Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ ΣΤΗΝ ΑΙΓΙΝΑ.

Η εκκλησία της Παναγίας της Φανερωμένης βρίσκεται στο 1^ο χιλιόμετρο του δρόμου από την Αίγινα προς την Αγία Μαρίνα (οδός Φανερωμένης) και σήμερα αποτελεί μετόχι της Παναγίας Χρυσολεόντισσας.

Η  κεντρική είσοδος στον χώρο της εκκλησίας

Βρίσκεται μέσα σε μία κατακόμβη που χρονολογείται τον 13^ο αιώνα και απαρτίζεται στην ουσία, από τρεις διαφορετικές εκκλησίες. 

Η κεντρική, η εξωτερική εκκλησία η οποία δεν λειτούργησε ποτέ και δύο μικρότερα εκκλησάκια υπογείως στη λεγόμενη «κατακόμβη», αφιερωμένα το ένα στην Αιγινήτισσα  Αγία Αθανασία και το άλλο στην Παναγία, την Φανερωμένη που είναι το σημείο εύρεσης της Θαυματουργής εικόνας.

Η παράδοση αναφέρει διάφορες εκδοχές  για την εύρεση της εικόνας που είναι του τύπου της Δεομένης και χρονολογείται τον 17ο αιώνα, μία αναφέρει ότι η εικόνα βρέθηκε επειδή ένα άλογο παραπάτησε και έπεσε σε έναν λάκκο που  οδηγούσε στη σπηλιά όπου υπήρχε η εικόνα. 

Η είσοδος στην κατακόμβη

Μία άλλη αναφέρει ότι ένας μοναχός είδε στον ύπνο του την Παναγία που του υπέδειξε το μέρος που βρισκόταν η εικόνα, ενώ μια  τρίτη έχει να κάνει με έναν γεωργό που οργώνοντας το χωράφι, είδε στο συγκεκριμένο σημείο να βγαίνει φως. 

Τέλος μία άλλη παράδοση αναφέρει πως η Παναγία έσβηνε το καντήλι της και φανερωνόταν στη γερόντισσα που υπηρετούσε επί χρόνια εκεί ως νεωκόρος να πάει να το ανάψει. 

Άγνωστη επίσης παραμένει και η πτυχή εκείνη της ιστορίας που συνδέει το χώρο της Φανερωμένης με τα νεότερα χρόνια της Ελληνικής Ιστορίας. 

Η διώροφη κατοικία που υπάρχει μέσα στο χώρο, της Φανερωμένης, σύμφωνα με την ιστορικό Γωγώ Κουλικούρδη, είναι από τις παλαιότερες της Αίγινας και χρησιμοποιείτο ως κατοικία του επισκόπου Αιγίνης Σαμουήλ.

Η εκκλησία στην κατακόμβη που είναι αφιερωμένη
στην Αγία Αθανασία την Αιγινήτισσσα

Στο χώρο επίσης φιλοξενήθηκαν και παιδιά που απελευθερώθηκαν από την Αλεξάνδρεια, έως να τελειώσει το Ορφανοτροφείο.

Ακόμη ώς το 1828 ήταν και αποθήκη εφοδίων, που έστελνε για τον αγώνα η Φιλελληνική επιτροπή. 

Στα 1829 με 1830 ο ιερομόναχος Παρθένιος Παντελάκης  Οικονόμου – Λογιωτατίδης ή σύμφωνα με άλλους ο Άνθιμος Γεωργάκης Οικονόμου Λογιωτατίδης είδε στον ύπνο του μία γυναίκα.

Αυτή τον καθοδήγησε να σκάψει σε ένα σημείο στο πατρογονικό του χωράφι, αυτός έσκαψε και ανακάλυψε μια υπόγεια διπλή εκκλησία αλλά και μία σπηλιά που εκεί βρήκε την εικόνα της Παναγίας που από τότε ονομάστηκε «Φανερωμένη».

Η εκκλησία στην Κατακόμβη που είναι αφιερωμένη
στην Παναγία Φανερωμένη

Ο χώρος με έξοδα του Παρθενίου καθαρίστηκε και άρχισε να λειτουργείται ενώ η παράδοση αναφέρει ότι ο Σπυρίδων Λογιωτατίδης μετά την εύρεση της εικόνας, άρχισε να κτίζει με δικά του έξοδα μια μεγαλύτερη εκκλησία πάνω από την υπόγεια. 

Στις 28 Νοεμβρίου του 1848 ταξιδεύοντας, όμως, προς Πειραιά πνίγηκε με το καΐκι που τον μετέφερε, το έργο έμεινε μισοτελειωμένο και ο πατέρας του Γεωργάκης Λογιωτατίδης χάρισε το κτήμα μαζί με την εκκλησία, στη Παναγία Χρυσολεόντισσα ενώ μία άλλη εκδοχή θέλει να μην έχει ολοκληρωθεί το κτίσιμο της εκκλησίας, από φόβο μήπως υποχωρήσει το έδαφος από το βάρος και καταστραφεί ο υπόγειος ναός.

Η Φανερωμένη παραμένει σήμερα ένα από τα πιο αγαπημένα προσκυνήματα της Αίγινας, όπου κάθε χρόνο στις 23 Αυγούστου συγκεντρώνει εκατοντάδες προσκυνητών.

Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΧΡΥΣΟΛΕΟΝΤΙΣΣΑΣ.

Φυλάσσεται στην ομώνυμη ιερά Μονή της Παναγίας Χρυσολεόντισσας, στην Αίγινα. 

Η ιερά Μονή της Παναγίας Χρυσολεόντισσας
πηγή

Η αργυροεπένδυτη και ελαφρώς επιχρυσωμένη, εξαιρετικής τέχνης, εικόνα της Παναγίας της Χρυσολεόντισσας είναι σήμερα τοποθετημένη στην άκρη του τέμπλου του Καθολικού της Μονής, προς την βόρεια πύλη του Ιερού.

Η Παναγία Χρυσολεόντισσα παριστάνεται να κάθεται μετωπικά σε ένα θρόνο ο οποίος στολίζεται κάτω με λιοντάρια και κρατεί μπροστά της το Χριστό. 

Αποτελεί ένα θαυμάσιο, περίτεχνο και εξαιρετικής ομορφιάς έργο της αυστηρής κρητικής σχολής του 15ου και 16ου αιώνα παρ όλο που η παράδοση θέλει η εικόνα αυτή να είναι μία από τις 70 εικόνες της Παναγίας που φιλοτέχνησε ο Ευαγγελιστής Λουκάς.

Λεπτομέρεια της Εικόνας

Την θαυματουργή αυτή εικόνα της Παναγίας μετέφεραν ψηλά στο βουνό της Αίγινας δύο μοναχοί, ο Μακάριος και ο Αρσένιος από το μοναστήρι του Αγίου Λεοντίου που είχαν κάψει οι πειρατές τρεις φορές και βρισκότανε χαμηλότερα.

Όπως την έφερναν, άφησαν σε μία πέτρα την εικόνα και ο βράχος αυτός σχίστηκε και σχηματίσθηκε στο σημείο ένας σταυρός.

Αυτό το σημείο σήμερα το λένε «το χέρι της Παναγίας» και βρίσκεται στον δρόμο, δεξιά (δίπλα του ένα καντήλι να καίει μέρα νύχτα) κοντά στην Ιερά Μονή που βρίσκεται στο κέντρο της Αίγινας, με εξαιρετική και ανεμπόδιστη θέα, από ψηλά, στον Σαρωνικό.

Πλήθος θαυμάτων έχουν καταγραφεί, από πιστούς που θεραπεύτηκαν «αλείφοντας με λαδάκι από το καντήλι της Παναγίας», τη σπονδυλική στήλη, το σκοτισμένο κεφάλι, τους διαγνωσμένους όγκους και όλα αυτά είναι ιστορημένα, με ονόματα και διευθύνσεις στο βιβλιαράκι της Μονής.

Ιερά Μονή Παναγίας Χρυσολεόντισσας, Αίγινα.

πηγή

Βρίσκεται στο κέντρο του νησιού, σε ένα κατάφυτο οροπέδιο περιτριγυρισμένο από βουνά και σε απόσταση ενός χιλιομέτρου από την μονή του Αγίου Νεκταρίου ενώ θεωρείται από τους κατοίκους του νησιού τόσο η Παναγία η Χρυσολεόντισσα όσο και το ομώνυμο μοναστήρι της ως Προστάτες της Αίγινας. 

Άποψη της Μονής
πηγή

Σύμφωνα με τοπική παράδοση αρχικά η Μονή ήτανε κτισμένη κοντά στο παραθαλάσσιο χωριό Λεόντι, ήδη από το 1403, με αποτέλεσμα να είναι ευάλωτη στις αλλεπάλληλες επιδρομές των πειρατών και των Αγαρηνών.

Έπειτα από τρεις διαδοχικές καταστροφές, αποφασίστηκε η μεταφορά της Μονής σε σημείο μακριά από τη θάλασσα, ώστε να μην είναι ορατή και εύκολα προσπελάσιμη από τους εχθρούς της. 

Όταν άρχισε η ανέγερση της Νέας Μονής συνέβη το εξής θαυμαστό γεγονός: Τα εργαλεία τα οποία άφηναν οι κτίστες στο χώρο της ανεγέρσεως, το πρωί δεν τα έβρισκαν εκεί αλλά στην σημερινή θέση της Μονής. 

Ο τριώροφος οχυρός πύργος του 1610
πηγή

Όταν το θαύμα επαναλήφθηκε τρεις φορές, οι μοναχοί κατάλαβαν το μήνυμα και ανήγειραν το μοναστήρι τους στην σημερινή τοποθεσία κατά τα έτη 1600 - 1614 ενώ στην πρώτη τοποθεσία έκτισαν ένα μικρό εκκλησάκι επ᾿ ονόματι του Αγίου Λεοντίου που σώζεται μέχρι σήμερα.

Η Μονή έχει διατηρήσει τη φρουριακή όψη του 17ου αιώνα, έχει τετράγωνη κάτοψη και περιβάλλεται από ψηλά κτήρια κελλιών, με πυργίσκους, πολεμίστρες και μικρά παράθυρα τοποθετημένα ψηλά ενώ στο κέντρο του υψώνεται ο εντυπωσιακός τριώροφος οχυρός πύργος που χρονολογείται στο 1610 και χρησιμοποιείται ακόμη και σήμερα, ως χώρος φιλοξενίας επισκεπτών. 

Ο τριώροφος Πύργος, γνωστός ως «πολεμίστρα», βρίσκεται στην δεξιά πλευρά του Καθολικού, έχει περίπου 20 μέτρα ύψος, είναι τετράγωνος και έχει διαστάσεις 5,70 Χ 6.00 μέτρα ενώ ο κάθε όροφος έχει ένα δωμάτιο το οποίο διαθέτει ένα παράθυρο στη δυτική πλευρά του και η εσωτερική επικοινωνία των ορόφων – δωματίων γίνεται με μια εσωτερική κάθετη ξύλινη σκάλα. 

Σε υψηλότερο επίπεδο είναι κτισμένο το καθολικό ρυθμού τρίκλιτης βασιλικής του 1808, αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου, τον Άγιο Διονύσιο και τον Άγιο Χαράλαμπο, έχει τρεις εισόδους στον πρόναο και δεξιά στην κυρία είσοδο υπάρχει μία μαρμάρινη φιάλη που χρησιμοποιείται για τον αγιασμό. 

Τα εξαιρετικά Βημόθυρα του τέμπλου 

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού

Στο εντυπωσιακό τέμπλο του 1814 με υπέροχες και σπάνιες παραστάσεις από την Παλαιά Διαθήκη, μορφές Αγίων, Αγγέλων, Ευαγγελιστών κ.α υπάρχει η επιγραφή: «+1814 Σεπτεμβρίου 26 έλαβε τέλος το παρόν τέμπλον». «+διά συνδρομής Κυρίλλου ηγουμένου Λαμπαδαρίου καὶ τῶν πατέρων». «+ διά χειρών Ἰωάννου, Δημητρίου, Αθανασίου καὶ Ευσταθίου».

Με Σιγίλιο του Οικουμενικού πατριάρχη, Τιμόθεου Μαρμαρηνού, το 1614, η μονή της Χρυσολεόντισσας αναγνωρίστηκε ως «Σταυροπήγιο» και επί Επισκόπου Νήφωνος μέχρι και σήμερα υπάγεται απευθείας στο Οικουμενικό Πατριαρχείο, διέθετε και ιδιαίτερα μεγάλη περιουσία αφού είχε στην κατοχή της σχεδόν ολόκληρο το νησί της Αίγινας, αλλά και το μικρό νησάκι που χαρακτηριστικά λέγεται Μονή, απέναντι από την Πέρδικα. 

Η έξοδος των Πρωτοπλάστων από τον Παράδεισο. 
Τοιχογραφία, 19ος αιώνας 
πηγή

Η δράση της Μονής κατά την επανάσταση του 1821 υπήρξε πολύ σημαντική.

Μετά τη δημιουργία του ελληνικού κράτους, με διάταγμα του Όθωνα θεωρήθηκε διατηρητέα εν λειτουργία και προσαρτήθηκε σε αυτήν ως μετόχι η διαλυθείσα Μονή της Παναγίας Φανερωμένης της Σαλαμίνας.

Η Μονή λειτούργησε αδιάκοπα ως ανδρική, μέχρι το 1935, όταν ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρυσόστομος A' Παπαδόπουλος διαπιστώνοντας προσωπικά, την εγκατάλειψη της. 

Έτσι, με βασιλικό Διάταγμα την μετέτρεψε σε γυναικεία και απέσπασε σε αυτήν, από την μονή του Αγίου Νεκταρίου, πέντε μοναχές ενώ τελευταίος ηγούμενος της Μονής Χρυσολεόντισσας, πριν μετατραπεί αυτή σε γυναικεία, ήτανε ο Γέροντας Ιερώνυμος της Αίγινας.

Η θαυματουργή εικόνα 
της Παναγίας Χρυσολεόντισσας

Στα χρόνια που ακολούθησαν έγιναν σημαντικές προσπάθειες για την ανακαίνιση της ιστορικής Μονής ενώ η πρώτη ηγουμενία ανατέθηκε στην «ευσεβή και διακριτική» διακόνισσα Μαγδαληνή, που χειροτόνησε ο ίδιος ο Άγιος Νεκτάριος.

Η Μαγδαληνή ποίμανε επί 32 συνεχόμενα έτη το ποίμνιον της Μονής «μετ' επιστήμης, διακρίσεως και αληθινής κατά θεόν Αγάπης», όπως γράφει το βιογραφικό σημείωμά της, στο βιβλίο της Ιεράς Μονής.

Η ηγουμένη Μαγδαληνή με τη συμβολή και της συνοδείας της, πραγματοποίησε μία ριζική ανακαίνιση, ένα έργο πού συνέχισαν και οι μετέπειτα γερόντισσες Ευβούλη και Θεοδούλη καθώς και η σημερινή γερόντισσα της Μονής Ευπραξία.

Μεγάλος θησαυρός της Μονής είναι η Αργυρο - επενδυμένη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας της Χρυσολεόντισσας, τοποθετημένη στην άκρη του τέμπλου του Καθολικού, προς την βόρεια πύλη του Ιερού. 

Την θαυματουργή αυτή εικόνα της Παναγίας έφεραν ψηλά στο βουνό της Αίγινας δύο μοναχοί, ο Μακάριος και ο Αρσένιος και όπως την έφερναν, άφησαν σε μία πέτρα την εικόνα και ο βράχος σχίστηκε και σχηματίσθηκε στο σημείο ένας σταυρός που σήμερα το λένε «το χέρι της Παναγίας» και βρίσκεται στον δρόμο, δεξιά, κοντά στην Ιερά Μονή.

Το σημείο που ο άγιος Νεκτάριος προσευχήθηκε 
τελευταία φορά στην Παναγία Χρυσολεόντισσα

H εικόνα χρονολογείται τον 15ο ή 16ο αιώνα και η παράδοση θέλει να είναι μία από τις 70 εικόνες που φιλοτέχνησε ο Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς.

Απαγορεύεται η φωτογράφισή της, αλλά και αν κανείς θέλει να παραβεί την απαγόρευση και την φωτογραφίσει, «η εικόνα δεν του φανερώνεται», μένει σκοτεινή και απροσπέλαστη ενώ μόνο η προσευχή και η καλή προαίρεση την φέρνει κοντά, προστάτιδα και θαυματουργή – αρωγό.

Πλήθος θαυμάτων έχουν καταγραφεί, από πιστούς που θεραπεύτηκαν «αλείφοντας με λαδάκι από το καντήλι της Παναγίας», τη σπονδυλική στήλη, το σκοτισμένο κεφάλι, τους διαγνωσμένους όγκους και όλα αυτά είναι ιστορημένα, με ονόματα και διευθύνσεις στο βιβλιαράκι της Μονής.

Η Κοίμηση της Παναγίας στο Υπέρθυρο της εισόδου
του Καθολικού της Μονής, όπου διακρίνεται και η
χρονολογία ίδρυσής του.

Και μόνον η επίσκεψη στον γαλήνιο αυτό τόπο, η προσκύνηση της θαυματουργής εικόνας της Παναγίας στο δροσερό ημίφως του ναού, η επαφή με τη φύση, με τα ήμερα οικιακά ζώα, κότες, χήνες και έως πρόσφατα, στρουθοκαμήλους και παγόνια, ηρεμεί την ψυχή, καθαρίζει τον νου, ενδυναμώνει την πίστη και αλαφρώνει τον άνθρωπο από τις έγνοιες. 

Αφότου ήρθε στην Αίγινα ο άγιος Νεκτάριος το 1904 ως διευθυντής της Ριζαρείου Σχολής, ιερό αντικείμενο με το οποίο ήταν πολύ δεμένος επί της γης ήταν η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Χρυσολεόντισσας. 

Η εικόνα έχει ιστορία γύρω στα 400 χρόνια και είναι περιβεβλημένη με ασημένια επένδυση, ελαφρώς επιχρυσωμένη και αποτελεί ένα έργο ύψιστης και σπουδαίας καλλιτεχνικής αξίας.

Η είσοδος στην Μονή

Κατά διαστήματα ανέβαινε τότε ο Πενταπόλεως Νεκτάριος στη Χρυσολεόντισσα για προσκύνημα και προσευχή στη χάρη της. 

Τελευταία πνευματική επιθυμία του ήταν να προσκυνήσει για τελευταία φορά και αυτό έγινε το Σεπτέμβρη του 1920.

Με συνοδεία τριών μοναχών πέζευσε στο αλογάκι της Μονής και ξεκίνησε για το Μοναστήρι.

Όταν έφτασε στο Μοναστήρι συγκινημένος και δακρυσμένος γονάτισε και προσευχήθηκε να του χορηγήσει ο Θεός λίγα χρόνια ζωής ακόμα για να ολοκληρώσει το έργο του στη Μονή του. 

Ύστερα ζήτησε να φύγουν για τη Μονή της Αγίας Τριάδος.

Στο δρόμο βλέποντας από ψηλά το Μοναστήρι του είπε: «Ας ευλογήσω δια τελευταίαν φοράν το μοναστηράκι μου και τους χριστιανούς της νήσου, διότι εντός ολίγου θ’ απέλθω» και σε ερώτηση της μοναχής Νεκταρίας τι εννοεί, απάντησε: «εις τους ουρανούς», πήρε δηλαδή απάντηση ότι πεθαίνει.

Άποψη του εξαιρετικού τέμπλου της Μονής

Σήμερα στο Μοναστήρι της Χρυσολεόντισσας, παντού επικρατεί η τάξη και η ομορφιά. 

Οι μοναχές, εκτός από τη συντήρηση και τον εξωραϊσμό των κτισμάτων και των μετοχιών της, μεριμνούν για την φιλοξενία των πολυάριθμων προσκυνητών και ασχολούνται με τις αγροτικές καλλιέργειες και την οικόσιτη κτηνοτροφία.

Στη Μονή της Χρυσολεόντισσας, που η ιστορία της έχει συνδεθεί με την προσωπικότητα του Αγίου Νεκταρίου, που την επισκεπτόταν συχνά, λειτουργούν έξι παρεκκλήσια. 

Το παρεκκλήσιο των Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, του αγίου Αθανασίου, του αγίου Νεκταρίου, του Αποστόλου Ανδρέα, του αγίου Λεοντίου και της αγίας Μαγδαληνής (κοιμητήριο).

Η πρόσβαση στην Μονή με το Ι.Χ αυτοκίνητο είναι πολύ καλή και φτάνει έως την εξώπορτα ενώ με πούλμαν 50 ή και 60 θέσεων είναι ιδιαίτερα δύσκολη και δεν σας την προτείνουμε όμως μπορείτε να την επισκεφθείτε με πούλμαν 20 - 24 θέσεων.

Οι ώρες επισκέψεων είναι από τις 07.30 το πρωί έως τις 13.00 το μεσημέρι και από τις 16.00 το απόγευμα έως και την δύση του ήλιου.

Η μονή πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου της Κοιμήσεως της Θεοτόκου όπου και γίνεται σπουδαίο πανηγύρι με χιλιάδες επισκέπτες, στις 29 Ιουνίου των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και στην εορτή του Αγίου Ανδρέα.

Τηλέφωνο: (+30) 22970 62100