Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΝΙΚΗΦΟΡΟΥ, ΠΑΤΡΙΑΡΧΗ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ, ΤΟΥ ΟΜΟΛΟΓΗΤΗ.

 Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Αγίου Γεωργίου Μαλεσίνας, στην Φθιώτιδα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

 

    

Άγιος Νικηφόρος ο Ομολογητής, Πατριάρχης 

Κωνσταντινουπόλεως.

Τοιχογραφία τού 1316 στον Ναό του Αγίου Νικήτα 

στο Chucher - Sandevo των Σκοπίων από τους 

Θεσσαλονικιούς Αγιογράφους Μιχαήλ και Ευτυχή Αστραπά.

πηγή

Πληροφορίες για τον βίο και το έργο του Αγίου Νικηφόρου, αντλούμε από τον Βίο του που συνέγραψε ο μοναχός Ιγνάτιος, από τη χρονογραφία του Θεοφάνη και εμμέσως από το συγγραφικό έργο του ιδίου. 

Οι πληροφορίες που έχουμε για την προσωπική ζωή και κυρίως για τη νεαρή ηλικία του Αγίου Νικηφόρου δυστυχώς ακόμη και σήμερα, μας είναι ελλιπείς. 

Γεννήθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 758 από επιφανή και εικονόφιλη οικογένεια, τον Θεόδωρο και την Ευδοκία, ο πατέρας του κατείχε το αξίωμα του αυτοκρατορικού γραμματέα (ασηκρήτις), όμως εξορίστηκε από τον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Ε΄ στην Πημόλισσα του Πόντου, πιθανότατα κατά το 760, τον ανακάλεσε εκ νέου στο παλάτι αλλά εξορίστηκε και για δεύτερη φορά, στη Νίκαια της Βιθυνίας, όπου και απεβίωσε το 767. 

Άγιος Νικηφόρος ο Ομολογητής, Πατριάρχης

Κωνσταντινουπόλεως.

Βυζαντινό Μηνολόγιο Ιουνίου, του 14ου αιώνα, βρίσκεται

στην Bodleian βιβλιοθήκη στην Οξφόρδη, Αγγλία.

πηγή

Ο Νικηφόρος όταν ανέλαβε και αυτός το αξίωμα του Ασηκρήτη, πιθανόν επί Λέοντα Δ΄, η μητέρα του Ευδοκία αποσύρθηκε σε μοναστήρι και απεβίωσε, την περίοδο που ο Νικηφόρος ήταν Πατριάρχης. 

Ο Νικηφόρος δεν ήταν το μοναδικό παιδί του Θεόδωρου και της Ευδοκίας, σύμφωνα με μια επιστολή του Άγιου Θεόδωρου του Στουδίτη (πρόκειται για τη μοναδική πηγή που διασώζει κάποιες ελάχιστες πληροφορίες για το θέμα), ο Νικηφόρος είχε κάποια αδέλφια, τα οποία φαίνεται ότι απεβίωσαν κι εκείνα κατά την περίοδο της πατριαρχίας του.

Όσον αφορά στην παιδική του ηλικία, είναι άγνωστο εάν και κατά πόσο ακολούθησε ο μόλις λίγων ετών Νικηφόρος τους γονείς του στην εξορία ή εάν φιλοξενήθηκε σε οικείο περιβάλλον στην πρωτεύουσα ενώ ως προς την εκπαίδευση, δεν διευκρινίζεται πότε ξεκίνησε τις σπουδές του ή σε ποιο βαθμό τις έφτασε. 

Είναι βέβαιο πως λόγω της κοινωνικής του θέσης ολοκλήρωσε την εγκύκλιο παιδεία ενώ από το εγκώμιο του βιογράφου Ιγνατίου, συμπεραίνουμε ότι μελέτησε αστρονομία, γεωμετρία, μουσική, αριθμητική καθώς επίσης και φιλοσοφία, επομένως, έλαβε την κοσμική παιδεία όπως άρμοζε, ωστόσο τα θεολογικά του συγγράμματα μαρτυρούν αναμφίβολα πως είχε βαθύτατες θεολογικές γνώσεις και πως μελέτησε τη θεολογία πιθανώς καθοδηγούμενος από τον πατριάρχη Ταράσιο. 

Άγιος Νικηφόρος ο Ομολογητής, Πατριάρχης

Κωνσταντινουπόλεως.

Τοιχογραφία του 1350 στον Ναό του Χριστού 

Παντοκράτορα της Μονής Βισόκι Ντέτσανι, Σερβία.

πηγή

Το 784, επί αυτοκράτορος Κωνσταντίνου του ΣΤ΄, πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως εκλέχθηκε ο Ταράσιος που το 787 συγκάλεσε την Ζ΄ Οικουμενική Σύνοδο, αποτέλεσμα των εργασιών της οποίας ήταν η αναστήλωση των εικόνων και εκεί γίνεται η πρώτη ιστορική αναφορά στο πρόσωπο του Νικηφόρου ως αυτοκρατορικού γραμματέα. 

Σύμφωνα με τον βιογράφο του Ιγνάτιο, φαίνεται πως είχε ενεργό ρόλο καθώς, εγχειρισθεὶς βασιλικὸν επιφώνημα, διατύπωσε με πύρινη γλώσσα την θέση του για τις εικόνες, όμως στα πρακτικά της Συνόδου ο Νικηφόρος φέρεται ότι απλώς ανέγνωσε δημόσια την επιστολή του πάπα Αδριανού μεταφρασμένη στα ελληνικά. 

Το 797, επί αυτοκράτειρας Ειρήνης της Αθηναίας, ο Νικηφόρος, ύστερα από θητεία είκοσι περίπου χρόνων, αποσύρθηκε από την αυτοκρατορική γραμματεία με την προοπτική να απομακρυνθεί από τα κοινά, επειδή τα εγκόσμια δεν του επέτρεπαν να καλλιεργήσει και να βιώσει τη πνευματική ζωή που ποθούσε και κατέφυγε σε μια ερημική τοποθεσία κοντά στην Προποντίδα του Βοσπόρου. 

Σύγχρονη εικόνα του Αγίου Νικηφόρου, Πατριάρχη
Κωνσταντινουπόλεως του Ομολογητή
πηγή

Εκεί παρέμεινε έως ότου διορίστηκε διευθυντής στο μεγαλύτερο δημόσιο πτωχοκομείο της Πόλης και εν συνεχεία στο Μέγα Ορφανοτροφείο της Κωνσταντινούπολης ενώ τον Φεβρουάριο του 806 απεβίωσε ο πατριάρχης Ταράσιος, αφήνοντας κενό τον πατριαρχικό θρόνο. 

Ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α΄ απευθύνθηκε ως είθισται, στον εκκλησιαστικό κλήρο για την υπόδειξη υποψηφίου κατά πλειοψηφία για τον πατριαρχικό θρόνο, κάτι που δεν ευόδωσε, αφού δεν υπήρξε σύμπνοια μεταξύ του κοσμικού κλήρου και των μοναχών, έτσι ο αυτοκράτορας υπέδειξε τον λαϊκό Νικηφόρο, του οποίου η εκλογή κυρώθηκε με τυπική ψηφοφορία από λαϊκούς και κληρικούς. 

Οι μόνοι που αντιτάχθηκαν στην απόφαση του αυτοκράτορα ήταν οι Θεόδωρος και Πλάτων Στουδίτης, οι οποίοι μάλιστα φυλακίστηκαν για εικοσιτέσσερις ημέρες, έως ότου ολοκληρωθεί η ενθρόνιση του νέου πατριάρχη. 

Μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα πέρασε όλα τα στάδια της ιεροσύνης, εκάρη μοναχός στις 5 Απριλίου στο μοναστήρι των αγίων Σέργιου και Βάκχου, στις 9 Απριλίου χειροτονήθηκε σε διάκονο και στις 10 Απριλίου σε πρεσβύτερο, ενώ η ενθρόνιση πραγματοποιήθηκε την Κυριακή του Πάσχα στις 12 Απριλίου του 806 στην Αγία Σοφία από τους μητροπολίτες Νικόλαο Καισαρείας, Λέοντα Ηρακλείας Θράκης και Θωμά Θεσσαλονίκης. 

Άγιος Νικηφόρος ο Ομολογητής, Πατριάρχης

Κωνσταντινουπόλεως.

Τοιχογραφία του 1318 στο Καθολικό της Μονής  

Γκρατσάνιτσα στο Κόσοβο της Σερβίας.

πηγή

Το διάστημα στο οποίο ο Νικηφόρος ανέλαβε τα νέα του καθήκοντα, έδειξε να συμβιβάζεται με την εχθρική στάση που κρατούσε το παλάτι απέναντι στη Ρώμη, καθώς και με τα σκληρά μέτρα που λάμβανε κατά των Στουδιτών, ουδέποτε ήρθε σε αντιπαράθεση με τον αυτοκράτορα Νικηφόρο Α΄, μάλιστα αποδέχθηκε την επαναφορά του αφορισμένου ιερέα Ιωσήφ. 

Επί Ταρασίου, ο Κωνσταντίνος ΣΤ΄ είχε κλείσει την πρώτη του γυναίκα σε μοναστήρι, για να παντρευτεί την Θεοδότη, το μυστήριο είχε τελέσει ο ιερέας των ανακτόρων Ιωσήφ και η αυτοκράτειρα Ειρήνη πίεσε τον πατριάρχη, ο οποίος δεχόταν επίθεση και από τους Στουδίτες, να αφορίσει τον Ιωσήφ, όπως και έγινε. 

Με την ενθρόνιση του Νικηφόρου, ο αυτοκράτορας μπορούσε να άρει τον αφορισμό ανταμείβοντάς τον για τις υπηρεσίες που του είχε προσφέρει κατά την στάση του Βαρδάνη του Τούρκου το 803 όμως συνέπεια αυτής της απόφασης ήταν οι τεταμένες σχέσεις του αυτοκράτορα και του πατριαρχείου με τον μοναστικό κλήρο, που οδήγησαν στην διάλυση της μονής του Στουδίου. 

Όταν ο αυτοκράτορας Νικηφόρος Α΄ σκοτώθηκε στην μάχη κατά των Βουλγάρων, στην Πλίσκα, στις 26 Ιουλίου του 811, ο πατριάρχης Νικηφόρος υποστήριξε την ανάρρηση στον αυτοκρατορικό θρόνο του γαμπρού του Νικηφόρου Α΄, Μιχαήλ Α΄, ο οποίος βασίλεψε για πολύ μικρό χρονικό διάστημα (811 - 813), και εγκατέλειψε την εξουσία μετά από μία νέα νίκη των Βουλγάρων το 813. 

Άγιος Νικηφόρος ο Ομολογητής, Πατριάρχης

Κωνσταντινουπόλεως.

Μωσαϊκό του 867, στον Καθεδρικό Ναό της 

Αγίας Σοφίας,στην Κωνσταντινούπολη.

πηγή

Στο διάστημα αυτό, ο πατριάρχης κατήργησε όσα διπλά μοναστήρια λειτουργούσαν ακόμα, επιπλέον, έγιναν σοβαρές προσπάθειες να αποκατασταθούν οι σχέσεις του πατριάρχη με τους Στουδίτες, καθώς τόσο ο αυτοκράτορας όσο και ο πάπας Λέων Γ΄ παρότρυναν επανειλημμένως και τις δύο πλευρές να έρθουν σε συμβιβασμό. 

Επιπλέον, ο πατριάρχης απολογήθηκε για την στάση που κρατούσε, όσα χρόνια ήταν αναγκασμένος να εκτελεί τις αποφάσεις του αποθανόντος αυτοκράτορα Νικηφόρου Α΄, και καθαίρεσε τον ιερέα Ιωσήφ.

Ενώ ο πατριάρχης στο σύνολο της ζωής του κρατούσε χαμηλούς τόνους, μετριοπαθή, διπλωματική στάση, φέρεται ως υποκινητής της βίαιης επίθεσης που δέχθηκαν οι Παυλικιανοί, η μόνη αίρεση που εχθρεύτηκε το Βυζάντιο και σύμφωνα με τον Θεοφάνη, ο πατριάρχης εισηγήθηκε στον αυτοκράτορα την θανατική ποινή τους καθώς και των Αθιγγάνων, αυτός συμφώνησε, ανακάλεσε όμως, όταν οι Στουδίτες αντιτάχθηκαν σφοδρά. 

Όσο στο εσωτερικό της αυτοκρατορίας συνέβαιναν αυτά, οι πολεμικές συρράξεις με τους Βούλγαρους ελλόχευαν, ο Κρούμος πρότεινε διάφορες συνθηκολογήσεις, στις οποίες ο αυτοκράτορας δίσταζε να λάβει αποφάσεις και ενώ ο πατριάρχης φαινόταν σύμφωνος, οι Στουδίτες ήταν αντίθετοι σε οποιαδήποτε διαπραγμάτευση. 

Αγιος Νικηφόρος,
Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.
Μικρογραφία Μηναίου Μαρτίου,
Αρχαιολογικό Μουσείο της
Θεολογικής Ακαδημίας της Μόσχας.
πηγή

Οι συνεχόμενες ήττες και κυρίως εκείνη στη Βερσινικία κοντά στην Αδριανούπολη στις 22 Ιουνίου του 813, οδήγησαν στην ανατροπή του αυτοκράτορα και στις 11 Ιουλίου του 813, στέφθηκε ο Λέων ο Ε΄ ο Αρμένιος που ο αιφνίδιος θάνατος του Κρούμου του επέτρεψε στο να επικεντρωθεί στην ανοικοδόμηση του κράτους. 

Το 814 ο εικονομάχος Λέων Ε΄ ανακίνησε το ζήτημα των εικόνων και συγκάλεσε μερίδα κληρικών, για να συνθέσουν ανθολόγιο βασισμένο στα πρακτικά της συνόδου της Ιέρειας, το οποίο θα αναδείκνυε εικονομαχικά επιχειρήματα. 

Ο Νικηφόρος, φοβούμενος νέα περίοδο εικονομαχίας, αρνήθηκε κάθε συζήτηση περί και αποχώρησε ενώ παραμονή Χριστουγέννων του 814, συγκάλεσε επιφανείς κληρικούς και μοναχούς στο πατριαρχείο, όπου ανέγνωσαν το ανθολόγιο, το μελέτησαν και απέρριψαν όλες τις παραπομπές του. 

Ανήμερα Χριστουγέννων του 814, ο Λέων Ε΄ κάλεσε τον Νικηφόρο στο παλάτι, όπου μετά από ατελέσφορη συζήτησή, ξεκίνησε ουσιαστικά η 2η φάση της εικονομαχίας, το 815 ο Νικηφόρος αναγκάστηκε να παραιτηθεί και πατριάρχης ανήλθε ο προσκείμενος στον εικονομάχο Λέων Ε΄, Θεόδοτος Μελισσηνός. 

Ο Νικηφόρος, αποσύρθηκε αρχικά στη μονή του Αγαθού, που βρισκόταν βόρεια της Χρυσούπολης και έπειτα με εντολή του Λέοντος Ε΄, μεταφέρθηκε στην απομακρυσμένη μονή του Αγίου Θεοδώρου κοντά στον Ακρίτα (Αρετζούν) όπου εκεί πιθανώς ασχολήθηκε με τη συγγραφή των έργων του.

Το 820, ο αυτοκράτορας Μιχαήλ Β΄ πρότεινε εκ νέου τον πατριαρχικό θρόνο στον Νικηφόρο, με τον όρο να μην αναμοχλεύσει το θέμα των εικόνων, αυτός όμως αρνήθηκε και επέλεξε να περάσει το υπόλοιπο της ζωής του μακριά από την Κωνσταντινούπολη, στη μονή του Αγίου Θεοδώρου, όπου και απεβίωσε στις 2 Ιουνίου του 828. 

Μετά το τέλος της εικονομαχίας και την αναστήλωση των ιερών εικόνων, με αίτηση του Πατριάρχη Μεθοδίου στους βασιλείς Μιχαήλ και Θεοδώρα, έγινε η ανακομιδή του λειψάνου του Αγίου Νικηφόρου, μάλιστα, με βασιλικό πλοίο, με το οποίο ο Πατριάρχης Μεθόδιος παρέλαβε το λείψανο του Αγίου Νικηφόρου, το όποιο για 19 χρόνια έμεινε ακέραιο και άθικτο και κατετέθηκε «κατησπάζοντο καὶ ἐπ’ ὤμων φέροντες, εν τῇ μεγάλῃ απέθεντο Ἐκκλησία», στην Αγία Σοφία ενώ στις 13 Μαρτίου του 846 , το κατέθεσαν στο ναό των Αγίων Αποστόλων.

Η μνήμη του τιμάται στις 2 Ιουνίου και η ανακομιδή των λειψάνων του από την Ορθόδοξη και την Καθολική Εκκλησία στις 13 Μαρτίου.

Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΜΗΝΑ ΤΟΥ ΚΑΛΛΙΚΕΛΑΔΟΥ.

πηγή

Φυλάσσεται στην Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Άγιος Μηνάς Καλλικέλαδος

Τοιχογραφία μεταξύ των 1316 - 1318  στην Ιερά 

Μονή Αγίου Γεωργίου Ναγορίτσινο τής ΠΓΔΜ

έργο των Μιχαήλ Αστραπά καί Ευτύχιου

  πηγή

Ο Άγιος Μηνάς ο Καλλικέλαδος γεννήθηκε στην  Αθήνα στα χρόνια του αυτοκράτορα Μαξιμίνου του Β', γύρω στο 311. 

Σπούδασε κοντά σε μεγάλους φιλοσόφους, απέκτησε μεγάλη μόρφωση και έπειτα στράφηκε στη μελέτη των χριστιανικών συγγραμμάτων ενώ σαγηνευμένος από το Ευαγγέλιο και τη χριστιανική θεολογία έγινε χριστιανός και επιδόθηκε στην ιεραποστολή, επίσης ήταν ικανός χειριστής του λόγου και ρήτορας, από όπου πήρε και το επίθετο «Καλλικέλαδος».

Την εποχή εκείνη ο Μαξιμίνος, μη γνωρίζοντας ότι είναι χριστιανός, τον έστειλε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου ως έπαρχο, με ειδική αποστολή να συμβιβάσει τους κατοίκους της πόλης που είχαν στασιάσει και αλληλοσπαράσσονταν. 

Φθάνοντας εκεί ο Μηνάς κατέστειλε την επανάσταση και παρότρυνε τους χριστιανούς να είναι θερμότεροι στην πίστη. Όταν ο Μαξιμίνος διέταξε διωγμούς των χριστιανών στην περιοχή της Αιγύπτου, ο Μηνάς αντιτάχθηκε στη διαταγή του, κήρυττε την πίστη στον Χριστό και ενίσχυε τους πιστούς με τη διδασκαλία του. 

Οι Άγιοι Μάρτυρες Μηνάς ο Καλλικέλαδος, 

Ερμογένης και Εύγραφος

Εικόνα στην Μονή Βατοπαιδίου, Άγιον Όρος 

πηγή

Οργισμένος ο Μαξιμίνος με την προδοσία του Μηνά απέστειλε νέο έπαρχο στην Αλεξάνδρεια, τον Αθηναίο λόγιο Ερμογένη, ο οποίος βασάνισε σκληρά τον Μηνά.

Διέταξε τους στρατιώτες του να του αποκόψουν τα πέλματα και τη γλώσσα και να του βγάλουν τα μάτια και στη συνέχεια να τον κλείσουν στη φυλακή για να πεθάνει.

Κατά την παράδοση, το βράδυ εκείνο εμφανίσθηκε στο Μηνά ο Χριστός, του έδωσε θάρρος και δύναμη και του ανέπλασε την γλώσσα, τα μάτια και τα πόδια.

Την άλλη ημέρα έστειλε ο Ερμογένης στρατιώτες για να διαπιστώσουν αν πέθανε ο Μηνάς. 

Έκπληκτοι όλοι παρατήρησαν, ότι ο Μηνάς όχι μόνο δεν είχε πεθάνει αλλά και οι πληγές του είχαν εντελώς θεραπευθεί. 

Τότε δημόσια στο στάδιο της πόλεως τον ρώτησε πως έγινε αυτό και ο Μηνάς απάντησε ότι θεραπεύθηκε την ώρα που πεσμένος στο έδαφος με δάκρυα έψαλλε στον Θεό: «Εάν γαρ και πορευθώ εν μέσω σκιάς θανάτου ου φοβηθήσομαι κακά ότι συ μετ΄ εμού ει Κύριε». 

Άγιος Μηνάς ο Καλλικέλαδος

Ψηφιδωτό (Μωσαϊκό) μεταξύ των ετών 1315 -1321

στην Ιερά Μονή τής Χώρας τού Αχωρήτου

Κωνσταντινούπολη

πηγή

Η απάντηση συγκίνησε πολύ τον Ερμογένη, ο οποίος εκείνη την ώρα πίστεψε στο Χριστό, ομολόγησε την πίστη του και βαπτίσθηκε, όπως και άλλοι κάτοικοι της πόλης.

Βλέποντας ο αυτοκράτορας ότι υπήρχε κίνδυνος όλη η πόλη να αποστατήσει, διέταξε τον αποκεφαλισμό του αγίου Μηνά.

Στις 17 Φεβρουαρίου κάθε έτους γιορτάζεται, κατά το ορθόδοξο εορτολόγιο, η εύρεση των λειψάνων του αγίου. 

Κατά την παράδοση τα λείψανά του βρέθηκαν όταν σε κάποια νυχτερινή οπτασία ο άγιος Μηνάς υπέδειξε σε κάποιον που ονομαζόταν Φιλομμάτης τον τόπο όπου βρισκόταν το λείψανό του. 

Όταν το όραμα έφτασε και στα αυτιά του αυτοκράτορα  Μαρκιανού (450 - 457), ότι δηλαδή στο γιαλό προς την Ακρόπολη κάτω από τη γη κρύπτονται τα τίμια λείψανα του αγίου Μηνά, κατασκάφτηκε ο τόπος και βρέθηκαν μέσα σε σιδερένια λάρνακα με επιγραφή που δήλωνε το πού έπρεπε αυτά να κατατεθούν. 

Οι Άγιοι Μάρτυρες Μηνάς ο Καλλικέλαδος, 

Ερμογένης και Εύγραφος

Τοιχογραφία (Fresco)  

 στην Ιερά Μονή  Γρηγορίου Αγίου Όρους

πηγή

Ο Άγιος Μηνάς θεωρείται προστάτης της  Ελευθερούπολης, κωμόπολης του νομού Καβάλας που εκεί, παραμονή της εορτής του Αγίου, πραγματοποιείται περιφορά της εικόνας του και προσφέρεται στους πιστούς το παραδοσιακό "κουρμπάνι", που είναι βρασμένο κρέας με ψωμί. 

Δοξασίες αναφέρουν ότι, στα χρόνια που η Ελευθερούπολη μαστίζονταν από τη χολέρα, κάτοικοι είδαν τον Άγια Μηνά να σέρνει από τα μαλλιά μια βρώμικη και άγρια στην όψη γυναίκα, έξω από την πόλη στα βουνά. 

Λένε πως εκείνη ήταν η χολέρα κι ότι μετά από εκείνο το περιστατικό σταμάτησε η επιδημία στην πόλη.

Ο άγιος Μηνάς ως Καλλικέλαδος θεωρείται επίσης προστάτης των δημοσιογράφων.

Η εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 10 Δεκεμβρίου μαζί με τους αγίους Ερμογένη και Ευγράφου, ενώ τιμά και την Εύρεση των λειψάνων του στις 17 Φεβρουαρίου.

Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΓΑΘΩΝΟΣ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Αγάθωνος στην Υπάτη Λαμίας.

Η μονή Αγάθωνος στην Υπάτη

Την περίτεχνη αυτή εικόνα της Παναγίας μας, σύμφωνα με την παράδοση βρήκε ο Όσιος Αγάθωνας και το χρώµα του προσώπου Της Παναγίας είναι αχνό µαύρο, κάτι που µάλλον οφείλεται στην φωτιά που έβαλαν οι Τούρκοι στο Μοναστήρι του Αγάθωνος κατά την Επανάσταση του 1821.

Η εικόνα της Παναγίας του Αγάθωνος ανήκει στον τύπο της «Παναγίας Οδηγήτριας» και η φιλοτέχνησή της αποδίδεται κατά την παράδοση στον Ευαγγελιστή Λουκά, ο οποίος όπως είναι γνωστό ζωγράφισε την Παναγία όσο εκείνη ζούσε και της έδειχνε µάλιστα και τις εικόνες του, που ζωγράφιζε.

Το καθολικό της μονής Αγάθωνος

Η Εικόνα είναι τοποθετηµένη στο αριστερό µέρος του νάρθηκα του καθολικού της μονής, επάνω σε ένα ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι.

Ολόκληρη η εικόνα είναι καλυµµένη µε καλλιτεχνικό ασηµένιο επικάλυµµα, που αφήνει µόνο τα πρόσωπα της Παναγίας και τού µικρού Ιησού να φαίνονται.

Στο αριστερό κάτω άκρο της εικόνας υπάρχει η επιγραφή του κατασκευαστή του επικαλύµµατος: «Έργον Ι. Α. Νικητοπούλου, Αθήναι 1906» και κάτω από το επικάλυµµά της υπάρχει η θύµηση: «ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΕΙΣ ΑΙΩΝΙΟΝ ΜΝΗΜΟΣΥΝΟΝ 1812».

Σύµφωνα µε την εξέτασή της οι αρχαιολόγοι πιστεύουν πως στα χρόνια του Ηγούµενου της μονής Κωνστάντιου ∆ηµητριάδη (1852 - 1856) έγινε κάποια επιδιόρθωσή της και πιθανότατα, στα επόµενα χρόνια να ακολούθησε και μία δεύτερη επιδιόρθωση.

Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΙΩΑΝΝΗ ΤΟΥ ΕΡΗΜΙΤΗ ή ΚΡΗΤΟΣ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή του Αγίου Αθανασίου στην Ομβριακή της Δομοκού.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

 

Ο όσιος Ιωάννης ο Ερημίτης 
και οι συν αυτώ 98 Θεοφόροι Πατέρες 
πηγή

Ο όσιος Ιωάννης ο Ερημίτης και οι συν αυτώ 98 Θεοφόροι Πατέρες κατάγονταν από διάφορα μέρη της λεκάνης της Μεσογείου και ασκήτευαν στην Κρήτη, τον κυριότερο και σπουδαιότερο από αυτούς τον έλεγαν Ιωάννη και γιορτάζεται τοπικά στην Κρήτη. 

Οι 99 αυτοί Άγιοι, κοιμήθηκαν όλοι μαζί την ίδια ημέρα, την 6ην Οκτωβρίου του 1632, ο Άγιος Ιωάννης τελείωσε την παρούσα ζωή με έναν βίαιο τρόπο αφού φονεύθηκε από κάποιον κυνηγό που τον πέρασε για θήραμα.

Οι υπόλοιποι 98, κατά την παλαιά τοπική παράδοση κοιμήθηκαν ειρηνικά, ο ένας μετά τον άλλο, άλλος ακουμπισμένος στην ράβδο του, άλλος γονατιστός, άλλος όρθιος καθώς προσεύχονταν από ώρας τρίτης της ημέρας έως ώρας εβδόμης.

Η κατασκευή της λειψανοθήκης έγινε προ του 1824 και περιέχει τεμάχιο λειψάνου από την τίμια κάρα του Οσίου Ιωάννου του Ερημίτου, πρόκειται περί ασημένιας λειψανοθήκες σε σχήμα περίκεντρο ναού μετά τρούλου και στην εμπρόσθια κάθετη πλευρά εικονίζεται μέσα σε πλαίσιο η μορφή του Αγίου Ιωάννου του ερημίτη.

Περιμετρικά του Αγίου αναπτύσσεται ανάγλυφος διάκοσμος που αποτελείται από βλαστούς, ανθέμια και μικρά σεραφείμ στις τέσσερις γωνιές ενώ οι υπόλοιπες πλευρές της λειψανοθήκης είναι διακοσμημένες με ανάγλυφες κόγχες και περίτεχνους διάκοσμους με πτηνά και βλαστούς. 

Εσωτερικά του κιβωτίου υπάρχει κυκλικό άνοιγμα που καλύπτεται με ανακλινόμενο έλασμα πάνω στο οποίο υπάρχει ανάγλυφο εξαπτέρυγο που όταν ανοιχτεί φανερώνεται το τμήμα της κάρας του Οσίου Ιωάννου.

Περιμετρικά του λειψάνου Υπάρχει εγχάρακτη πολύστιχοι επιγραφή που μας παρέχει σημαντικές πληροφορίες για την απόκτηση της λειψανοθήκης το λείψανο που φέρει αλλά και τον ηγούμενο της εποχής που αποκτήθηκε ενώ για τον τρόπο που περιήλθε στην ιδιοκτησία της μονής, η Κάρα του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτου, αναφέρονται στο βιβλίο Χρονικά της επαρχίας Δομοκού, του Λέων Δ. Γαλλή, τα εξής: "Ένας από τους τελευταίους Μοναχούς και ηγούμενος της ιεράς μονής υπήρξε ο π. Αρσένιος, άνθρωπος του σχολαρχείου εκείνης της εποχής και πολύ ενεργητικός, που η καταγωγή του ήταν από το Πουρνάρι Δομοκο, κατά κόσμο Απόστολος Παπατριανταφύλλου. 

H Iερά Μονή Αγίου Αθανασίου Ομβριακής

Αυτός λοιπόν ο ηγούμενος πληροφορήθηκε ότι με την απελευθέρωση της Κρήτης ο Σουλτάνος πήρε πολλά λάφυρα μαζί του και μαζί μ'αυτά και την Κάρα του Ιωάννη του Ερημίτη. Κατά την αναχωρησή του ο Σουλτάνος πέρασε από το δρόμο Λαμία - Δομοκό.

Ο π. Αρσένιος αφού έψησε μερικά αρνιά βγήκε στο δρόμο από όπου θα περνούσε ο Σουλτάνος και στη θέση Καλαματαίικα του παράθεσε τραπέζι και του έκανε μεγάλη υποδοχή ενώ του ζήτησε την Κάρα του Αγίου και αφού πλήρωσε ένα σημαντικό ποσό, την αγόρασε.

Έφτιαξαν δε και ένα φιρμάνι, δηλαδή συμβόλαιο αγοράς, και έκτοτε η Κάρα του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη παραμένει στο μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου Ομβριακής, όμως το 1935 το έμαθαν οι Κρήτες και ήρθαν στην Ομβριακή να πάρουν τη κάρα και 0ι Ομβριακίτες ομολογούν ότι πρώτη φορά είδαν Κρητικούς με την ντόπια ενδυμασία τους και τους άρεσε πολύ.

Ο π. Αρσένιος αντέδρασε στους Κρητικούς και δεν έδινε την Κάρα του Αγίου Ιωάννου και οι Κρητικοί διαμαρτυρηθήκαν στην αστυνομία, Ο αστυνόμος διάβασε το φιρμάνι και έπεισε τους κρητικούς ότι η κάρα αγοράστηκε και ανήκει πλέον στο Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου Ομβριακής. Αυτό το φιρμάνι δεν υπάρχει σήμερα λόγω της μεγάλης καταστροφής που υπέστη το Μοναστήρι από το σεισμό του 1954".

Η ακολουθία του Γ. Βελημά, έκδοση του 1782.

Πηγή άντλησης πληροφοριών γιά τό πρόσωπο καί τή δράση του αγίου Ιωάννου του Ερημίτη ειναι η ακολουθία του, πού 1η φορά, εκδόθηκε στή Βενετία το 1782, με επιμέλεια του Γεωργίου Βελημά και επανεκδόθηκε το 1787, μέ δαπάνη του ιερομονάχου Ιωάσαφ Καπετανάκη - Γαβαλά, προηγουμένου της Ι. Μονής Γουβερνέτου.

Στην έκδοση, του 1787, προστέθηκε και η απόφαση του Πατριάρχη Κυρίλλου Λούκαρη, που καθόριζε τον εορτασμό των Αγίων Πατέρων στις 7 Οκτωβρίου.

Το όνομα του Αγίου έβγαλε από τη λήθη ο μακαριστός μητροπολίτης Φθιώτιδος κ. Νικόλαος, όταν σε μία από τις πρώτες περιοδείες του βρέθηκε στην Ομβριακή και ανακάλυψε από τις επιγραφές ότι η τιμία κάρα ανήκει στον Άγιο Ιωάννη του ερημίτη και όχι στον Άγιο Αθανάσιο που πίστευαν ως τότε. 

Την Παρασκευή 6 Οκτωβρίου του 2000 τελέστηκε για πρώτη φορά πανηγυρική αρχιερατική Θεία Λειτουργία επί τη μνήμη του Αγίου Ιωάννου και περιφορά της τιμίας κάρας στους δρόμους της Ομβριακής με τη συμμετοχή των ιερέων της περιοχής των επισήμων του νόμου και πλήθος πιστών και έκτοτε κάθε χρόνο στις 6 Οκτωβρίου τελείται πανηγυρική Θεία Λειτουργία και Περιφορά της τιμίας κάρας. 

Η Εκκλησία μας τους τιμά στις 7 Οκτωβρίου αφού την 6ην του αυτού μηνός εορτάζει την μνήμη του Αγίου ενδόξου Αποστόλου Θωμά.

Ιερά Μονή Αγίου Αθανασίου Ομβριακής.

Βρίσκεται μόλις 5 λεπτά από τη κεντρική πλατεία της Ομβριακής και 6 χιλιόμετρα από το Δομοκό, στη μέση ενός καταπράσινου λόφου.

Η είσοδος της Μονής

Πρόκειται για ναό βυζαντινού ρυθμού με διακόσμηση κατά το σύστημα των βυζαντινών. 

Ο ναός, αν και στο παρελθόν είχε υποστεί σοβαρές ζημιές (είχε πυρποληθεί από τους Τούρκους στις 6 Μαΐου του 1897 και είχε καταστραφεί μέρος αυτού από τον μεγάλο σεισμό της 30ης Απριλίου 1954) ακόμη και σήμερα ξεχωρίζει για τη μεγαλοπρέπεια και τον σεβασμό που εμπνέει ο εσωτερικός του χώρος.

Σύμφωνα με το χρονικό της Μoνής το οποίο συνέγραψε ο Επίσκοπος Θαυμακού Αθανάσιος και το οποίο βρήκε και αντέγραψε δύο ημέρες πριν πυρποληθεί η Μονή από τούς Τούρκους, ο αρχαιολόγος Ν. Ι. Γιαννόπουλος, η Μονή, πού πριν ήταν Σκήτη, εκτίσθη υπό κάποιου Μοναχού Μετεωρίτου, Αθανασίου ονόματι, το έτος 1565.

Ο Επίσκοπος Θαυμακού Ιάκωβος το 1619 βελτίωσε το κτιριακό συγκρότημά της Μονής, καθώς επίσης και το 1750 το ίδιο έπραξε και ο Ηγούμενός της Μονής, Δαβίδ.

Το μόνο τμήμα που σώθηκε από τον σεισμό του 1954 και ακέραιο ήταν ο Νάρθηκας που έχει διαστάσεις 5.25 Χ 8.80 μέτρα και μαζί με το Νάρθηκα σώθηκαν και οι τοιχογραφίες που αναπαριστούν σκηνές από την Αγία Γραφή.

Όσον αφορά το περιεχόμενο του, κυρίαρχο στοιχείο είναι ο ηθικοδιδακτικός του χαρακτήρας ενώ διαφαίνεται έντονη η προτροπή για μετάνοια και η ετοιμότητα για το Βασιλεία των Ουρανών.

πηγή: ΙΕΡΑ ΜΗΤΡΟΠΟΛΗ ΦΘΙΩΤΙΔΑΣ

Στην ανατολική πλευρά του Νάρθηκα απεικονίζονται σκηνές από την Αγία Γραφή. Μια αναπαράσταση από αυτές ονομάζεται "Ο μάταιος βίος του πλάνου κόσμου" στην οποία απεικονίζεται με συμβολικό τρόπο η ανθρώπινη κοσμική ματαιότητα σε σχέση με το χρόνο.

Κατά μια έννοια ο Νάρθηκας μπορεί να χαρακτηριστεί ανατριχιαστικός όσον αφορά τις απεικονίσεις όπως η "ουρανοδρόμος κλιμαξ", δηλαδή η κλίμακα του παραδείσου. 

Συνοπτικά εκτίθεται όλη η πορεία του χριστιανού προς τον παράδεισο και η πιο συγκλονιστική απεικόνιση είναι η "ΔΕΥΤΕΡΑ ΠΑΡΟΥΣΙΑ", που αποτελείται από επιμέρους σκηνές και μας φέρνει στο νου την Αποκάλυψη του Ιωάννη. 

Στο κέντρο απεικονίζεται "Ο Άγγελος Κυρίου Σαλπίζων την εσχάτη σάλπιγγα" που μας παραπέμπει στον 7ο Άγγελο την 7η και τελευταία σάλπιγγα που μιλά για την Δευτέρα παρουσία και την ανάσταση των νεκρών, με τις τοιχογραφίες αυτές να είναι έργα των αγιογράφων, Γεωργίου, Γεωργίου και Ιωάννου εκ κώμης Μαυρίλου όπως μαρτυρεί η επιγραφή άνωθεν της εισόδου, εσωτερικά του ναού.

Στη Μονή φυλάσσονται πολλά άγια Λείψανα, σε τρεις χειροποίητες Λειψανοθήκες. 

Στη Α' Λειψανοθήκη (Επί Ιακώβου Καιτσης, 1840) φυλάσσονται τα οστά: των Αγίων Στυλιανού, Αγίου Φωτίου, Χαραλάμπους, Προκοπίου, του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, Αγίου Λουκά, Αγίου Ιωάννη του Ελεήμονα και του Αγίου Παντελεήμονα. Στη Β' Λειψανοθήκη (Επί Αμβροσίου, 1891) φυλάσσονται τα οστά: του Αγίου Σεραφείμ, της Αγίας Παρασκευής, των Αγίων Αναργύρων, Αγίου Μόδεστου και Αγίου Πολυκάρπου σε τρεις Λειψανοθήκες.

Οι λειψανοθήκες της Μονής

Στην Γ΄ Λειψανοθήκη φυλάσσεται η Κάρα και τα οστά του οσίου Ιωάννου Του Ερημίτου ή Κρητός.

Για τον τρόπο που περιήλθε στην ιδιοκτησία της μονής, η Κάρα του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτου, αναφέρονται στο βιβλίο Χρονικά της επαρχίας Δομοκού, του Λ. Γαλλή, τα εξής: "Ένας από τους τελευταίους Μοναχούς και ηγούμενος της ιεράς μονής υπήρξε ο π. Αρσένιος, άνθρωπος του σχολαρχείου εκείνης της εποχής και πολύ ενεργητικός, που η καταγωγή του ήταν από το Πουρνάρι Δομοκο, κατά κόσμο Απόστολος Παπατριανταφύλλου. Αυτός λοιπόν ο ηγούμενος πληροφορήθηκε ότι με την απελευθέρωση της Κρήτης ο Σουλτάνος πήρε πολλά λάφυρα μαζί του και μαζί μ'αυτά και την Κάρα του Ιωάννη του Ερημίτη. Κατά την αναχωρησή του ο Σουλτάνος πέρασε από το δρόμο Λαμία - Δομοκό.

Η λειψανοθήκη με την Τιμία Κάρα και τα οστά του
οσίου Ιωάννου Του Ερημίτου ή Κρητός.

Ο π. Αρσένιος αφού έψησε μερικά αρνιά βγήκε στο δρόμο από όπου θα περνούσε ο Σουλτάνος και στη θέση Καλαματαίικα του παράθεσε τραπέζι και του έκανε μεγάλη υποδοχή.

Τότε του ζήτησε την Κάρα του Αγίου και αφού πλήρωσε ένα σημαντικό ποσό, την αγόρασε.

Έφτιαξαν δε και ένα φιρμάνι, δηλαδή συμβόλαιο αγοράς, και έκτοτε η Κάρα του Αγίου Ιωάννη του Ερημίτη παραμένει στο μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου Ομβριακής. 

Μετά από αρκετό καιρό το έμαθαν οι Κρήτες και ήρθαν στην Ομβριακή να πάρουν τη κάρα και οι Ομβριακίτες ομολογούν ότι πρώτη φορά είδαν Κρητικούς με την ντόπια ενδυμασία τους και τους άρεσε πολύ όμως ο πάτερ Αρσένιος αντέδρασε στους Κρητικούς και δεν έδινε την Κάρα του Αγίου Ιωάννου και τότε οι Κρητικοί διαμαρτυρυθήκαν στην αστυνομία.

Η είσοδος του Καθολικού

Ο αστυνόμος διάβασε το φιρμάνι και έπεισε τους κρητικούς ότι η κάρα αγοράστηκε και ανήκει πλέον στο Μοναστήρι του Αγίου Αθανασίου Ομβριακής.

Αυτό το φιρμάνι δεν υπάρχει σήμερα λόγω της μεγάλης καταστροφής που υπέστη το Μοναστήρι από το σεισμό του 1954".

Σήμερα η Ιερά Μονή είναι γυναικεία με ηγουμένη την Μοναχή Μακαρία, η οποία με πολλές προσπάθειες και έχοντας τη βοήθεια των κατοίκων της Ομβριακής αλλά και της ευρύτερης περιοχής καθώς όμως και με αμέριστη συμπαράσταση αρκετών φορέων, έχει καταφέρει να ανοικοδομήσει τόσο τον Ιερό Ναό όσο όμως και τον υπόλοιπο χώρο του Μοναστηριού.

Κατασκευάστηκε στίς μέρες της, ένας σύγχρονος ξενώνας φιλοξενίας για τους πιστούς, 5 δωματίων, διαμορφώθηκε κατάλληλα ο περιβάλλον χώρος της Μονής, δημιουργήθηκε εκθεσιακό κέντρο και πλέον, σε συνδυασμό με την ιερότητα του τόπου, ο επισκέπτης, μπορεί να απολαύσει σε ένα ειδυλλιακό και ταυτόχρονα ήσυχο φυσικό περιβάλλον, στιγμές χαλάρωσης αλλά και πνευματικής ανανέωσης.

Το μοναστήρι εορτάζει στις 18 Ιανουαρίου αλλά και στις 2 Μαΐου.

Τηλέφωνο Μονής: (+30) 22320 31332, Μοναχή Μακαρία.

Τηλέφωνο Δήμου Δομοκού: (+30) 22323 50200.