Ιερά Μονή Λειμώνος, Λέσβος.

Βρίσκεται στο κέντρο της Λέσβου και σε απόσταση 4 χιλιομέτρων βορειοδυτικά της Καλλονής, σε ένα εύφορο λεκανοπέδιο ενώ ονομάστηκε έτσι διότι βρίσκεται στο κέντρο ενός λιβαδιού (λειμώνα).

Άποψη της εισόδου της Μονής

Επανιδρύθηκε, στη θέση μιας προγενέστερης μονής, από τον επίσκοπο Μηθύμνης Άγιο Ιγνάτιο Αγαλιανό το 1526 και αφιερώθηκε στον αρχάγγελο Μιχαήλ ενώ μετά την αναγνώριση της αγιότητας του κτίτορός της από το ορθόδοξο πλήρωμα μετονομάστηκε σε Mονή Αγίου Ιγνατίου, τον οποίο διαδέχθηκε στην ηγουμενία της Μονής, ο υιός του Ματθαίος.

Η Mονή Λειμώνος ανοικοδομήθηκε, όπως και η Mονή Mυρσινιωτίσσης, πάνω στα ερείπια ενός βυζαντινού μοναστηριού, το οποίο είχε ερημωθεί είτε κατά την άλωση της Λέσβου από τους Oθωμανούς (1462) είτε λίγες δεκαετίες νωρίτερα, χωρίς δυστυχώς να σώζεται κανένα στοιχείο για την ίδρυση, τη λειτουργία και τη διάλυσή του.

Άποψη των κτιρίων της Μονής

Άγιος Ιγνάτιος ο Αγαλλιανός, Αρχιεπίσκοπος Μηθύμνης, 

Είναι η πρώτη και παλαιότερη εικόνα του Αγίου Ιγνατίου, 

που φιλοτεχνήθηκε πιθανόν κατά τη διάρκεια της ζωής του, 

όπως φαίνεται από το ότι δεν καταγράφεται το όνομα του 

αγίου, αλλά μόνο η επιγραφή «ο κτύτωρ»

O ίδιος ο άγιος Ιγνάτιος ο Αγαλιανός, αναφέρει στη διαθήκη του ότι ανοικοδόμησε τη Μονή «εκ παλαιών θεμελίων» και «εξ ιδίων αναλωμάτων». 

Παράλληλα είχε και τη στήριξη πολλών ευσεβών χριστιανών, όχι μόνο κατοίκων της περιοχής αλλά και ξένων, οι οποίοι συνεισέφεραν και σε οικονομικό επίπεδο, αλλά και με την προσωπική τους εργασία.

Τους πρώτους χρόνους μετά την ίδρυσή της συγκεντρώθηκαν στη μονή δώδεκα μοναχοί, στους οποίους συγκαταλεγόταν ο πατέρας και ο γιος του αγίου Ιγνατίου. 

Αργότερα ο αριθμός των μοναχών αυξήθηκε και υπάρχουν μαρτυρίες ότι σε κάποιες περιόδους ξεπέρασε τους εκατόν πενήντα.

Ο Ιγνάτιος ίδρυσε και την περίφημη Λειμωνιάδα σχολή, η οποία συνέβαλε στην αναβίωση του μοναχισμού στη Λέσβο.

Συνολικά όσο ζούσε, είχε ιδρύσει και λειτουργούσαν στα χρόνια του οι εξής Σχολές: α) η περίφημη Λειμωνιάδα Σχολή, μοναδική στο Αιγαίο Πέλαγος, β) το Φροντιστήριο, ίδια περίπου Σχολή με την πιο πάνω, για κορίτσια (το πρώτο στην Ελλάδα Κατηχητικό Σχολείο, Οικοτροφείο και Οικοκυρική Σχολή), γ) η Σχολή Καλλιγράφων και Αντιγραφέων και δ) η Σχολή Κεντητών και Κεντηστριών.

Η Τιμία Κάρα του Αγίου Ιγνατίου

πηγή

Ο Άγιος Ιγνάτιος πρωτοστάτησε επίσης και στην ανέγερση γεφυριών καθώς και βρυσών που σήμερα φέρουν το όνομά του.

Γεννήθηκε το 1492 στο χωριό Φάραγγα της Μυτιλήνης που δεν υπάρχει σήμερα, κοντά στην Καλλονή, επονομαζόταν Αγαλλιανός της μεγάλης οικογένειας των Αγαλλιανών με καταγωγή από την Κωνσταντινούπολη, o πατέρας του Εμμανουήλ Αγαλιανός και ο παππούς του Γεώργιος, ήτανε και δύο ιερείς  της τότε Μητρόπολης Μηθύμνης.

Ο Ιωάννης (αυτό ήταν το πρώτο του όνομα), σε νεαρή ηλικία παντρεύτηκε την Μαρία, απέκτησε παιδιά και αργότερα έγινε κι αυτός Ιερέας στα Φάραγγα, πήρε μάλιστα και το οφφίκιο του Σακελιώνος ενώ μετά τον θάνατο της γυναίκας του και των παιδιών του από κάποια επιδημική αρρώστια, αποσύρθηκε στο μικρό ξωκκλήσι του Ταξιάρχη του Λειμώνα, που βρισκόταν μέσα σε κτήμα που ανήκε στον πατέρα του, ασχολούμενος με μελέτη, προσευχή και την καλλιέργεια του πατρικού κτήματος.

Το κελάκι του Αγίου Ιγνατίου

Από την οικογένειά του σώθηκε μόνο ένα παιδί του, ο Μεθόδιος που αργότερα έγινε και αυτός μοναχός.

Με προσωπική του δαπάνη επισκεύασε το ερειπωμένο Μοναστήρι της Μυρσινιώτισσας που και αυτό βρισκόταν σε έκταση που ανήκε στην οικογένειά του και ίδρυσε το Μοναστήρι του Λειμώνος, χτίζοντας λαμπρό Ναό, μεγάλο, απαραίτητο για τους πολλούς Μοναχούς που είχαν μαζευτεί αλλά και των πολλών προσκυνητών που ερχότανε στο Μοναστήρι.

Tο Mάρτιο του 1530 ο Ιγνάτιος συνέταξε τη Διαθήκη του, που σώζεται σε δύο χειρόγραφα της μονής και που συμπληρωμένη από τρεις ακόμη μεταγενέστερες επιστολές του αγίου προς την ηγουμένη και τις μοναχές της Mονής Mυρσινιωτίσσης,  απετέλεσε κατ’ ουσίαν το Τυπικό, βάσει του οποίου λειτούργησαν οι δύο μονές, τις οποίες ίδρυσε ο άγιος.

Άποψη των τοιχογραφιών του Καθολικού

Για να διασώσει το Μοναστήρι από τις αρπακτικές διαθέσεις των Τούρκων, πήγε στην Κωνσταντινούπολη και κατόρθωσε να εκδοθεί Πατριαρχικὴ Πράξη το 1530 αλλά και διατάγματα τής Τουρκικής Κυβέρνησης (φιρμάνια), με τα οποία κατοχύρωσε την Μοναστηριακή περιουσία.

Μετά από την αποπεράτωση του Μοναστηριού, τέσσερα μόνο χρόνια τα κυβέρνησε σαν Ηγούμενος, από το 1526 έως το 1530. 

Τον επόμενο χρόνο, το 1531, ενώ βρισκότανε στην Κωνσταντινούπολη τον εξέλεξαν Μητροπολίτη Μηθύμνης, αναγνωρίζοντας «τὴν λαμπροτάτην καὶ ἰσάγγελον πολιτείαν αὐτοῦ». 

Όταν ανέλαβε τα επισκοπικά του καθήκοντα, αποφασισμένος να δώσει όλες τις δυνάμεις του γιά την διοίκηση της Εκκλησίας, παρέδωσε την φροντίδα του Μοναστηριου στον γιό του, Μοναχό Μεθόδιο.

Στα τέλη του 1563, παραιτήθηκε από μητροπολίτης Καλλονής και αφοσιώθηκε ως Μοναχός στις Μονές που ίδρυσε,  μέχρι που κοιμήθηκε οσιακά στις 14 Οκτωβρίου του 1566 και τον ενταφίασαν με βαθιά θλίψη καθώς και με πολύ μεγάλες τιμές οι Χριστιανοί κάτοικοι όλων των γύρω χωριών, στο ιερό του Καθολικού της Μονής της Μυρσινιώτισσας.

Άποψη των τοιχογραφιών στο Καθολικό

Άποψη των τοιχογραφιών του Καθολικού

Έπειτα από εννέα χρόνια, επισκέφθηκε την Λέσβο ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας Σίλβεστρος, φίλος του Αγίου Ιγνατίου. 

Παρά τις εντολές πού είχε δώσει ο Άγιος να μην ανοιχτεί ο τάφος του, ο Σίλβεστρος επέμενε να κάνει Ανακομιδή των Λειψάνων. 

Όταν τελικά, άνοιξαν τον τάφο του Ιγνατίου, είδαν να βγαίνει μύρον και άρωμα από μέσα όπως και από τα οστά του, ένα ακόμα σημείο της αγιότητάς του ενώ τα λείψανα του Αγίου Ιγνατίου, επιτέλεσαν και επιτελούν πολλά Θαύματα.

Λίγα μόλις χρόνια μετά την επανίδρυση της η Μονή Λειμώνος, απέκτησε την πατριαρχική της και σταυροπηγιακή της ιδιότητα, βάσει της οποίας τέθηκε και υπό την άμεση εποπτεία του Oικουμενικού Πατριαρχείου στην Κωνσταντινούπολη, μέχρι τα μέσα περίπου του 20ού αιώνα, οπότε και περιήλθε στη διοικητική ευθύνη της Μητροπόλεως Μηθύμνης, στην οποία και ανήκει μέχρι και σήμερα.

Άποψη του ψαλτηρίου στο καθολικό της Μονής
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή

Με τα χρόνια απέκτησε σημαντική κτηματική περιουσία, διέθετε ελαιοτριβείο ενώ στην Λειμωνιάδα Σχολή της Μονής, δίδαξαν σημαντικοί διδάσκαλοι όπως ο ίδιος ο Άγιος, ο γιός του Μεθόδιος, ο Παχώμιος Ρουσάνος, ο Βενιαμίν ο Λέσβιος κ.α 

Το λατρευτικό συγκρότημα της μονής Λειμώνος αποτελείται από οικοδομήματα διαφόρων εποχών ενώ το καθολικό που είναι στον κεντρικό περίβολο είναι τρίκλιτη βασιλική με υπερυψωμένο μεσαίο κλίτος. 

Το καθολικό χτίστηκε το 1795 στη θέση παλαιότερου, έχει ενσωματωμένα παρεκκλήσια της Ζωοδόχου Πηγής, του Αγίου Ιγνατίου, Αγίου Χαραλάμπους και του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου ενώ διαθέτει εξαιρετικής τέχνης τοιχογραφίες του 16 – 17ου αιώνα με την πιο νεότερη φάση της τοιχογράφησης να είναι του 1800, από τον αγιορείτη μοναχό Νικηφόρο και το τέμπλο του είναι ξυλόγλυπτο, επιχρυσωμένο και διέπεται από την τεχνοτροπία του οθωμανικού μπαρόκ.

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού

Άποψη του περίτεχνου τέμπλου του ναού

Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών

πηγή

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το εικονογραφικό πρόγραμμα των τοιχογραφιών του σκευοφυλάκιου (κρύπτης) στο ανατολικό τμήμα του ναού ενώ στο κοιμητήριο της μονής που βρίσκεται εκτός του περιβόλου, σώζονται τοιχογραφίες του 16ου αιώνα.

Στο ιεροφυλάκιο της Μονής φυλάσσονται και λείψανα του αγίου Ιγνατίου καθώς και άλλων διαφόρων αγίων, επίσης τεμάχιο του Τιμίου Ξύλου, αλλά και ένα τεμάχιο από την Τιμία Ζώνη της Παναγίας μας.

Στη δυτική πτέρυγα του κεντρικού περιβόλου της Μονής, φυλάσσονται διάφορα ιερά άμφια, εξαιρετικά δείγματα της εκκλησιαστικής χρυσοκεντητικής, βημόθυρα του Ιερού Βήματος, διάφορα σπαράγματα τοιχογραφιών, διάφορες φορητές εικόνες, ιερά σκεύη, λειψανοθήκες, καθώς και η σημαντικότατη και περίφημη, βιβλιοθήκη της μονής.

Άποψη των τοιχογραφιών της Μονής

Στη βιβλιοθήκη του μοναστηριού, υπάρχουνε 516 χειρόγραφοι κώδικες από τον 9ο αιώνα, από τους οποίους οι 59 είναι περγαμηνοί και οι υπόλοιποι χαρτώοι ή βομβύκινοι (βαμβακεροί, μεταξωτοί), επίσης 20.000 βιβλία με παλαιότερο αυτό του 1498.

Το 1866 - 86 η Κοινότητα Καλλονής ζητά από τη μονή να χρηματοδοτήσει τη λειτουργία Επαρχιακής Σχολής (Λειμωνιακό ζήτημα), κάτι που συμβαίνει τελικά.

Το χρονικό διάστημα από το 1969 έως και το 2016 ηγούμενος της Μονής, διετέλεσε ο αρχιμανδρίτης Νικόδημος (Παυλόπουλος), ο οποίος ήτανε πολύ δραστήριος και άξιος συνεχιστής της ιστορίας της Μονής Λειμώνος. 

Αναστήλωσε την παλαιά πτέρυγα των κελιών της  Μονής καθώς επίσης και το καθολικό, έκτισε μία νέα πτέρυγα κελιών, ένα καθολικό, ένα Γηροκομείο, έναν Ξενώνα, μια Τραπεζαρία και πολλά διάφορα εκκλησάκια τριγύρω, ενώ δημιούργησε και έναν Εκθεσιακό χώρο με σκεύη, εικόνες και λείψανα, ένα υπέροχο Λαογραφικό Μουσείο καθώς και ένα Γεωλογικό Μουσείο με πετρώματα του νησιού.

Λείψανα διαφόρων αγίων της Μονής Λειμώνος
πηγή

Άποψη του Καθολικού της Μονής

Ο πλούτος των κειμηλίων της καθιστά τη μονή πόλο έλξης χιλιάδων προσκυνητών που από τις αρχές του 16ου αιώνα μέχρι σήμερα, η Μονή, έχει διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στη θρησκευτική, εκπαιδευτική και πνευματική ιστορία του νησιού, αλλά και στους ευρύτερους τομείς της κοινωνικής και οικονομικής δραστηριότητας. 

Το πλούσιο πολιτιστικό υλικό της Μονής αποτελεί μάρτυρας της μακράς της παράδοσης,  παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την ανάπτυξη της περιοχής της Καλλονής και γενικότερα της Λέσβου ενώ το καθολικό και ο γύρω αύλειος χώρος είναι άβατα για τις γυναίκες, όμως ξαίρεση αποτελεί η ημέρα της Πανηγύρεως του Αγίου Ιγνατίου στις 14 Οκτωβρίου, οπότε και επιτρέπεται η είσοδός τους στην αυλή του καθολικού.

Η Μονή είναι ανοιχτά κάθε μέρα και το μουσείο της: 9:30 π.μ. – δύση του ηλίου.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: (+30) 22530 22289