Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΡΕΥΜΑΤΟΚΡΑΤΟΡΙΣΣΑΣ.

Φυλάσσεται στον νάρθηκα του παλαιοχριστιανικού ναού της Παναγίας Αχειροποιήτου,  στην Θεσσαλονίκη. 

Η εικόνα όπως την έφεραν από την Ραιδεστό,
 το 1922 οι πρόσφυγες.
πηγή

Η ασημοκαλυμμένη σήμερα, εικόνα ήταν το παλλάδιο των Θρακιωτών και τιμούνταν ιδιαίτερα από όλους τους Θρακιώτες στην Ραιδεστό της Ανατολικής Θράκης, με εξαιρετικές τιμές και με λαμπρό πανηγύρι τη Δευτέρα της εβδομάδας της Διακαινησίμου, δηλαδή τη Δευτέρα μετά την Κυριακή του Θωμά.

Είναι του τύπου της Βρεφοκρατούσας, λαϊκής τέχνης έχει διαστάσεις: ύψος 1,07 μέτρα και πλάτος 0,77 μέτρα ενώ μετά την συντήρησή της το 1990, αποκαλύφθηκε ότι είναι μία αμφίπλευρη εικόνα και στην πίσω πλευρά από την αργυροστόλιστη πρόσοψή της με την Παναγία υπάρχει και δεύτερη αγιογραφία με τη Σταύρωση του Χριστού.

Στην κύρια όψη εικονίζεται η Θεοτόκος Οδηγήτρια και με την αφαίρεση της επένδυσης αποκαλύφθηκαν οι επιγραφές Μ(ΗΤΗ)Ρ – Θ(ΕΟ)Υ Η ΡΕΒΜΑΤΟΚΡΑΤΟΡΙCA και I(ΗCOY)C - X(ΡΙCΤΟ)C O ΕΜΑΝΟΗΛ.

Τα τεχνοτροπικά γνωρίσματα αυτής της όψης οδηγούν στις αρχές του 17ου αιώνα ενώ η σύγκριση με εικόνες του 17ου αιώνα στο Σκευοφυλάκιο του Οικουμενικού Πατριαρχείου υποδεικνύει μια τέχνη που ωρίμασε μακριά από τις επιδράσεις της Κρητικής Σχολής, σε έναν χώρο που μετέπλασε τη βίαια διακοπείσα εξέλιξη της παλαιολόγειας παράδοσης, συμβαδίζοντας με τη ζωγραφική του βόρειου ελλαδικού χώρου. 

Η μπροστινή όψη της αμφιπρόσωπης εικόνας χωρίς την ασημένια
επένδυση και μετά τον καθαρισμό της.

Στη δευτερεύουσα όψη, που είναι προγενέστερη, εικονίζεται η Σταύρωση, ο Χριστός, φορώντας διαφανές περίζωμα, πλαισιώνεται από τις συμμετρικές μορφές της Παναγίας και του Ιωάννη ενώ δύο άγγελοι ίπτανται θρηνώντας. 

Η όλη παράσταση και η τυπολογία των μικρών και απρόσεχτων γραμμάτων στις επιγραφές – Ο ΒΑCIΛΕΥC Τ(ΗC) ΔΟΞ(ΗC), I(ΗCOY)C - X(ΡΙCΤΟ) C, Μ(ΗΤΗ)Ρ - Θ(ΕΟ)Υ, Ο ΑΓ(ΙΟC) IΩ(ΑΝΝΗC) Ο ΘΕΟΛΟΓ(ΟC) – υποδεικνύουν έργο τοπικού επαρχιακού εργαστηρίου που κινείται στη σφαίρα της ζωγραφικής της Κωνσταντινούπολης των τελευταίων δεκαετιών πριν από την Άλωση, δηλαδή στο πρώτο μισό του 15ου αιώνα.

Σύμφωνα με την παράδοση πήρε το όνομα "Ρευματοκρατόρισσα" ή "Ρευματοκράτειρα" που σημαίνει η Παναγία που κράτησε τα ρεύματα από ένα συγκλονιστικό θαύμα:

Η Ραιδεστός στην Ανατολική Θράκη είχε στην περιοχή τής Εκκλησίας της Παναγίας Ρευματοκρατείρας, τρία μεγάλα «ρέμματα», δηλαδή ποτάμια, χειμάρρους, που κατά καιρούς, όταν έβρεχε, τραβούσαν τα νερά των βροχών. 

Η πίσω πλευρά της αμφιπρόσωπης εικόνας απεικονίζει
την Σταύρωση του Χριστού, όπως φαίνεται σήμερα
μετά τον καθαρισμό της εικόνας 1986 - 1990.

Κάποτε λοιπόν, Μάιο μήνα, έπιασε μεγάλος κατακλυσμός, κινδύνεψαν όχι μόνο σπίτια και άνθρωποι, αλλά και η Εκκλησία της Παναγίας καθώς και το Αγίασμά της, έτσι πολλοί κάτοικοι της Ραιδεστού, θυμήθηκαν την Παναγία. 

Πήραν την Εικόνα της Παναγίας, Κλήρος και λαός και βγήκαν μέσα στη βροχή και κάτω από την απειλή να πνιγούν από τούς πλημμυρισμένους ποταμούς. 

Σήκωσαν τήν Εικόνα με παρακλήσεις και προσευχές, έκαναν λιτανία καί δεήσεις κοντά στα ρεύματα καί θαυματουργικά η Παναγία ἡ Ρευματοκράτειρα κ ρ ά τ η σ ε, σταμάτησε την βροχή, την ορμή των χειμάρρων ενώ άλλαξε και τήν ροή τους, σώζοντας, την Ραιδεστό ολόκληρη, από την καταστροφή.

Σε ένα δεύτερο θαύμα αναφέρεται η θεραπεία ενός τυφλού Αυστριακού άρχοντος.

Μεταβαίνοντας αυτός στην Κωνσταντινούπολη προς θεραπεία του, παραπλέοντας τη Ραιδεστό, είδε στην αρχή μία φλόγα και μετά την Παναγία η οποία τον προέτρεψε να μεταβεί στον τόπο, όπου έβλεπε τη φλόγα, να προσκυνήσει την Εικόνα Της και να νιφθεί στο αγίασμα, όπως και έκανε και αποκαταστάθηκε πλήρως η όρασή του. 

Ο Άγιος Γρηγόριος Καλλίδης 

Αφού ευχαρίστησε και δόξασε την Παναγία, όταν επέστρεψε στην πατρίδα του, έστειλε χρήματα, με τα οποία κτίσθηκε μεγαλύτερος Ναός, ο οποίος σώζονταν μέχρι το 1894, όταν κατεδαφίσθηκε και αυτός για να ανεγερθεί ακόμη μεγαλύτερος Ναός. 

Σε αυτόν οι Ραιδεστηνοί τιμούσαν την Θεοτόκο και τελούσαν ανάμνηση των θαυμάτων Της, μέχρι το 1922, όταν οι Έλληνες αναγκάστηκαν να εκκενώσουν την Ανατολική Θράκη.

Το 1922 οι Ραιδεστηνοί με επικεφαλής τον ποιμενάρχη τους, Άγιο Γρηγόριο Καλλίδη, μητροπολίτη Ηρακλείας και Ραιδεστού (και πρώην Θεσσαλονίκης που αγιοκατατάχθηκε το 2003), ο οποίος ευλαβούνταν ιδιαίτερα την Εικόνα αυτή της Παναγίας, την μετέφεραν στην Θεσσαλονίκη.

Την εικόνα, που ήτανε η Πολιούχος της Ραιδεστού, οι Θρακιώτες πρόσφυγες την εναπόθεσαν στην παλαιοχριστιανική εκκλησία της Αχειροποιήτου, που μέσα εκεί έστησαν και το πρώτο προσφυγικό σπιτικό τους πολλές οικογένειες όταν έφτασαν στη Θεσσαλονίκη και τιμούν και σήμερα οι απόγονοι των Θρακιωτών, στην Αχειροποίητο ενώ στην λειτουργία και την πανθρακική δοξολογία οι Ραιδεστινοί και άλλοι Ανατολικοθρακιώτες γιορτάζουν με λαμπρότητα τη μνήμη της.

Ο ναός της Αχειροποιήτου έγινε το πρώτο σπίτι
των προσφύγων από την Ανατολική Θράκη και εκεί
εναπόθεσαν και την θαυματουργή εικόνα της
Παναγίας Ρευματοκρατόρισσας.

Ο Θεσσαλονικιός λογοτέχνης Γιώργος Ιωάννου (1927 – 1985), με καταγωγή από την Ραιδεστό της Ανατολικής Θράκης, γράφει για τη θρακιώτικη εικόνα στο αφήγημά του «Παναγία η Ρευματοκρατόρισσα», στη συλλογή διηγημάτων του «Η σαρκοφάγος»: «Τη Ρευματοκρατόρισσα τη φέραν οι παπούληδές μας από μια πολιτεία της Προποντίδας. Την άρπαξαν μια Κυριακή πρωί και φύγαν πάνω στ’ άλογα. Ο δεσπότης δεν πρόλαβε να βγάλει τα άμφιά του, σαν ήρθε η είδηση πως έφτασαν οι τσέτες. Πρόσταξε μοναχά τον κόσμο να πάρει τα βουνά. Κρύφτηκαν σ’ ένα σπήλαιο βαθύ και γλίτωσαν. Ήταν έμπειροι σ’ αυτά και από καιρό για όλα προετοιμασμένοι. Σε δυο τρεις μέρες, τραβώντας συνεχώς κατά τα δυτικά, έφτασαν στον Έβρο και διάβηκαν σα λιτανεία το ρεύμα. Η Ρευματοκρατόρισσα συγκράτησε και πάλι το πολύ νερό… Την έφεραν τελικά στην Αχειροποίητο, όπου στρίμωξαν τους πρόσφυγες και την τοποθέτησαν στη θέση του ιερού… Εκτός από την εικόνα της Παναγίας Ρευματοκρατόρισσας, σχεδόν τίποτα άλλο δεν απομένει από κείνη τη γενιά. Όσο την κοιτάζω τόσο θαρρώ πως βλέπω στο πρόσωπό της τη γιαγιά μου. Έτσι θα ήταν, βέβαια, και η προγιαγιά μου. Οι άνθρωποι μοιάζουν στις δικές τους περιοχές. Είναι νέα όμως η εικόνα και όμορφη και στο δέρμα κεραμιδιά, σαν να βουτήχτηκε, πράγμα διόλου απίθανο, σε αιμάτινο ποτάμι…».

Η Σύναξη της Παναγίας Ρευματικρατόρισσας ή Ρευματοκράτειρας τιμάται την Δευτέρα μετά την Κυριακή του Θωμά.