ΟΙ ΚΑΡΕΣ ΤΩΝ ΟΣΙΟΜΑΡΤΥΡΩΝ ΙΑΚΩΒΟΥ ΓΕΡΟΝΤΟΣ, ΙΑΚΩΒΟΥ ΤΟΥ ΔΙΑΚΟΝΟΥ ΚΑΙ ΔΙΟΝΥΣΙΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ.

Φυλάσσονται στην Ιερά Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή Μονή της Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στα Βασιλικά της Θεσσαλονίκης.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

πηγή

Ο Νεομάρτυρας Ιάκωβος γεννήθηκε στον οικισμό Βοεβονδάδες περί τα μέσα του 15ου αιώνα με το όνομα Ιωάννης ενώ συχνά, εμφανίζεται και με το προσωνύμιο εκ Καστορίας ή Καστοριανός. 

Οι Βοενβοδάδες σύμφωνα με την περιγραφή στο Συναξάριο του Αγίου πρέπει να βρισκόταν στην περιοχή της Μοσχόπολης, που σήμερα ανήκει στην Αλβανία, όμως τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας ανήκε στην ευμεγέθη Μητρόπολη Καστοριάς, και μάλιστα στους πρόποδες του όρους Οστροβίτσα. 

Ο Ιωάννης δεν πήγε σχολείο, καθώς από μικρός βοσκούσε τα ζώα της οικογένειάς του και πλούτισε σύντομα και ο αδερφός του τον κατηγόρησε στους Τούρκους ότι πλούτισε λόγω εύρεσης ενός θησαυρού και έτσι αναγκάστηκε να μετοικήσει στην Πόλη, εμπορευόμενος πρόβατα. 

Είχε τέτοια φήμη και ο πλούτο που γνωρίστηκε με τον Άγιο Πατριάρχη Νήφωνα, που συνετέλεσε τα μέγιστα στην μεταστροφή του προς τα Θεία που μοίρασε την περιουσία του, 600.000 γρόσια και πήγε στο Άγιο Όρος, στη μονή Δοχειαρείου. 

Οι κάρες των τριών Οσιομαρτύρων: Ιακώβου του Γέροντα,
Ιακώβου του Διακόνου και Διονυσίου του Μοναχού.
πηγή

Εκεί έγινε μοναχός μένοντας τρία χρόνια και μετά πήγε στη Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου Ιβήρων και τον γέροντα Ιγνάτιο.

Μετά τον θάνατο του Ιγνάτιου, απέκτησε υποτακτικούς τους μοναχούς Μαρκιανό και Θεωνά, τον μετέπειτα Μητροπολίτη Θεσσαλονίκης και από εκεί επιζητώντας τον ησυχασμό μεταφέρθηκε μαζί με 6 μαθητές του για κάποιο διάστημα σε μια σκήτη στο όρος του Άθωνα. 

Την Άνοιξη του 1518 ο Άγιος Ιάκωβος και η συνοδεία του αναχώρησαν από το Όρος και πορεύθηκαν προς την Αιτωλία, μέσω της Θεσσαλονίκης και των Μετεώρων, βρίσκοντας ανάπαυση για ένα χρονικό διάστημα, στη Μονή Τιμίου Προδρόμου του χωριού Ανάληψη (Δερβέκιστα). 

Η Σκήτη του Τιμίου Προδρόμου στο Άγιον Όρος,
την οποία ίδρυσε ο όσιος Ιάκωβος ο εκ Καστορίας.
πηγή

Η φήμη του Ιακώβου έφτασε στα αυτιά του Μητροπολίτη Άρτας Ακάκιου, ο οποίος αρχικά καλοδέχτηκε τους νέους μοναχούς. 

Σύντομα όμως κάποιοι μοναχοί τον συκοφάντησαν ψευδώς και ο Ακάκιος τον παρέδωσε στον Τούρκο μπέη των Τρικάλων μαζί με δύο μαθητές του. 

Εκεί φυλακίστηκαν 40 μέρες και μεταφέρθηκαν στην Ανδριανούπολη και το Διδυμότειχο, όπου βρισκόταν ο Σουλτάνος Σελήμ Α’ (1470 - 1520).

Εκεί μετά από βασανιστήρια απαγχονίστηκαν στις 1 Νοεμβρίου του 1519 στην Ανδριανούπολη, μάλιστα ο Άγιος Ιάκωβος αναφέρεται ότι κρεμάστηκε ενώ ήταν ήδη νεκρός και ενταφιάστηκαν στο Αρβανιτοχώρι, έξω από την Ανδριανούπολη. 

Άγιοι Ιάκωβος ο νέος Οσιομάρτυρας από την Καστοριά και οι δύο
μαθητές του Ιάκωβος ο Διάκονος και Διονύσιος ο Μοναχός.
Εικόνα τέμπλου του 1836 στην Μονή Αγίας Αναστασίας
Φαρμακολυτρίας, στα Βασιλικά Θεσσαλονίκης.

Μετά από τρία χρόνια τα λείψανά τους μεταφέρθηκαν στη Μονή Σίμωνος Πέτρας του Αγίου Όρους και στη Μονή Αγίας Αναστασίας της Φαρμακολύτριας στη Θεσσαλονίκη από μοναχούς μαθητές του Ιακώβου ενώ τον βίο του συνέγραψε ο σύγχρονός του ρήτορας Θεοφάνης ο Θεσσαλονικεύς.

Άγιοι Οσιομάρτυρες Ιάκωβος ο Διάκονος και Διονύσιος ο Μοναχός ( - 1519).

Οι Οσιομάρτυρες Ιάκωβος ο Διάκονος και Διονύσιος ο Μοναχός ήταν μαθητές και ακόλουθοι του Αγίου Νεομάρτυρα Ιακώβου εκ Καστορίας. 

Δεν γνωρίζουμε ούτε την καταγωγή τους, ούτε την ηλικία τους, καθώς σε καμία πηγή δε γίνεται λόγος, παρά αναφέρονται μόνο τα ονόματα και η ιδιότητά τους. 

Μιλάμε σαφώς για άτομα νεότερης ηλικίας από τον γέροντα, όπως εξάλλου αποδίδονται και σε εικόνες, ο ένας να κρατά ένα μοναστήρι (προφανώς της Δερβέκιστας) και ο άλλος ένα σταυρό ενώ μόναζαν στο μοναστήρι του Τιμίου Προδρόμου της Αιτωλίας και ακολούθησαν τον γέροντά τους στη φυλακή, τα βασανιστήρια αλλά πρόθυμα και στην αγχόνη. 

Δεν γνωρίζουμε αν ήταν υποτακτικοί του, ήδη από το Άγιο Όρος, που μοιάζει και το πιθανότερο, πάντως, στην περιγραφή του μαρτυρίου τους αναφέρεται πως ο Διάκονος Ιάκωβος ήταν ιδιαίτερα όμορφος στην όψη και ότι κρεμάστηκε εκ δεξιών του Αγίου Ιακώβου, ενώ ο Διονύσιος εξ αριστερών και ήταν και οι δύο ζωντανοί τη στιγμή της θανάτωσης, σε αντίθεση με τον γέροντα.

Συνεορτάζουν με τον Οσιο Ιάκωβο τον Γέροντα στις 1 Νοεμβρίου.