Βυζαντινός ναός Αγίας Αναστασίας Μάκρης, Αλεξανδρούπολη.

πηγή

Βρίσκεται στον γραφικό παραλιακό οικισμό της Μάκρης στην Αλεξανδρούπολη και είναι ένας από τους ωραιότερους και παλαιότερους ναούς της ευρύτερης περιοχής του Έβρου, που σήμερα λειτουργεί ως ενοριακός και είναι αφιερωμένος στην Αγία Αναστασία τη Φαρμακολύτρια.

Άποψη της εισόδου του Ναού 
πηγή

Σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή, αρχικά θεμελιώθηκε το 1100, στην ίδια θέση που προϋπήρχε παλαιό - χριστιανικός ναός, από τον οποίο διατηρούνται ακόμη και σήμερα διάφορα διάσπαρτα αρχιτεκτονικά μέλη του, στη νότια πλευρά του Ναού. 

Με τη σημερινή του μορφή ο ναός ιδρύθηκε, στην ουσία ανακαινίσθηκε το 1833, με την οικονομική συνεισφορά του Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως Νεοφύτου Ζ', που υπήρξε και Μητροπολίτης Μαρωνείας, του τοπικού πρόκριτου Χατζημανωλάκη καθώς και των καπνοκαλλιεργητών της περιοχής.

Αυτό αναφέρεται στην κτητορική επιγραφή, που σώζεται ακόμη, στο υπέρθυρο του δυτικού τοίχου του ναού: «1800…/ 1833 Δια δαπάνης και συνδρομής του Παναγιωτάτου και Οικουμενικού Πατριάρχου Κυρίου Νεοφύτου και των τιμιώτατων πραγματευτών τουτουντζήδων και όλων των ευσεβών και ορθοδόξων χριστιανών και παραστάσεως του Χατζημανολάκη ανακαινίσεως τουτουντζήδων».

Πολύ σημαντική υπήρξε, τόσο η οικονομική συμβολή της αρκετά πλούσιας συντεχνίας των καπνοπαραγωγών καθώς και των καπνεμπόρων (τουτουντζήδων) της Μάκρης, όσο όμως επίσης και οι ενέργειες του Χατζημανωλάκη, που κατάφερε μαζί με τον Πατριάρχη Νεόφυτο, να εκδοθεί τελικά το σουλτανικό φιρμάνι για την ανέγερση του ναού.

Άποψη του εσωτερικού του Ναού
πηγή

Άποψη του εσωτερικού του Ναού
πηγή

Άποψη του εσωτερικού του Ναού
πηγή

Άποψη του τέμπλου του Ναού 
πηγή

Ο Ναός, αν και καταστράφηκε από φωτιά τρεις φορές, αποκαταστάθηκε και λειτουργούσε συνεχώς στα χρόνια της Τουρκοκρατίας.

Μάλιστα δεν μετατράπηκε σε μουσουλμανικό τέμενος σύμφωνα με την πρακτική της εποχής, των Τούρκων.

Το αντίθετο δυστυχώς συνέβη στον γειτονικό ναό του Αγίου Δημητρίου, που έχει καταρρεύσει πλέον και τα ερείπιά του είναι ορατά σήμερα βόρεια του ναού της Αγίας Αναστασίας. 

Ο ναός αρχιτεκτονικά ανήκει στον τύπο της πετρόκτιστης τρίκλιτης ξυλόστεγης βασιλικής με διαστάσεις 30 Χ 25 μέτρα, δηλαδή δεν είναι ιδιαίτερα μεγάλος ενώ στην πλευρά της εισόδου του έχει διαμορφωθεί μία στεγασμένη στοά.

Η κολυμπήθρα του 1820
πηγή

Στο εσωτερικό δεσπόζει το επιχρυσωμένο ξυλόγλυπτο τέμπλο που πιθανότατα προέρχεται από τον προϋπάρχοντα μεταβυζαντινό ναό της Αγίας Αναστασίας, καθώς και ο επιχρυσωμένος δεσποτικός θρόνος που είναι ξυλόγλυπτος. 

Μοναδικής ξυλογλυπτικής τέχνης είναι και το προσκυνητάρι από ξύλο ελιάς, στο οποίο είναι τοποθετημένη η εφέστιος εικόνα της Αγίας Αναστασίας, ακόμη, ο ξυλόγλυπτος άμβωνας και τα παγκάρια με τις θέσεις των επιτρόπων καθώς και δύο μικρά αναλόγια που είναι παλαιότατα και κατασκευασμένα από κέλυφος χελώνας της Ερυθράς Θαλάσσης, ενώ σώζεται και ο παλαιός ξύλινος επιτάφιος.

Οι δεσποτικές εικόνες που κοσμούσαν παλαιότερα το τέμπλο αποτελούν σημαντικά και αξιόλογα έργα τέχνης, που καλύπτουν όλη την περίοδο από τον 17ο έως και τον 19ο αιώνα, εξ αυτών η παλαιότερη εικόνα είναι ο ένθρονος Χριστός σε στάση εύλογίας, του 17ου αιώνα.

Οι περισσότερες από τις εικόνες, σήμερα, έχουν μεταφερθεί στο εντυπωσιακό για τα εκθέματά του, Εκκλησιαστικό Μουσείο Αλεξανδρούπολης και έχουν αντικατασταθεί από σύγχρονες εικόνες, βυζαντινής όμως τεχνοτροπίας. 

Η εικόνα της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας

Εξαιρετική και περίτεχνη επίσης είναι η εικόνα της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας, διαστάσεων 1.20 × 0.80 μέτρων που την παρουσιάζει με κορώνα, τον στέφανο της ζωής που φορούν οι μάρτυρες και να κρατάει την λήκυθο.

Στον ναό σώζονται επίσης αργυροποίκιλτα ιερά σκεύη, όπως δισκοπότηρα, ευαγγέλια, εξαπτέρυγα, μυροδοχεία, στέφανα γάμου, σταυροί αγιασμού και ευλογίας, κολυμβήθρα, κηροπήγια, μανουάλια, κανδήλες κ.α. 

Πολλά είναι τα σωζόμενα λειτουργικά βιβλία που χρονολογούνται μεταξύ του 18ου και 20ουαιωνα, καθώς επίσης οι καλοδιατηρημένοι χρυσοκέντητοι και μεταξύ αυτών δερμάτινοι επιτάφιοι και μια εξαιρετική πολυπαραστατική δερμάτινη απεικόνιση με τη ζωή του Χριστού που προέρχεται από τα Ιεροσόλυμα και είναι δωρεά ενός ευσεβούς κατοίκου της Μάκρης, ο οποίος βρέθηκε στους Αγίους Τόπους ως «χατζής».

Ο ναός επίσης διαθέτει και μία κολυμπήθρα του 1820, καθώς επίσης και μία εικόνα της Παναγίας που ανέσυραν ψαράδες από το λιμάνι της Μάκρης στις αρχές του 20ού αιώνα ενώ φυλάσσονται και τεμάχια ιερών λειψάνων των Αγίων Πέντε Νεομαρτύρων από τη Σαμοθράκη, που μαρτύρησαν στη Μάκρη το 1835, μαζί με δύο μάλιστα από τα τσιγκέλια όπου κρεμάστηκαν.

Το τσιγκέλι του μαρτυρίου.
πηγή

Τους πέντε Νεομάρτυρες τους έθαψαν δίπλα από το χωριό όπου σήμερα υπάρχει ένα εκκλησάκι αφιερωμένο στην μνήμη τους.

Μαρτύρησαν στις 6 Απριλίου, την Κυριακή του Θωμά και έκτοτε ή μνήμη τους τιμάται κάθε Κυριακή του Θωμά ενώ λείψανά τους υπάρχουν στην εκκλησία της Παναγιάς στην Χώρα της Σαμοθράκης καθώς και στον Ναό της Αγίας Αναστασίας Φαρμακολύτριας στην Μάκρη. 

Ιδιαίτερα σημαντική είναι η παρουσία τα τελευταία χρόνια στον Ναό του ιερέα της Αγίας Αναστασίας, του π. Ιωάννη Θεοδώρου, ακούραστος και εξαιρετικά οργανωτικός, κατάφερε μέσα σε ελάχιστο χρονικό διάστημα να τακτοποιήσει και να δρομολογήσει ένα σωρό εκκρεμή ζητήματα του Ναού. 

Παράλληλα με στοργή και αμέριστη αγάπη,φροντίζει καθημερινά για το φιλανθρωπικό έργο της ενορίας του κάτω από την αιγίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Αλεξανδρουπόλεως και Τραιανουπόλεως αλλά και για την συντήρηση όπως και τον εξωραϊσμό όλων των εκκλησιών της ενορίας του, της Μάκρης. 

Ο ναός πανηγυρίζει στη μνήμη της Αγίας Αναστασίας Φαρμακολύτριας στις 22 Δεκεμβρίου καθώς και στην μνήμη των Αγίων πέντε μαρτύρων εκ της Σαμοθράκης στις 6 Απριλίου.
Τηλέφωνο ναού: (+30) 25510 71717

ΠΕΤΡΑΧΗΛΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΤΟΥ ΚΑΥΣΟΚΑΛΥΒΙΤΗ.

Φυλάσσεται στο Ιερό Ησυχαστήριο του Αγίου Πορφυρίου, στο Γέρακα της Ξάνθης.

Ο Όσιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης ώς νέος μοναχός
στα Καυσοκαλύβια στο Άγιο Όρος.
πηγή

Ο όσιος Γέρων Πορφύριος, κατά κόσμον Ευάγγελος Μπαϊρακτάρης, γεννήθηκε στις 7 Φεβρουαρίου του 1906, στην Εύβοια, στο χωριό Άγιος Ιωάννης της επαρχίας Καρυστίας. 

Οι γονείς του, Λεωνίδας Μπαϊρακτάρης και Ελένη, το γένος Αντωνίου Λάμπρου, ήταν ευσεβείς και φιλόθεοι άνθρωποι, ο πατέρας του, μάλιστα, ήταν ψάλτης στο χωριό και είχε γνωρίσει προσωπικά τον Άγιο Νεκτάριο. 

Η οικογένειά του ήταν πολυμελής και οι γονείς, φτωχοί γεωργοί και δυσκολεύονταν να τη συντηρήσουν για αυτό ο πατέρας υποχρεώθηκε να φύγει στην Αμερική, όπου δούλεψε στην κατασκευή της διώρυγας του Παναμά.

Ο μικρός Ευάγγελος ήταν το τέταρτο παιδί της οικογένειας, φύλαγε πρόβατα στο βουνό και είχε παρακολουθήσει μόνο την πρώτη τάξη του δημοτικού, όταν αναγκάστηκε και αυτός λόγω της μεγάλης φτώχειας να πάει στη Χαλκίδα για να δουλέψει σε ηλικία μόλις επτά χρονών. 

Εργάστηκε δύο τρία χρόνια σε ένα κατάστημα και μετά πήγε στον Πειραιά, όπου δούλεψε δύο χρόνια στο παντοπωλείο ενός συγγενούς και στα δώδεκά του χρόνια έφυγε κρυφά για το Άγιον Όρος, με τον πόθο να μιμηθεί τον Άγιο Ιωάννη τον Καλυβίτη, τον οποίο είχε ιδιαίτερα αγαπήσει, όταν παλαιότερα είχε διαβάσει το βίο του. 

Ο Όσιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης, ως αρχιμανδρίτης
πηγή

Η χάρις του Θεού τον οδήγησε στην καλύβη του Αγίου Γεωργίου Καυσοκαλυβίων και στην υποταγή δύο Γερόντων, του Παντελεήμονος, ο οποίος ήταν και πνευματικός, και του Ιωαννικίου, αδελφών κατά σάρκα και αφοσιώθηκε στους δύο Γέροντες, που κατά κοινή ομολογία ήταν ιδιαίτερα αυστηροί, με μεγάλη αγάπη και με πνεύμα απόλυτης υπακοής.

Έγινε μοναχός σε ηλικία δεκατεσσάρων ετών και πήρε το όνομα Νικήτας ενώ μετά από δύο χρόνια έγινε μεγαλόσχημος και λίγο αργότερα ο Θεός του δώρισε το διορατικό χάρισμα.

Στα δεκαεννέα του χρόνια ο Γέροντας αρρώστησε πολύ σοβαρά, γεγονός που τον ανάγκασε να εγκαταλείψει οριστικά το Άγιον Όρος και επέστρεψε στην Εύβοια, όπου εγκαταβίωσε στη Μονή του Αγίου Χαραλάμπους Λευκών. 

Ένα χρόνο αργότερα, το 1926, σε ηλικία είκοσι ετών, χειροτονήθηκε ιερέας στον Άγιο Χαράλαμπο Κύμης από τον Πορφύριο Γ’ , Αρχιεπίσκοπο Σινά, ο οποίος του έδωσε το όνομα Πορφύριος και στα είκοσι δύο του έγινε πνευματικός - εξομολόγος, λίγο αργότερα αρχιμανδρίτη και για ένα διάστημα εργάστηκε ως εφημέριος στους Τσακαίους, ένα χωριό της Εύβοιας.

Ο Όσιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης
πηγή

Στην Εύβοια, στην Ιερά Μονή Αγίου Χαραλάμπους, έζησε δώδεκα χρόνια, διακονώντας τους ανθρώπους ως πνευματικός και εξομολόγος και τρία χρόνια στην Άνω Βάθεια, στην εγκαταλελειμμένη Μονή του Αγίου Νικολάου.

Το 1940 παραμονές του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, ο Γέροντας Πορφύριος εγκαταστάθηκε στην Αθήνα, όπου ανέλαβε καθήκοντα εφημερίου και πνευματικού στην Πολυκλινική Αθηνών και όπως ο ίδιος έλεγε, έζησε εκεί τριάντα τρία χρόνια σαν μία μέρα, ασκώντας ακαταπόνητα το πνευματικό έργο και ανακουφίζοντας τον πόνο και την ασθένεια των ανθρώπων.

Από το 1955 είχε εγκατασταθεί στα Καλλίσια, όπου είχε μισθώσει από την Ιερά Μονή Πεντέλης το εκεί ευρισκόμενο μονύδριο του Αγίου Νικολάου με την αγροτική περιοχή που το περιέβαλλε, την οποία καλλιεργούσε με μεγάλη επιμέλεια ενώ παράλληλα εξασκούσε το πλούσιο πνευματικό του έργο.

Το καλοκαίρι του 1979, εγκαταστάθηκε στο Μήλεσι με το όνειρο να χτίσει μοναστήρι και εκεί ζούσε στην αρχή σε ένα τροχόσπιτο κάτω από ιδιαίτερα αντίξοες συνθήκες και μετά σε ένα απέριττο κελλάκι από τσιμεντόλιθους, όπου και υπέμενε αγόγγυστα τις πολλές δοκιμασίες της υγείας του. 

Ο Όσιος Πορφύριος Καυσοκαλυβίτης
πηγή

Το 1984 μεταφέρθηκε σε κτίσμα του υπό ανέγερση μοναστηριού, για την ολοκλήρωση του οποίου ο Γέροντας, παρόλο που ήταν πολύ άρρωστος και τυφλός, εργαζόταν ακατάπαυστα και ακαταπόνητα. 

Με τη θεμελίωση του Καθολικού της Μονής Μεταμορφώσεως, στις 26 Φεβρουαρίου του 1990, αξιώθηκε να δει το όνειρό του να γίνεται πραγματικότητα ενώ τα τελευταία χρόνια της επίγειας ζωής του άρχισε να προετοιμάζεται για την κοίμησή του. 

Επιθυμούσε να αποσυρθεί στο Άγιον Όρος, στα αγαπημένα του Καυσοκαλύβια, όπου μυστικά και αθόρυβα, όπως έζησε, θα έδιδε την ψυχή του στο Νυμφίο της και πολλές φορές τον άκουσαν να λέει: «Επιδιώκω και τώρα που εγήρασα να πάω και να πεθάνω εκεί πάνω».

Πράγματι, τον Ιούνιο του 1991, προαισθανόμενος το τέλος του και μη θέλοντας να κηδευθεί με τιμές, αναχώρησε για το καλύβι του Αγίου Γεωργίου στα Καυσοκαλύβια του Αγίου Όρους, όπου είχε καρεί μοναχός πριν από περίπου 70 χρόνια και στις 4.31 το πρωί της 2ας Δεκεμβρίου του 1991 παρέδωσε το πνεύμα στον Κύριο, που τόσο αγάπησε στη ζωή του.

Τα τελευταία λόγια που ακούστηκαν από το στόμα του ήταν από την αρχιερατική προσευχή του Κυρίου, αυτά που τόσο αγαπούσε και πολύ συχνά επαναλάμβανε: «ἵνα ὦσιν ἓν».

Στην αγιοκατάταξη του Γέροντος Πορφυρίου προχώρησε η Αγία και Ιερά Σύνοδος του Οικουμενικού Πατριαρχείου, κατά την συνεδρίαση της 27ης Νοεμβρίου του 2013, υπό τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο.

ΛΕΙΨΑΝΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΠΟΡΦΥΡΙΟΥ ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΓΑΖΗΣ.

Φυλάσσεται στο Ιερό Ησυχαστήριο που είναι αφιερωμένο στην Μνήμη του, στον Γέρακα της Ξάνθης.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς».Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

 Ο Άγιος Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης ο θαυματουργός.
Τοιχογραφία του 1558 στο Καθολικό της Ιεράς Μονής
Αγίου Βησσαρίωνος Δουσίκου Τρικάλων
πηγή

Ο Όσιος Πορφύριος γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 347 - 348 από πλούσιους και ευσεβείς γονείς, όμως σε νεαρή ηλικία, στα χρόνια της βασιλείας του Αρκαδίου και Ονωρίου, αναχώρησε για την Αίγυπτο που ήταν τότε μεγάλο μοναστικό κέντρο και έγινε μοναχός σε σκήτη της ερήμου.

Μετά πενταετή διαμονή στην έρημο πήγε στα Ιεροσόλυμα όπου έμεινε άλλα 5 χρόνια (337 - 382) και κήρυσσε στους Ιουδαίους και τους Έλληνες το Ευαγγέλιο του Χριστού, όμως εκεί ασθένησε σοβαρά από κίρρωση του ήπατος, αλλά παρά την ασθένειά του δεν παρέλειπε καθημερινά να επισκέπτεται το Ναό της Αναστάσεως και τα άλλα ιερά προσκυνήματα, προκαλώντας τον θαυμασμό των άλλων προσκυνητών. 

Μεταξύ αυτών ήταν και ο Μάρκος, ο μετέπειτα βιογράφος του Πορφυρίου, ο οποίος είχε μεταβεί, επίσης, για προσκύνημα από την Ασία στα Ιεροσόλυμα και από τότε συνδέθηκαν διά βίου. Ο Μάρκος αποδείχθηκε πιστός και χρήσιμος συνεργάτης του, ανέλαβε μάλιστα να τακτοποιήσει μια σοβαρή εκκρεμότητα που είχε αφήσει στη Θεσσαλονίκη ο Πορφύριος, τον καταμερισμό δηλαδή της οικογενειακής περιουσίας του με τα ενήλικα πλέον αδέλφια του και κατά την διάρκεια της απουσίας του Μάρκου στη Θεσσαλονίκη, η υγεία του Αγίου Πορφυρίου αποκαταστάθηκε θαυματουργικά, κατόπιν οράματος της σταυρώσεως του Κυρίου και του ευγνώμονος ληστού.

Εξωτερική άποψη του Ιερού Ναού Αγίου Πορφυρίου
της ομωνύμου Μονής στη Γάζα της Παλαιστίνης
πηγή

Ο διάκονος Μάρκος διεκπεραίωσε την υπόθεση του Πορφυρίου και επέστρεψε με το μερίδιο της περιουσίας του, ύψους περίπου 4.400 νομισμάτων και ο Πορφύριος τα μοίρασε όλα στους φτωχούς των Ιεροσολύμων καθώς και στα μοναστήρια της Αιγύπτου, ενώ το μεγαλύτερο μέρος από τα ασημικά το μεταποίησε σε ιερά σκεύη. 

Παράλληλα για να εξασφαλίσει και τα αναγκαία για την επιβίωσή του, επιδόθηκε στην τέχνη του βυρσοδέψη, ακολουθώντας πιστά το παράδειγμα του Αποστόλου Παύλου, ο οποίος εργαζόταν με τα ίδια του τα χέρια, διδάσκοντας: «Ἐργάζεσθε ταῖς ἰδίαις χερσίν ὑμῶν…, ἵνα μηδενός χρείαν ἔχητε» .

Η εφέστια εικόνα του Αγίου Πορφυρίου Επισκόπου Γάζης
στον ομώνυμο Ιερό Ναό της Γάζας.
πηγή

Όταν ο επίσκοπος Ιεροσολύμων Πραΰλιος πληροφορήθηκε την ενάρετη πολιτεία και την πνευματική του ακτινοβολία, τον χειροτόνησε σε ηλικία σαράντα πέντε ετών, το 392, πρεσβύτερο παρά τη θέλησή του και επιπλέον του εμπιστεύτηκε τη φύλαξη του Τιμίου Σταυρού, γεγονός που επιβεβαίωσε περίτρανα το θαυμαστό όραμα που είχε δει, σύμφωνα με το οποίο οδηγήθηκε στον Κύριο από τον ευγνώμονα Ληστή, που είχε κατεβεί από τον Σταυρό και ο δε Κύριος του είπε: «λάβε αυτό το ξύλο και φύλαξέ το».

Τρία χρόνια μετά, το 395, κοιμήθηκε ο επίσκοπος Γάζης Αινείας και εξελέγη Επίσκοπος της Γάζης ο Πορφύριος από τον Επίσκοπο Καισαρείας Ιωάννη και εκεί, αφού επιτέλεσε πολλά θαύματα, οδήγησε και πολλούς ειδωλολάτρες αλλά και αιρετικούς στην αληθινή θεογνωσία.

Για να προστατεύσει ο Άγιος το ποίμνιό του από τις αδικίες των Εθνικών και των αρχόντων, δεν δίστασε να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη και να ζητήσει την συνδρομή των αυτοκρατόρων Αρκαδίου (395 - 408) και Ευδοξίας και εκεί συνάντησε και τον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο ο οποίος τον συνέστησε στον Αμάντιο τον κουβικουλάριο και στους βασιλείς και στήριξε με θέρμη το αίτημά του να καταστήσει γνωστή στους βασιλείς την τυραννία των πολιτικών αρχόντων που καταπίεζαν τον λαό.

Οι Άγιοι Πορφύριος Επίσκοπος Γάζης, Πορφύριος ο μάρτυς
και Πορφύριος ο από μίμων. Ψηφιδωτή τοιχογραφία
στον Ι.Ν. Αγ. Ανδρέου, Αγίας Παρασκευής Αττικής.
πηγή

Παρά τις αρχικές του αντιδράσεις ο βασιλέας πείστηκε και χορήγησε στον Άγιο Πορφύριο βασιλικό διάταγμα με το οποίο περιόριζε την δράση των ειδωλολατρών και των λοιπών αιρετικών και με βασιλική χορηγία ανήγειρε εκκλησίες εκεί όπου προηγουμένως βρίσκονταν ειδωλολατρικοί ναοί και κατάφερε ο Άγιος να κατεδαφιστεί το Μαρνείον, ο περίφημος ναός των Εθνικών Γαζαίων, που είχε ιδρυθεί από τον αυτοκράτορα Αδριανό το έτος 129.

Στην θέση του ανοικοδομήθηκε περικαλλής ναός με χορηγία της αυτοκράτειρας Ευδοξίας, η οποία απέστειλε για τον σκοπό αυτό στην Γάζα τον Αντιοχέα αρχιτέκτονα Ρουφίνο και ο ναός αυτός, που ονομάστηκε Ευδοξιανός πρός τιμήν της Ευδοξίας, είχε 32 μεγάλους κίονες από καρυστινό μάρμαρο και τα εγκαίνιά του έγιναν το Πάσχα του 407, ενώ τα επόμενα χρόνια ο Άγιος Πορφύριος εργάστηκε για την συγκρότηση της Επισκοπής του και με ζωηρά χρώματα διασώζει ο βιογράφος του Μάρκος, την φιλανθρωπική και ιεραποστολική του δράση.

Ο θεμελιωθείς στις 21 Σεπτεμβρίου 1980 Ι. Ν.Αγ. Ανδρέου
Δήμου Αγίας Παρασκευής, όπου ο Άγιος Πορφύριος Επίσκοπος
Γάζης και όλοι οι συνώνυμοι Άγιοι με το όνομα "Πορφύριος"
τιμούνται με ομώνυμο παρεκκλήσιο εντός του Ιερού Ναού.
(Photo: Ραφαήλ Μποφίλιος, www.rbphotography.gr)
πηγή

Το 415 έλαβε μέρος στη Σύνοδο της Διοσπόλεως στην Λύδδα, υπό την προεδρία του φίλου του Πατριάρχου Ιεροσολύμων Ιωάννου Β'. Η Σύνοδος αυτή ασχολήθηκε με τον Βρετανό θεολόγο Πελάγιο, ο οποίος είχε καταφύγει στα Ιεροσόλυμα κοντά στον Ιωάννη, μετά την σύγκρουση που είχε στην Αφρική με τον ιερό Αυγουστίνο, Επίσκοπο Ιππώνος για τα θέματα του προπατορικού αμαρτήματος και της θείας χάριτος και στην Σύνοδο αυτή ο Πελάγιος αθωώθηκε, αφού αποδέχθηκε τη βασική διδασκαλία, ότι η θεία Χάρη είναι απαραίτητη για τη σωτηρία του ανθρώπου.

Ο Άγιος αναπαύθηκε, έχοντας ποιμάνει την Επισκοπή της Γάζας επί 25 σχεδόν χρόνια ως φιλόστοργος ποιμενάρχης, φωτεινός οδοδείκτης και φλογερός πολέμιος της πλάνης των ειδώλων, στις 26 Φεβρουαρίου του 420 μετά από σύντομη ασθένεια, σε ηλικία 72 ετών, «τὸν καλὸν ἀγῶνα τετελεκῶς πρὸς τοὺς εἰδωλομανεῖς ἕως τῆς ἡμέρας τῆς κοιμήσεως αὐτοῦ». 

Ο Αγιος Πορφύριος επίσκοπος Γάζης.
Τοιχογραφία σε Μονή του Αγίου όρους
πηγή

Ο αγνώστου καταγωγής Μάρκος άρχισε να γράφει το Βίο τον διδασκάλου του αμέσως μετά την εκδημία του. 

Δεν επεδίωκε να παρουσιάσει ένα έργο εγκωμιαστικό και εκτός των πραγματικών διαστάσεων των γεγονότων, αλλά την ιστορία και την αρετή του ανδρός. 

Για το λόγο αυτό μας άφησε ένα κείμενο απαράμιλλο σε απλότητα και περιγραφικότητα, αλλά και ιστορικότητα. 

Η θέση όμως του Πορφυρίου απέναντι σε γεγονότα και πρόσωπα της εποχής του - Ιωάννης Β΄ Ιεροσολύμων, Σύνοδος Διοσπόλεως, βασίλισσα Ευδοξία - κρίθηκαν ως μη αρεστά σε πολλούς κύκλους περί το 500 και για αυτό ο Βίος του δέχθηκε μεταγενέστερη παρέμβαση από κάποιον όμως άγνωστο διασκευαστή, με σκοπό να εξαλειφθούν ή τουλάχιστον να υποβιβασθούν τα επίμαχα σημεία, με αποτέλεσμα να διαταραχθεί και η χρονολογική συνέχεια του κειμένου.

Σύμφωνα με σχετική αναφορά του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Μαραθώνος κ. Μελίτωνος (Καβατσικλή) ο τάφος του Αγίου Πορφυρίου βρίσκεται στη βόρεια πλευρά του ομωνύμου βυζαντινού Ιερού Ναού στην πόλη της Γάζας, στην παλαιότερη και φτωχότερη γειτονιά της Γάζας με την ονομασία Ζεϊτούν, ο οποίος χρονολογείται από τον 12ο αιώνα, ενώ γύρω από αυτόν υπάρχει και το κοιμητήριο των Ορθοδόξων.

Η μνήμη του τιμάται από την Εκκλησία μας στις 26 Φεβρουαρίου.

Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΒΑΘΥΡΡΥΑΚΟΣ, ΡΟΔΟΠΗ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή της Παναγίας Φανερωμένης Βαθυρρύακος, στην Ροδόπη.

Το καθολικό της ιεράς Μονής Παναγίας Φανερωμένης
Βαθυρρύακος, στην Ροδόπη

Ο θεολόγος κι εκκλησιαστικός ιστορικός Ιωάννης Σιδηράς έχει πολλές φορές μιλήσει για το ιστορικό της Ιεράς Μονής.

Σύμφωνα με τον ίδιο το σημείο που βρίσκεται σήμερα η Ιερά Μονή Παναγίας Φανερωμένης Βαθυρρύακος ονομαζότανε κατά τον 12ο αιώνα “Παναγία Βαθυρρύακος”. 

Παναγία ονομάζονταν όλο το πεδινό άνοιγμα όπου κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας υπήρξαν και συνέβησαν πάρα πολλά πολεμικά γεγονότα.

Η περιοχή έχει τέσσερις ονομασίες. Φατήρ - γιακα, παράφραση πιθανότατα της ονομασίας Βαθυρύαξ διότι διήρχετο από την περιοχή ο ποταμός Καρά Σου. Φατήρ - γιακα, Βαθυρρύακoς και η τελευταία ονομασία Πατρίκα.

Λεπτομέρεια της εικόνας

Η εικόνα η οποία είναι μικρή φορητή και φθαρμένη στην επιφάνειά της απεικονίζει την Παναγία Βρεφοκρατούσα ή κατ’ άλλους Γλυκοφιλούσα. 

Βρέθηκε σε σημείο που σήμερα βρίσκεται ο αμπελουργικός σταθμός, στο λεγόμενο Κιρ Τσιφλίκ που ήταν τμήμα της ευρύτερης περιοχής Βαθυρρύακος ή Φατήρ - γιακα.

Σύμφωνα με την παράδοση η Παναγία εμφανιζόταν στον ύπνο ενός Οθωμανού τσιφλικά Αγά, του Αμέτ Εφέντη Μποσνάκογλου, επί 3 συνεχώμενα βράδια και του αποκάλυπτε το σημείο που βρισκόταν, ζητώντας του να σκάψει σε συγκεκριμένο σημείο και να την αποκαλύψει.

Αυτός επί τρεις νύχτες έβλεπε θεσπέσιο φωτεινό όραμα, έτσι έσκαψε την γη με τα ίδια του τα χέρια και βρήκε την εικόνα, μάλιστα ο ίδιος αφιέρωσε τμήμα του τσιφλικιού στην τοπική εκκλησία.

Αποψη του εσωτερικού του ναού της ιεράς Μονής
Παναγίας Φανερωμένης Βαθυρρύακος

Η εικόνα μεταφέρθηκε στον Μητροπολιτικό Ναό της Κομοτηνής και στο σημείο που ανευρέθη, ανηγέρθη αργότερα ένα μικρό παρεκκλήσι πιθανότατα κατά την πρώτη δεκαετία του 20ου αιώνα δηλαδή μεταξύ 1910 και 1912 από τους ευεργέτες Σκουτέρη και Τελωνίδη.

Η επιλογή να τοποθετηθεί η εικόνα στον Μητροπολιτικό Ναό έγινε με θαυμαστό τρόπο από την ίδια την Παναγία. 

Την εικόνα διεκδικούσαν πέντε χριστιανικά χωριά και τότε απεφασίσθη να τοποθετηθεί η εικόνα σε μία ζωήλατη άμαξα, η οποία σταμάτησε ως εκ θαύματος στον Μητροπολιτικό Ναό της Κομοτηνής όπου και ενθρονίστηκε η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας.

Το 1930 ο μητροπολίτης Άνθιμος Σαρρίδης έκτισε ένα μικρό ναΐσκο στο σημερινό χώρο της Ιεράς Μονής και το 1955 ο Μητροπολίτης Μαρωνείας Τιμόθεος επέστρεψε την εικόνα και ξεκίνησε η ανέγερση της Μονής ανεγείροντας το μεγαλοπρεπέστερο Καθολικό της ιεράς Μονής Παναγίας Φανερωμένης Βαθυρρύακος.

Σήμερα η Μονή αποτελεί ένα σημαντικό Θρησκευτικό κέντρο και πόλος έλξης όλων των Θρακιωτών ενώ γιορτάζει στις 23 Αυγούστου.

πηγή: fanarion.blogspot.gr

Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΚΟΣΜΟΣΩΤΕΙΡΑΣ.

Η εικόνα φυλάσσεται στον Ιερό Προσκυνηματικό Ναό της Παναγίας Κοσμοσώτηρας που βρίσκεται στην κωμόπολη των Φερών, στο νοτιοανατολικό άκρο του Νομού Έβρου και δίπλα στον ομώνυμο ποταμό.

Ο Ναός της Παναγίας Κοσμοσώτηρας στις Φέρρες

Ο Ναός αυτός αποτελεί εσωτερικά μια μικρογραφία της Αγιάς Σοφιάς της Κωνσταντινούπολης και χτίστηκε από τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό (τριτόκοκο γιό του Αυτοκράτορα Αλέξιου Κομνηνού) το 1151 - 52. 

Σήμερα από όλο το συγκρότημα των οικοδομημάτων της Μονής σώζεται μόνο ο Ναός της Κοσμοσώτειρας, τμήμα των τειχών και των πύργων.

Η εφέστια Ιερά Εικόνα της Παναγίας Κοσμοσώτειρας χρονολογείται από τον 18ο αιώνα και αποτελεί πιστό αντίγραφο της πρωτότυπης εικόνας του 12ου αιώνα που είχε ιστορηθεί από άγνωστο αγιογράφο κατά την ίδρυση της ομώνυμης Ιεράς Μονής από τον σεβαστοκράτορα Ισαάκιο Κομνηνό.

Η υφιστάμενη εφέστια Ιερά Εικόνα της Παναγίας Κοσμοσώτειρας φυλασσόταν ευλαβικά από τούς κληρικούς και τους κατοίκους των Φερών καθ’ όλη την περίοδο της τουρκοκρατίας και όταν ο Ιερός Ναός επαναλειτούργησε ως Ορθόδοξη Ενορία, μετά την ενσωμάτωση της Θράκης στον Εθνικό Κορμό το 1920, τοποθετήθηκε στο προσκυνητάριο του Ιερού Ναού της Παναγίας Κοσμοσώτειρας Φερών Έβρου, όπου έκτοτε παραμένει προς προσκύνηση και αγιασμό των πιστών.

Τιμάται τον 15Αύγουστο και είναι η Προστάτιδα των απανταχού Θρακιωτών.

Ιερά Μονή Παναγίας Πορταΐτισσας, Κορνοφωλιά Έβρου.

πηγή

Βρίσκεται σε απόσταση ενός χιλιομέτρου δυτικά του χωριού Κορνοφωλιά Σουφλίου, επάνω στο λόφο "Κουρί" ενώ απέχει από αυτό περίπου 5  χιλιόμετρα. 

Άποψη της Μονής

πηγή

Πότε ακριβώς κτίστηκε η Μονή, μας είναι άγνωστο και αυτό εξακολουθεί να αποτελεί ένα μυστήριο, περιστοιχισμένο από λαικές παραδόσεις και δοξασίες. 

Φαίνεται πως στην αρχή ήτανε ένα μικρό εξωκλήσι που τιμούνταν στο όνομα της Κοίμησης της Θεοτόκου. 

Το εξωκλήσι αυτό ήτανε δίπλα σε μία πηγή με καθαρό και πόσιμο νερό, η πηγή αργότερα έγινε υπόγεια δεξαμενή και πηγάδι που βρίσκεται σήμερα μέσα στην εκκλησία του μοναστηριού και αποτελεί Αγίασμα του. 

Η τοπική παράδοση θέλει την Μονή να έχει ιστορία τουλάχιστον τεσσάρων περίπου αιώνων. Το Καθολικό της Μονής είναι μία τρίκλιτη θολωτή βασιλική με ενιαία στέγη και επάνω από την κεντρική είσοδο του κυρίως ναού, η κτητορική επιγραφή σε μαρμάρινη πλάκα πληροφορεί ότι το υπάρχον Καθολικό κτίσθηκε στη θέση ενός παλαιοτέρου, που ήτανε σε κακή κατάσταση και εγκαινιάστηκε στις 15 Αυγούστου του 1857. 

Κτήτορας του Καθολικού της Μονής ήτανε ο προηγούμενος Πολύκαρπος, Διδυμοτειχίτης στην καταγωγή ενώ μεταγενέστερα προστέθηκαν ο νάρθηκας στη δυτική πλευρά του καθολικού καθώς και ένα πρόσκτισμα στη βόρεια πλευρά του.

Άποψη της Μονής

πηγή

Άποψη της Μονής

πηγή

Το ξυλόγλυπτο, σκαλιστό και επίχρυσο τέμπλο του 1865

πηγή

Το παλιό ξυλόγλυπτο, σκαλιστό και επίχρυσο τέμπλο του 1865 φιλοτεχνήθηκε από τον Σταμάτιο Μαδυτιανό και φέρει παραστάσεις από διάφορα θέματα της Παλαιάς και Καινής Διαθήκης. 

Φέρει ακόμη παλιές εικόνες και την Δέσποινα των Ιλασμών που κρατά στο αριστερό χέρι τον Χριστό και είναι καλυμμένη από τα αναρίθμητα τάματα των πιστών ενώ αξιόλογες είναι και οι εικόνες του Αρχαγγέλου Μιχαήλ, του Προφήτη Ηλία κ.α με αρκετές εικόνες του τέμπλου να είναι αφιερώματα Ελλήνων της νοτίου Βουλγαρίας. 

Το ξυλόγλυπτο κιβώριο της αγίας Τράπεζας είναι έργο παλαιότερο του καθολικού και η πλάκα της φέρει πλήθος γραμμάτων, σύμφωνα με συνήθεια διαδεδομένη στον Έβρο τον 19ο αιώνα.

Εξωτερικά το καθολικό κοσμούν λιγοστά λιθανάγλυφα (σταυροί και δράκοντες) ενώ η νότια πτέρυγα των κελιών κτίστηκε το 1904, κάηκε και ξανακτίστηκε το 1909, επίσης στις παλαιές κατασκευές ανήκει επίσης και ο λιθόκτιστος περίβολος της μονής.

Άποψη της Μονής

πηγή

Άποψη της Μονής

πηγή

Άποψη της Μονής

πηγή

Το αντίγραφο της θαυματουργής εικόνας
της Παναγίας της Πορταΐτισσας.

Στις αρχές του 18ου αιώνα, λόγο χρεών, η Μονή δόθηκε ως μετόχι στην Ιερά Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους. 

Το 1747, με τη συγκατάθεση των κατοίκων της Κορνοφωλιάς και με ενέργειες του Μητροπολίτη Διδυμότειχου Αυξέντιου και του ηγούμενου της Μονής, Ιερομόναχου Αυξεντίου, επισημοποιήθηκε και επικυρώθηκε η κυριότητα της Μονής Ιβήρων, με Πατριαρχικό σιγίλιο της Ιερής Συνόδου του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης, επί Πατριαρχίας Παϊσίου Β' το οποίο βρίσκεται σήμερα στην βιβλιοθήκη της Μονής Ιβήρων.

Μετά την παραχώρησή της στη Μονή Ιβήρων, οι Αγιορείτες Πατέρες έφεραν στο Μετόχι τους ένα αντίγραφο της ιερής εικόνας της Παναγίας της Πορταΐτισσας που βρίσκεται στη Μονή Ιβήρων του Αγίου Όρους, η οποία αποδείχτηκε εξ ίσου θαυματουργή με την πρωτότυπη, καθώς όμως και το δεξί πόδι του Αγίου Χαραλάμπους. 

Με τα δύο αυτά σημαντικά Ιερά Κειμήλια και κατ' ακολουθία και με τη Μονή, συνδέθηκε στενά ο Ελληνισμός του Καζά (Νομαρχίας) της Ανδριανουπόλεως καθώς επίσης όμως και οι Έλληνες κάτοικοι της περιοχής οι οποίοι περιέβαλαν με μεγάλη αγάπη, ευλάβεια και σεβασμό την Μονή αλλά και τα δύο πολυτιμότερα αυτά ιερά κειμήλια της.

Άποψη της Μονής

πηγή

Άποψη της Μονής

πηγή

Άποψη της Μονής

πηγή

Το δεξί πόδι του Αγίου Χαραλάμπους
πηγή

Στην Μονή Παναγίας Πορταΐτισσας προσέτρεχαν σε κάθε δύσκολη στιγμή της "σκλαβωμένης" ζωής τους για να ζητήσουν κατά πρώτον τη χάρη και τη βοήθεια της Παναγίας αλλά και του Αγίου Χαραλάμπους και κατά δεύτερον να ζητήσουν τις συμβουλές αλλά και την ενεργό συμπαράσταση των Πνευματικών της Μονής. 

Έτσι, γρήγορα το Μοναστήρι της Παναγίας Πορταΐτισσας έγινε ένα μεγάλο θρησκευτικό, πνευματικό αλλά και εθνικό κέντρο του υπόδουλου Ελληνισμού της ευρύτερης αυτής περιοχής. 

Λειτουργούσε σε αυτό κρυφό σχολείο και χρησίμευε ως τόπος συγκεντρώσεως των ανδρών της περιοχής για να εκπαιδευτούν στην αγροτική έκταση (αυτό ήτανε το πρόσχημα) και να συγκροτήσουν έτσι αντάρτικες ομάδες κατά των Τούρκων κατακτητών. 

Οι εκάστοτε ηγούμενοι του Μοναστηριού ήταν πρόθυμοι να βοηθήσουν σε αυτό και το κάνανε. 

Μάλιστα κάποιοι από αυτούς έγιναν παράδειγμα θυσίας στο βωμό της πίστεως αλλά και της πατρίδας, ενδεικτικά σημειώνουμε τον ηγούμενο της Μονής, Πορφύριο, ο οποίος βρήκε μαρτυρικό θάνατο το 1912 από ένα άτακτο απόσπασμα Τούρκων μισθοφόρων.

Άποψη της Μονής

πηγή

Άποψη της Μονής

πηγή

Άποψη της Μονής

πηγή

Άποψη της Μονής

πηγή

Εκτός του Αγίου Λειψάνου του Αγίου Χαραλάμπους φυλάσσονται στη Μονή και Λείψανα των Αγίων Παντελεήμονος, Τρύφωνος, Στεφάνου, Νεκταρίου, Παρασκευής, Ιακώβου Αδελφοθέου κ.α. 

Το Μοναστήρι, έπειτα από πολλά χρόνια εγκατάλειψης επανιδρύθηκε το 1980, όταν εγκαταστάθηκε σε αυτό μία γυναικεία αδελφότητα, η οποία τηρεί το τυπικό της Μονής Ιβήρων. 

Οι μοναχές σήμερα είναι περίπου 13 και ασχολούνται  με την αγιογραφία, το χρυσοκέντημα, το εργόχειρο,  την ιερορραπτική, τις αγροτικές καλλιέργειες για τις ανάγκες της αδελφότητος καθώς επίσης λειτουργούν και μονάδα κηροπλαστείου.

Τα εργόχειρα μπορεί ο επισκέπτης να τα θαυμάσει στο εκθετήριο της Μονής, η οποία διατηρεί και εξαιρετικό ξενώνα που διατίθεται για τους επισκέπτες κατόπιν συννενόησης.

Η Μονή τιμάται στη μνήμη της Κοιμήσεως της Θεοτόκου και το φημισμένο πανηγύρι της Μονής γίνεται στα Εννιάμερα της Παναγίας δηλαδή στις 22 και 23 Αυγούστου.

Τηλέφωνο: (+30) 25540 51111