Βρίσκεται σε υψόμετρο 750 μέτρων, ανατολικά της κωμόπολης Τσαριτσάνης, σε μια απόκρημνη πλαγιά με άγρια βλάστηση.
 |
Η είσοδος της Μονής
πηγή |
Η ακριβής χρονολογία ίδρυσης της Μονής δεν μπορεί να προσδιοριστεί, όμως στη μεγάλη δίκη, για τις καταπατήσεις των εκτάσεων της το 1875, όπου και δικαιώνεται η Μονή, αναφέρεται ως “αρχαία μονή με χιλιόχρονη παρουσία”.
Η καταγεγραμμένη ιστορία της περιοχής, αρχίζει από την κατάληψη της Θεσσαλίας, από του Σέρβο βασιλιά Στεφάνο Δουσάν το 1348, όπου και διορίζει δεσπότη της Θεσσαλίας τον Συμεών Ούρεση Παλαιολόγο.
Ο Συμεών Ούρεσης Παλαιολόγος μετά το θαύμα στον νεαρό γιό του Ιωάννη, μετέπειτα μοναχό Ιωάσαφ, περίπου το 1370, χάριν της εικόνας του Αγίου Δημητρίου, έχτισε το Καθολικό της Μονής, το οποίο σώζεται μέχρι σήμερα, όχι όμως στην αρχική του μορφή και ενθρόνισε την θαυματουργή εικόνα του Αγίου Δημητρίου, από τότε η Μονή πήρε την ονομασία «Βαλέτσικο» που σημαίνει μικρό παιδί.
Ο Συμεών Ουρέσης Παλαιολόγος χάρισε στην Μονή πολλά αγροκτήματα που καλλιεργούσαν οι μοναχοί και οι εργάτες της Μονής, κυρίως σιτηρά, αμπέλια,οπωροφόρα δέντρα, ελαιόδεντρα, βοσκοτόπους ενώ διέθετε και μελισσώνες, όπως μαρτυρείται από την ονομασία της τοποθεσίας "Μελισσομάνδρι".
Τα εισοδήματα της Μονής χρησιμοποιούνταν, εκτός από τη συντήρηση των μοναχών και των υπαλλήλων της Μονής και για τη μισθοδοσία των δασκάλων και την συντήρηση των εκπαιδευτηρίων Τσαριτσάνης.
Το 1435, όταν η περιοχή κατακτήθηκε από τους Οθωμανούς, το Μοναστήρι το είχε υπό την προστασία του ο Σουλτάνος, κάνοντάς το Βακούφι και διορίζοντας τους Σπαχήδες για την προστασία της Μονής, με αντάλαγμα να δίνει φόρο το ενα δέκατο των εισοδημάτων της.
 |
Το 1767 επισκέφθηκε τη Μονή και φιλοξενήθηκε ο
Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός και το κελί, στο οποίο διέμενε
ο Άγιος, διαμορφώθηκε σήμερα ως Παρεκκλήσιο -
Εξομολογητήριο και αφιερώθηκε προς τιμήν του
πηγή |
Η Μονή, λόγω της στρατηγικής της θέσεως υπήρξε ορμητήριο και καταφύγιο των αγωνιστών για την ελευθερία του υπόδουλου γένους και της πατρίδος και γνώρισε μεγάλη ακμή τον 17ο και 18ο αιώνα, με εκκλησιαστικές προσωπικότητες και διανοουμένους.
Το 1767 επισκέφθηκε τη Μονή και φιλοξενήθηκε ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, πραγματοποιώντας την περιοδία του στην περιοχή, για την ανύψωση του ηθικού φρονήματος του υπόδουλου γένους, μάλιστα το κελί, στο οποίο διέμενε ο Άγιος, διαμορφώθηκε σήμερα ως Παρεκκλήσιο - Εξομολογητήριο και αφιερώθηκε προς τιμήν του.
Το 1822 κατά την επανάσταση του καπετάν Διαμαντή στο Όλυμπο αποτέλεσε κρησφύγετο των αγωνιστών, το ίδιο συνέβη και το 1833 με τον καπετάν Δήμο Τσαχείλα αλλά και το 1878 όταν αποτέλεσε τόπο συγκέντρωσης και οργάνωσης των κατοίκων της περιοχής που κατατάσσονταν στις επαναστατικές ομάδες.
 |
Η τράπεζα της Μονής
πηγή |
Με το θάνατο του τελευταίου Ηγουμένου, Νικοδήμου, το Δεκέμβριο του 1882, η Μονή πέρασε υπο την εποπτεία των Δημογερόντων της Τσαριτσάνης.
Στην εκστρατεία του Ελληνικού Στρατού εναντίον των Τούρκων το 1897, το μοναστήρι γίνεται κέντρο πληροφοριών και συνδέσμου του Ελληνικού στρατού ενώ το 1905 εγκαθίσταται στην Μονή Τουρκικό απόσπασμα 35 Οθωμανών στρατιωτών, το οποίο τα ξημερώματα της 29ης Οκτωβρίου 1905, μετά από θαυμαστή επέμβαση και εμφάνιση του Αγίου Δημητρίου, εγκαταλείπουν τη Μονή.
Μάλιστα μπροστά στο τέμπλο, κατά την παράδοση, υπάρχει το αποτύπωμα «πατησιά» του αλόγου του Αγίου Δημητρίου, όταν εκδίωξε τους Οθωμανούς μέσα από τη Μονή κατά την θαυμαστή εμφάνισή του.
Μπροστά στο τέμπλο, κατά την παράδοση, υπάρχει το αποτύπωμα
«πατησιά» του αλόγου του Αγίου Δημητρίου, όταν εκδίωξε τους
Οθωμανούς μέσα από τη Μονή κατά την θαυμαστή εμφάνισή του.
 |
άποψη του εσωτερικού του Καθολικού
πηγή |
Σημαντικό επίσης ρόλο διαδραμάτισε στον Μακεδονικό αγώνα και τον αγώνα της Εθνικής Εταιρίας καθώς επικοινωνούσε οπτικά με το μοναστήρι της Ολυμπιώτισσας και ενημερώνονταν για σημαντικά θέματα της έκβασης του αγώνα, όπως και με το Μοναστήρι των Γιαννωτών και το Προξενείο της Ελασσώνος.
Την περίοδο 1941 - 1944 και αργότερα με την Εθνική Αντίσταση, η Μονή φιλοξένησε αγωνιστές και αντάρτικες ομάδες όπου δρούσαν μεταξύ Ολύμπου και Χασίων και για πολλούς μήνες στέγασε το Αρχηγείο Ολύμπου στις μυστικές καταπακτές της Μονής.
Η περίοδος από το 1882 που πέθανε ο τελευταίος ηγούμενος της, Νικόδημος, μέχρι την ανακαίνιση και επάνδρωση της Μονής από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ελασσώνος κ.κ. Χαρίτωνα το 2015, ήταν η ποιό καταστροφική αφού λεηλατήθηκαν σπουδαία κειμήλια και καταπατήθηκαν μεγάλες εκτάσεις.
Το Καθολικό της Μονής είναι αφιερωμένο στον Άγιο Δημήτριο τον μυροβλύτη, χτίστηκε το 1600 και βρίσκεται στο κέντρο του συγκροτήματος, είναι μικρό σε διαστάσεις, πετρόχτιστος με υλικά της περιοχής, μονόχωρος, ξυλόστεγος και κεραμοσκέπαστος ενώ εσωτερικά σώζονται αξιόλογες τοιχογραφίες, όπως αναφέρεται σε επιγραφή της προθέσεως (του 1668) με τη συνδρομή των μοναχών Σαμουήλ και Μαλαχία, αρχιερατεύοντος του Ελασσώνος Γερμανού.
 |
άποψη του τέμπλου του Καθολικού
πηγή |
Σήμερα σώζεται το μεγαλύτερο τμήμα του θαυμάσιου ξυλόγλυπτου τέμπλου της Μονής, χωρίς όμως τις πρώτες δεσποτικές εικόνες, οι οποίες έχουν δυστυχώς κλαπεί, όπως και πολλά άλλα σημαντικά κειμήλια (Ιερά Ευαγγέλια, Δισκοπότηρα, κανδήλες, κλ.π.)
Ο νάρθηκας του καθολικού της Μονής, είναι νεότερο κτίσμα που εικονογραφήθηκε το 2021 από τον αγιογράφο Κωνσταντίνο Θεοδώρου, με δαπάνες ευλαβών Χριστιανών.
Στην βορειονατολική πλευρά της μονής υπάρχει παρεκκλήσιο αφιερωμένο προς την τιμήν της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας που διαθέτει και λείψανο της Αγίας, ενώ στο ιερό βήμα του σώζονται, τοιχογραφίες ιστορημένες από μαθητές του Μανουήλ Πανσέληνου,
Στην υπόγεια στοά του Παρεκκλησίου βρίσκεται το οστεοφυλάκιο της Μονής και λίγο πριν την ανάβαση του κλιμακοστασίου προς το Ιερό αυτό Παρεκκλήσιο βρίσκεται και το Αγίασμα.
 |
| Λειψανοθήκη της Μονής με ιερά λείψανα του Αγίου Δημητρίου και της Αγίας Βαρβάρας |
 |
| Το σκευοφυλάκιο της Μονής |
 |
Η θαυματουργή Εικόνα που απεικονίζει τον άγιο Δημήτριο
σε μπούστο και που η επένδυση στο κέντρο της φέρει
λείψανο του Αγίου Δημητρίου
πηγή |
Η θαυματουργή Ιερά Εικόνα απεικονίζει τον άγιο Δημήτριο σε μπούστο και φέρει όλα εκείνα τα χαρακτηριστικά της Βυζαντινής τέχνης.
Δεν διασώζεται κάποια χρονολογία ή και το όνομα του αγιογράφου, αλλά η τεχνική της παραπέμπει στον 14ο αιώνα.
Λόγω της ερήμωσης της Μονής, η Εικόνα αυτή φυλασσόταν στο Ιερό Ναό της Κοίμησης της Θεοτόκου Τσαριτσάνης και υπέστη μεγάλη ζημιά κατά την πυρκαγιά του Ναού το 1986, για αυτό και το πρόσωπο του Αγίου σήμερα, δεν διακρίνεται.
Το κάλυμμα της Εικόνας είναι κατασκευασμένο το 1611 και χαρακτηριστικό του είναι πως δεν φέρει την μορφή του Αγίου Δημητρίου, αλλά έχει πλούσιο διάκοσμο με Ναούς και άνθη ενώ στο κέντρο υπάρχει λειψανοθήκη με απότμημα Ιερού Λειψάνου του Αγίου Δημητρίου.
Η Εικόνα μετά από επιμελή φροντίδα της Εφορίας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων Λαρίσης αποκαταστάθηκε και στις 28 Οκτωβρίου του 2016, όταν η Μονή επανδρώθηκε, πραγματοποιήθηκε με κάθε λαμπρότητα η επάνοδος της από τον Σεβασμιώτατο Μητροπολίτη Ελασσώνος κ.κ. Χαρίτωνα, στην Ιερά Μονή.
Η Μονή πανηγυρίζει στις 29 Οκτωβρίου, σε ανάμνηση του θαύματος της εμφάνισης του Αγίου Δημητρίου, στις 4 Δεκεμβρίου την μνήμη της Αγίας Βαρβάρας, στις 24 Αυγούστου την μνήμη του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού, στις 2 Μαΐου την μνήμη του Αγίου Αθανασίου (στο Μετόχι της Ιεράς Μονής) και στις 17 Ιανουαρίου την μνήμη του Αγίου Αντωνίου (Παρεκκλήσιον του Μετοχίου του Αγίου Αθανασίου).
Στοιχεία επικοινωνίας: Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου «Βαλέτσικο» Τσαριτσάνη, Τ.Θ. 72, Τ.Κ. 40200 Ελασσόνα, τηλέφωνο: 24931 - 00008 και email: imvaletsiko@gmail.com
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου