Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ.

 Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Καρακάλλου, στο Αγιο Όρος.

Άγιος Απόστολος Βαρθολομαίος

Τοιχογραφία (Fresco) τού έτους 1546 στο Παρεκκλήσιο τού 

Αγίου Νικολάουτής Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα. Αγίου Όρους

έργο τών αγιογράφων Θεοφάνους τού Κρητός και Συμεών.

πηγή

Πρόκειται για ένα μεγάλο μέρος της Κάρας του Αγίου αποστόλου Βαρθολομαίου, ενός εκ των δώδεκα Αποστόλων του Χριστού. 

Οπως τό περιγράφει καί ο ρώσος μοναχός Βασίλειος Μπάρσκι τό 1744 στό οδοιπορικό του, το ιερό λείψανο είναι «τό ἄνω μέρος τῆς κάρας» του αποστόλου πρόκειται δηλαδή γιά τμήμα του μετωπιαίου καί των βρεγματικών οστών.

Η ύπαρξη του ιερού λειψάνου στή μονή μαρτυρείται και στό «Προσκυνητάριο» του Ἰωάννου Κομνηνοῦ, πού γράφτηκε τό 1698 καί εκδόθηκε τό 1701.

Η υπάρχουσα σήμερα ασημένια λειψανοθήκη του Αγίου κατασκευάστηκε τό 1780 καί έχει σχήμα μίτρας ύψους 13 εκ. καί διαμέτρου 18. 

Στήν κορυφή υπάρχει κυκλικό άνοιγμα διαμέτρου 7 εκ. γιά τήν προσκύνηση του αγίου λειψάνου, μέ ανακλινόμενο κάλυμμα επί του οποίου υπάρχει μικρός όρθιος σταυρός μέ λίθους καί μαργαριτάρια, καί η ἐγχάρακτη επιγραφή: «+ Η ΑΓΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΕΝΔΟΞΟΥ ΚΑΙ ΠΑΝΕΦΥΜΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΒΑΡΘΟΛΟΜΕΟΥ, 1780». 

Η λειψανοθήκη της κάρας του αγίου
αποστόλου Βαρθολομαίου.
Ιερά Μονή Καρακάλλου Αγίου Όρους

Η λειψανοθήκη είναι επίχρυση καί εγκοσμημένη μέ 22 κόκκινους καί πράσινους λίθους καί 3 μικρά μεταλλικά επιθέματα μέ σμάλτινη διακόσμηση, ενώ περιμετρικά έχει καί ανάγλυφο διάκοσμο φυτικών παραστάσεων.

Ο Βαρθολομαίος ή Ναθαναήλ ήταν ένας από τους δώδεκα μαθητές του Χριστού, καταγόταν από την Κανά της Γαλιλαίας. 

Θεωρείται ότι είναι το ίδιο πρόσωπο με τον Ναθαναήλ, καθώς στα συνοπτικά ευαγγέλια αναφέρεται πάντοτε ο Φίλιππος μαζί με τον Βαρθολομαίο, χωρίς να αναφέρεται καθόλου ο Ναθαναήλ, ενώ στο κατά Ιωάννην Ευαγγέλιο αναφέρεται συνεχώς ο Φίλιππος με το Ναθαναήλ, χωρίς να αναφέρεται πουθενά ο Βαρθολομαίος ενώ κατά τη Συριακή παράδοση ονομαζόταν Ιησούς και αναγκάστηκε να αλλάξει το όνομά του όταν προσχώρησε στον κύκλο των μαθητών του Χριστού.

Η επιγραφή της λειψανοθήκης της κάρας του αγίου
αποστόλου Βαρθολομαίου.
Ιερά Μονή Καρακάλλου Αγίου Όρους

Τον προσκάλεσε στον κύκλο των μαθητών του Χριστού ο φίλος του Απόστολος Φίλιππος με τα λόγια «Ὃν έγραψε Μωϋσῆς ἐν τῷ νόμῳ καὶ οἱ προφῆται, εὑρήκαμεν, Ἰησοῦν τὸν υἱὸν τοῦ Ἰωσὴφ τὸν ἀπὸ Ναζαρέτ». Και γι' αυτόν είπε ο Χριστός: «Ἴδε ἀληθῶς Ἰσραηλίτης ἐν ᾧ δόλος οὐκ ἔστι».

Δίδαξε το Χριστιανισμό στους Ινδούς και μαζί με τον Ιούδα στην Αρμενία, οι δυο τους θεωρούνται θεμελιωτές της Αρμενικής Εκκλησίας. 

Μαρτύρησε στην Ουρβανούπολη (σημερινό Μπακού του Αζερμπαϊτζάν) με σταυρικό θάνατο, με το κεφάλι προς τα κάτω, κατά διαταγή του βασιλιά Αστυάγη. Λόγω των πολλών θαυμάτων που έκανε το σκήνωμά του, οι ειδωλολάτρες το  έκλεισαν σε λάρνακα, ρίχτηκε στη θάλασσα και βρέθηκε στις νήσους Λιπάρες (Λίπαρι) κοντά στη Σικελία, όπου και κτίστηκε μεγαλοπρεπής ναός επ ενόματή του και παρέμεινε εκεί ώς το 829 οπότε και η Λιπάρα ερημώθηκε από Αγαρηνούς πειρατές. Τότε, «επί Λουδοβίκου» (μάλλον του Α΄, γιού του Καρλομάγνου, δηλ. μεταξύ των ετών 814 - 840) κάποιοι Αμαλφηνοί μετέφεραν τό άγιο λείψανο στό Βενεβέντο της Ιταλίας, όπου καί σήμερα υπάρχει μέρος των αγίων λειψάνων του Αποστόλου.

Η μνήμη του τιμάται από την Ορθόδοξη Εκκλησία στις 11 Ιουνίου και η ανακομιδή των λειψάνων του στις 25 Αυγούστου, ενώ στην Καθολική Εκκλησία η μνήμη του τιμάται στις 24 Αυγούστου.