Τετάρτη 25 Δεκεμβρίου 2019

Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη Καρέα, Αττική.


Βρίσκεται στο βάθος μιας πετρώδους ρεματιάς, σέ απόσταση πεντακοσίων περίπου μέτρων από τον ομώνυμου οικισμό και κοντά στα αρχαία λατομεία, γνωστά ως λατομεία τού «Καρά».


To Kαθολικό της Μονής
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή
Για την ονοματοδοσία της Μονής, έχουν διατυπωθεί διάφορες ερμηνείες με πιο πιθανή αυτή, που υποστηρίζει ότι Καρέας ήταν το επώνυμο του αρχικού κτήτορα του μοναστηριού.

Έχει υποστηριχθεί, επίσης ότι το “Καρέα” προέρχεται: από το όνομα ενός Τούρκου τσιφλικά ονόματι Καρά, από την τιμία κάρα ενός οσίου ασκητού, που φυλάσσεται στη μονή, από την τιμία κάρα του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου ή από μια πελώρια καρυδιά (καρύα), που δέσποζε στην είσοδο της Μονής.

Οι συνθήκες και η χρονολογία ίδρυσης της Μονής, παραμένουν άγνωστες, ανέρχεται όμως κατά πάσα πιθανότητα στον 4ο αιώνα, όπως μαρτυρά ο σωζόμενος επιτύμβιος λίθος με την επιγραφή «ΝΕΙΚΑΓΟΡΗC ΔΙΑΚΟΝΙCCΗΣ», η τάξη των διακονισσών είχε εισαχθεί από τους αποστόλους και καταργήθηκε τον 6ο αιώνα από τον αυτοκράτορα Ιουστινιανό Ά (527 - 565), ενώ ταυτόχρονα εικάζεται βάσιμα ότι στο χώρο του Καθολικού, προϋπήρξε ειδωλολατρικό ιερό του θεού Απόλλωνα. 

Φωτογραφία της Μονής στις αρχές
του προηγούμενου αιώνα
Αργότερα - ίσως και από τον Δ΄ αιώνα -  το ιερό μετατράπηκε σε παλαιοχριστιανικό ευκτήριο οίκο, ο οποίος αρκετά μεταγενέστερα εξελίχθηκε οικοδομικά σε Ναό, για να καλύψει της λατρευτικές ανάγκες της υπό σύσταση, τότε, ανδρικής μοναστικής αδελφότητας.

Οι ειδικοί τοποθετούν την ανέγερση της Ιεράς Μονής Καρέα, στον 11 με 12ο αιώνα βάσει: της τυπολογίας του Καθολικού της Μονής, ενός χάλκινου νομίσματος της εποχής του αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ του Κομνηνού (1081 – 1118), που βρέθηκε κατά την διάρκεια των αρχαιολογικών ανασκαφών του 1968, μιας γραπτής αναφοράς που έχει βρεθεί στα Πρακτικά (εποχής 11 - 12 αιώνος) και μιας άγνωστης για εμάς σήμερα, μονής της Αττικής. 

Η εντοιχισμένη πλάκα στην είσοδο του Καθολικού
με την χρονολογία 1575.
Επίσης μια ακόμη γραπτή αναφορά, είναι μια χρονολογία χαραγμένη σε τεμάχιο μαρμάρου εντοιχισμένου στην είσοδο του Καθολικού. 

Σε αυτήν αναφέρετε η χρονολογία 1575, πιθανότατα όμως είναι το έτος ανακαίνισης της Μονής, το 1644, η μονή, αναφέρεται σε έγγραφο που εκδόθηκε από τον μητροπολίτη Αθηνών: «καθηγούμενος Καρέως Παρθένιος» ενώ το 1676, την αναφέρουν διάφοροι περιηγητές. 

Ο γνωστός ιατροφιλόσοφος Πέτρος Παπασταμάτης (Πετράκης) από τη Δημητσάνα, μετέπειτα μοναχός Παρθένιος Πετράκης, που ανακαίνισε εκ βάθρων την Μονή Πετράκη στην Αθήνα το 1673, εγκαταβιούσε αρχικά στην Μονή Αγίου Ιωάννου.

Την εποχή εκείνη άλλωστε, η Ιερά Μονή Πετράκη αποτελούσε μετόχι της Ιεράς Μονής Καρέα, τότε ήταν που την επισκέφτηκαν και οι γνωστοί δυτικοί περιηγητές Spon και G. Wheeler, αναφέροντάς την στα απομνημονεύματά τους.​

Η Μονή σε φωτογραφία του 1967
Στα τέλη του 18 αιώνα, η Ιερά Μονή Καρέα είχε παρηκμάσει σε βαθμό ερημώσεως και σύσσωμη η μοναστική κοινότητα μετακινήθηκε για λόγους ασφαλείας και επιβίωσης - όπως μας πληροφορεί ένα Πατριαρχικό σιγίλλιο τού 1796 στην Ιερά Μονή Πετράκη. 

Συγκεκριμένα, στο Σιγγίλιο αυτό αναφέρεται: «διὰ τό αὐχμῶδες καὶ δύσβατον καὶ στενωπὸν τοῦ τόπου καὶ ἄλλας ἐπισυμβάσας περιπετείας καὶ κινδύνους... κατιδόντες τὴν ἐπικειμένην αὐτοῖς ὀδύνην καὶ δυσχέρειαν τῆς ἀποκομίσεως ἐκεῖ τῶν πρὸς τὸ ζῆν ἀναγκαίων καὶ ὅτι δεινῶς ἔχουσιν κατοικεῖν ἐκεῖ, ἀπεφάσισαν, μετὰ τοῦ διαπιστεύοντος αὐτῶν ἡγουμένου ᾿Ανθίμου, φροντίσαι τῆς διασώσεως αὐτῶν, ὅστις κατανοήσας τὸν ἐπαπειλούμενον κίνδυνον... τούς μοναχοὺς σπεύδοντας διασπαρῆναι, συνήγαγεν καὶ παραλαβὼν κατῆλθεν εἰς τὸ τότε μετόχιον τῶν ᾿Ασωμάτων... μονάσαντες ἐκεῖ τοῦ λοιποῦ, ὡς μὴ δυνάμενοι ὑπομεῖναι τὰς ἐκεῖ δυσχερείας καὶ ἐπηρείας».

Δίλοβο παράθυρο στο Καθολικό
Έτσι, η Μονή Καρέα, υποβαθμίστηκε σε μετόχι της Πετράκη και παρήκμαζε, αποτελώντας απλά μια σημαντική προσοδοφόρα οικονομική πηγή για την δεύτερη, από την ενοικίαση των λατομείων και των αγροτικών – λειβαδικών εκτάσεών της. 

Η Μονή Καρέα μετετράπη ουσιαστικά σε «βακούφι» της κυριάρχης Μονής, το οποίο παραχωρήθηκε τελικά στην Σουλτάνα Μιχρισάχ, μητέρα του Σουλτάνου Σελήμ Γ´ (1770 - 1807), για την αποπληρωμή της βαρύτατης φορολογίας της κύριας Μονής Πετράκη.  

Στις απαρχές του 20ου αιώνα η Μονή του Αγίου Ιωάννου είχε μετατραπεί σε ένα μικρό, φτωχό και παραμελημένο ξωκκλήσι, με «θλιβερὰν ὄψιν, ἰδίᾳ μετὰ τινας ἀντιαισθητικὰς κατασκευὰς καί προσθήκας, γενομένας ὑπὸ ἀναρμοδίων προσώπων», το οποίο όμως εξακολουθούσε να συγκεντρώνει και να εμπνέει πλήθος πιστών προσκυνητών. 

Από κτιριακής άποψης, είχαν διατηρηθεί μονάχα το Καθολικό με κάποια μισοερειπωμένα κελιά καλυμμένα όμως από κατάλοιπα των λατομείων μαρμάρου και αμιάντου της περιοχής. 

Δυτική άποψη του Καθολικού
Το καθολικό ανήκει στον τύπο του σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού με απλό οκτάπλευρο τρούλο και στην ανατολική του πλευρά διαμορφώνονται εξωτερικά τρεις τρίπλευρες αψίδες. 

Για την κατασκευή των τοίχων του ναού έχει χρησιμοποιηθεί και αρχαίο υλικό, στο εσωτερικό, το γλυπτό μαρμάρινο τέμπλο είναι των ετών 1985 - 1986 και μιμείται τα τέμπλα των βυζαντινών χρόνων ενώ  τοιχογραφίες σώζονται μόνο στην Πρόθεση, οι υπόλοιπες έχουν χαθεί. 

Ο Δημήτριος Καμπούρογλου, γράφει σχετικά με το γλωσσικό ύφος της εποχής: «Το ιερόν τούτο μνημείον της μετά Χριστόν αρχαιότητος οσημέραι καταστρέφεται. Εκ των πέριξ βράχων, κατά τους χρόνους ημών λατομουμένων, σφενδονισθέντες λίθοι διέτρησαν την περικαλλή θόλον κλπ. κλπ.» 

Ευτυχώς η Αρχαιολογική Υπηρεσία πέτυχε την διακοπή της λειτουργίας των λατομείων του Καρέα πρίν την έναρξη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ενώ το 1963 η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων ξεκίνησε έργα αποκατάστασης στην Ιερά Μονή, που διήρκεσαν μέχρι το 1971 και κατά την διάρκεια των ανασκαφών αυτών, το 1968, βρέθηκε ένα σημαντικό εύρημα για την χρονολόγηση του μνημείου, ένα χάλκινο νόμισμα, της εποχής του αυτοκράτορα Αλεξίου Α΄ του Κομνηνού (1081 – 1118). 

Το μαρμάρινο τέμπλο του ιστορικού ναού της Μονής
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή: 
www.religiousgreece.gr
Το 1971, εγκαταστάθηκε στο μοναστήρι μια νεοσύστατη γυναικεία αδελφότητα και από Μετόχι έγινε «εἰς κυρίαρχον καὶ ἀνεξάρτητον Γυναικείαν Κοινοβιακὴν Μονὴν»

Η νέα αδελφότητα, με την συνεργασία τής αρμόδιας αρχαιολογικής υπηρεσίας, συνέχισε, το πρόγραμμα αποκατάστασης, ανακαίνισης και επέκτασης της ερειπωμένης Μονής, έτσι από το 1971 μέχρι σήμερα, συντηρήθηκαν όλα τα υπόλοιπα υπάρχοντα παλαιά κτίσματα, ενώ το 1986 ανοικοδομήθηκε νέα διώροφη πτέρυγα, γύρω από τον χώρο τής αυλής τής Μονής. 

Η ιερά Μονή πανηγυρίζει στις 29 Αυγούστου, εορτή της Αποτομής της Τιμίας Κεφαλής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου και παραμένει ανοικτή για τούς προσκυνητές Καθημερινά: 9.00 π.μ. – 12.00 μ. και 16.00 μ.μ. – 19.30 μ.μ. την θερινή περίοδο ενώ την χειμερινή από 9.00 π.μ. – 12.00 μ. και το απόγευμα: 16.00 μ.μ. έως την δύση του ηλίου.

Στην Μονή τελούνται καθημερινά όρθρος, θεία λειτουργία και εσπερινός ενώ η πύλη της Μονής ανοίγει, για τούς προσκυνητές πού επιθυμούν να μετέχουν στις πρωινές  ιερές Ακολουθίες,  μετά τις 6.00 π.μ., εκτός της ημέρας των Χριστουγέννων κατά την οποία η πύλη ανοίγει στις  5.00 π.μ.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: 210 - 7652746, 210 -  7608271, imaik@imaik.gr, Fax: 210 - 7666506, το τηλέφωνο λειτουργεί καθημερινά, εκτός Σαββάτου, Κυριακής και μεγάλων γιορτών, το πρωί από  9.30 π.μ.  ως  12.30 μ.μ.

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου