ΟΙ ΤΙΜΙΕΣ ΚΑΡΕΣ ΤΩΝ ΚΤΗΤΟΡΩΝ ΤΗΣ ΜΟΝΗΣ ΜΕΓΑΛΟΥ ΣΠΗΛΑΙΟΥ, ΑΔΕΛΦΩΝ, ΑΓΙΩΝ ΣΥΜΕΩΝ ΚΑΙ ΘΕΟΔΩΡΟΥ.

πηγή

Φυλάσσονται στην Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου Καλαβρύτων.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

 

Άγιοι Συμεών και Θεόδωρος, κτήτορες μονής Μεγάλου Σπηλαίου

Ανθίβολο, τέλος του 18ου αιώνα

Συλλογή Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου, Αθήνα.

πηγή

Οι πληροφορίες που έχουμε για τους αδελφούς Αγίους Συμεών και Θεόδωρο είναι πολύ συγκεχυμένες. 

Από την μία η παράδοση που συνδέεται και με την Εύρεση της εικόνας της Παναγίας Μεγαλοσπηλιώτισσας και από την άλλη ορισμένες διάφορες δημοσιευμένες επιστημονικές μελέτες έγκριτων επιστημόνων, ας τα δούμε όμως και τα δύο. 

Σύμφωνα με την παράδοση τα δύο αδέλφια γεννήθηκαν στις αρχές του 4ου αιώνα στην Θεσσαλονίκη από επιφανείς γονείς και έλαβαν σπουδαία μόρφωση.

Όμως η Θεολογία και ο Ασκητισμός τους κέρδισε, και αφού ασκήθηκαν στα όρη Όλυμπος, Όσσα και Πήλιο, πήγαν στο Άγιο Όρος και από εκεί στους Αγίους Τόπους και το Σινά ενώ στα Ιεροσόλυμα έγιναν ιερείς από τον Επίσκοπο Μάξιμο. 

Στα Ιεροσόλυμα, είδαν ο καθένας ξεχωριστά μια οπτασία στην οποία η Θεοτόκος συνοδευόμενη από τους Αποστόλους Λουκά, Παύλο και Ανδρέα τους δίνει εντολή να μεταβούν στην Αχαΐα για να βρουν την Ιερή Εικόνα της και μετά από αλλεπάλληλες περιπλανήσεις και αποκαλυπτικά όνειρα, συνάντησαν εκεί, το 362 την κόρη Ευφροσύνη, βοσκοπούλα από το χωριό Γαλατά (Ζαχλωρού). 

Άγιοι Συμεών και Θεόδωρος, κτήτορες μονής Μεγάλου Σπηλαίου

Χαρακτικό από το Κτιτορικό της μονής, Αθήνα 1840

πηγή

Η Ευφροσύνη τους προσκύνησε με σεβασμό, ανέφερε τα ονόματα τους και τους οδήγησε στο σπήλαιο που βρισκόταν η Ιερά Εικόνα, που είχε ανακαλύψει η ίδια, με την οδηγία ενός τράγου, που πήγαινε στο σπήλαιο για νερό και έβγαινε με βρεγμένο το γένειον του, πηγή που σήμερα είναι γνωστή ως αγίασμα: «η Πηγή της Κόρης».

Η Εικόνα, σύμφωνα με την παράδοση, βρισκόταν δίπλα στην πηγή και φυλασσόταν από ένα φοβερό δράκο ο οποίος σκοτώθηκε από κεραυνό όταν επιτέθηκε στους δύο μοναχούς που προσπαθούσαν με φωτιά, να καθαρίσουν τον χώρο από την πυκνή βλάστηση.

Κατόπιν, οι δύο μοναχοί έφτιαξαν έναν μικρό ναό και μερικά κελιά με την βοήθεια των πιστών, που συνέρρεαν να προσκυνήσουν την εικόνα, πολλοί μάλιστα από αυτούς παρέμεναν για άσκηση και έτσι η Μονή έγινε μία από τις πλέον «πολυμονάχους Μονάς»  γνωρίζοντας μεγάλη ακμή και αίγλη. 

Οι Άγιοι Συμεών και Θεόδωρος κοιμήθηκαν εν ειρήνη, πρώτα ο Συμεών και μετά ο Θεόδωρος και λίγο αργότερα σε ηλικία 56 ετών κοιμήθηκε η Ευφροσύνη, ενώ οι τάφοι τους βρίσκονται σήμερα στο δεξιό μέρος του Καθολικού της μονής.

Η Θαυματουργή εικόνα,
της Παναγίας Μεγαλοσπηλιώτισσας.

Όσον αφορά τις διάφορες μελέτες της εικόνας της Παναγίας, πρώτος ασχολήθηκε ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων, την οποία εξέτασε από φιλολογική και θεολογική άποψη ενώ προσπάθησε να αποδείξει με ιστορικές μαρτυρίες ότι φιλοτεχνήθηκε από τον Ευαγγελιστή Λουκά.

Την γνησιότητα της εικόνας, ως έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, την στηρίζει στο Κτητορικό της Μονής που ο ίδιος συνέγραψε, σε μαρτυρίες κυρίως εκκλησιαστικών συγγραφέων, όπως είναι ο Συμεών ο Μεταφραστής, ο Θεοφάνης Ταυρομανίας, ο Ιωάννης Δαμασκηνός, ο Ραμεώτης, ο Νικηφόρος Κάλλιστος κ.α. 

Κατόπιν την εικόνα εξέτασε ο καθηγητής Γεώργιος Σωτηρίου ο οποίος κατέληξε όμως στο συμπέρασμα ότι η εικόνα είναι βυζαντινό έργο και όχι παλαιότερο του 10ου αιώνα, άρα σύμφωνα με την χρονολογία αυτή δεν μπορεί η Εικόνα να συνδεθεί με τους Αγίους αδελφούς.

Ο σπουδαίος Ανδρέας Ξυγγόπουλος, που εξέτασε και μελέτησε την εικόνα (όλη την μελέτη του μπορείτε να την διαβάστε ΕΔΩ), αναφέρει τα εξής: «Είναι ήδη γνωστόν ότι παλαιοτέρα γραπτή μνεία περί τής Μονής δεν ανέρχεται πέραν του τέλους του 13ου αίώνος. Έκ του χρυσοβούλλου του Ίωάννου Καντακουζηνοΰ (1341 - 1359) εξάγεται ότι ο πάππος αύτου Ανδρόνικος Β' (1282 - 1328) επροίκισε διά κτημάτων την Μονήν. Τό χρυσόβουλλον τούτο του Ίωάννου Καντακουζηνού αποτελεί καί την παλαιοτέραν γραπτήν μνείαν περί τής εικόνος, διότι ως ήδη παρετηρήθη, πλήν ενός λόγου συγγραφέως άδηλου εποχής καί εντελώς άλλοθεν άγνώστου, ευρισκομένου εις απολεσθέν έκτοτε χειρόγραφον τής Μονής Ομπλούς, μνημονευόμενον υπό του Κ. Οικονόμου, καί του οποίου χρονολογία δεν είναι ασφαλώς γνωστή, ουδεμία άλλη Βυζαντινή πηγή ομιλεί περί τής είκόνος του Μ. Σπηλαίου, ενώ πολλοί είναι οί συγγραφείς οί άναφέροντες τάς άλλας εις τον Ευαγγελιστήν Λουκάν άποδιδομένας εικόνας. 

Νομίζω ότι πάσαι αί υπάρχουσαι ενδείξεις οδηγούσιν ημάς είς τό συμπέρασμα ότι οί δυο μοναχοί Συμεών καί Θεόδωρος ήλθον πιθανώτατα έξ Ιεροσολύμων είς Αχαΐαν κομίζοντες τήν παλαιάν ήδη εικόνα κατά τους χρόνους του ’Ανδρονίκου Β' (1282 - 1328) καί ότι τή χορηγία ίσως αυτού ίδρύθη η πρώτην Μονή του Μ. Σπηλαίου είς τήν θέσιν παλαιού πιθανώς καί εγκαταλελειμμένου ασκητηρίου. Θά έπρεπεν ίσως προς συμπλήρωσιν τής παρούσης μελέτης νά εξετάσωμεν καί τήν περίφημον παράδοσιν, καθ’ήν είκών έζωγραφήθη υπό του Ευαγγελιστού Λουκά. Νομίζομεν όμως ότι αί μέχρι τούδε γενόμεναι απόπειραι επιλύσεως του προβλήματος τούτου δεν δύνανται νά θεωρηθώσιν ως λύουσαι αυτό κατά τρόπον ικανοποιητικόν. Κατά τήν ήμετέραν γνώμην τό πρόβλημα τούτο θά εξακολουθήση επί μακρόν ακόμη, εναμένη τήν οριστικήν αυτού λύσιν, δεδομένου ότι μεταξύ τών γενικώς είς τον Λουκάν αποδιδομένων εικόνων τής Θεοτόκου, τής Οδηγητρίας δηλαδή, τής έν τή Μονή του Κύκκου, τής έν τή Μονή Σουμελά καί τής έν τή Μονή του Μ. Σπηλαίου, πλήν του γενικούτύπου τής Παναγίας βρεφοκρατούσης, ούδέν κοινόν χαρακτηριστικόν υπάρχει». 

Κατά τους βιογράφους τους παρουσιάζονται ως οι πρώτοι επώνυμοι ασκητές του Αγίου Όρους, διοργανωτές του μοναχισμού, υπερασπιστές των αγίων εικόνων, κτήτορες ναών, ιεραπόστολοι και θαυματουργοί όσιοι.

Η μνήμη τους τιμάται στις 18 Οκτωβρίου.