Ιερά Μονή Παναγίας Κυρίας των Αγγέλων Γωνιάς, Χανιά.

Βρίσκεται στη βάση της χερσονήσου της Σπάθας, περίπου 26 χιλιόμετρα δυτικά από τα Χανιά και 2.5 χιλιόμετρα βόρεια από το Κολυμπάρι, δίπλα στην θάλασσα και είναι από τα μεγαλύτερα και πιο καλά διατηρημένα Μοναστήρια της Κρήτης, με φρουριακή μορφή και ένα τρίκογχο Καθολικό που συστεγάζει δύο παρεκκλήσια, κατά τα πρότυπα των Αγιορείτικων Καθολικών. 

Η μονή Γωνιάς το 1898 
πηγή

Η ιστορία της Μονής αρχίζει τα μέσα του 9ου αιώνα, τότε που για πρώτη φορά κτίσθηκε, από ζηλωτές Μοναχούς, στη θέση «Μένιες» του Ακρωτηρίου αυτού προς τιμή του Αγίου Γεωργίου, στον ίδιο τόπο ακριβώς, που υπήρχε και το Ιερό της θεάς Δικτύνης - Βρυτομάρτιδος, Αρτέμιδος. 

Οι συχνές και βάρβαρες επιδρομές όμως των πειρατών σε εκείνη την περιοχή, και φυσικά εναντίον της Μονής, ανάγκασαν τους Μοναχούς και ασκητές να ζητήσουν ασφαλέστερο τόπο μοναχικής ζωής, έτσι πήγαν νοτιότερα και σχεδόν στη «ρίζα» του Ακρωτηρίου, κατά το 13ο αιώνα και έκτισαν το μικρό Μοναστήρι, που σήμερα είναι το Κοιμητήριο της Μονής.

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Από το μικρό αυτό Μοναστήρι, αρχές του 17ου αιώνα, ο Μοναχός Βλάσιος, από την Αμάσεια της Κύπρου, άρχισε να κτίζει τη Μονή στη θέση που είναι σήμερα (ύστερα από μια οπτασία, κατά την παράδοση) και το έργο του συνέχισε ο Ιερομόναχος Βενέδικτος Τζαγκαρόλας, ο οποίος καταγόταν από ονομαστή οικογένεια των Χανίων, που η ρίζα της ήταν Βενετική κι είχε προσχωρήσει στο Ορθόδοξο Δόγμα. 

Ένας ευγενής των Χανίων, ο Γεώργιος Μουρμούρης, χάρισε τεράστια περιουσία στη Μονή, που βοήθησε σημαντικά τόσο για την οικοδόμηση, όσο και για τη συντήρηση της και για αυτό, και δίκαια, συγκαταλέγεται στους κτήτορες της Μονής. Το χτίσιμο άρχισε το 1618 και ο Ναός της τελείωσε το 1634, όπως μαρτυρεί η επιγραφή που είναι χαραγμένη στο δυτικό πάνω μέρος του τρούλου. 

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Από την ίδρυση της στο χώρο αυτό η Μονή μέχρι σήμερα έχει υποστεί έξι (6) μεγάλες καταστροφές: τα έτη 1645, 1652, 1822, 1841, 1867 από τους Τούρκους και το 1941 από τους Γερμανούς. 

Έτσι η ιστορία του Μοναστηριού αυτού είναι βαμμένη από το αίμα των Μοναχών του και σημαδεμένη από την καταστροφή. 

Όμως παρ' όλες τις ερημώσεις και τις καταστροφές του το Μοναστήρι στάθηκε Κιβωτός της Ορθοδοξίας στην πίστη και στην παράδοση της, αναδείχθηκε στοργική Μάνα του υπόδουλου Γένους στον τόπο αυτό, γαλούχησε και κράτησε την Ελληνική Παιδεία σε χρόνους και καιρούς σκοταδισμού. 

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής
πηγή

Άποψη της Μονής

Διατήρησε άσβηστη τη φλόγα για την Ελευθερία και την ανάσταση του Ελληνικού Γένους.

Συμπορεύτηκε με το Λαό μας στις οδύνες και στις δοκιμασίες του. Ανέδειξε στο πέρασμα των αιώνων της ζωής μου, μέχρι και σήμερα, μεγάλους της Εκκλησίας Πατέρες και Διδασκάλους, γενναίους αγωνιστές της Ελευθερίας και ονομαστούς εκπροσώπους της Ελληνικής Παιδείας.

Σήμερα το Μοναστήρι αυτό δίνει τη ζωντανή μαρτυρία του μέσα στο χώρο της Ορθοδοξίας και του Ελληνισμού γενικά αλλά και του Τόπου μας ειδικότερα. 

Άποψη της Μονής
πηγή

Οι Μοναχοί του εξυπηρετούν τις λατρευτικές και πνευματικές ανάγκες σε πολλά χωριά της περιοχής, προσφέρουν εθελοντική εργασία στα ευαγή Ιδρύματα της Ιεράς Μητροπόλεως Κισάμου και Σελίνου, διδάσκουν σε Σχολεία της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα και πρωταρχικά συμμετέχουν στη λατρευτική, πνευματική και κοινοβιακή ζωή του Μοναστηριού και κρατούν την παράδοση της Ορθοδοξίας και της Ελληνικής Φυλής.

Μαζί μ' αυτά η Μονή, κατά τα τελευταία χρόνια, έχει προσφέρει μεγάλες και πολύ αξιόλογες εκτάσεις γης για την εγκατάσταση αναπτυξιακών Μονάδων της περιοχής Κολυμβαρίου, όπως είναι: το Γυμνάσιο - Λύκειο, ο Αγροτικός Συνεταιρισμός, η Ένωση Γεωργικών Συνεταιρισμών, το Κέντρο Αγροτικής Ανάπτυξης, το Εκκλησιαστικό Οικοτροφείο, το Στάδιο, το Ειρηνοδικείο κ.λπ. 

Άποψη της εισόδου του Ναού της Μονής
πηγή

Εξαιρετικά δε πρόσφερε αξιόλογη έκταση, και σε απόσταση μόλις δεκάδων μέτρων από αυτήν, για την ίδρυση της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης.

Ιδιαίτεροι σταθμοί της πορείας της Μονής.

1618: Άρχισε η οικοδόμηση της στο χώρο που υπάρχει σήμερα.

1634: 1η Ιουνίου: Τελείωσε η οικοδόμηση του Ιερού Ναού της, που είναι αφιερωμένος στην Κοίμηση της Θεοτόκου (15 Αυγούστου), όπου και η επίσημη ετήσια εορτή της Μονής.

1662: Η Μονή με Πατριαρχικό Σιγγίλιο (επίσημο Πατριαρχικό έγγραφο) του Οικουμενικού Πατριάρχου Διονυσίου του Γ', ύστερα από προσωπικές παραστάσεις κι ενέργειες του ονομαστού Ηγουμένου Ησαΐου Διακοπούλου, ανακηρύχθηκε Σταυροπηγιακή.

Άποψη της Μονής
πηγή

1664: Άρχισε η λειτουργία του Σχολείου της Μονής, σύμφωνα με τα προνόμια που της εξασφάλιζε το νέο Σταυροπηγιακό καθεστώς.

1668: Τέθηκε σε εφαρμογή το νέο καταστατικό λειτουργίας της Μονής υπό του Ηγουμένου Ησαΐου Διακοπούλου.

1805: Κτίστηκαν τα παρεκκλήσια του Ναού (Αγίου Νικολάου και Αγίου Χαραλάμπους).

1821: Η Μονή εντός των χώρων της ίδρυσε και λειτούργησε Νοσοκομείο για τους πληγωμένους αγωνιστές.

1897: Ο συνταγματάρχης του Ελληνικού Στρατού Τιμολέων Βάσσος αποβιβάστηκε με στρατό νότια της Μονής και κατέλαβε την Κρήτη «εν ονόματι του Βασιλέως των Ελλήνων», όπως αναφέρεται σε προκήρυξή του, και εγκατέστησε το Αρχηγείο του εντός της Μονής.

Άποψη της Μονής
πηγή

1899: Κτίσθηκε το μεγαλοπρεπές και εντυπωσιακό καμπαναριό, που αντικατέστησε το παλαιότερο, πολύ μικρό.

1941: Μετά την κατάληψη των Αθηνών από τα Γερμανικά Στρατεύματα κατοχής, εγκαταστάθηκε στη Μονή η Στρατιωτική Σχολή των Ευελπίδων. 

Το ίδιο έτος συνελήφθησαν και οι Μοναχοί της Μονής από τους Γερμανούς, οι οποίοι οδηγήθηκαν στις φυλακές Αγυιάς όπου εκεί αποφασίστηκε η εκτέλεση τους, αλλά την 9η Σεπτεμβρίου του ίδιου έτους αμνηστεύθηκαν.

1942: (Μεγάλη Εβδομάδα – Πάσχα):

Επαναλειτούργησε μερικώς η Μονή, η οποία είχε μεταβληθεί σε Στρατόπεδο μέχρι την απελευθέρωση.

 Κειμήλιο της Μονής
πηγή

Κειμήλιο της Μονής
πηγή

Ιερά Κειμήλια.

Κειμήλιο της Μονής
πηγή

Αν και η Μονή στο διάβα της ζωής της έπαθε τόσα δεινά και τόσες πολλές καταστροφές από τους διάφορους κατακτητές, κατόρθωσαν οι Μοναχοί της να διασώσουν αρκετά κειμήλια, που σήμερα με ευγνωμοσύνη σε αυτούς καθώς και σεβασμό στην ιερότητα αυτών των κειμηλίων, φυλάσσονται στο χώρο της.

Τέτοια κειμήλια είναι:

Εικόνες: Είναι δείγματα της Κρητικής Σχολής οι περισσότερες, έργα των ονομαστών αγιογράφων Μοναχού Παρθενίου, Δημητρίου Σγουρού, Αλέξανδρου Ρίπου, Γεωργίου Στάη, Κωνσταντίνου Παλαιόκαπα, Νείλου κ.ά., που ιστορήθηκαν κατά τα έτη 1642, 1643, 1660, 1662, 1705, 1728, 1772 κ.λπ.

Βιβλία: Η Βιβλιοθήκη της Μονής κάηκε κατ' επανάληψη από τούς κατακτητές, σήμερα όμως λειτουργεί μία νέα Βιβλιοθήκη - Αναγνωστήριο με μερικές χιλιάδες τόμους Βιβλίων όλων των Επιστημών, παράλληλα φυλάσσονται μερικά παλαιά Βιβλία και ιστορικά έγγραφα όπως: Ο Κώδικας του Κτήτορα, του 1665 και μικρότεροι άλλοι.

Δύο Πατριαρχικά Σιγγίλια: του Πατριάρχη Καλλίνικου (1690) και του Πατριάρχη Γρηγορίου του Ε' (1797), καθώς όμως και το Αρχείο του αγωνιστή αρχιμανδρίτη Παρθενίου Περίδη.

Τηλέφωνο Μονής (+30) 28240 22281

Ευχαριστώ ιδιαίτερα την κα Ελενα Χαλιβελάκη για την άδειά της να χρησιμοποιήσουμε δικές της φωτογραφίες, της Μονής Γωνιάς, από το τόσο ενδιαφέρον blog της με τίτλο ΟΜΟΡΦΙΑ ΚΑΙ ΕΥΑΙΣΘΗΣΙΑ.