Βυζαντινός Ναός Αγίας Κυριακής, Απείρανθος Νάξου

πηγή

Ο Βυζαντινός ναός της Αγίας Κυριακής βρίσκεται στην ενδοχώρα της Νάξου, στη θέση Καλλονή που απέχει περίπου 3 χιλιόμετρα από τον οικισμό της Απειράνθου.

Άποψη του Ναού
πηγή

Ο ναός φέρεται να χτίστηκε στα χρόνια του Αυτοκράτορα Κωνσταντινουπόλεως Θεοφίλου, ο οποίος υπήρξε Εικονομάχος και είχε προστάξει όλες οι εικόνες των Ναών: «εντεύθεν ουν καθηρούντο μεν κατά πάσαν εκκλησίαν αι θείαι μορφαί, θηρία δε και όρνιθες αντί τούτων ανεστηλούντο και ενεγράφοντο», να αντικατασταθούν από τον Σταυρό, τον φυτικό και ζωικό διάκοσμο (ανεικονικός), όπως ακριβώς αυτός διασώζεται στο εσωτερικό της Αγίας Κυριακής.

Τη δεκαετία του 1960, μέρος της καμάρας και του βόρειου τοίχου του νάρθηκα είχε γκρεμιστεί, οι τοίχοι του ιερού ήταν τρυπημένοι και το δάπεδο ξυλωμένο και κατεστραμμένο από τους αρχαιοκάπηλους, δεν είχε πόρτες και χρησιμοπoιούταν ως στάνη από τους βοσκούς.

Άποψη του Ναού
πηγή

Άποψη του Ναού
πηγή

Άποψη του Ναού
πηγή

Το 1993 άρχισαν οι πρώτες προσπάθειες για την αποκατάσταση του ναού, με τη χρηματοδότηση μελέτης από τον Σύλλογο J.-G. Eynard στη Γενεύη, το Σύλλογο Amities greco - suisses  στη Λωζάνη, το 2005 στη προσπάθεια συμμετείχε ο ελβετικός σύλλογος Ένωση Αγίας Κυριακής, Νάξος καθώς και το 2010, συνέβαλε το Συμβούλιο Αρχιτεκτονικής Κληρονομιάς της ΕΛΛΕΤ. 

Η αποκατάσταση του ναού έγινε την περίοδο 2013 - 2014 από την 2η Εφορία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων με στερέωση και στεγανοποίηση του ναού, ακολούθησε η αποκατάσταση των τοιχογραφιών την περίοδο 2015 - 2016, αποκατάσταση που βραβεύτηκε από την Ευρωπαϊκή Ένωση με το Βραβείο Europa Nostra με το βραβείο να παραδίδεται στις 6 Οκτωβρίου του 2018, εκεί ακριβώς στον Ιερό Ναό της Αγίας Κυριακής ενώ σημαντική χρηματοδότηση προήλθε ακόμη και από την Ελληνική Εταιρεία Περιβάλλοντος και Πολιτισμού, που έλαβε χορηγίες από το Ίδρυμα Λεβέντη και από Κοινοφελές ίδρυμα Αθανασίου και Μαρίνας Μαρτίνου.

Άποψη του εσωτερικού του Ναού
πηγή

Ο Ναός έχει διαστάσεις 11.20 μέτρα μήκος Χ 7.10 μέτρα πλάτος και διαθέτει νάρθηκα, τον κυρίως ναό και ένα παρεκκλήσιο στην νότια πλευρά του.

Πρόκειται για μια μακρόστενη, μονόκλιτη βασιλική, τρουλλωτή εκκλησία που καταλήγει ανατολικά σε μεγάλη ημικυκλική αψίδα.

Το νότιο τυφλό αψίδωμα για να επικοινωνεί με το παρεκκλήσιο διατρυπανάται με μεγάλο τοξωτό άνοιγμα, στο ανατολικό και δυτικό τμήμα του νότιου ενδιάμεσου τοίχου και στον βόρειο τοίχο της δυτικής κεραίας του ναού υπάρχει μια τοξωτή κόγχη. 

Οι τοίχοι εκτος του ιερού έχουν περιμετρικά ένα κτιστό χαμηλό θρανίο πλάτους περίπου 38 εκατοστά που διακόπτεται στη μέση του βόρειου τυφλού αψιδώματος από ένα βράχο σφαιρικό. 

Ο τρούλλος με βαρειές αναλογίες, έχει κυλινδρικό εσωτερικά και εξωτερικά τύμπανο και καλοσχηματισμένα λοφία  και η ημικυκλική αψίδα φωτίζεται από από ένα στενό δίλοβο παράθυρο που αργότερα κλείστηκε με τοίχο και περιτρέχεται εσωτερικά από ένα απλό κτιστό σύνθρονο σαν σκαλοπάτι χαμηλό. 

Άποψη του εσωτερικού του Ναού
πηγή

Ο επισκοπικός θρόνος βρίσκεται στη μέση, κάτω από το δίλοβο παράθυρο,  ενώ σώζεται σε αρκετό ύψος ένα μέρος από το κτιστό τέμπλο, με τοιχοδομία μεταγενέστερη, πιθανόν του 13ου αιώνα.

Ο νάρθηκας έχει διαστάσεις 7.12 μέτρα μήκος Χ 2.03 μέτρα πλάτος, είναι στεγασμένος με συνεχή καμάρα, έχει είσοδο πλάτους 0.95 μέτρα στη νότια στενή πλευρά και η επικοινωνία του με τους άλλους χώρους γίνεται με δύο θύρες στον ανατολικό τοίχο.

Η μεγαλύτερη θύρα πλάτους 1.15 μέτρα οδηγεί στον κυρίως ναό, ενώ η μικρότερη πλάτους 0.65 μέτρα που τώρα είναι κλεισμένη με τοίχο, κολλητά στη νοτιοανατολική γωνία, οδηγεί στο παρεκκλήσιο που είναι κτισμένο με κοινό τοίχο με τον Ναό.

Άποψη της ζωγραφικής διακόσμησης του Ναού
πηγή

Άποψη του Ιερού Βήματος του Ναού
πηγή

Άποψη της ζωγραφικής διακόσμησης του Ναού
πηγή

Η ζωγραφική διακόσμηση στο μεγαλύτερο μέρος της είναι ανεικονική, διατηρείται στις τυφλές αψίδες, σε όλο το ιερό (τοίχους, αψίδα, καμάρα) και στα εσωράχια του ανατολικού και του μεσαίου τοξωτού ανοίγματος του διάμεσου τοίχου μεταξύ κυρίως ναού και παρεκκλησίου ενώ ως προς την τεχνική των τοιχογραφιών αυτή είναι μικτή, δηλαδή νωπογραφία αλλά και ξηρογραφία.

Εκτός αυτού του πρώτου στρώματος σώζονται και λίγα απομεινάρια ενός δεύτερου στρώματος, πιθανότατα του 13ου αιώνα, στον ημικύλινδρο της αψίδας ίχνη από φωτοστέφανα, στο τεταρτοσφαίριο ένα ευαγγέλιο του Παντοκράτορα και στην αψίδα του παρεκκλησίου η Δέηση. 

Στη νότια τυφλή αψίδα εντοπίζουμε τεμνόμενους κύκλους που σχηματίζουν ρόδακες, με χρώματα ακαθόριστα, διακρίνονται το κίτρινο και πορτοκαλί, στο εσωρράχιο του τοξωτού ανοίγματος έχουμε κόσμημα από συνεχή ελικοειδή πλοχμό, στη βόρεια τυφλή αψίδα έχουμε κάτω - κάτω μίμηση ορθωμαρμάρωσης με μαύρες παχιές κυματιστές γραμμές και στην ανώτερη ζώνη έχουμε δύο ή τρεις σταυρούς σε πλαίσια με κοσμήματα.

Η Αγία Κυριακή είναι ανοικτή και επισκέψιμη τους μήνες Αύγουστο και Σεπτέμβριο, δύο φορές την εβδομάδα, Τετάρτη και Σάββατο, από τις 9.00 ως τις 14.30 ενώ για περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να απευθύνεστε στην Αρχαιολογική Συλλογή Απειράνθου (τηλ. 22850 61725).

Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΑΡΓΟΚΟΙΛΙΩΤΙΣΣΑΣ.

πηγή

Η μικροσκοπική και αμφίπλευρη αυτή θαυματουργή εικόνα βρίσκεται στο ομώνυμο Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας της Αργοκοιλιώτισσας στην Νάξο.

Η εικόνα με την επένδυση

Η εικόνα της Παναγίας βρέθηκε το 1836 και είναι ένα ανάγλυφο εικονισματάκι από κηρομαστίχα με διαστάσεις μόλις, 5.00 Χ 5.20 εκατοστά, είναι αμφίπλευρη εικόνα, στην μια πλευρά απεικονίζει τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου και από την άλλη την Βάπτιση του Ιησού ενώ εκτιμάται ότι είναι έργο του Ευαγγελιστή Λουκά.

Το Εικόνισμα βρέθηκε στην θέση Θόλο το 1836 και μεταφέρθηκε από την Ιερά Μητρόπολη Παροναξίας από όπου ήταν τοποθετημένο, το 1841 κάπου αλλού, ίσως στην Αθήνα, και είχε χαθεί, είχε ξεχαστεί. 

Το 1930 ύστερα από 90 περίπου χρόνια και όπως γνωρίζουν και όλοι οι επιζώντες από τότε, το εικόνισμα ξαναβρέθηκε με όραμα μιας μαθήτριας του Γυμνασίου, της Κατίνας Λεγάκη, στην Χώρα της Νάξου, ήταν στα εικονίσματα της Ξένου (Ζούλαινας) που το παρέδωσε, και το επέστρεψαν στο Αργοκοίλι στις 9 Φεβρουαρίου του 1930.

Ας δούμε όμως κάποιες μαρτυρίες όπως αυτές έχουν δημοσιευθεί από το εξαιρετικά ενδιαφέρον orinosaxotis.blogspot.gr

1η ΕΥΡΕΣΗ:

Το Σπήλαιο του Αγιάσματος

Αποκαλύφθηκε το 1836, ανήμερα της Ευρέσεως της εικόνας

Στο βιβλίο ΠΑΝΑΓΙΑ Η ΑΡΓΟΚΟΙΛΙΩΤΙΣΣ από τις εκδόσεις Ερμής, το 1932 ο αρχιμανδρίτης Γαβριήλ Λεγάκης γράφει τα εξής όσον αφορά την 1η εύρεση της εικόνας:

"Κατά το έτος 1837 στη θέση Αργοκοίλι, λίγο έξω από την Κόρωνο, κατά τη διάρκεια ανασκαφών επί 4 έως 5 χρόνια, από τους κατοίκους της Κορώνου και κατόπιν πολλών και διαφόρων οραμάτων χριστιανών Κορωνιδιατών, του Ιωάννου Μαγγιώρου, του Χριστόδουλου Μανωλά, του Μανώλη Σαχά και άλλων, ευρέθει, κατά την ημέρα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου, 25 Μαρτίου, μέσα σε βαθύ σπήλαιο, αρχαιότατη εικόνα, ανάγλυφος, λεπτότατης τέχνης, μικρή στο μέγεθος, ύψους 5,20 εκατοστών και πλάτους 5 εκατοστών, η οποία παρίστανε από τη μια όψη τον Ευαγγελισμό της Παρθένου Μαρίας, από την άλλη την βάπτιση του Ιησού Χρηστού. 

Το εικόνισμα δεν ήταν από ξύλο ή μέταλλο αλλά από κηρομαστίχη. 

Η πολύτιμος αυτή εικόνα έμεινα απροφύλακτη στο μικρό ναϊδριω όπου είχε βρεθεί αλλά την νύκτα εκλάπη από φανατικό χριστιανό προσκυνητή και έκτοτε η τύχη της αγνοείτε αλλά πολλοί πιστεύουν πως είναι στην πόλη της Νάξου. Σε χειρόγραφο του ο αυτόπτης μάρτυρας Ιωάννης Μιχαήλ Κορρές μετέπειτα ιερέα της Κορώνου γράφει: το εικόνισμα έλαβε πρώτος στα χέρια του εντός του πυθμένα του εκ των ανασκαφών ανακαλυφθέντος σπηλαίου ο ονειρευάμενος Ιωάννης Μαγγιώρος, ο οποίος από τότε ονομάσθηκε Πάτερ Γιάννης. 

Η Αικατερίνη Λεγάκη

Αυτός το έδωσε λίγο ψηλότερα στον ιερέα από την Κόρωνο Γεώργιο Ιωαν. Λεγάκη Σακέλλιον, αυτός στον ψηλότερα ευρισκόμενο ιερέα από το Σκαδό Γεώργιο Κορρέ και αυτός τέλος στον ιερέα Ιωάννη Μανωλά Οικονόμο από την Κωμιακή που περίμενε στο στόμιο του σπηλαίου.

Οι τρεις αυτοί ιερείς έδειξαν το ιερό εικόνισμα στο συγκεντρωμένο πλήθος των χριστιανών.

Αυτοί με δάκρυα έπεσαν στα γόνατα και το προσκυνούσαν με το ίδιο το χειρόγραφο να λέει επίσης πως πολλές ιάσεις και θεραπείες διαφόρων νοσημάτων κατά την ώρα εκείνη τελέσθηκαν μεταξύ των παρισταμένων χριστιανών.

Τον επόμενο χρόνο, και ανήμερα της εύρεσης, εμφανίσθηκε αγίασμα σε επιφανιακό φρεάτιο μπροστά σε ένα αντικρινό βράχο, από το σημείο εκείνο της εύρεσης. 

Σκάβοντας στο σημείο αποκαλύφθηκε η είσοδος ενός μικρού σπηλαίου εντός του οποίου μέσα από μια μικρή κρύπτη υπήρχαν λαξευμένες βαθμίδες σχεδόν σε κάθετη διάταξη που οδηγούν στην από οροφής έξοδο. 

Ολόκληρο αυτό το σπήλαιο αποδίδεται σήμερα ως βυζαντινό παρατηρητήριο φυλάκιο παρά τη βάση του οποίου είχαν αποκρύψει τις εικόνες πιθανώς στη περίοδο της εικονομαχίας. 

Το σημείο αυτό του βράχου του αγιάσματος είναι ορατό από τη θάλασσα όχι όμως από την ακτή, βρίσκεται δε σε απόλυτη ευθυγράμμιση με δύο κατ΄ έναντι κορυφές λόφων με κατεύθυνση Α - Δ."

2η ΕΥΡΕΣΗ:

Ο Νικηφόρος Λεγάκης ή Γίγαντας
Αδερφός της Αικατερίνης Λεγάκη

Oπως μας πληροφορεί ο ιερέας και πρόεδρος του εκκλησιαστικού συμβουλίου Κορώνου Γεώργιος Παυλόπουλος στις 6 Φεβρουαρίου 1930 στην εφημερίδα ΦΩΝΗ ΝΑΞΟΥ και ΠΑΡΟΥ :

"Τη νύχτα της 31ης Ιανουαρίου 1930 η μικρή μαθήτρια του γυμνασίου Νάξου Αικατερίνη Λεγάκη του Γεωργίου από την Κόρωνο, δισέγγονη του πάτερ Γιάννη (= Ιωάννης Μαγγιώρος ο άνθρωπός που έπιασε πρώτος την εικόνα της Αργοκοιλιώτισσας όταν βρέθηκε το 1837) πληροφορείται από όραμα που είδε ότι η εικόνα της Παναγίας της Αργοκοιλιώτισσας βρίσκεται στην Νάξο και συγκεκριμένα στην οικία της Ειρήνης Αντ. Ξένου και ότι η εν λόγω κυρία έχει υποστεί και θα υποστεί ακόμη πολλά ατυχήματα αν δεν παραδώσει το εικόνισμα το οποίο κατέχει εν αγνοία της και δεν επιτρέψει να μεταφερθεί αυτό στην αρχική θέση της ευρέσεως του.

Η μικρή μαθήτρια μετά ανακοίνωσε στον αδερφό της την οπτασία της. 

Ο αδερφός της Νικηφόρος Λεγάκης του Γεωργίου ή Γίγαντας υπηρετούσε σαν καθηγητής γυμναστικής στο Γυμνάσιο Νάξου. 

Μετά την ανακοίνωση της αδερφής του μετέβηκε στην κ. Ξένου και της είπε για την οπτασία της αδερφής του. Η ευσεβής κ. Ξένου άκουσε για το όνειρο, αισθάνθηκε βαριά συγκίνηση και κλαίγοντας αμέσως παρακάλεσε ιερέα να έρθει στην οικία της και να τελέσει παράκληση και στη παράκληση παρέστησαν και αρκετοί ευσεβείς πολίτες της Νάξου οι οποίοι προσκύνησαν το ιερό εικόνισμα.

Η μικρή εικόνα στα χέρια ενός κατοίκου

Μετά από όλα αυτά ο Νικηφόρος Γ. Λεγάκης παρέλαβε από τα χέρια της κ. Ξένου το εικόνισμα με την παρουσία των επιτρόπων του ναού της Αργοκοιλιώτισσας Νικ. Γ. Λεγάκη, Ι. Στ. Σιδερή, Ι. Π. Γλέζου και Ι.Γ. Χουζούρη και αναχώρησαν για την Κόρωνο. Την ιερή εικόνα προέπεμψαν έως έξω από την πόλη της Νάξου η κ. Ξένου, ο ιερέας και άλλοι πολλοί κάτοικοι της πόλεως .

Η εικόνα κατέφθασε στις 2 μετά το μεσημέρι και σύμπασα η κωμόπολη της Κορώνου με Σταυρό, εξαπτέρυγα, σημαίες, φανούς και λαμπάδες, με συνεχείς κωδωνοκρουσίες υποδέχθηκαν γονυπετώς την περιπόθητη και περισπούδαστη ιερή εικόνα και την ενθρόνισαν στον ιερό ναό όπου όλη τη νύχτα έψαλαν παρακλήσεις, δεήσεις και ικεσίες και δόξαζαν και ευχαριστούσαν τον θεό για την ανεύρεση του ιερού ανεκτίμητου θησαυρού της σεπτής εικόνας της Παναγίας της Αργοκοιλιώτισσας. Την επόμενη Κυριακή, 9 Φεβρουαρίου τελέσθηκε πάνδημος ιερή λειτουργία έξω από την Αργοκιλιώτισσα από όλους τους ιερείς του τέως δήμου Κορωνίδος και παρέστησαν άπαντες οι κάτοικοι των κοινοτήτων καθώς και από όλες τις άλλες κοινότητες της Νάξου".

Ο Νέος περικαλλής ναός,
ο μεγαλύτερος των Κυκλάδων

Το Ιερό Προσκύνημα της Παναγίας της Αργοκοιλιώτισσας βρίσκεται στο Βορειοανατολικό τμήμα της Νάξου, 4 χιλιόμετρα μετά την Κόρωνο σε μια όμορφη πλαγιά, στην θέση Αργοκοίλι.

Στον χώρο που βρέθηκαν οι εικόνες ανεγέρθηκε αρχικά ένα πρόχειρο μικρό κελί για τη φύλαξή τους και αργότερα, το 1851, ναός της Παναγίας. 

Κοντά του, το 1962, στο σημείο ανεύρεσης των εικόνων, οικοδομήθηκε ο μικρός ναός της Αγίας Άννας, που ενσωμάτωσε το φρεάτιο που οδηγεί στο σπήλαιο ενώ λίγο ψηλότερα, θεμελιώθηκε το 1997 νέος, μεγαλοπρεπής ναός, που είναι ο μεγαλύτερος των Κυκλάδων ενώ επίσης στον χώρο υπάρχουν συγκροτήματα κελιών για τη φιλοξενία των προσκυνητών.

Το προσκύνημα γιορτάζει την Παρασκευή της Διακαινησίμου, της Ζωοδόχου Πηγής, όπως επίσης και στις 15 Αυγούστου. 

Τηλέφωνο προσκυνήματος: 22850 - 25922.

Ναός Αγίου Γεωργίου Διασορίτη, Χαλκί Νάξος.

πηγή

Βρίσκεται στον κάμπο της Τραγαίας, κοντά στο Χαλκί Νάξου. Όταν μπείτε στο χωριό Χαλκί θα δείτε πινακίδα που σας οδηγεί στο βυζαντινό ναό μέσα από ένα βατό μονοπάτι, η διαδρομή είναι απολαυστική ανάμεσα σε ελαιώνες και οπωροφόρα δέντρα.

Άποψη του Ναού
πηγή

Είναι από τα σπουδαιότερα βυζαντινά μνημεία της περιοχής, όπως υποδεικνύουν η αρχιτεκτονική, οι αξιόλογες τοιχογραφίες, τα γλυπτά, οι δύο τάφοι σε αρκοσόλια, που βρέθηκαν στο νάρθηκα και οι σωζόμενες επιγραφές.

Ο ναός κατασκευάσθηκε μάλλον τον 11ο αιώνα και διακοσμήθηκε με τοιχογραφίες, που ανανεώθηκαν τουλάχιστον μία φορά, κατά το 13ο αιώνα.

Ο τύπος του ναού είναι αρκετά σπάνιος στη Νάξο.

Είναι σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, του απλού τετρακιόνιου τύπου, με κτιστούς πεσσούς και χαμηλότερο νάρθηκα δυτικά.

Οι κεραίες του σταυρού καλύπτονται με ημικυλινδρικές καμάρες και τα γωνιακά διαμερίσματα έχουν ιδιότυπη κάλυψη οροφής με δύο ίσους σε διαγώνια ένωση ημικυλίνδρους. Ο νάρθηκας καλύπτεται με καμάρες και στις στενές πλευρές του ανοίγονται αντικριστά δύο κενοί, σήμερα, τάφοι σε αρκοσόλια.

Λεπτομέρεια των τοιχογραφιών του ναού
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή

Λίθινοι κοσμήτες περιτρέχουν τους τοίχους διαρθρώνοντας τις επιφάνειες και ορίζοντας τις τρεις ζώνες του ζωγραφικού διακόσμου.

Το εσωτερικό του ναού είναι κατάγραφο με τοιχογραφίες υψηλής ποιότητας, που αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα σύνολα της εποχής σε ολόκληρη την Ελλάδα και διακρίνονται για την ηρεμία των μορφών με τα χαρακτηριστικά μεγάλα μάτια, τον πλούτο των χρωμάτων και την πρωτοτυπία απόδοσης των θεμάτων.

Στο εικονογραφικό πρόγραμμα κυριαρχούν οι μορφές των αγίων, και οι σύνθετες παραστάσεις είναι περιορισμένες ενώ στον τρούλο εικονίζεται ο Παντοκράτορας, που περιστοιχίζεται από τέσσερις ολόσωμους αρχαγγέλους στο τύμπανο.

Γενική άποψη του εσωτερικού του ναού
Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή

Την αψίδα κοσμούν η Παναγία με το Χριστό, όρθιοι μετωπικοί ιεράρχες και στην κατώτερη στενή ζώνη ο άγιος Γεώργιος σε πλαίσιο, που θυμίζει φορητή εικόνα, έχοντας αριστερά και δεξιά τους γονείς του σε μετάλλια ενώ τις καμάρες του σταυρού κοσμούν χριστολογικές παραστάσεις από το Δωδεκάορτο (Ευαγγελισμός, Γέννηση, Υπαπαντή, Βάπτιση, Βαϊοφόρος, Ανάληψη, Πεντηκοστή) και τους τοίχους μορφές στρατιωτικών και μαρτύρων αγίων.

Ιδιαίτερη θέση στο εικονογραφικό πρόγραμμα του ναού του Αγίου Γεωργίου του Διασορίτη, κατέχει ο Αγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος και Βαπτιστής καθώς και ο Αρχάγγελος Μιχαήλ ενώ ο άγιος Γεώργιος εικονίζεται άλλες τρεις φορές: στη Δέηση, επάνω από την πόρτα στη θέση του Προδρόμου, στο βορειοδυτικό διαμέρισμα αλλά και στο νότιο τοίχο του νοτιοδυτικού διαμερίσματος, του ναού.

Ο άγιος Φωκάς ο Σινωπεύς εικονίζεται κρατώντας κουπί στο αριστερό χέρι.

ΠΗΓΗ: φωτογραφικό αρχείο κας Κατερίνας Γιαμούρη, εκπαιδευτικού).

Άποψη των τοιχογραφιών
πηγή

Οι τοιχογραφίες καλύπτονται σε ορισμένα σημεία και από δεύτερο ζωγραφικό στρώμα. 

Πρόκειται για σπαράγματα, που περιορίζονται στην αψίδα και στην κάτω ζωγραφική ζώνη και χρονολογούνται στο 13ο αιώνα.

Επίσης, δύο ή τρία διαφορετικά ζωγραφικά στρώματα υπάρχουν και στον νάρθηκα, ο οποίος έχει ταφικό χαρακτήρα, με κυρίαρχο θέμα βέβαια, την Δευτέρα Παρουσία. 

Στην νοτιοανατολική γωνία του νάρθηκα, σε μία μικρογραφημένη παράσταση του αγίου Ευσταθίου, σώζεται μία επιγραφή με την δέηση του πρωτοσπαθάριου Ιωάννη: «ΔΕΗΣΙΣ ΤΟΥ ΔΟΥΛΟΥ ΤΟΥ [ΘΕΟΥ] ΙΩΑΝΝΗ ΠΡΩΤΟΣΠΑΘΑΡΙΟΥ». 

Άποψη του Ναού
πηγή

Η αναφορά του ανώτερου βυζαντινού αξιωματούχου είναι ιδιαίτερης σημασίας για την ιστόρηση της εκκλησίας αλλά και για το ρόλο της περιοχής ως διοικητικού κέντρου με έλεγχο στην ενδοχώρα της Νάξου.

Ο Ναός, μετά από αγώνες του Εξωραϊστικού Πολιτιστικού Συλλόγου Τραγαίας, του πρώην δήμου Δρυμαλίας και την συμπαράστασή του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Παροναξίας κ.κ. Καλλίνικο, έγινε και πάλι επισκέψιμος σε συνεννόηση βέβαια και με τις αρμόδιες Αρχαιολογικές υπηρεσίες και είναι ανοιχτός στο κοινό. 

Υπεύθυνοι για τη φύλαξη του ναού, κατά τις ώρες 11:00 - 13:30 και μέχρι να καταστεί δυνατή η πρόσληψη εξειδικευμένου προσωπικού φύλαξης, είναι ορισμένες ομάδες εθελοντών του Συλλόγου.

Άποψη του Ναού
πηγή

Η ευρύτερη περιοχή της Τραγαίας αποτελεί σχεδόν το σύνολο της κεντρικής, ημιορεινής, Νάξου.

Από την εποχή της αρχαιότητας ως και τις μέρες μας η περιοχή αυτή της Χίου είναι το πιο εύφορο κομμάτι του νησιού. 

Πρόκειται για ένα πανέμορφο λεκανοπέδιο κατάφυτο από ελιές αλλά και άλλα οπωροφόρα δέντρα από όπου και προέρχεται ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό της παραγωγής των γεωργικών προϊόντων του νησιού. 

Ανάμεσα στους κάμπους συναντάμε και τα εξαιρετικά όμορφα χωριά Ακάδημοι, Μονοίτσια, Χείμαρρος, Καλόξυλος, Δαμαλάς, Δαμαριώνας, Κεραμί και Τσικαλαριό.

Άποψη των τοιχογραφιών
  πηγή

Η Νάξος, το πανέμορφο αυτό νησί του Αιγαίου προσφέρει την πολυτέλεια της επιλογής όσον αφορά στην διαμονή δίπλα στη θάλασσα.

Τα περισσότερα δωμάτια, στούντιο, διαμερίσματα αλλά τα ξενοδοχεία καθώς και τα διάφορα κάμπινγκ του νησιού βρίσκονται μόλις λίγα μέτρα μακριά από την παραλία. 

Η ατελείωτη και πανέμορφη ακτογραμμή της Νάξου, προσφέρει την δυνατότητα σε πολλούς από τους επισκέπτες της να μείνουν πολύ κοντά σε μερικές από τις πιο όμορφες παραλίες της Ελλάδας αλλά και των Κυκλάδων και σε αρκετά μάλιστα χαμηλές και προσιτές τιμές. 

Το πολυσύχναστο λιμάνι της Νάξου συνδέεται ακτοπλοϊκά με τον Πειραιά αλλά και με τα περισσότερα λιμάνια των Κυκλάδων (Σαντορίνη, Τήνο, Μύκονο, Πάρο κ.λπ.) καθώς όμως και με την Θεσσαλονίκη, την Σάμο αλλά και την Ικαρία. 

Κατά την καλοκαιρινή περίοδο τα δρομολόγια των πλοίων από τον Πειραιά είναι καθημερινά και ανάλογα με την ημέρα φεύγουν από το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας 6 - 8 πλοία, είτε ταχύπλοα (Highspeed) είτε όμως και συμβατικά πλοία (ferry boat). 

Τα ferry boat, κάνουν το δρομολόγιο «Πειραιάς – Νάξος» σε 6 ώρες και 10 λεπτά περίπου ενώ τα Highspeed σε 3 ώρες και 30 λεπτά περίπου.

Τηλέφωνα: Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων: (+30) 22853 60100, Λιμεναρχείο: (+30) 22850 22300, Αεροδρομίου Νάξου: (+30) 22850 23292

Ιερά Μονή Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, Νάξος

πηγή

Το μοναδικό μοναστήρι στην Ελλάδα 

αφιερωμένο στον Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο.

Το μοναστήρι βρίσκεται στο βουνό της Γρόττας στη βορειοανατολική πλευρά της Χώρας της Νάξου σε απόσταση 3 χιλιομέτρων από αυτή, παρέχοντας στον προσκυνητή εξαιρετική αμφιθεατρική θέα προς το Αιγαίο και τα υπόλοιπα νησιά. 

Άποψη της Μονής
πηγή

Στην Ελλάδα, επί επτά αιώνες υπάρχει ένα και μοναδικό μοναστήρι αφιερωμένο στον μεγάλο Πατέρα της Εκκλησίας μας, Άγιο Ιωάννη τον Χρυσόστομο. 

Στο νησί της Νάξου λειτουργεί από το 1280 ως γυναικεία μονή, χωρίς ποτέ να ερημωθεί και χωρίς να παύσει η αδιάκοπη λατρευτική ζωή σε αυτή. 

Είναι ένα κατάλευκο νησιώτικο κτίσμα, φρουριακού χαρακτήρα, με χαμηλή δοκαρόφρακτη πύλη και καταχύτη (λαδοζεματίστρα) από την εποχή των πειρατικών επιδρομών. Ο όγκος των κελιών κλιμακώνεται σε αρμονία με το έδαφος με κορύφωση τον ισχυρό τετράγωνο πύργο εντός του οποίου υπάρχει το Παρεκκλήσιο του Αγίου Νικολάου.

 Η είσοδος του Καθολικού και η επιγραφή του υπερθύρου
πηγή

Σύμφωνα με τον τοπικό λαογράφο Νίκο Κεφαλληνιάδη ως χρονολογία ίδρυσης αναφέρεται το 1606, ενώ οι νεώτερες χρονολογίες σε επιγραφές των υπερθύρων του μαρτυρούν διάφορες ανακαινίσεις του στα έτη 1753, 1757 και 1777. 

Στο υπέρθυρο του καθολικού υπάρχει η περιγραφή: «ΔΙΕΞΟΔΩΝ ΑΝΔΡΟΝΙΚΟΥ ΠΡΑΔΟΥΝΑ ΑΨΟΖ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΥ Α’» (δηλαδή 1η Ιανουαρίου 1777). 

Ασφαλώς η επιγραφή δεν αναφέρεται στο κτίσιμο της εκκλησίας αλλά σε κάποια νεώτερη ανακαίνισή της από το γνωστό εκκλησιαστικό επίτροπο Ανδρόνικο Πραδούνα.

Εσωτερικά σχηματίζεται μικρή αυλή την οποία καθιστά ιδιαίτερα θελκτική η ύπαρξη μιας δροσερής πηγής. 

Το σχετικά μικρό Καθολικό φέρει ξυλόγλυπτο τέμπλο με σημαντικές βυζαντινές εικόνες, από τις οποίες ξεχωρίζει η μεγάλη Ιερά Εικόνα του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου που χρονολογείται από το 1818, η οποία παριστά τον άγιο ένθρονο και φέροντα επί του στήθους Του, στο αρχιερατικού εγκόλπιο, τεμάχιο του Ιερού Του Λειψάνου ενώ στο αρχονταρίκι σώζεται μία αποτροπαϊκή επιγραφή του 1757 (επισκευές επί Μητροπολίτου Παροναξίας Ανθίμου Βαρδή). 

πηγή

Ο κώδικας της μονής αναφέρει ότι το άγιο λείψανο αφιέρωσε εκεί ο πρωτονοτάριος Κωνσταντίνος Κόκκος το 1827. 

Το δάπεδο του ναού είναι μαρμάρινο και στολίζεται από ανάγλυφο δικέφαλο αετό και το καθολικό έχει αγιογραφηθεί στο σύνολό του με παραστάσεις που αποδίδουν σκηνές από το βίο του Αγίου Χρυσοστόμου.

Ο ναός αυτός ανακαινίσθηκε στο β΄ μισό του 18ου αιώνα από τον άρχοντα Ανδρόνικο Πραδούνα. 

Στη μονή υπήρχε παλαιότερα αξιόλογη βιβλιοθήκη, ενώ πολλά από τα βιβλία, που μέχρι σήμερα διασώζονται, είχε αποστείλει ο καταγόμενος από τη Νάξο Άγιος Νικόδημος ο Αγιορείτης στην μητέρα του, η οποία αμέσως μετά την αναχώρησή του αγίου από τη Νάξο, μόνασε στην Μονή ως μοναχή Αγάθη. 

Το εσωτερικό του Καθολικού της Ιεράς Μονής
πηγή

πηγή

Η επιγραφή του υπερθύρου του Καθολικού της Μονής
πηγή

Η εικόνα του αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου, 1818.

Η Νάξος ή Αξιά ή Αξά είναι το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων, στο Αιγαίο Πέλαγος με έκταση 435 τετραγωνικά χιλιόμετρα και το μήκος των ακτών της στα 91 χιλιόμετρα. 

Βρίσκεται ακριβώς στο κέντρο του Αιγαίου, στις ανατολικές Κυκλάδες έχοντας προς βόρεια τη Μύκονο, ανατολικά τη Δονούσα, νοτιοανατολικά την Αμοργό, προς νότια την Ίο και δυτικά τη Πάρο. 

Το νησί της Νάξου απέχει από το λιμάνι του Πειραιά 103 ναυτικά μίλια και από το λιμάνι της Ραφήνας 87 ναυτικά μίλια.  

Η Νάξος προσφέρει την πολυτέλεια της επιλογής στους επισκέπτες της όσον αφορά στην διαμονή τους δίπλα ακριβώς στην θάλασσα αφού τα περισσότερα δωμάτια της, στούντιο, διαμερίσματα, τα ξενοδοχεία αλλά και τα κάμπινγκ του νησιού βρίσκονται μόλις λίγα μέτρα μακριά από την παραλία. 

Η ατελείωτη ακτογραμμή της Νάξου, προσφέρει επίσης την δυνατότητα σε πολλούς από τους επισκέπτες να μείνουν κοντά σε μερικές από τις πιο όμορφες παραλίες της Ελλάδας και των Κυκλάδων σε αρκετά προσιτές τιμές ενώ το λιμάνι της Νάξου συνδέεται, ακτοπλοϊκά με τον Πειραιά και με τα περισσότερα λιμάνια των Κυκλάδων (Σαντορίνη, Τήνο, Μύκονο, Πάρο κλπ.) αλλά και με τη Θεσσαλονίκη, Σάμο, Ικαρία. 

Άποψη του " Πύργου" του Αγίου Νικολάου
πηγή

Την καλοκαιρινή περίοδο τα δρομολόγια από Πειραιά είναι καθημερινά και ανάλογα την ημέρα φεύγουν από το μεγαλύτερο λιμάνι της χώρας 6 - 8 πλοίο είτε ταχύπλοα (Highspeed) είτε συμβατικά (ferry boat). 

Τα ferry boat, κάνουν το δρομολόγιο «Πειραιάς – Νάξος» σε 6 ώρες και 10 λεπτά περίπου ενώ τα Highspeed σε 3 ώρες και 30 λεπτά περίπου.

Καθηγουμένη της Μονής του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου σήμερα είναι η εδώ και έξι δεκαετίεςμ σεβαστή Γερόντισσα Θεοκτίστη Σπυροπούλου η οποία εγκαταβιεί στο Μοναστήρι του Αγίου Ιωάννη Χρυσοστόμου, από το 1950 σε ηλικία μόλις 15 ετών.

Καταβάλλει άοκνες και σημαντικές προσπάθειες για το μοναστήρι το οποίο ιδιαιτέρως ευλαβούνται, αγαπούν και τιμούν οι Νάξιοι, όσο και για την πράγματι θαυμάσια συντήρησή του.

Το μοναστήρι πανηγυρίζει στην εορτή του Αγίου Ιωάννη του Χρυσοστόμου στις 13 Νοεμβρίου ημέρα μνήμης του Αγίου αλλά και στην ανακομιδή των λειψάνων του στις 27 Ιανουαρίου ενώ έχει χαρακτηριστεί και ιστορικό διατηρητέο μνημείο με την απόφαση ΥΑΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ27/63118/1414/9-11-1982- ΦΕΚ 3/Β/11-1-1983. 

Τηλέφωνο Μονής: (+30) 22850 22401, Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων: (+30) 22853 60100, Λιμεναρχείο: (+30) 22850 22300 , Αεροδρομίου Νάξου: (+30) 22850 23292