Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΒΟΥΛΚΑΝΙΩΤΙΣΣΑΣ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονη Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βουλκάνου στην Μεσσηνία.

Η νέα Μονή Βουλκάνου

Η Ιερά Μονή Κοιμήσεως της Θεοτόκου Βουλκάνου στην περιοχή Ιθώμη της Μεσσηνίας είναι η μεγαλύτερη και ιστορικότερη Μονή της Ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, με πλούσια εκκλησιαστική και εθνική δράση. 

Η παλαιά Μονή της «Κορυφής» ή «Επανωκαστριτίσσης» όπως λέγεται, κτίσθηκε κατά τον 8ο αιώνα, στον χώρο όπου κατά την αρχαιότητα λατρευόταν ο Ιθωμάτας Δίας.

Κατά το 1625 οι Βουλκανιώτες Πατέρες εξαιτίας των δυσμενών καιρικών συνθηκών και της ελλείψεως νερού, έκτισαν σε χαμηλότερο τόπο την νέα Μονή Βουλκάνου όπως μαρτυρεί και ο κώδικας της Μονής ενώ μαζί τους μετέφεραν και το ιερό παλλάδιο του Μοναστηριού, την θαυματουργό εικόνα της Παναγίας της Βουλκανιωτίσσης. 

παλαιά Μονή Βουλκάνου ή Μονή Παναγίας της "Κορυφής"
ή της Παναγίας "Επανωκαστριτίσσης"

Η παράδοση αναφέρει ότι η Εικόνα βρέθηκε από Μοναχούς, κρεμασμένη σε ένα πουρνάρι μαζί με ένα αναμμένο καντήλι.

Στην εικόνα η Παναγία είναι αριστεροκρατούσα, του τύπου Οδηγήτριας, συντηρημένη αλλά και επιζωγραφισμένη δύο φορές, το 1772 και το 1856, σύμφωνα με επιγραφές στην αργυρή επίχρυση επένδυσή της φτιαγμένη στο Μετόχι της Μονής στη Σμύρνη το 1857 και φέρει την επιγραφή «Η ΟΔΗΓΗΤΡΙΑ ΕΠΟΝΟΜΑΖΩΜΕΝΗ Τῼ ΟΡΕΙ ΒΟΥΛΚΑΝῼ».

Ο καλλιτέχνης που τη φιλοτέχνησε, ακολούθησε παλαιότερα πρότυπα της εποχής των Παλαιολόγων και έχει υποστηριχθεί μια χρονολογία στο μεταίχμιο του 15ου και του 16ου αιώνα, δεν θα ήταν όμως αβάσιμη και μια μεταγενέστερη χρονολόγηση λόγω των τεχνοτροπικών της χαρακτηριστικών.

Κάρτ Ποστάλ της Μονής Βουλκάνου του 1887

Χιλιάδες προσκυνητών συρρέουν στη Μονή όλο το έτος, κυρίως όμως τις ημέρες του Δεκαπενταυγούστου καθώς και στο Μετόχιο της Μονής στην Μεσσήνη όπου πραγματοποιείται 9ήμερη πανήγυρη από τις 20 έως και τις 28 Σεπτεμβρίου κάθε έτους. 

Η Εικόνα της Παναγίας, μεταφέρεται λιτανευτικά με νυκτερινή πεζοπορία από την Μονή στη Μεσσήνη, σε απόσταση 20 χιλιομέτρων. 

Η λιτάνευση αυτή, ή «Κάθοδος» όπως λέγεται, γίνεται σε ανάμνηση της διασώσεως των κατοίκων από πανούκλα κατά τον 17ο αιώνα, όταν με την μεταφορά και την ευλογία της Εικόνας εξαφανίστηκε η φοβερή αρρώστια.

στιγμιότυπο από την λιτάνευση της εικόνας

Χαρακτηριστική είναι η εξής διήγηση:

«Όταν ήσαντε ακόμη εδώ οι Τούρκοι κι ερχόσαντε τα καράβια από την Αραπιά στα Μοθωκόρωνα, φέρανε μαζί τους και μια χρονιά και την πανούκλα και πέθαινε ο γέρμος ο κοσμάκης αραδαριά. 

Ερήμωσαν τα χωριά κι οι κάμποι κι ο κόσμος δεν ήξευρε τι να κάμει. 

Λιτανείες και παράκλησες Ρωμνιοί και Τούρκοι μαζί, βλέπεις δεν ξετάζει θρησκεία ο Χάρος κι η αρρώστια!

Όταν έφτασε ο κόμπος στο χτένι και ξεκληρίστηκε σχεδόν το μισό Νησί, μια βραδιά κάτι γριές που ‘περετούσανε στις Νησιώτικες εκκλησίες, είδανε κι οι τρεις μαζί στον ύπνο τους μια μαυροφόρα γυναίκα να τους λέει να παραγγείλουν στο Δεσπότη να κατεβάσει την Εικόνα της Παναγιάς απ’ το Βουρκάνο για να πάψει το θανατικό. 

Τρομαγμένες τρέξανε η καθεμιά στο Δεσπότη που έμενε τότενες πάνωθε απ’ τ’ Αγιανιώτικο λάι, ‘κει που ‘ναι σήμερα τα Πολυδουρέϊκα σπίτια και του ‘πανε τα ονείρατά τους.

Θαύμασε ο Δεσπότης με το όνειρο που ‘δανε κι οι τρεις γριές κι έχοντας βαθιά πίστη στη δύναμη της Παναγιάς, έστειλε τους παπάδες και τους προεστούς πάνω στο Μαναστήρι να φέρουν την Εικόνα. Και την κατεβάσανε ολονυχτίς με λαμπάδες και κεριά κι αποπίσω ο πικραμένος ο κοσμάκης κλαίγοντας και παρακαλιώντας το Θεό και την Παναγιά να τους λυπηθεί και να πάψει το θανατικό.

στιγμιότυπο από την λιτάνευση της εικόνας

Περνούσανε κι απ’ τα χωργιά ούλα που βάρεσε η πανούκλα κι ακολουθούσε ο κοσμάκης και φτάσανε και στο Νησί το πρωΐ και την πήρε στα χέρια ο Δεσπότης και σταύρωσε τον τόπο να σηκωθεί να φύγει η πανούκλα να πάει στο καλό! 

Κι αφού προσκύνησαν ούλοι την πήρανε πάλε οι καλογέροι και τράβηξαν πίσω για το Βουρκάνο μαζί με τους χωριάτες. 

Κι εκείνη τη βραδυά λένε πως είδανε μερ’κοί την πανούκλα σαν αναμαλλιάρα γυναίκα να τρέχει και να πέφτει στη θάλασσα και να φεύγει πίσω στην Αραπιά και να πηγαίνει πάλι πίσω από ‘κει που ‘ρθε!

Έτσι γλίτωσε ο κοσμάκης τότενες απ’ την πανούκλα κι από ‘κείνα τα χρόνια κάθε χρόνο την κατεβάζουνε την Παναγιά στο Νησί για να μη βρει τόπο να ριζώσει και να σταθεί αν ξαναγυρίσει ποτές πίσω η καταραμένη η πανούκλα!»

[Διήγηση Βασίλειου Αναστασόπουλου (Ψυρρή) γεννημένου στα 1893 περίπου, όπως ακριβώς το άκουγε από τη γιαγιά του τη Μαυροειδίνα. Καταγραφή Ευαγγέλου Αν. Λαμπρόπουλου το 1982 για σχολική εργασία.]