Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΦΙΛΕΡΗΜΟΥ.

Η Εικόνα της Υπεραγίας Θεοτόκου της «Φιλερήμου» ή «των Χαρίτων» είναι έργο του 10ου αιώνα και βρίσκεται στο Εθνικό Μουσείο του Μαυροβουνίου.

Η εικόνα της Παναγίας της Φιλερήμου χωρίς κάλυψη

Κατά την παράδοση η εικόνα αυτή της Παναγίας έφθασε στη Ρόδο από τα Ιεροσόλυμα και τοποθετήθηκε στο Καθολικό της Μονής του λόφου Φιλερήμου, στην ακρόπολη της αρχαίας πόλεως της Ιαλυσού, από τον οποίο πήρε βέβαια και την προσωνυμία αυτή.

Κατά τη γνώμη μερικών ερευνητών την Εικόνα έφεραν στην Ρόδο οι Ιωαννίτες Ιππότες, πιθανότερο όμως είναι είναι να υπήρχε εκεί ήδη, πριν την άφιξη των Ιπποτών γιατί διαφορετικά δεν μπορεί να δικαιολογηθεί η τιμή και η αγάπη που απολάμβανε η εικόνα, σύμφωνα με τις μαρτυρίες, από το Ορθόδοξο πλήρωμα της νήσου ήδη από τα πρώτα χρόνια της Ιπποτοκρατίας.

Η Εικόνα της Παναγίας παρέμεινε στη Ρόδο μέχρι και το 1523, την χρονιά καταλήψεως της Ρόδου από τον Σουλεϊμάν τον Μεγαλοπρεπή, όταν φεύγοντας οι Ιππότες προς την Δύση, μεταξύ των πολλών άλλων κειμηλίων, την πήρανε μαζί τους.

Αρχικά μεταφέρθηκε στην Ιταλία (1523 - 1527), κατόπιν στη Γαλλία (1527 - 1530) και ύστερα στη Μάλτα (1530 - 1798) που όταν ο Μέγας Ναπολέων την κατέλαβε η Εικόνα φυγαδεύτηκε και μέσω της Τεργέστης έφθασε στη Ρωσία, όπου ο Τσάρος Παύλος ο Α’ την υποδέχθηκε με μεγάλες τιμές και διέταξε να την καλύψουν με χρυσή επένδυση και να την κοσμήσουν με πολύτιμους λίθους.

Η εικόνα της Παναγίας της Φιλερήμου χωρίς το χρυσό κάλυμμα,
αλλά με τη μαύρη χάρτινη κάλυψη της, που προστατεύει τα
αρχικά ξύλινα τμήματα της εικόνας.

Κατά την Οκτωβριανή επανάσταση του 1917, για να μην καταστραφεί η Εικόνα από τους άθεους, μεταφέρθηκε από τη Μόσχα στην Αγία Πετρούπολη και κατόπιν μέσω της Εσθονίας έφθασε στην Κοπεγχάγη (1919) και παραδόθηκε, ως αυτοκρατορικός θησαυρός, στη μητέρα της τσαρίνας Μαρία Φιοντόροβνα, η οποία το 1928 την παρέδωσε για να μεταφερθεί στο Βελιγράδι ή κατ’ άλλους στη ρωσική Μονή Αγίου Παντελεήμονος του Αγίου Όρους.

Η Εικόνα, με έναν ενδιάμεσο σταθμό τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία του Βερολίνου, έφθασε τελικά στο Βελιγράδι και παραδόθηκε στην βασιλική οικογένεια των Καρατζώρτζεβιτς. 

Στον Ναό των ανακτόρων του Βελιγραδίου παρέμεινε μέχρι την 6η Απριλίου 1941, όταν, λόγω των βομβαρδισμών του Βελιγραδίου από τα Γερμανικά στρατεύματα, μεταφέρθηκε για ασφάλεια στην Μονή του Οστρόγου, απ’ όπου την πήρε η Κυβέρνηση του Μαυροβουνίου και την τοποθέτησε στο Εθνικό της Θησαυροφυλάκιο το 1952 και το 1978 παραδόθηκε στο Εθνικό Μουσείο του Μαυροβουνίου, όπου και βρίσκεται σήμερα, εντός ενός ειδικά διαμορφωθέντος παρεκκλησίου.

Αντίγραφο της Εικόνας, το οποίο φιλοτεχνήθηκε από τον Μοναχό Λάζαρο, ύστερα από αίτημα του Μητροπολίτη Ρόδου Κυρίλλου, μεταφέρθηκε στη Ρόδο από τον Μητροπολίτη Μαυροβουνίου και Παραθαλασσίας Αμφιλόχιο και τοποθετήθηκε στο Καθολικό της Ιεράς Μονής Φιλερήμου το 2008.