εγγεγραμμένος, με μακρόστενο νάρθηκα στα δυτικά, ανήκει στην παραλλαγή των σύνθετων τετρακιόνιων και έχει επιμηκυσμένη τη δυτική κεραία του σταυρού. 

Οι μέσες εξωτερικές διαστάσεις του είναι 16. 65 x 8. 40 μέτρα χωρίς τους πλάγιους χορούς και την κόγχη τού ιερού, εσωτερικά διατηρούνται κάποιες τοιχογραφίες που ανάγονται στον 18ο αιώνα ενώ το ξυλόγλυπτο τέμπλο του, μάλλον, προέρχεται από κάποιο άλλο μνημείο, καταλαμβάνει ολόκληρο το πλάτος τού ναού και διαθέτει θέματα από το φυτικό αλλά και το ζωικό βασίλειο. 

τοιχογραφία: ο Ενταφιασμός και η Μετάσταση του αγίου Ιωάννη του Θεολόγου
πηγή: ΔΕΛΤΙΟ ΧΑΕ 20 (1998), Αφροδίτη Πάσαλη

τοιχογραφία: H Πλατυτέρα
πηγή: ΔΕΛΤΙΟ ΧΑΕ 20 (1998), Αφροδίτη Πάσαλη

Λεπτομέρεια του τέμπλου της Μονής
πηγή: ΔΕΛΤΙΟ ΧΑΕ 20 (1998), Αφροδίτη Πάσαλη

Ανάμεσα τους υπάρχουν μεμονωμένες ολόσωμες μορφές πού κρατούν ευαγγέλιο μπροστά στο στήθος (στην επάνω απόληξη των ορθοστατών), μεμονωμένες μετωπικές μορφές κατά κεφαλήν (στα τύμπανα των τοξυλλίων τής Μεγάλης Δεήσεως) και παραστάσεις με τα θέματα του Θρήνου (στο τύμπανο του τόξου επάνω από την Ωραία Πύλη).

Επίσης παραστάσεις τής Καθόδου στον Άδη όπου ο Χριστός παριστάνεται μέσα σε κυκλική δόξα να εγείρει τον Αδάμ και την Εύα, ενώ στο επάνω μέρος δύο άγγελοι πού πετούν, τοποθετούν στέμμα στην κεφαλή του (κάτω πλαισίωση δεσποτικής εικόνας), τής Θεοτόκου ένθρονης μετωπικής με τον Χριστό στην αγκαλιά, ενώ στο επάνω μέρος δύο άγγελοι τοποθετούν στέμμα στην κεφαλή της (κάτω πλαισίωση δεσποτικής εικόνας). 

Άποψη της έκθεσης της Μονής
πηγή

Άποψη του περιβόλου της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Ακόμη παράσταση τού Προπατορικού Αμαρτήματος και της Εκδιώξεως των Πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο, του Ευαγγελισμού τής Θεοτόκου (κάτω πλαισίωση δεσποτικής εικόνας Αγίου Ιωάννη του Θεολόγου), τής γοργόνας με δύο ουρές πού καμπυλώνονται εκατέρωθεν προς τα επάνω και συγκρατούνται από τα απλωμένα στα πλάγια χέρια της, των έφιππων στρατιωτικών άγιων Δημητρίου να φονεύει τον Σκυλογιάννη και Γεωργίου να φονεύει τον δράκοντα (στους ορθοστάτες της 'Ωραίας Πύλης), του ζεύγους των αγγέλων πού πετούν κρατώντας στέμμα ανάμεσα τους (επάνω από το τρίλοβο τόξο της Ωραίας Πύλης και στη βάση του σταυρού) καθώς και τού «"Ωσπερ Πελεκάν» (ορθοστάτης). 

Ακόμη, υπάρχουν φυλακτικά - αποτρεπτικά θέματα - σταυροί, δράκοντες, λιοντάρια και στη βάση τού σταυρού η κάρα τού Αδάμ με δύο κόκαλα από κάτω. 

Η Μονή μέχρι τις αρχές του 1990 ήταν έρημη και εγκαταλελειμμένη αφού παρ όλο που άκμαζε τον 18ο και στις αρχές του 19ου αιώνα, έμεινε για περισσότερο από 60 χρόνια στη αφάνεια και στην εγκατάλειψη.

Το 1992 η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων σε συνεργασία με τη Μητρόπολη Τρικάλων αναστήλωσαν τα κελιά και τον Σεπτέμβριο του 1995 η μητρόπολη Τρίκκης εγκατέστησε στην Μονή, γυναικεία αδελφότητα με ηγουμένη την μοναχή Ισιδώρα, η όποια εργάζεται ακατάπαυστα για την ανακαίνιση και την συντήρηση του συγκροτήματος. 

Η μονή που πανηγυρίζει στις 8 Μαΐου και στις 26 Σεπτεμβρίου, δέχεται επισκέψεις πρωί και απόγευμα και οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να απευθύνονται στα τηλέφωνα 24330 41600.

πηγή: ΔΕΛΤΙΟ ΧΑΕ 20 (1998), Αφροδίτη Πάσαλη