ΑΠΟΤΜΗΜΑ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΧΡΙΣΤΟΦΟΡΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΑ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Καρακάλλου, Αγίου Όρους.

Ο Άγιος Χριστοφόρος ως κυνοκέφαλος, φορητή εικόνα του
1681 απο την Καππαδοκία, στο Βυζαντινό Μουσείο Αθηνών.
πηγή

Ο Άγιος Μεγαλομάρτυρας Χριστόφορος καταγόταν από μία ημιβάρβαρη φυλή, ονομαζόταν Ρεμπρόβος και πιθανότατα έζησε στους χρόνους του αυτοκράτορα Δεκίου (249 - 251 μ.Χ.), όταν στην Αντιόχεια Επίσκοπος ήταν ο Άγιος Ιερομάρτυς Βαβύλας.

Ως προς την εξωτερική του εμφάνιση ήταν τόσο πολύ άσχημος, γι' αυτό και αποκαλείτο «κυνοπρόσωπος». Συνελήφθη αιχμάλωτος σε μάχη, που διεξήγαγε το έθνος του με τα Ρωμαϊκά αυτοκρατορικά στρατεύματα και κατόπιν κατατάγηκε στις Ρωμαϊκές λεγεώνες.

Όταν ήταν κατηχούμενος, για να ευχαριστήσει τον Χριστό, εγκαταστάθηκε σε επικίνδυνη δίοδο ποταμού και μετέφερε δωρεάν στους ώμους του εκείνους που επιθυμούσαν να διέλθουν τον ποταμό.

Μια μέρα του παρουσιάσθηκε ένα μικρό παιδί και τον παρακάλεσε να τον περάσει στην απέναντι όχθη, αυτός πρόθυμα το έβαλε στους ώμους του και στηριζόμενος στο ραβδί του μπήκε στο ποτάμι, όσο όμως προχωρούσε, τόσο το βάρος του παιδιού αυξανόταν, και με μεγάλο κόπο μπόρεσε να φθάσει στην απέναντι όχθη. 

Μόλις έφθασε, κατάκοπος είπε στο παιδί ότι και όλο τον κόσμο να σήκωνε δεν θα ήταν τόσο βαρύς. Το παιδί του απάντησε: «Μην απορείς, διότι δεν μετέφερες μόνο τον κόσμο όλο, αλλά και τον πλάσαντα αυτόν. Είμαι Εκείνος στην υπηρεσία του Οποίου έθεσες τις δυνάμεις σου και σε απόδειξη αυτού φύτεψε το ραβδί σου και αύριο θα έχει βλαστήσει», και αμέσως εξαφανίσθηκε. 

Φορητή εικόνα του Αγίου Χριστόφορου με τον Άγιο Γεώργιο.
Είναι του 1745 από τον ζωγράφο Ιωαννίκιο Ιερομόναχο
και βρίσκεται στην εκκλησία του Αγίου Γεωργίου Άρπερας
κοντά στο χωριό Τερσεφάνου της επαρχίας Λάρνακας.
πηγή

Ο Ρεμπρόβος φύτεψε την ράβδο και την επομένη την βρήκε πράγματι να έχει βλαστήσει. Μετά το περιστατικό αυτό βαπτίσθηκε Χριστιανός από τον Άγιο Ιερομάρτυρα Βαβύλα, ο οποίος τον μετονόμασε σε Χριστόφορο.

Στην Ορθόδοξη αγιογραφία ο Άγιος εικονίζεται να μεταφέρει στον ώμο του τον Χριστό. Εξ' αφορμής ίσως του γεγονότος αυτού θεωρείται προστάτης των οδηγών και στο Μικρόν Ευχολόγιον και συγκεκριμένα στην Ακολουθία «επί ευλογήσει νέου οχήματος» υπάρχει, πρώτο στη σειρά, το απολυτίκιό του.

Κατά τον τότε εναντίον των Χριστιανών διωγμό, είδε Χριστιανούς να κακοποιούνται από τους ειδωλολάτρες, επενέβη και έκανε δριμύτατες παρατηρήσεις προς αυτούς, διέφυγε δε τη σύλληψη χάρη στο γιγαντιαίο του παράστημα και την ηράκλεια δύναμή του, καταγγέλθηκε όμως στον αυτοκράτορα και διατάχθηκε η σύλληψή του. Για τον σκοπό αυτό απεστάλησαν διακόσιοι στρατιώτες. 

Αυτοί τον βρήκαν την στιγμή που ετοιμαζόταν να γευματίσει ένα κομμάτι ξερό ψωμί. Κατάκοποι οι στρατιώτες και πεινασμένοι ζήτησαν από τον Άγιο Χριστόφορο να τους δώσει να φάνε και ως αντάλλαγμα του υποσχέθηκαν ότι δεν θα τον κακομεταχειρίζονταν. Ένας από τους στρατιώτες, βλέποντας ότι πλην του ξερού άρτου δεν υπήρχε καμία άλλη τροφή, ειρωνευόμενος, του είπε ότι ευχαρίστως θα γινόταν Χριστιανός, εάν είχε την δύναμη να τους χορτάσει όλους με το κομμάτι εκείνο του άρτου. 

Η πρώτη γνωστή απεικόνιση του Αγίου Χριστοφόρου σε
ανάγλυφο του 6ου αιώνα με τον αγιο Γεώργιο να
σκοτώνουν δύο φίδια

Ο Άγιος γονάτισε, άρχισε να παρακαλεί τον Χριστό να πολλαπλασιάσει τον άρτο, όπως πολλαπλασίασε τους πέντε άρτους στην έρημο. Η παράκληση του ακούστηκε και ο άρτος πολλαπλασιάσθηκε. Βλέποντας οι στρατιώτες το θαύμα θελησαν να γίνουν Χριστιανοί, έτσι ο Χριστόφορος τους οδήγησε στον Επίσκοπο Αντιοχείας Βαβύλα, ο οποίος, αφού τους κατήχησε, τους βάπτισε. 

Όταν ο αυτοκράτορας Δέκιος πληροφορήθηκε το γεγονός, συνέλαβε τους στρατιώτες και τους αποκεφάλισε, τον δε Χριστόφορο προσπάθησε με υποσχέσεις και κολακείες να μεταπείσει, αλλά άσκοπα και έστειλε δύο διεφθαρμένες γυναίκες, την Ακυλίνα και την Καλλινίκη, ελπίζοντας ότι με τα θέλγητρά τους θα τον σαγήνευαν και θα τον παρέσυραν. 

Οι δύο γυναίκες, αφού άκουσαν την προτροπή του Αγίου, να επανέλθουν στον δρόμο της αγνότητας έγιναν Χριστιανές και αφού παρουσιάσθηκαν ενώπιον του αυτοκράτορα Δεκίου, ομολόγησαν τον Χριστό, για αυτό και βρήκαν μαρτυρικό θάνατο.

Εικόνα του 1700 στο Μουσείο Εικόνων του Recklinghausen 

(Ikonen-Museum Recklinghausen) που απεικονίζει τον 

Άγιο Στέφανο των Πρωτομάρτυρα και τον Άγιο Χριστόφορο. 

Πηγή: Wikimediamtx Commons.

Στη συνέχεια ο Άγιος Χριστόφορος υποβλήθηκε σε φρικτά βασανιστήρια και τέλος υπέστη τον δι' αποκεφαλισμού θάνατο το 251.

Κατά την παράδοση του ελληνικού λαού ο Άγιος Χριστοφόρος θεωρείται προστάτης των χωραφιών και των αμπελιών από τις δυσμενείς καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα από την πτώση χαλαζιού. Στους νεότερους χρόνους, άρχισε να θεωρείται προστάτης των αυτοκινητιστών, των οδοιπόρων και του Σώματος Εφοδιασμού - Μεταφορών του Στρατού, ενώ είναι και ο πολιούχος της πόλης του Αγρινίου.

Σε αρχαϊκές τοιχογραφίες της Καππαδοκίας ο Χριστόφορος απεικονίζεται νέος αγένειος φέροντας χλαμύδα (γύρω στον 11ο αιώνα), κάτι που αποδεικνύει πως η παράδοση περί κυνοκέφαλου αγίου δεν είχε δημιουργηθεί την περίοδο αυτή ή δεν είχε επηρεάσει την εικονογραφία της Καππαδοκίας. 

Σαν στρατιωτικός νεαρός και ωραίος Άγιος απεικονίζεται σε βυζαντινές τοιχογραφίες. Τον 12ο αιώνα τον εντοπίζουμε ως νέο αγένειο με στρατιωτική πανοπλία και ασπίδα (Άγιοι Ανάργυροι Καστοριάς), στους παλαιολόγιους χρόνους ως νέο κατά τον τύπο των μαρτύρων κρατώντας σταυρό και την ίδια περίοδο ως νέο φέροντα στους ώμους το βρέφος Ιησού. Της τελευταίας αναπαράστασης έχουν εντοπιστεί τοιχογραφίες στο Τίρνοβο της Βουλγαρίας και σε εικόνα της Πάτμου. Είναι μάλλον προϊόντα δυτικών προτύπων-χαλκογραφίας, η οποία κυκλοφορούσε στην Ανατολή.

Σε κώδικα του 11ου αιώνα ο Χριστόφορος «ἐκ τοῦ γένους τῶν κυνοκεφάλων ὐπῆρχεν, γῆς δὲ τῶν ἀνθρωποφάγων». Και περιγράφεται ως ἀνὴρ νεανίας, φοβερὸς τῷ εἴδει, καὶ ὑπερμεγέθης τῷ σώματι καὶ τῷ πάχει· οἱ δὲ ὀφθαλμοὶ αὐτοῦ ὡς ἀστὴρ ὁ πρωῒ ἀνατέλλων, καὶ οἱ ὀδόντες αὐτοῦ ὡς συάγρου ἐξέχοντες.

Ο Άγιος Νικόδημος ο αγιορείτης στον Συναξαριστή του, παρατηρεί στην υποσημείωση 2 της 9ης Μαΐου τα εξής αξιοπρόσεκτα: «Κυνοπρόσωπος, εδώ πρέπει να νοηθή, ότι ο άγιος ήταν και άσχημος και άμορφος εις το πρόσωπον, όχι δε και πως είχε σκύλου μορφήν εις τελειότητα, καθώς ου καλώς ιστορούσιν αυτόν μερικοί αμαθείς ζωγράφοι. Ανθρώπινον γαρ πρόσωπον είχε, καθώς και οι λοιποί άνθρωποι, άσχημον όμως και φοβερόν και ηγριωμένον»

Η μνήμη του τιμάται στις 9 Μαΐου από την Ορθόδοξη Εκκλησία και στις 25 Ιουλίου από την Καθολική ενώ θεωρείται επίσης Άγιος από τη Λουθηρανική και την Αγγλικανική εκκλησία.