Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΑΝΕΡΩΜΕΝΗΣ, ΣΤΟ ΦΑΝΑΡΙ.

πηγή

Φυλάσσεται στο αριστερό κλίτος στον Πατριαρχικό ναό του Αγίου Γεωργίου, στο Φανάρι της Κωνσταντινούπολης

Λεπτομέρεια της Εικόνας.
Τα πρόσωπα της Παναγίας και του Χριστού είναι
σχεδόν κατεστραμμένα

Σύμφωνα με την παράδοση, ή αχειροποίητη εικόνα προερχόταν από την περιώνυμη μονή του Μεγάλου Αγρού ή Σιγριανή, πού καταστράφηκε κατά την πρώτη δεκαετία του 14ου αιώνα.

Η Μονή του Μεγάλου Αγρού βρισκόταν, κοντά στο παράλιο χωριό Κουρσουμλί της επαρχίας Κυζίκου

Αφού χάθηκε η Εικόνα, φανερώθηκε μετά από υπόδειξη της ίδιας της Θεοτόκου, και τοποθετήθηκε στη μονή της Θεοτόκου Αχειροποιήτου και Φανερωμένης της Κυζίκου, που βρισκόταν μεταξύ Αρτάκης και Περάμου στην Μικρασιατική χερσόνησο της Κυζίκου και λειτουργούσε μέχρι το 1922. 

Η τιμή πού απέδιδαν οι Παλαιολόγοι στην εικόνα της Παναγίας της Κυζίκου καταγράφηκε από τον Ιωάννη Καντακουζηνό, όταν το 1328 ο Ανδρόνικος Γ προσκύνησε την αχειροποίητη εικόνα του ναού, πράξη πού δεν είναι δυνατόν να μη συσχετισθεί με την παραίτηση του Ανδρόνικου Β' και τον τερματισμό του εμφυλίου πολέμου: "Ύπο δε τον αυτόν χρόνον ό βασιλεύς εις Κύζικον επεραιώθη, άμα μεν την της θεομήτορος αχειροποίητον εικόνα, ή προς τον εν Ύρτακίω ναον ην, προσκυνήσων, άμα δε κατοψόμενος και τήν χώραν, ούπω πρότερον ίδών".

Τα ερείπια της ιστορικής Μονής της Παναγίας
Φανερωμένης στην Κύζικο

Στην εικόνα η Θεοτόκος παριστάνεται στον τύπο της Οδηγήτριας πού υποβαστάζει με το αριστερό της χέρι τον Χριστό ενώ αν και φέρει αργυρόχρυση επένδυση και τα πρόσωπα είναι φθαρμένα, χρονολογήθηκε στο 12ο αιώνα λόγο της μετωπικής στάσης των μορφών.

Ο ίδιος εικονογραφικός τύπος αποτέλεσε το πρότυπο για όλες τις παλαιολόγιες εικόνες, αφιερωμένες στην Παναγία Φανερωμένη ενώ δεν είναι τυχαίο που ο Μιχαήλ Η' Παλαιολόγος επέλεξε αυτή την εικόνα της για προπομπό της θριαμβευτικής εισόδου του στη Βασιλεύουσα το 1261, για να αναλάβει τον Θρόνο.

Όταν το 1922 οι Έλληνες εκδιώχθηκαν από τις πατρογονικές τους εστίες στην Μικρά Ασία, κατάφεραν και διέσωσαν την εικόνα, την οποία μετέφεραν στο Οικουμενικό Πατριαρχείο στην Κωνσταντινούπολη. 

Στην εικόνα, ένα φαρδύ χρυσοκέντητο στέφανο περιβάλλει την κεφαλή της Παναγίας, όπως και αυτή του Χριστού, τα στέφανα είναι διακοσμημένα με γαλάζιες και τιρκουάζ πέτρες από σμάλτο και τρία βαθυκόκκινα ρουμπίνια στο μέγεθος φουντουκιού, ένα στη κορυφή του στεφάνου, τα δύο στις άκρες δεξιά και αριστερά του προσώπου, στο ύψος των αυτιών, στολίζουν την κεφαλή της Παναγίας ενώ στα μέσα αυτών των αποστάσεων, δύο καταπράσινα σμαράγδια του ιδίου μεγέθους και όλα περιβάλλονται, κεντημένα κυκλικά, με διαμαντόπετρες.

Εδώ και μερικά χρόνια στις 23 Αυγούστου, στην απόδοση της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, τελείτε στα ερείπια της Μονής της Φανερωμένης Θεία Λειτουργία, προεξάρχοντος του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου.