Ιερά Μονή Αγίας Ζώνης Βλαμαρής, Σάμος.

πηγή: www.imsamou.gr

 

Είναι ανδρική Μονή και βρίσκεται στην ανατολική πλευρά της νήσου της Σάμου, στην νοτιοδυτική άκρη του κοιλάδας της Βλαμαρής.

 

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού
πηγή

Το 1695 ο Ιερομόναχος Μελέτιος, με τη συνεργασία πολλών λαϊκών της περιοχής, αποφάσισε να ιδρύσει την Ιερά Μονή της Αγίας Ζώνης, εκεί περίπου όπου υπήρχε πρότερος Ναός αφιερωμένος στη Θεοτόκο ερειπωμένος ήδη και κατεστραμμένος, ενώ στην αρχαιότητα στον ίδιο χώρο υπήρχε ναός της θεάς Δήμητρας. Με αίτηση του κτήτορα Μελέτιου εκδόθηκε μάλιστα το 1696 σιγίλιο του Οικουμενικού Πατριάρχου Κυρίλλου του Ακαρνάνος, σύμφωνα με το οποίο η Μονή αναγνωρίστηκε ως Σταυροπηγιακή.

Το καθολικό της Μονής ανήκει στον τύπο της μονόκλιτης τρουλαίας Βασιλικής, επάνω στην είσοδό της διασώζεται το λιτό μαρμάρινο καμπαναριό, η επιγραφή του οποίου αναφέρει τον ηγούμενο Μερκούριο και φέρει χρονολογία 1751 ενώ εσωτερικά διασώζετε το αρχικό μαρμάρινο δάπεδο.

Άποψη του εξωτερικού του Καθολικού της Μονής

Άποψη του εξωτερικού του Καθολικού της Μονής

Άποψη του εξωτερικού του Καθολικού της Μονής

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού
πηγή

Το περίτεχνο ξυλόγλυπτο και επιχρυσωμένο τέμπλο του Καθολικού φιλοτεχνημένο δια συνδρομής του Καθηγουμένου Γαβριήλ ανάγεται σύμφωνα με την επιγραφή του το 1801, φέρει τις 3 παλαιές δεσποτικές φορητές εικόνες του 19ου αιώνος, ανάμεσα στις όποιες ξεχωρίζει ή εφέστιος εικόνα της Αγίας Ζώνης επενδεδυμένη με αργυρόδετο διάκοσμο του 1819. 

Η μαρμάρινη πλάκα της Αγίας Τραπέζης χρονολογείται στα 1752 και είναι έργο του μαρμαρογλύπτη Αλέξανδρου από την Κρήτη, αποδίδεται δε και πάλι στο ανοικοδομητικό πρόγραμμα του ηγουμένου Μερκουρίου, σύμφωνα με σχετική επιγραφή.

Άποψη της Μονής
πηγή

Το κτηριακό συγκρότημα της Μονής είναι μάλλον περιορισμένο, εδώ ακολουθεί το παραδοσιακό μοναστηριακό σχήμα με μία ακαδημαϊκή κανονικότητα και συμμετρία που κυριαρχούν οι τοξοστοιχίες, οι ξυλοκατασκευές και αναπτύχθηκε περίπου μετά το 1730.

Η εφέστια επάργυρη θαυματουργή εικόνα της Αγίας Ζώνης, στο θρονί της, φέρει επάργυρο πουκάμισο του 1819, έργο του Ιωάννη Κουσαντιανού.

Στην Ιερά Μονή διαφυλάσσονται αρκετά Άγια λείψανα όπως των Αγίων Παρθενίου επισκόπου Λαμψάκου, Αρχιδιακόνου και πρωτομάρτυρος Στεφάνου, Ιωάννου του Ελεήμονος, Γεωργίου Μεγαλομάρτυρος, Χαραλάμπους, Νικήτα, Μάμαντος, Ερμολάου, Κυριακής και Παρασκευής των Μεγαλομαρτύρων, Μάρκου του Νέου, Θέκλης της Πρωτομάρτυρος και Ισαποστόλου, Αγίων Τεσσαράκοντα κ.α.

Η εφέστια επάργυρη θαυματουργή εικόνα της Αγίας Ζώνης
πηγή romfea

Από δύο επιγραφές γνωρίζουμε ότι το 1833 και το 1855 έγιναν διάφορες ανακαινίσεις και κάποιες προσθήκες στα κτήρια του μοναστηριού.

Επίσης κοντά στο μοναστήρι υπάρχει μία πηγή και στο ανατολικό της τμήμα υπήρχε ένα μικρό λεπροκομείο το οποίο συντηρούσε η αδελφότητα.

Στο αρχείο της Μονής πλην του Ιδρυτικού σιγιλίου σώζονται σιγίλια των Οικουμενικών Πατριαρχών Σωφρονίου (1776), Γρηγορίου του Ε΄(1797) και Κυρίλλου (1816) τα οποία αναφέρονται στην περιουσία της Μονής και προς τη διαφύλαξη αυτής.

Την περίοδο της ακμής της η Ιερά Μονή διέθετε πατητήρι για τα σταφύλια, αγορασμένο το 1797, αλλά και την κυριότητα αλυκής στην Ψιλή Άμμο, που αφιερώθηκε από τους κατόχους της το 1768. 

Την ακμή αυτή μαρτυρούν επίσης τα δεκατέσσερα μετόχια και εξωκλήσια του μοναστηριού, στην Ανατολική κυρίως Σάμο αλλά και απέναντι από το νησάκι της Σαμιοπούλας ενώ υπήρχαν και 3 μετόχια της Μονής στα απέναντι Μικρασιατικά παράλια. 

Το Τεμάχιο Τιμίας Ζώνης στην Μονή

Μετόχια της Μονής όπως ο Ναός των Ταξιαρχών στο Μαλαγάρι που ανηγέρθηκε από τον Ηγούμενο Γρηγόριο Ατμανή, στις αρχές του 18ου αιώνα και όπου λειτούργησε αργότερα η ιερατική σχολή, το ιεροδιδασκαλείο «Ανατολή» και η Μαυρογένειος επαγγελματική σχολή.

Αλλά και ο νυν Ιερός Μητροπολιτικός Ναός της πόλης της Σάμου, ο Άγιος Νικόλαος και ο Ιερός Ναός του Αγίου Θεοδώρου της Πόλης της Σάμου υπήρξαν και αυτοί μετόχια της Μονής Βλαμαρής.

Σημαντική ήταν και η συμβολή της Μονής Βλαμαρής, κατά την επανάσταση του 1821 αλλά και περισσότερο ακόμη κατά την επανάσταση του 1912. 

Η μονή Βλαμαρής ήταν το κέντρο των επαναστατών Σαμίων, μάλιστα διασώζεται σήμερα και μία σχετική φωτογραφία του σώματος στρατού εκτός των τοιχών της Μονής, λίγο πριν ξεκινήσουν οι αιματηρές μάχες έναντι των Τούρκων στην περιοχή μεταξύ της Μονής και του Παλαιοκάστρου.

Η Ιερά Μονή Αγίας Ζώνης Βλαμαρής, εορτάζει 2 φορές τον χρόνο, στις 31 Αυγούστου, όπου και η κεντρική πανήγυρης αλλά και την Κυριακή των Αγίων Πατέρων της Πρώτης Οικουμενικής Συνόδου, εκάστου έτους (κινητή εορτή), όπου και η ανάμνησης των εγκαινίων αυτής εορτάζεται.

ΤΟ ΤΕΜΑΧΙΟ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΖΩΝΗΣ.

Τό τεμάχιον τῆς Ἁγίας Ζώνης, τό ὁποῖον εὑρίσκεται ἀποτεθησαυρισμένο στήν ὁμώνυμη Ἱερά Μονή Ἁγίας Ζώνης Βλαμαρῆς Σάμου εἶναι ἕνα ἀπό τά κειμήλια, πού ἐπιμαρτυρεῖ τήν στενή σχέση τῆς Σάμου μέ τά Ἱεροσόλυμα. Εὐθύς ἐξ ἀρχῆς ἀποτελοῦσε τιμαλφές προσωπικόν κειμήλιον διαφόρων Ἱερομονάχων, οἱ ὁποῖοι τό παρέδιδαν ἀπό γενεᾶς εἰς γενεάν καί ἐν τέλει κατά τρόπον θαυμαστόν, ἐκ τοῦ τελευταίου κατόχου ἀφιερώθηκε στήν καθ’ἡμᾶς Ἱερά Μονή, τόν ὁποῖον ἀποδίδουμε στήν μέριμναν καί τήν βουλήν τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου καί μόνον. Μετά τοῦ ἱεροῦ ὑμνογράφου ἐνώπιον μιᾶς τοιαύτης δωρεᾶς ἀνακράζομεν «Τίς λαλήσει τάς δυναστείας Σου Ἁγνή ἤ τίς ἐξαριθμήσει τῶν θαυμάτων τό μέγα πέλαγος;» Σύν τούτοις ὀφείλουμε νά ὁμολογήσωμε τά δεκάδες καταγεγραμμένα θαύματα, τά ὁποῖα μέχρι σήμερα ἔχουν ἐπιτελεσθεῖ ἰδιαιτέρως σέ περιπτώσεις ἀτεκνίας, ἀπό τή μιά ἄκρη τῆς Πατρίδος μας ὡς τήν ἄλλη, καί ἀπό τήν Ἀμερική ἕως τήν Ἀφρική καί τήν Αὐστραλία.

Ἡ ἀκριτική Σάμος διασυνδέεται ἔκπαλαι μέ τό παλαίφατο Πατριαρχεῖο τῶν Ἱεροσολύμων, καθώς πέντε Πατριάρχες, Κύριλλος ὁ Β, Ἱερόθεος, ὁ Β΄, Δαμιανός, Τιμόθεος καί Εἰρηναῖος, ὑπῆρξαν Σάμιοι, ὡς καί πλειάδα Ἀρχιερέων καί Ἱερομονάχων. Ἐκτός τούτων ἡ σχέση τῆς Σάμου πρός τά Ἱεροσόλυμα διακρίνεται εὐχερῶς ἀπό τήν ὕπαρξη Ἱερῶν Κειμηλίων καί ἐκκλησιαστικῶν τιμαλφῶν. Τό εὐμέγεθες τεμάχιον τοῦ Τιμίου Ξύλου, ἀποτεθησαυρισμένο στήν Ἱερά Μονή τοῦ Τιμίου Σταυροῦ καί τό μικρόν τμῆμα τῆς Ἁγίας Ζώνης τῆς Θεομήτορος καταδεικνύουν τοῦ λόγου τό ἀληθές, μαζί μέ τίς διάφορες ἀκολουθίες, ὅπως ὁ ἱερός Νιπτῆρας καί πολλές τυπικές διατάξεις τοῦ Ἱεροσολυμιτικοῦ Τυπικοῦ, ὅπως ο Ἐπιτάφιος τῆς Παναγίας μας, πού ὑπάρχουν ἀπό πολύ παλαιά καί ἀποτελοῦν πνευματικά ἀντιδάνεια, μαρτυροῦντα τήν σχέση τῆς Σάμου μέ τά Ἱεροσόλυμα.

Τηλέφωνο Μονής: 22730 - 27.587.