ΟΙ ΤΙΜΙΕΣ ΚΑΡΕΣ ΤΩΝ ΑΓΙΩΝ ΤΕΣΣΑΡΩΝ ΝΕΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΤΩΝ ΕΝ ΡΕΘΥΜΝΗ.

Φυλάσσονται, πλήν της Τιμίας Κάρας του Αγίου Νεομάρτυρα Νικολάου που βρίσκεται κάπου την Ρωσία, στον ομώνυμο Ιερό Ναό των Αγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων στο Ρέθυμνο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

 

Εικόνα του 1836, των αγίων τεσσάρων μαρτύρων
στον ομώνυμο Ιερό Ναό στο Ρέθυμνο
πηγή

Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας, στο χωριό Μέλαμπες της επαρχίας Αγίου Βασιλείου Ρεθύμνης, γεννήθηκαν οι Άγιοι Τέσσερις Νεομάρτυρες. 

Τα ονόματά τους ήταν Αγγελής, Μανουήλ που ήταν αδέλφια, γιοί του Ιωάννου Ρετζέπη, Γεώργιος, γιός Κωνσταντίνου Ρετζέπη, και Νικόλαος, γιός Ιωάννου Ρετζέπη, που ήταν εξάδελφοι των πρώτων. Γιά τούς Τούρκους είχαν τό επώνυμο Ρετζέπης όμως τό πραγματικό επώνυμο της οικογένειάς τους ήταν Βλατάκης.

Όταν ξέσπασε η επανάσταση το 1821 πήραν τα όπλα ενάντια στους βάρβαρους Τούρκους, και πολέμησαν γενναία υπέρ πίστεως και πατρίδος. 

Το 1824 κατεστάλη η επανάσταση στην Κρήτη, με τη βοήθεια Αιγυπτιακών στρατευμάτων και η Τουρκική κυριαρχία επανήλθε στο Νησί, έτσι οι Τούρκοι συνέλαβαν όλους τους επαναστάτες και υποκινητές της επανάστασης. 

Αμέσως συνέλαβαν τους Αγίους Μάρτυρες, τους έδεσαν και μετά από πεζοπορία 12 ωρών τους οδήγησαν απο τις Μέλαμπες, στον Μεχμέτ Πασά στο Ρέθυμνο, ο οποίος προσπάθησε με υποσχέσεις αρχικά και στη συνέχεια με φυλάκιση και σκληρά βασανιστήρια να τους πείσει να ασπαστούν τον Μωαμεθανισμό. 

Εικόνα των αγίων τεσσάρων Μαρτύρων

έκδοση του ομώνυμου Ιερού Ναού το 1954

πηγή

Οι Άγιοι φυλακίστηκαν στις φυλακές που βρισκόταν στη βάση του λιμενοβραχίονα του παλιού Ενετικού λιμανιού του Ρεθύμνου, εκεί όπου βρίσκεται σήμερα το Τελωνείο της πόλης.

Παρά τα φοβερά μαρτύρια που περνούσαν απάντησαν με παρρησία και γενναιότητα στον Πασά ότι: «Ἐμεῖς Χριστιανοί γεννηθήκαμε καί Χριστιανοί θά μείνομε μέχρι θανάτου».

Ο Μεχμέτ Πασάς, αποφάσισε να τους εκτελέσει και ακόμη να κάψει το χωριό τους τις Μέλαμπες, μάλιστα έβαλε έναν τελάλη την παραμονή του αποκεφαλισμού τους, να καλεί τον κόσμο για να δει το αποτρόπαιο θέαμα. 

Πίστευε έτσι ότι οι υπόλοιποι χριστιανοί θα φοβόντουσαν, δεν θα σήκωναν κεφάλι εναντίον του, και θα ασπαζόντουσαν το Ισλάμ. 

Ο τελάλης έλεγε «Ταϋτέρου τσι δύο ώρες σάμπα ίλεν (αύριο το πρωί) θα σφάξουνε στη μεγάλη Πόρτα τέσσερις γκιαούρηδες. Θα γεννούνε κι άλλα μαλζουχάθια (περίεργα) και λογής λογής μασκαραλίκια (αστεία). Οι λαδομαγατζέδες και τα ντουκιάνα (καταστήματα) θάναι σφαλικτά. Νάρθουνε ούλοι Τούρκοι και Ρωμιοί στο σεϊρι (θέαμα)», όπως και έγινε. 

Στις 28 Οκτωβρίου του 1824 ο δήμιος τους αποκεφάλισε, στη θέση Μεγάλη Πόρτα στην σημερινή κεντρική πλατεία του Ρεθύμνου.

Τόποι εκτέλεσης στην πόλη ήταν τότε, ο Πλάτανος στην κρήνη Ριμόντι (εκεί είχαν εκτελεστεί το 1700 ο Μαθιός από το Γερακάρι, για την πίστη του και το 1822 ο επίσκοπος Γεράσιμος Περδικάρης), επίσης ο πλάτανος της Μεγάλης Πόρτας (εκεί είχαν αποκεφαλιστεί το 1892 ο Μανόλης Φουντουλάκης από τα Ρούστικα και το 1659 ο Ανδρουλής Γιουλούντας από το Γιαννούδι).

Εικόνα του 1837, των αγίων τεσσάρων μαρτύρων
από τις Μέλαμπες τον τόπο καταγωγης τους
πηγή

Τα Άγια Σώματά του παρέμειναν άταφα για τρεις ημέρες και κάποιοι Χριστιανοί με επικεφαλή τον διερμηνέα του Πασά Μανουήλ Παπαδάκη, ζήτησαν στις 1 Νοεμβρίου την άδεια από το Μεχμέτ Πασά να ενταφιάσουν τα λείψανα. 

Τότε οι κάτοικοι των Περιβολίων, Γεώργιος Λαγός και Αντώνης Μπουρδούνης ή Χανιωτάκης, μαζί με άλλους χριστιανούς, πήραν και ενταφίασαν πλάι στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στα Περιβόλια τα λείψανα των Αγίων Τεσσάρων, σημείο στο οποίο υπάρχει μέχρι σήμερα ο τάφος τους και μετά την εκταφή τους, το 1827 τα μεν Ιερά Λείψανα των Αγίων φυλάχτηκαν στην Ιερά Μονή Αρκαδίου, ενώ οι κάρες τους στο Ρέθυμνο. 

Επί Επισκόπου Ιωαννίκιου το 1827 έγινε η εκταφή των λειψάνων τους και μέρος αυτών ενώ οι 4 κάρες μεταφέρθηκαν στον Ιερό Ναό Εισοδίων και στην Ιερά Μονή Αρκαδίου, όμως η Τιμία κάρα του Αγίου Νεομάρτυρα Νικολάου, δόθηκε αργότερα από τον Επίσκοπο σε έναν Ρώσο πλοίαρχο.

Αξίζει να αναφέρουμε κάποια θαύματα των Αγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων τις πρώτες κιόλας μέρες τις κοιμήσεώς τους. 

Πρώτο είναι το θαύμα με το φως που φαινόταν αναμμένο πάνω στα λείψανα των Αγίων στον τόπο του αποκεφαλισμού τους, δεύτερο θαύμα έγινε με το αίμα τους, στο μαχαίρι του Δημίου. 

Βαμβάκι εμποτισμένο στό αίμα των Αγίων
ΤεσσάρωνΜαρτύρων, ανακατεμένο μέ χώμα,
Κειμήλιο που φυλάσσεται στην Ενορία
Επισκοπής Ρεθύμνου.
πηγή

Ο Δήμιος γυρνώντας στο σπίτι του σκούπισε το μαχαίρι με ένα πανί και πήγε στο ντουκιάνι (καφενείο), η μητέρα του όμως που ήταν τυφλή, σηκώθηκε να πλυθεί, σκουπίστηκε χωρίς να το ξέρει με το πανί που είχε το αίμα των Αγίων και αμέσως είδε το φως της, γυρίζοντας από το καφενείο ο γιος της είδε το θαύμα και την ρώτησε πώς είδε το φως της.

Αυτή του είπε πως σκουπίστηκε με εκείνο το πανί, και αυτός της ομολόγησε ότι πάνω στο πανί υπήρχε το αίμα τεσσάρων χριστιανών που είχε αποκεφαλίσει, αυτή του είπε ότι είναι Άγιοι αφού μόλις σκουπίστηκε με το αίμα τους έγινε καλά. 

Το Μαχαίρι που έκοψε τις Άγιες Κεφαλές των 4 Μαρτύρων, βρίσκεται σήμερα στον Άγιο Νικόλαο της Σπλάντζια στα Χανιά.

Οι νεομάρτυρες τιμήθηκαν ως άγιοι, στη συνείδηση του κόσμου από την πρώτη στιγμή, σήμερα υπάρχουν γραπτές μαρτυρίες που βεβαιώνουν ότι οι Άγιοι τιμήθηκαν για πρώτη φορά στις 25/10/1825 (ένα χρόνο μετά τη θυσία τους) και στη μνήμη τους έψαλαν την Ακολουθία των Αγίων Πάντων, όπως γίνεται και σε παρόμοιες περιπτώσεις Αγίων που δεν υπάρχει ακολουθία. 

Τό ακόνι (ακονόπετρα) που ακόνισε τό γιαταγάνι του ο
δήμιος, ενα από τά ιερά κειμήλια των Τεσσάρων Μαρτύρων
πούφυλάσσονται στήν ενορία Επισκοπής Ρεθύμνου
πηγή

Χαρακτηριστικό σημάδι Αγιότητος αποτελεί η Εικόνα των Αγίων του 1836, που σήμερα φυλάσσεται στο Μητροπολιτικό Ναό.

Επίσης έγγραφο του 1837 βεβαιώνει ότι οι Τέσσερις Μάρτυρες γιορτάστηκαν στις 28 Οκτωβρίου της χρονιάς αυτής, στην Εκκλησία των Εισοδίων της Θεοτόκου.

Πιθανότατα την ίδια χρονιά, το 1837 να γράφτηκε η πρώτη Ακολουθία προς τιμή τους από τον Επίσκοπο Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου Καλλίνικο Νικολετάκη και το Μητροπολίτη Κρήτης Μελέτιο Νικολετάκη. 

Η επίσημη αναγνώριση και Ανακήρυξη των Αγίων Τεσσάρων Νεομαρτύρων, άργησε πολύ να γίνει και χρειάστηκαν δυναμικές παρεμβάσεις του αείμνηστου Μητροπολίτου Ρεθύμνης κυρού Τίτου, για να γίνει, ο οποίος στις 15 Μαρτίου το 1977 έστειλε στο Οικουμενικό Πατριαρχείο επιστολή και ζητούσε την επίσημη ένταξή τους στο Αγιολόγιο της Εκκλησίας.

Ο Πατριάρχης Δημήτριος απάντησε τον ίδιο χρόνο, ετσι χρειάστηκαν συνολικά 153 χρόνια από το μαρτύριό τους για να αποκτήσει η μνήμη τους πάνδημο χαρακτήρα, με Πράξη του Οικουμενικού Πατριαρχείου. 

Η μνήμη τους τιμάται στις 28 Οκτωβρίου.