Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΩΦΡΟΝΙΟΥ Α', ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΙΕΡΟΣΟΛΥΜΩΝ.

πηγή

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Χιλιομοδίου, στην Κόρινθο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς».Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Άγιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ιεροσολύμων.

Τοιχογραφία, 1547, Μονή  Διονυσίου Αγίου Όρους.

έργο τού αγιογράφου Τζώρτζη (Ζώρζη) Φουκά.

Ο Άγιος Σωφρόνιος γεννήθηκε στην Δαμασκό της Συρίας περίπου το 580 και ήταν γιος των ευσεβών γονιών, Πλινθά και Μυρούς, ενώ λόγω και της καταγωγής του αποκαλείται και Δαμασκηνός. 

Σε νεαρή ηλικία αφού έλαβε φιλοσοφική και θεολογική μόρφωση επισκέφθηκε τους Αγίους Τόπους και εκάρη μοναχός στη μονή του αββά Θεοδοσίου, όπου συνδέθηκε πνευματικά με τον εκεί ασκούμενο Ιωάννη τον Μόσχο, από τον οποίο διδάχθηκε πολλά. 

Μαζί επισκέφθηκαν την Αίγυπτο, όπου συνδέθηκε με τον Άγιο Ιωάννη τον Ελεήμονα και κατόπιν την Ρώμη ενώ όταν πέθανε ο Ιωάννης ο Μόσχος, το 620, ο Σωφρόνιος πήγε το λείψανό τού στα Ιεροσόλυμα και, αφού το ενταφίασε στη μονή του Οσίου Θεοδοσίου, πήγε στην Αλεξάνδρεια όπου προσβλήθηκε από καταρράκτη των οφθαλμών. 

Επισκέφθηκε τότε το ναό των Αγίων Αναργύρων Κύρου και Ιωάννου στο Αμπουκίρ και θεραπεύθηκε μάλιστα, το θαύμα αυτό περιέλαβε σε εγκώμιό του προς τους Αγίους αυτούς.

Κατόπιν επισκέφθηκε την Κωνσταντινούπολη με την ελπίδα να προσεταιρισθεί τον Πατριάρχη Σέργιο Α’ και τον Αυτοκράτορα Ηράκλειο στις θέσεις του κατά των Μονοφυσιτών και να εκφράσει τις διαφωνίες του κατά του ενωτικού σχεδίου, το οποίο ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Κύρος ο από Φάσιδος ετοίμαζε για να σιγάσει την διαμάχη μεταξύ Ορθοδόξων και Μονοφυσιτών, όμως απέτυχε και απογοητευμένος επέστρεψε στα Ιεροσόλυμα.

Άγιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ιεροσολύμων

Βυζαντινό Μηνολόγιο τού Μαρτίου (9 - 12), 14ος αιώνας.

Βιβλιοθήκη Bodleian, στην Οξφόρδη της Αγγλίας. 

Όμως οι αγώνες του Σωφρονίου δεν πήγαν χαμένοι, αφού η Αγία ΣΤ' Οικουμενική Σύνοδος που συνήλθε μετά, το 680, τους αιρετικούς Σέργιο και Πύρρο, Παύλο και Πέτρο τους Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως και τον Ονώριο της Ρώμης και Κύρο της Αλεξάνδρειας και τους αιρετικούς που τους ακολουθούσαν τους αναθεμάτισε, ενώ τον άγιο Σωφρόνιο και τον άγιο Μάξιμο τον Ομολογητή,  και άλλους τους δικαίωσε.

Όταν πέθανε ο Άγιος Μόδεστος, Πατριάρχης Ιεροσολύμων, ο Άγιος Σωφρόνιος, ανήλθε το 634 στον πατριαρχικό θρόνο των Ιεροσολύμων. 

Η κατάσταση τότε ήταν θλιβερή, εσωτερικά η Ορθοδοξία υπέφερε από την αίρεση του μονοφυσιτισμού και εξωτερικά οι Άραβες πολιορκούσαν την πόλη των Ιεροσολύμων ενώ ήδη κατείχαν τη Βηθλεέμ και ο Άγιος Σωφρόνιος μη δυνάμενος, τον Δεκέμβριο του έτους 634, να μεταβεί εκεί για να γιορτάσει την γέννηση του Θεανθρώπου, θρηνεί. 

Για την αποκατάσταση της ηρεμίας στο ποίμνιό του, συγκαλεί Σύνοδο και καταδικάζει τον Μονοφυσιτισμό ενώ για την απόκρουση των Αράβων οργανώνει την άμυνα της πόλης, όμως το 637 αναγκάζεται να παραδώσει τα Ιεροσόλυμα στον χαλίφη Ουμάρ και το επόμενο έτος, το 638, κοιμήθηκε ειρηνικά.

Άγιος Σωφρόνιος Πατριάρχης Ιεροσολύμων

Τοιχογραφία μεταξύ 1316 - 1318,  στην Ιερά Μονή 

Αγίου Γεωργίου Στάρο Ναγκορίτσινο, Σκόπια.

Έργο των αγιογράφων Μιχαήλ Αστραπά και Ευτύχιου.

Όταν παραδόθηκε η Ιερουσαλήμ, η πολύ του θλίψη μετριάσθηκε λίγο από το ότι πήρε από τα χέρια του κατακτητή τον ιστορικό Ακτιναμέ, με το όποιο προστατεύθηκαν υπέρ των Ορθοδόξων τα ιερά χριστιανικά προσκυνήματα των Αγίων Τόπων.

Το συγγραφικό του έργο είναι δε σαφώς και καθαρά ποιητικό, διακρίθηκε κυρίως στην συγγραφή ιδιομέλων καθώς και του βίου των Αγίων Αναργύρων, Ιωάννου του Ελεήμονος και Μαρίας της Αιγυπτίας. 

Οι παραπάνω βίοι των αγίων, μας δίνουν και διάφορα πολύτιμα και σημαντικά στοιχεία της τοπογραφίας των Αγίων Τόπων.

Ως άριστος μουσικός και υμνογράφος συνέγραψε διάφορα τροπάρια, τα στιχηρά ιδιόμελα των μεγάλων Ωρών των Δεσποτικών εορτών Χριστουγέννων και Θεοφανίων, της Μεγάλης Παρασκευής και του Μεγάλου Αγιασμού "Φωνή Κυρίου...". 

Θεωρείται ο πρώτος ποιητής Τριωδίων και Τετραωδίων Κανόνων, των οποίων ο αριθμός είναι πολυάριθμος, ενώ όταν ήταν μοναχός, αναθεώρησε το τυπικό του Αγίου Σάββα και συμπλήρωσε τον Επιλύχνιο ύμνο "Φως Ιλαρόν..."

Πέντε επιγράμματα του Αγίου Σωφρόνιου Α΄ περιλαμβάνονται στην Παλατινή Ανθολογία (I 90, I 123, VII 679, VII 680, ΙΧ 787).

Η μνήμη του τιμάται στις 11 Μαρτίου.