Ιερά Μονή Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής - Χρυσοπηγής, Σίκινος.

πηγή

Βρίσκεται στην κορυφή του λόφου, στο Φρούδι, πάνω από τη Χώρα και το Κάστρο, στην άκρη του βράχου και σε υψόμετρο 370 μέτρων πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας με μαγευτική θέα στο Αιγαίο Πέλαγος.

Άποψη του βράχου του Μοναστηριού από τη χώρα
πηγή

Η Μονή κτίσθηκε το 1690 ως γυναικείο Μοναστήρι και υπήρξε έσχατο καταφύγιο των Σικινιωτών κάθε φορά που το νησί έπεφτε σε χέρια κακόβουλων επιδρομέων, «οχυρό για τις αρπαγές, τους βιασμούς και τις λεηλασίες, που πολλές φορές ούτε η βαριά ξύλινη πόρτα, ούτε οι ψηλοί τοίχοι, ούτε οι κρύπτες, οι επάλξεις, οι "ζεματίστρες", τα μυστικά περάσματα, οι πολεμίστρες, οι έξοδοι διαφυγής με σκοινιά προς τον γκρεμό αλλά ούτε και οι δεήσεις εμπόδιζαν τους πειρατές, που ερήμωσαν αρκετές φορές το νησί».

Στην ουσία πρόκειται για ένα Καστρομονάστηρο που ανέκαθεν φιλοξενούσε γυναικεία αδελφότητα, επισκευαζόταν καρτερικά μετά από κάθε ιστορική περιπέτεια και άντεξε μέχρι το 1834 οπότε έπαψε να λειτουργεί, με το βασιλικό διάταγμα του Όθωνα, και οι οκτώ τότε, γηραιές Μοναχές που έμεναν εκεί φιλοξενήθηκαν σε διάφορες Σικινιώτικες οικογένειες μέχρι το θάνατό τους.

Πανοραμική άποψη της Μονής
πηγή

 Πανοραμική άποψη της Μονής
πηγή

Πανοραμική άποψη της Μονής
πηγή

Εικόνα του Οσίου Ανθίμου στην Σίκινο όπου στο αριστερό 
του χέρι κρατά το Καστρομονάστηρό του και στην οποία 
αναγράφεται: «Ο Όσιος Άνθιμος ο Κεφαλλήν Κτίτωρ 
Ιεράς Μονής Χρυσοποηγής Σικίνου»
πηγή

Δεδομένου ότι ιδρύθηκε η Μονή, προς το τέλος της εποχής της πειρατείας στο Αιγαίο, είναι πολύ πιθανό το κάστρο να προϋπήρχε του μοναστηριού και να χρησίμευε όντος ως καταφύγιο των κατοίκων από τις πειρατικές επιδρομές.

Την Μονή αναδιοργάνωσε και επανίδρυσε, κατά το 1775, ο Όσιος Άνθιμος ο Νέος (κατά κόσμον Αθανάσιος Κουρούκλης - Ψωμάς) και τυφλός Ασκητής από την Κεφαλλονιά κατά την 3η Ιεραποστολική του περιοδεία.

Μάλιστα ήταν το έκτο και τελευταίο μοναστήρι που ανήγειρε ή ανακαίνισε ο τυφλός Ιεραπόστολος του Αιγαίου και χωρίς ποτέ να τα έχει δει με τα σωματικά του μάτια!

Το πλοίο του Οσίου Ανθίμου έφθασε στην Σίκινο το 1775, με ιερό σκοπό να αναβιώσει την Ιερά Μονή Ζωοδόχου Πηγής - Χρυσοπηγής αφού ο Άγιος ευλαβούνταν ιδιαίτερα την Παναγία Χρυσοπηγή και παλαιότερα είχε προσκυνήσει το θαυματουργό Της εικόνισμα στην γειτονική Σίφνο.

Οι ντόπιοι βοήθησαν τον τυφλό Άνθιμο να ανεβεί στο Μοναστήρι,  που το βρήκε βαριά πληγωμένο από παλαιότερη πειρατική επιδρομή και οι χριστιανοί της Σικίνου καθώς και οι λιγοστές Μοναχές, είδαν στο πρόσωπο του αγωνιστή Μοναχού τον σωτήρα τους.  

 Άποψη της εισόδου της Μονής

πηγή, (φωτογραφία Γιάννης Τούντας)

Με την συνδρομή των κατοίκων αποπεράτωσε την Μονή, οργάνωσε μοναστική αδελφότητα και κατά το διάστημα της παραμονής του εκεί χτίστηκαν ψηλά τείχη, τα κελλιά των καλογραιών, υπόγειες αποθήκες, αλλά και δεξαμενές βρόχινου νερού ενώ ανακαινίστηκε το μικρό, βυζαντινού ρυθμού, Καθολικό, το οποίο στολίστηκε με ξυλόγλυπτο τέμπλο και ωραίες εικόνες. 

Πάνω από την πόρτα του Καθολικού εντοιχίστηκε επιγραφή, η οποία αναφέρει το όνομα του νέου ιδρυτή και την ημερομηνία της ανακαίνισης: «Ἄνθιμος Μοναχός, 1775 Ἰουλίου 10» ενώ ενδεχομένως να ασήμωσε και την θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Χρυσοπηγής, έργο του 17ου αιώνα.

Άποψη του Καθολικού της Μονής
πηγή

Πάνω από την μοναδική είσοδο της Μονής υπάρχει μία ζεματίστρα για τους βέβηλους καταπατητές.

Στην βορειοανατολική γωνία των κελιών είχε διαμορφωθεί μια μυστική κρύπτη που από εκεί οι πολιορκημένοι κατέβαιναν με σχοινί στους απόκρημνους βράχους και μέσα από ένα μικρό μονοπάτι, έβρισκαν διέξοδο στην θάλασσα.

Η Μονή έχει τη δομή ενός φρουρίου, εκτός από τη βόρεια πλευρά, η οποία είναι εκ φυσικού απρόσιτη και με ψηλούς τοίχους, προμαχώνες και εκβολές.

Στο νότιο τμήμα της Μονής υπήρχαν δύο πύργοι, από τους οποίους σήμερα σώζεται μόνο το νοτιοανατολικό ενώ το νοτιοδυτικό τμήμα έχει ανακατασκευαστεί και στη βόρεια πλευρά του, εκεί που χαμηλώνει το τείχος και έξω από αυτό, βρίσκεται το γραφικό και πανέμορφο εκκλησάκι της Αγίας Άννας. 

Άποψη του Πύργου της Μονής
πηγή

Η μόνη είσοδος στη δυτική πλευρά της μονής, ήταν προστατευμένη από μια πολύ δυνατή πύλη, φτιαγμένη από το τοπικό ξύλο «Φίδα», επιστρωμένο με φύλλα σιδήρου.

Σύμφωνα με ιστορίες που διηγούνται οι παλαιότεροι, σε μία επιδρομή, οι πειρατές μετακίνησαν ολόκληρα κανόνια μέχρι τη μονή, για να παραβιάσουν την πύλη, φυσικά η σημερινή πόρτα της Μονής είναι σύγχρονη, όμως η παλαιά πόρτα, το πρωτότυπο, έχει διασωθεί και υπάρχει σήμερα.

Στο εσωτερικό υπάρχει μια μεγάλη πλακόστρωτη αυλή με χαμηλό τοίχο ασφαλείας που εκτείνεται κατά μήκος του γκρεμού, που έχει μοναδική θέα στη βόρεια θάλασσα, με το στενό της Αντιπάρου, (τη στενή λωρίδα της θάλασσας που χωρίζει την Πάρο και την Αντίπαρο) και στις υπόλοιπες κεντρικές και δυτικές Κυκλάδες. 

Άποψη της εισόδου του Καθολικού
πηγή

Πάνω από τους πρόσθιους βράχους επιβίβασης στη βορειοδυτική πλευρά, υπάρχει ένα μικρό άνοιγμα από το οποίο οι πολιορκημένοι τραβούσαν στα σχοινιά εκείνους που έμειναν έξω είτε επειδή τους χρειαζόταν ως ενίσχυση είτε τους διέσωζαν και μέσω των οποίων μπορούσαν επίσης να διαφύγουν οι ίδιοι.

Το καθολικό της Μονής διαθέτει εξαίρετης τέχνης ξυλόγλυπτα προσκυνητάρια, εικόνες του 18ου αιώνα και ένα περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο. 

Γύρω από το ναό, υπάρχουν τα κελιά, το Ηγουμενείο, αποθήκες, δεξαμενές νερού, ένας πετρόχτιστος φούρνος και σε ένα από τα ανακαινισμένα κελιά λειτουργεί σήμερα ένα μικρό λαογραφικό μουσείο ενώ θησαυρός της Μονής είναι η Θαυματουργή εικόνα της Ζωοδόχου Πηγής, που σύμφωνα με το θρύλο προέρχεται από την Πάρο και φυλάσσεται στην εκκλησία του Αϊ Βασίλη στο Χωριό και επιστρέφει στη Μονή μία φορά το χρόνο κατά τη διάρκεια των διήμερων εορτασμών, συνοδευόμενη από όλους τους πιστούς.

Άποψη του εσωτερικού περιβόλου της Μονής 
πηγή

Το 1977 άρχισαν έργα για την αναστήλωσή της και το 1979, ανήμερα της γιορτής της, ξανάνοιξε το κατώφλι της για το χριστεπώνυμο πλήρωμα μετά από πρωτοβουλίες του νεαρού τότε Διάκονου και νύν Μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεου Β’, με την βοήθεια των κατοίκων και των δύο ιερέων του νησιού, π. Σπυρίδωνος και π. Θεοδώρου. 

Στην είσοδο του Καθολικού της Μονής διαβάζουμε την εντοιχισμένη πλάκα: «Η Ιερά αύτη και σεβασμία γυναικεία Ιερά Μονή της Ζωοδόχου Πηγήςανηγέρθη υπό του Οσίου Ανθίμου του Κουρούκλη εν έτει 1719. Το έτος 1834 η Βαυαρική αντιβασιλεία την διέλυσε και οι Μοναχές εξεδιώχθησαν. Έκτοτε κατερειπωθείσα το έτος 1977 ήρχισεν τη χάριτι του Αγίου Θεού ανακαινιζομένη εκ θεμελίων έως και σήμερον, κόπω και προσωπικώ μόχθω του Αρχιμ. Δωροθέου Πολυκανδριώτη, νυν Μητροπολίτη Σύρου και Σικίνου, του Συνδέσμου Σικινιτών, Ζαχαρία Λουσίδη καθηγητού Πανεπιστημίου και των κατοικούντων τη νήσω ταύτη φιλευσεβών κατοίκων».

Η Ιερά Εικόνα Ζωοδόχου Πηγής Σικίνου
πηγή

Μετά την ανακαίνισή της Μονής, το 1979, στις 5 Μαΐου του 1994, έκειρε Μοναχή στο Καθολικό της Μονής, με την άδεια του Μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεος του Α’, την αφιερωμένη και ευλαβεστάτη Σικινιώτισα Καλλιόπη Αρσενικού, στην οποία έδωσε το μοναχικό όνομα Ευπραξία. 

Το λυκαυγές όμως του γεγονότος, γρήγορα έσβησε και το προκεχωρημένο της ηλικίας και οι ασθένειες της Μοναχής και η Μοναχή Ευπραξία η οποία όμως λόγο της προχωρημένης ηλικίας της γρήγορα απεβίωσε.

Η Μονή ως και τον Αύγουστο του 2015 δεν είχε Μοναχές, παρ’ όλα αυτά, διατηρήθηκε σε μία αρκετά καλή κατάσταση και από τον Σεπτέμβριο του 2015 μια Μοναχή, η αδελφή Μυροφόρα, ξαναζωντάνεψε τη Μονή της Χρυσοπηγής.

Η προσπάθειά της είναι αξιέπαινη, με αρωγούς τους λιγοστούς κατοίκους του νησιού, τον Δήμαρχο, τους δύο ιερείς, που όλοι τους την έχουν περιβάλλει με πολύ αγάπη και ιδιαίτερα τον Μητροπολίτη Σύρου Δωρόθεο τον Β’ που με το συνεχές και άοκνο ενδιαφέρον του προσπαθεί να ξαναστήσει το περίφημο και ιστορικό, Μοναστηράκι αυτό.

Το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο στο Καθολικό
πηγή

Η Μοναχή προσπαθεί με την εκτροφή ζώων (κατσίκες, κότες), την παραγωγή διάφορων κηπευτικών, παραγωγή μαρμελάδας και διαφόρων γλυκών κουταλιού, να εξοικονομήσει κάποια από τα έξοδα του Μοναστηριού.

Το κυριότερο και σημαντικότερο όμως πρόβλημα του Μοναστηριού είναι η σχεδόν παντελής έλλειψη νερού και είναι αναγκασμένη η μοναχή, καθημερινά να κουβαλάει νερό από το χωριό, χειμώνα και καλοκαίρι, αφού μία στέρνα στην οποία συλλέγετε το βρόχινο νερό δεν είναι αρκετή ούτε για τις καθημερινές ανάγκες της Μονής. 

Η μοναχή μάλιστα, κάνει και τακτικές επισκέψεις στα σχολεία του Νησιού και προσφέρει σε έκτακτες περιπτώσεις και όπου αυτό χρειαστεί, οδοντιατρική βοήθεια στους κατοίκους, αφού είναι διπλωματούχος χειρούργος Οδοντίατρος με πενταετή μάλιστα, προϋπηρεσία.

"Εμβάδα’" του Αγίου Γερασίμου, πολιούχου και προστάτου της Κεφαλλονιάς
πηγή

Χώμα από τον τάφο του Αγίου Γερασίμου, πολιούχου και προστάτου της Κεφαλλονιάς
πηγή

Χώμα από το σπηλαιώδες ασκητήριο και τον τάφο του Αγίου Ανθίμου του Κουρούκλη,
του Τυφλού, του Κτήτορα της Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής Σικίνου
πηγή

Η Ιερά εικόνα της Παναγίας την οποία ο κάθε
Πανηγυράς κρατά για ένα χρόνο στο σπίτι του

Ξακουστό είναι το περίφημο πανηγύρι της Ζωοδόχου Πηγής, την πρώτη Παρασκευή μετά το Πάσχα.

Την παραμονή της εορτής, παρατίθεται γεύμα σε όλους και αυτός που επωμίζεται τα έξοδα του γεύματος έχει το και δικαίωμα να κρατήσει την εικόνα της Παναγίας στο σπίτι του για ένα χρόνο και ονομάζεται "Πανηγυράς".

Τον Μάιο του 2018, σχεδόν 200 χρόνια από την τελευταία φορά στην Μονή, έγινε η κουρά της μοναχής Μυροφόρας, από τον Μητροπολίτη Σύρου κ. Δωρόθεο Β’, σε Μεγαλόσχημη μοναχή, η οποία μετονομάστηκε σε Δωροθέα.

Στην Μονή Ζωοδόχου Πηγής - Χρυσοπηγής, σήμερα φυλάσσονται μία "εμβάδα’" του Αγίου Γερασίμου, του Νέου Ασκητού και θαυματουργού, πολιούχου και προστάτου της Κεφαλλονιάς και χώμα από τον τάφο του Αγίου Γερασίμου τα οποία δώρησε η Ηγουμένη της Ιεράς Μονής του Αγίου Γερασίμου, Μοναχή Κασσιανή, επίσης σε μία ειδική και περίτεχνη θήκη φυλάσσεται και χώμα από το σπηλαιώδες ασκητήριο και τον τάφο του Αγίου Ανθίμου του Κουρούκλη, του Τυφλού, του Κτήτορα της Ιεράς Μονής Χρυσοπηγής Σικίνου.

Από τον οικισμό της Χώρας, ξεκινά ένα φιδωτό λιθόστρωτο μονοπάτι που ανηφορίζει και καταλήγει μετά 20 λεπτά στην είσοδο του μοναστηριού της Ζωοδόχου Πηγής ενώ για πρόσβαση με αυτοκίνητο υπάρχει ένας βατός χωματόδρομος που ξεκινά επίσης από την Χώρα.

Τηλέφωνο επικοινωνίας: (+030) 22860 51263, 6975 743928, email: imhrysopigis@gmail.com