Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΡΜΟΓΕΝΗ ΤΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑ ΚΑΙ ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΟΥ.

Πρόκειται για τμήμα της Τιμίας Κάρας και φυλάσσεται στον ιερό Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Νικολάου στο Βαθύ της Σάμου.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Ο Άγιος Ερμογένης γεννήθηκε τον 4ο αιώνα στην κωμόπολη Φοινικούντα της Αττάλειας της Μικράς Ασίας από ευσεβείς γονείς που τον διαπαιδαγώγησαν χριστιανικά.

Όταν απεβίωσαν οι γονείς του, παραμέρισε τα πλούτη, τη δόξα και τη νεότητά του και αφού διένειμε την περιουσία του στους φτωχούς και τα ορφανά παιδιά, αναχώρησε για την Αίγυπτο για να συναντήσει και να μαθητεύσει κοντά σε μεγάλες ασκητικές μορφές. Από την Αίγυπτο αναχώρησε για την Αθήνα και αφού απέκτησε περισσότερες πνευματικές εμπειρίες, πήγε στην Κωνσταντινούπολη.

Η αρετή και η ταπεινότητά του παρακίνησαν τον Πατριάρχη στο να τον χειροτονήσει διάκονο και στη συνέχεια πρεσβύτερο της Εκκλησίας ενώ ηχαρισματική του προσωπικότητα τον ανέδειξε σύντομα σε Επίσκοπο της Εκκλησίας της Σάμου, η οποία την εποχή αυτή κλυδωνιζόταν από τις αιρέσεις και την πλάνη των ειδώλων.

Ο Ερμογένης αναδείχθηκε σε κήρυκα του λόγου του Θεού, δίδασκε τους ολιγόπιστους και μετέστρεφε στην αληθινή πίστη τους πλανεμένου. Η δυναμική του επισκοπική παρουσία συνδυάστηκε και με τη συγγραφή πολύτιμων συγγραμμάτων, με την πλούσια φιλανθρωπική του δραστηριότητα και με τα πολλά θαύματά του, τα οποία επιτελούσε με τη χάρη του Θεού.

Η πολύπτυχη επισκοπική του δράση και ο διαρκής, επίπονος αγώνας του για τη μεταστροφή των πλανεμένων και τη διάδοση της χριστιανικής πίστης προκάλεσε τον φθόνο και την οργή των ειδωλολατρών, οι οποίοι τον συνέλαβαν ως διδάσκαλο και καθοδηγητή των χριστιανών. 

Κατ’ εντολήν του ηγεμόνα Σατορνίνου οδηγήθηκε ενώπιόν του με την κατηγορία ότι διδάσκει τους κατοίκους να προσκυνούν τον Σταυρωθέντα και Αναστάντα Κύριο και να αποστρέφονται τους αιώνιους θεούς. Ο Ερμογένης ομολόγησε με παρρησία την παντοδυναμία του ενός και αληθινού Θεού και χαρακτήρισε τα είδωλα ως ακάθαρτα βδελήγματα, που οδηγούν στην απώλεια των ανθρώπων. Η θαρραλέα ομολογία του Αγίου προκάλεσε τον θυμό του ηγεμόνα και πρόσταξε να τον μαστιγώσουν μέχρι να διαλυθούν οι σάρκες του. Τον κρέμασαν σε ένα ξύλο και με σιδερένια νύχια κατέσχιζαν τις σάρκες του, ενώ κατέκαιγαν τις μασχάλες του με αναμμένες λαμπάδες. 

Ο Άγιος Ερμογένης συμπεριφερόταν σαν να έπασχε κάποιος άλλος και έδινε την εντύπωση ότι βρισκόταν σε βασιλικό δωμάτιο, αισθανόμενος απερίγραπτη χαρά και αγαλλίαση. 

Αυτό εξόργισε τον ηγεμόνα και διέταξε να τον φυλακίσουν. Στη φυλακή έδεσαν τα πόδια του με ξύλο και στον τράχηλό του έβαλαν βαριά αλυσίδα, ενώ φύλακες τον επέβλεπαν για να μην πάνε χριστιανοί και περιποιηθούν τον Άγιο ενώ τα μεσάνυχτα έγινε μεγάλος σεισμός και η φυλακή πλημμύρισε από υπερκόσμιο φως.

Εμφανίστηκε ο Ιησούς Χριστός με πλήθος από Αγγέλους και αφού απελευθέρωσε τον Άγιο από τα δεσμά και τον θεράπευσε από τις πληγές, τον ενίσχυσε στον αγώνα του λέγοντάς του να μείνει θαρραλέος και σταθερός στην πίστη του και ότι θα βρίσκεται πάντα δίπλα του βοηθός και συμπαραστάτης. Αμέσως μετά ο Κύριος αναλήφθηκε στους Ουρανούς μαζί με τους Αγγέλους και μια άρρητη ευωδία γέμισε τον χώρο της φυλακής. Μόλις γνωστοποιήθηκε το θαύμα, πολλοί ειδωλολάτρες εγκατέλειψαν την πίστη τους στα είδωλα και ασπάσθηκαν τον Ιησού Χριστό ως τον μοναδικό αληθινό Θεό.

Ο ιερός ναός του Αγίου Ερμογένους
στην Επισκοπή της Κύπρου

Την επόμενη ημέρα διέταξε ο Σατορνίνος να φέρουν ενώπιόν του τον Άγιο και τον ρώτησε, άν παραμένει σταθερός στην πίστη του ή άν έχει αλλάξει γνώμη. 

Ο Άγιος του απάντησε ότι εκείνος θα έπρεπε να έχει ήδη εγκαταλείψει τα ψεύτικα είδωλα και να έχει στραφεί στην αλήθεια της χριστιανικής πίστης. 

Στο άκουσμα αυτών των λόγων ο ηγεμόνας εξαγριώθηκε και έδωσε την εντολή να δέσουν τον Άγιο σε άγρια άλογα και να τον σείρουν μέχρι να κατασχισθούν οι σάρκες του, αλλά τα άγρια άλογα ημέρευσαν σαν να ήταν πρόβατα και τότε ο Άγιος άρχισε να αναθεματίζει τα είδωλα και αυτούς που τα προσκυνούν. Μόλις άκουσε αυτά ο ηγεμόνας, πρόσταξε να λιθοβολήσουν τον Άγιο στο στόμα, να του ξεριζώσουν τα δόντια και να τον ρίξουν στον γκρεμό, όμως ο Άγιος Ερμογένης έμεινε σώος και αβλαβής δοξάζοντας το όνομα του Κυρίου. 

Ο τάφος του Αγίου Ερμογένους στην
Επισκοπή της Κύπρου.

Κατόπιν δόθηκε η εντολή να γδάρουν τον Άγιο με κοφτερά ξυράφια και με πυρωμένα σουβλιά να του κάψουν τις μασχάλες, τα αυτιά και την κοιλιά.

Ο Άγιος έμεινε πάλι σώος και αβλαβής και το θαύμα αυτό έκανε πολλούς να αναφωνήσουν «Μέγας ο Θεός των Χριστιανών» και να πιστέψουν στον Ιησού Χριστό. 

Βλέποντας ο ηγεμόνας την αμετάβλητη στάση του Αγίου, αποφάσισε την δι’ αποκεφαλισμού θανάτωσή του. Μόλις ο Άγιος Ερμογένης οδηγήθηκε στον τόπο της καταδίκης, προσευχήθηκε στον Κύριο  και του ζήτησε να απαλλάσσει στο μέλλον από κάθε ασθένεια τους χριστιανούς εκείνους, οι οποίοι θα επικαλούνται το όνομα του Κυρίου και θα εορτάζουν τη μνήμη του Αγίου. Αμέσως ακούσθηκε φωνή σαν να ήταν βροντή που καλούσε τον Άγιο στη χαρά του Παραδείσου και αισθανόμενος απέραντη αγαλλίαση, έκλινε την κεφαλή του και ο δήμιος τον αποκεφάλισε.

Ο Ιερός Μητροπολιτικός Ναός του Αγίου Νικολάου
Βαθέος Σάμου, όπου φυλάσσεται το τεμάχιο της τιμίας
κάρας του Αγίου Ερμογένους.

Η δι’ αποκεφαλισμού μαρτυρική τελείωση του Αγίου ενδόξου ιερομάρτυρος Ερμογένους έγινε στις 5 Οκτωβρίου, ημέρα κατά την οποία η Ορθόδοξη Εκκλησία τιμά την μνήμη του.

Κάποιοι θαρραλέοι χριστιανοί φοβούμενοι την οργή των ειδωλολατρών, ήρθαν τη νύχτα και αφού πήραν το λείψανο του Αγίου, το τοποθέτησαν μαζί με τα ιερά του άμφια και την τιμία κάρα του μέσα σε κιβώτιο. 

Αφού το σφράγισαν καλά, το έριξαν στη θάλασσα και με τα κύματα έφτασε στην Κύπρο, στην περιοχή του Κουρίου. Μόλις οι χριστιανοί αντίκρισαν τον πνευματικό αυτό θησαυρό, αναγγέλθηκε το χαρμόσυνο γεγονός στις εκκλησιαστικές αρχές και τον ευσεβή λαό. Αμέσως προσήλθαν με ευλάβεια στον τόπο και λαβόντες το ιερό λείψανο, εναποθέτησαν αυτό στο χωριό Επισκοπή, όπου εκεί αργότερα ανεγέρθηκε ναός επ’ ονόματι του θαυματουργού Αγίου. 

Ο ναός αυτός καταστράφηκε αργότερα από τους επιδρομείς και στη θέση του ανεγέρθηκε τον 17ο αιώνα ο σημερινός ναός. Μέχρι σήμερα σώζεται ο τάφος του, ο οποίος αποτελεί πηγή θαυματουργικών ιάσεων γι’ αυτούς που προσέρχονται με πίστη και ευλάβεια.

Το 1772 εκδόθηκε στη Βενετία με δαπάνη του Πανιερωτάτου Μητροπολίτου Κιτιαίων Μακαρίου του Κυπρίου η ακολουθία του Αγίου, η οποία το 1963 ανατυπώθηκε με δαπάνη της Εκκλησιαστικής Επιτροπής του χωριού Επισκοπή της Κύπρου. Το 1991 εκδόθηκε η ακολουθία του Αγίου Ερμογένους, την οποία εποίησε ο Πανοσιολογιώτατος Καθηγούμενος της Ιεράς Μονής Λειμώνος Λέσβου π. Νικόδημος Παυλόπουλος κατόπιν αιτήματος της εκ Καρλοβάσου Σάμου ευσεβούς προσκυνητρίας κ. Ειρήνης Ευγενικού, η οποία είχε επισκεφθεί με τον αείμνηστο Μητροπολίτη Σάμου και Ικαρίας κυρό Παντελεήμονα Μπαρδάκο την Επισκοπή της Κύπρου και είχε προσκυνήσει τα ιερά και χαριτόβρυτα λείψανα του Αγίου Ερμογένους.

Το Σάββατο 10 Ιουλίου 2004 και κατόπιν συντονισμένων ενεργειών του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου Σάμου και Ικαρίας κ. Ευσεβίου έφθασε στη Σάμο από τη Λεμεσό της Κύπρου τεμάχιο της τιμίας κάρας του Αγίου, το οποίο έκτοτε είναι θησαυρισμένο στον Ιερό Μητροπολιτικό Ναό του Αγίου Νικολάου Βαθέος της Σάμου, όπου φυλάσσεται και η περίτεχνη φορητή εικόνα του Αγίου.  

Η μνήμη του Τιμάται στις 5 Οκτωβρίου.