ΤΑ ΛΕΙΨΑΝΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΣΟΦΙΑΝΟΥ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΔΡΥΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΚΑΙ ΑΡΓΥΡΟΚΑΣΤΡΟΥ.

πηγή

Φυλάσσονται στον κεντρικό ιερό Ναό των Ταξιαρχών της Πολύτσιανης του Πωγωνίου.

Ο Άγιος Σοφιανός, ήταν μία σημαντική θρησκευτική προσωπικότητα της εποχής του στην περιοχή της Ηπείρου και θεωρείται ο πρόδρομος του Αγίου Κοσμά του Αιτωλού.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς».Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Ο Άγιος Σοφιανός, υπήρξε σημαντική θρησκευτική προσωπικότητα της εποχής του στην περιοχή της Ηπείρου και θεωρείται ο πρόδρομος του Κοσμά του Αιτωλού και του αγίου Νεκταρίου του Τέρπου, οι οποίοι όλοι μαζί αγωνίστηκαν να διδάξουν το Χριστό στο Ανατολικό Ιλλυρικό (Ήπειρος) και αναχαίτισαν τους εξισλαμισμούς των Ελλήνων κατοίκων του. 

Γεννήθηκε πιθανότατα στο χωριό Πολύτσιανη (περιοχή Πωγωνίου της Βορείου Ηπείρου) και έμεινε γνωστός από τη στιγμή που ανέλαβε επίσκοπος Δρυινουπόλεως (περιοχή Αργυροκάστρου, Δέλβινου, Χειμάρρας).

Την εποχή που έζησε, οι εξισλαμισμοί ήταν ιδιαίτερα σύνηθες φαινόμενο και θέλοντας να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση περιόδευε από χωριό σε χωριό για να πείσει τον κόσμο να διατηρήσει τις παραδόσεις και την θρησκεία του. 

Πολλούς χριστιανούς της Ηπείρου τους επέστρεψε στην πατρώα πίστη και τους τόνιζε ότι είναι Ρωμιοί ενώ όλοι οι ιστοριοδίφες της Ηπείρου αναφέρουν πως αν δεν υπήρχε ο άγιος Σοφιανός, οι Μουσουλμάνοι θα εγκαθιδρύονταν μέχρι τη Ναύπακτο. 

Το καθολικό της Μονής του Αγίου Αθανασίου
στην Πολύτσιανη

Το 1711, λίγους μήνες πριν τον θάνατό του, ο Σοφιανός, παραιτείται από τα αρχιερατικά του καθήκοντα και γίνεται ένας απλός μοναχός στην Ιερά Μονή του Αγίου Αθανασίου στην Πολύτσιανη, την πατρίδα του, που ο ίδιος ο Σοφιανός ίδρυσε, για να αποδοθεί έτσι αποκλειστικά και μόνο στο ιεραποστολικό του έργο.

Λόγω του χαρακτήρα του, ο Σοφιανός, ήτανε ιδιαίτερα σεβαστός ακόμη και από τους ίδιους τους μουσουλμάνους, οι οποίοι μάλιστα λέγεται ότι ορκιζόντουσαν στο όνομά του, μαρτυρείται επίσης η περίπτωση μιας νεαρής γυναίκας μουσουλμάνας, που απελπισμένη προσέφυγε στον Άγιο Σοφιανό, αδυνατώντας να βρει το κεντημένο με χρυσά φλουριά φέσι της που είχε χάσει.

Τα χέρια του Αγίου Σοφιανού

Ο Σοφιανός προσευχήθηκε και της αποκάλυψε ότι το φέσι της βρισκόταν στην φωλιά ενός πελαργού, υποδεικνύοντας μάλιστα το ακριβές σημείο, όπου λίγο αργότερα το βρήκε ευγνωμονώντας τον Άγιο.

Ένα ακόμη θαύμα του Αγίου μαρτυρούν οι ιστορικές πηγές και οι προφορικές μαρτυρίες, όταν την Μονή του Αγίου Αθανασίου επισκέφτηκε ένας διαβάτης, στον οποίο οι μοναχοί διηγήθηκαν κάποιο θαύμα και στη διήγηση αυτή ήτανε παρών και ο Άγιος Σοφιανός, ο οποίος άκουγε προσεκτικά. 

Ο διαβάτης αρχικά φάνηκε δύσπιστος στη διήγηση των μοναχών και κατόπιν εξέφρασε έντονα την απιστία του, τότε ο Άγιος σηκώθηκε και διέταξε ένα νεαρό καλόγεροι να πάρει από το τζάκι τρία κομμάτια ξύλου κερασιάς, που καίγονταν. 

Η Τιμία Κάρα και τα λείψανα του Αγίου Σοφιανού

Ζήτησε από τον ξένο και άπιστο διαβάτη και τον νεαρό καλόγερο να τον ακολουθήσουν στην αυλή της Μονής.

Εκεί παίρνοντας την αξίνα, φύτεψε τα καμένα τρία κομμάτια ξύλου λέγοντας στο διαβάτη ότι αυτά θα ανθίσουν και θα καρποφορήσουν μέχρι την επόμενη άνοιξη, για να του δείξει ο Θεός έμπρακτα ότι η διήγηση των μοναχών για το αναφερόμενο θαύμα ήταν πέρα για πέρα αληθινή.

Και με τις προσευχές του Αγίου το θαύμα έγινε, τα καμένα ξύλα έπιασαν ρίζες, έβγαλαν φύλλα και καρπούς, όπως εκείνος είχε προβλέψει και βρίσκονται ακόμη και στις μέρες μας στον περίβολο της Ιεράς Μονής, που σήμερα φέρει πλέον και το όνομα του Αγίου και ονομάζεται Μονή Αγίων Αθανασίου και Σοφιανού.

Ο Άγιος Σοφιανός κοιμήθηκε στις 26 Νοεμβρίου του 1711 και η Τιμία του Κάρα καθώς και τα ιερά του λείψανα μεταφέρθηκαν για λόγους ασφαλείας από τον ιερέα του χωριού π. Ευθύμιο Καλαμά και τους κατοίκους του στο κεντρικό ιερό Ναό των Ταξιαρχών της Πολύτσιανης. 

Οι αρχικές αργυρές λειψανοθήκες κατασκευάστηκαν από τον δραστήριο ηγούμενο της Πολύτσανης, ιερομόναχο Χατζή Άνθιμο από τη Σιάμου (1821 - 1890).

Μετά από τις αλλεπάλληλες καταστροφές της Μονής, και κυρίως κατά το απολυταρχικό κομμουνιστικό καθεστώς, που επέβαλε η εξουσία της χώρας, η πολύτιμη παλιά ασημένια θήκη κλάπηκε, για να πουληθεί, ενώ απορίας άξιο είναι πως τα ιερά λείψανα του οσίου έμειναν στο τόπο του ενώ κατά την περίοδο αυτή το άθεο καθεστώς μετέτρεψε τη Μονή σε στρατόπεδο.

Μετά από την αφαίρεση της μεταλλικής θήκης του Ανθίμου, τα ιερά λείψανα μέχρι τις αρχές του 2000 ήταν τοποθετημένα σε ξύλινη πρόχειρη θήκη που τώρα είναι εγκολπωμένη σε προσκυνητάρι, που έχει τη μορφή του ιεράρχη και στηρίζεται στο δεξιό κίονα του κυρίως ναού της Μονής Αγίου Αθανασίου και Οσίου Σοφιανού στην Πολύτσιανη.

Η Πολύτσανη στην Αλβανία,
πατρίδα του Αγίου Σοφιανού

Τα σωζόμενα ιερά λείψανα του οσίου Σοφιανού συγκεντρώθηκαν από κάποιον κληρικό, ο οποίος τα βρήκε σε πρόχειρη κατάσταση, τα έπλυνε με προσοχή και τα τοποθέτησε όλα μαζί σε ένα μεταλλικό κουτί, κατασκευασμένο στα Ιωάννινα.

Πολλά τεμάχια λειψάνων χάθηκαν είτε γιατί οι κάτοικοι τα έπαιρναν, για να τα βάλουν στους αγρούς ή στα ποίμνιά τους για προστασία, εφόσον ο όσιος τιμάται ως ποιμενικός άγιος, είτε διότι τα κρεμούσαν από το λαιμό των παιδιών ως φυλακτά.

Ιδιαίτερο σημείο της Χάρης του Θεού είναι ότι από την παραμονή της εορτής του, στις 25 Νοεμβρίου, μέχρι την κυριώνυμη ημέρα το χέρι του Αγίου, ένα από τα άγια λείψανα που έχουν διασωθεί, είναι ιδιαιτέρως θερμό.

Τα πρώτα υμνογραφικά του ανήκουν στον Γεράσιμο Μικραγιαννανίτη, υμνογράφο της Μεγάλης του Χριστού Εκκλησίας,  ενώ η ιερά ανδρώα Μονή του αγίου Νικολάου εν Βουνένοις στα Καμπιά Θεσσαλίας αγιογράφησε την εικόνα του.

Η μνήμη του τιμάται στις 26 Νοεμβρίου.