Ιερά Μονή Μακελλαριάς, Καλάβρυτα.

Βρίσκεται στην ορεινή Αχαΐα, στο βορειοδυτικό τμήμα του Δήμου Καλαβρύτων, νότια του χωριού των Λαπαναγών,  στην δεξιά όχθη του Σελινούντα ποταμού και επάνω σε ένα γυμνό, απότομο βράχο σε απόσταση 30 χιλιομέτρων περίπου από τα Καλάβρυτα.

 

Ο Φλάβιος Βελισσάριος σε ψηφιδωτό στην Basilica of San
Vitale στην Ραβέννα της Ιταλίας
πηγή

Σύμφωνα με την παράδοση ώς έτος ίδρυσής της Μονής Μακελλαριάς αναφέρεται το 532 από τον σπουδαίο στρατηγό του Ιουστινιανού Φλάβιο Βελισσάριο, ο οποίος έχτισε το μοναστήρι, μάλλον για να εξιλεωθεί από τη σφαγή των στασιαστών, κατά την περίφημη Στάση του Νίκα, τον Ιανουάριο του 532 στον Ιππόδρομο της Κωνσταντινούπολης που άφησε περίπου 30.000 νεκρούς. 

Σε μία μαρμάρινη επιγραφή που σώζεται μέχρι και σήμερα στο νάρθηκα του Καθολικού της Μονής, αναφέρονται τα εξής: «ΕΝ ΤΩ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΩ ΤΗΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ ΚΑΙ ΤΩΝ ΚΑΛΑΒΡΥΤΩΝ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ ΜΑΚΕΛΛΑΡΙΤΙΣΣΗΣ ΤΩ ΚΤΙΣΘΕΝΤΙ ΠΟΤΕ ΥΠΟ ΒΕΛΑΣΣΑΡΙΟΥ ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΡΩΜΑΙΩΝ ΕΠΙ ΤΗΣ ΒΑΣΙΛΕΙΑΣ ΤΟΥ ΙΟΥΣΤΙΝΙΑΝΟΥ ΤΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ ΤΩ 532».

Μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης, το 1453, ο Μωάμεθ Β’ πορθητής προχώρησε στην κυρίως Ελλάδα σπέρνοντας τον όλεθρο, στις 15 Μαΐου του 1458 κατέλαβε την Κόρινθο με τα στρατεύματά του να ξεχύνονται στην Πελοπόννησο και ο κάτοικοι της ευρύτερης περιοχής να καταφεύγουν για προστασία στη Μονή της Μακελλαριάς.

Άποψη της εισόδου της Μονής
πηγή

Οι Τούρκοι, με αρχηγό τον Κατή - Πασά, έφθασαν στη Μονή και την πολιόρκησαν από την απέναντι οχυρά θέση «Κατηκάμπος», έχοντας αντιμέτωπα τα στρατεύματα του Έλληνα οπλαρχηγού Γιάννου, που είχαν οχυρωθεί στη θέση «Γιάννου - κάμπος».

Από τους επικεφαλείς των δύο στρατευμάτων προήλθαν και οι μετέπειτα ονομασίες των θέσεων, που διασώζονται μέχρι σήμερα. 

Παρά τη σθεναρή αντίσταση της Μονής και των αγωνιστών του Γιάννου, οι Τούρκοι ενισχυμένοι από τα στρατεύματα του Βοϊβόδδα Πασά, επιτέθηκαν από τη θέση Βοϊβοντόραχη, κυρίευσαν τη Μονή και κατέσφαξαν τους μοναχούς και τον άμαχο πληθυσμό.

Οι εναπομείναντες πατέρες θέλησαν να ξαναχτίσουν το Μοναστήρι, όχι όμως στην τοποθεσία που ήταν παλαιότερα χτισμένο, και αυτό για λόγους προστασίας από τις καιρικές συνθήκες και ιδιαίτερα από τους ισχυρούς ανέμους που επικρατούν στην περιοχή. Έτσι αποφάσισαν να το χτίσουν στο απάνεμο μέρος του σπηλαίου, όπου σήμερα υπάρχει το εκκλησάκι της Μεταμορφώσεως.

Από τη σφαγή αυτή γέμισαν τα κελλιά των μοναχών με αίμα, από τις λέξεις αίμα – κελλιά ή από την ιταλική λέξη macellio (μακελειό), που σημαίνει σφαγή, η Μονή ονομάσθηκε τελικά Μακελλαριά.

Πανοραμική άποψη της Μονής
πηγή

Η ανοικοδόμηση όμως δεν σημείωνε πρόοδο, γιατί η οικοδομή την οποία οι εργάτες ανήγειραν την ημέρα, έπεφτε τη νύχτα και το πρωί παρουσιαζόταν σωρός ερειπίων ενώ τα εργαλεία και μέρος των υλικών εξαφανίζονταν.

Μετά από λίγες ημέρες τα εργαλεία βρέθηκαν στην κορυφή του βράχου, που είναι σήμερα χτισμένη η Μονή. Οι μοναχοί, παρά τις αντιδράσεις του πρωτομάστορα που θεώρησε το μέρος ακατάλληλο, άρχισαν την εκκαθάριση του βράχου για την ανοικοδόμηση της Μονής στο μέρος που υπέδειξε η Παναγία. 

Εκεί σε ένα φυσικό κοίλωμα του βράχου – όπως φαίνεται μέχρι σήμερα στο ιερό βήμα της μονόκλιτης Βασιλικής της Κοιμήσεως της Θεοτόκου – βρέθηκε ένα πήλινο δοχείο με πηγμένο λάδι και δίπλα σε αυτό η εικόνα της Παναγίας.

Η αντίδραση του πρωτομάστορα δεν έμεινε χωρίς συνέπειες. Ενώ οι μοναχοί καθάριζαν το βράχο, αυτός συνέχισε πεισματικά την ανοικοδόμηση στη σπηλιά της Μεταμορφώσεως. Όταν βρέθηκε το εικόνισμα της Θεοτόκου οι σκαλωσιές γκρεμίστηκαν παρασύροντας τους χτίστες, τα υλικά και τα εργαλεία στη χαράδρα που οδηγεί στο Σελινούντα ποταμό.  

Η μαρμάρινη επιγραφή της ανακαίνισης της
Μονής, το 1805 απο τον Γεώργιο Λαπαναγίτη
πηγή

Κανείς δεν τραυματίστηκε, εκτός από τον πρωτομάστορα. Οι μοναχοί προσευχήθηκαν και άλειψαν τον τραυματισμένο πρωτομάστορα με το λάδι που βρέθηκε, και αμέσως θεραπεύτηκε από τα τραύματά του. 

Γεμάτος ευγνωμοσύνη για τη θεομητορική προστασία αρχίζει την ανοικοδόμηση στον τόπο της θείας εκλογής, έργο το οποίο δεν συνάντησε πλέον κανένα εμπόδιο.

Η πρώτη ανακαίνιση της Μονής έγινε το 1784 από τον ιερομόναχο Νεόφυτο με τη συνδρομή των κατοίκων των γύρω περιοχών ενώ αναφέρεται η συμπαράσταση μιας Μοναχής ονόματι Βαρθολομαίας. 

Η δεύτερη ανακαίνιση πραγματοποιήθηκε το 1805 από τον Γεώργιο Λαπαναγίτη. Αυτή τη φορά χτίζεται νάρθηκας ως προσθήκη στο καθολικό της Μονής, όπως αναφέρει μαρμάρινη πλάκα: «ὁ παρῶν ἄρτιξ ἐκτίσθη δι’ ἐξόδων τοῦ Γεωργίου Λαπαναγίτου καὶ τῆς Ἠλιοστάλακτης τῶν προσκυνητῶν εἰς μνημόσυνον αὐτῶν αἰώνιον 1805, Σεπτεμβρίου 1».

Άποψη του εσωτερικού του Καθολικού της Μονής
πηγή

Στην ανακαίνιση αυτή, η πέτρα που χρησιμοποιήθηκε για την ανέγερση των νέων κτιρίων της Μονής μεταφέρθηκε στη σημερινή της θέση από βάθος 150 μέτρων, με αλυσίδα που σχημάτιζαν οι κάτοικοι των Λαπαναγών. 

Επιπλέον, χτίζονται νέα κελιά μοναχών ενώ την ίδια περίοδο ευλαβείς χριστιανοί δωρίζουν στη Μονή Ευαγγέλια, εικόνες, στολές, ασημένια καντήλια και σκεύη, αμπελώνες, αγρούς, ποιμνιοστάσια, ελαιώνες, δίνοντας ο καθένας το όνομά του «εἰς μνημόσυνον αἰώνιον».

Σύμφωνα με την παράδοση, η Μονή ονομαζόταν αρχικά Παναγία Λιθαριώτισσα ή Λιθοστρωτιώτισσα και για τη μετονομασία της σε Παναγία Μακελλαριά διασώζεται η εξής παρακάτω παράδοση:

Ο σπηλαιώδης ναός της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος
σε χαμηλότερη θέση απο την Μονή
πηγή

Όταν οι Τούρκοι πήγαν στην Μονή, ο Ηγούμενος τους προέτρεψε να μην την καταστρέψουν γιατί είναι τόπος ιερός και η Παναγία κάνει αναρίθμητα θαύματα με τους Τούρκους να ζητάνε από τον Ηγούμενο να επιβεβαιώσει τους ισχυρισμούς του.

Ο Ηγούμενος τότε πέταξε από το βράχο, το καντήλι της θαυματουργού εικόνας της Παναγίας το οποίο αν στεκόταν όρθιο, χωρίς να σπάσει και χωρίς να χυθεί το λάδι που περιείχε, δεν θα καταστρέφαν το Μοναστήρι και οι Τούρκοι έστειλαν στο βάραθρο του ποταμού στρατιώτες για να το διαπιστώσουν. 

Το καντήλι της Παναγίας ρίχτηκε από το βράχο και οι Τούρκοι στρατιώτες βρήκαν το καντήλι σκαλωμένο στα δένδρα άθικτο και έτσι πίστεψαν στη θαυματουργό δύναμη της Παναγίας και δεν κατέστρεψαν τη Μονή.

    Άποψη της Μονής
πηγή

Μετά από αρκετό χρονικό διάστημα προσήλθαν στη Μονή τουρκικά στρατεύματα με στρατιώτες της πρώτης κατάληψης της Μονής, οι οποίοι γνώριζαν το θαύμα, αλλά και με στρατιώτες που πρώτη φορά διέρχονταν από εκεί. 

Τότε επήλθε διαφωνία μεταξύ των Τούρκων, καθώς αυτοί που γνώριζαν τη θαυματουργό δύναμη της Παναγίας έλεγαν ότι δεν πρέπει να καταστραφεί, ενώ αυτοί που επισκέπτονταν πρώτη φορά τη Μονή επέμεναν ότι θα έπρεπε να την καταστρέψουν. Από τη διαφωνία μεταξύ των Τούρκων δημιουργήθηκε φανατισμός και εμμονή στις αντίθετες απόψεις με αποτέλεσμα να γίνει συμπλοκή μεταξύ τους και να ακολουθήσει μεγάλη σφαγή στο χώρο της Μονής και ως εκ τούτου η Μονή να ονομασθεί Μακελλαριά.

Άποψη της Μονής
πηγή

Μετά το θάνατο των τελευταίων 5 ιερομονάχων δηλαδή το 1915 άρχισε η κατάρρευση της Μονής. 

Όταν ήταν Μητροπολίτης Καλαβρύτων και Αιγιαλείας ο αείμνηστος Τιμόθεος για άγνωστους λόγους έγινε αρχικά η προσάρτιση της Μονής στην Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Βλασίας και έπειτα στη Μονή Ταξιαρχών ως μετόχι.

Κατά το διάστημα αυτό η κτηματική περιουσία της Μονής Μακελλαριάς πωλήθηκε, τα αιγοπρόβατα της διασκορπίσθηκαν και δεν υπήρχε η ανάλογη προσοχή και επίβλεψη στις εγκαταστάσεις της Μονής με αποτέλεσμα αυτή να καταστραφεί.

    Άποψη της Μονής
πηγή

Με την τοποθέτηση του Μητροπολίτη κ. Αγαθονίκου στην Επαρχία Καλαβρύτων & Αιγιαλείας επισκεπτόμενος αυτός τη Μονή και βλέποντας τη κατάσταση, λυπήθηκε. 

Προσπάθησε να βρει να επανδρώσει τη Μονή και έστειλε τον μοναχό Αγαθάγγελο Μητσιούλη μοναχό της Αγίας Λαύρας, τον οποίο αφού χειροτόνησε διάκονο, εγκατέστησε Ηγούμενο της Μονής που είχε ανασυστήσει με Βασιλικό Διάταγμα ως ανεξάρτητη.

Επίσης διορίζεται επιστροπή από τους Κωνσταντίνο Καρπέτα Ιατρό,  Γεώργιο Ιωαν. Αδαμόπουλο, Ανδρέα Δ. Μουρτζούχο, Σπυρίδωνα Ιωαν. Βλέμμα, Βασίλειο Α. Βαγενά κατοίκους πρώην Λαπαναγών και τότε Αιγίου και Χρ. Γ. Βαγενά κάτοικο Λαπαναγών ενώ έλαβαν έγκριση από το Υπουργείο για τη διενέργεια εράνου σε όλα τα χωριά της επαρχίας Αιγιαλείας.

Λόγω του γήρατος του Ηγουμένου Αγαθάγγελου η Μονή αλλάζει ηγουμενία με νεό Ηγούμενο τον μοναχό του Μεγάλου Σπηλαίου Αρχιμ. Άνθιμο Δρίτσα. Η Μονή τότε γνώρισε ακμή, επανδρώθηκε με αρκετούς μοναχούς και έγινε μια μικρή επέκτασε στα κτήρια της.

Άποψη της Μονής
πηγή

Δυστυχώς μετά την εγκατάλειψη της επαρχίας και των γύρω χωριών από τους κατοίκους λόγω της αστυφιλίας και των κινήτρων για εγκατοίκηση σε πόλεις οι δυσκολίες για την διαβίωση στη Μονή ήταν τεράστιες με αποτέλεσμα το κλείσιμο της Μονής και την μετανάστευση των μοναχών σε άλλες Μονές.

Λόγω του πλήθους των θαυμάτων της Μονής και την αθρόα προσέλευση των πιστών ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες η Μονή συνέχισε να λειτουργεί τις Κυριακές των θερινών μηνών από επιτροπή που αποτελούνταν από τους: Πρωτοπρεσβύτερο Χρήστο Φραντζή, Πρωτοπρεσβύτερο Γεώργιο Στρουμπούκη και Πρωτοπρεβύτερο Δημήτριο Λιακόπουλο.

Ο παλαιός Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου, μόλις μπαίνουμε
στην αυλή του μοναστηριού δεξιά.
πηγή

Η Ιερά Μονή απο την ιδρυση της ήταν ανδρώα αλλά από το 1990 δεν είχε αδελφότητα. Από τον Ιούλιο του 2011 όμως, με την ευλογία του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτη Καλαβρύτων και Αιγιαλείας κ.κ. Αμβροσίου ανέλαβε γυναικεία αδελφότητα  δύο νέων μοναζουσών, η μοναχή Μαρκέλλα και η μοναχή Συγκλητική που τα χρόνια αυτά ανακαινίζουν εκ βάθρων τις κτηριακές εγκαταστάσεις της Μονής με τη συνδρομή ευλαβών προσκυνητών και δωρητών.

Στο βράχο που είναι χτισμένη η Μονή, μόλις μπαίνουμε στον περίβολό της βρίσκεται και το καθολικό που είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Ο ναός είναι ο πρώτος που χτίστηκε στην κορυφή του βράχου, έχει διαστάσεις 6 μέτρα μήκος και 3,5 μέτρα πλάτος ενώ οι τοίχοι του καταλήγουν σε θόλο. Εδώ φυλάσσεται το πιθάρι με το λάδι που βρέθηκε κατά θεία υπόδειξη.  

Το Καθολικό της Μονής κτίσμα του 16ου αιώνα αφιερωμένο
στην Αγία Τριάδα
πηγή

Η δεύτερη εκκλησία που αποτελεί και το καθολικό της Μονής είναι ένας νεότερος αλλά μεγαλύτερος ναός.

Είναι βυζαντινού ρυθμού με ωραίο ξυλόγλυπτο τέμπλο αφιερωμένος στην Αγία Τριάδα, στο ναό αυτό φυλάσσεται επάνω σε ένα πολυτελές ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι, η θαυματουργή εικόνα της "Παναγίας της Μακελλαρίτισσας". 

Ένας ακόμα μικρός ναός, εντός σπηλαίου κάτω από την βοιοβοντοράχη και χαμηλότερα από τη θέση του σημερινού μοναστηριού, είναι αφιερωμένος στην Μεταμόρφωση το Σωτήρος και εκεί ο βράχος πάνω από την Αγία Τράπεζα στάζει όλο το χρόνο νερό στο οποίο ο λαός αποδίδει ιαματική δύναμη.

Η Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Μακελλαριώτισσας
πηγή

Ο πολυτιμότερος θησαυρός της Μονής είναι η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας που εικονίζεται να κρατά στο αριστερό της χέρι τον Ιησού Χριστό που ευλογεί. 

Είναι έργο μεταβυζαντινής τέχνης και εποχής και έχει επενδυθεί με ασημένιο κάλυμμα ενώ μέσα από το κάλυμμα αναφέρεται ως Παναγία Ελεούσα.

Ακόμη στην Μονή υπάρχει και το κιούπι με το θαυματουργό λάδι, που βρέθηκε μέσα στο βράχο όταν ξανακτίστηκε το μοναστήρι μετά την καταστροφή από τους Τούρκους το 1458, το οποίο σώζεται έως και σήμερα. 

Σημαντικά κειμήλια του μοναστηριού, όπως επίχρυσες λειψανοθήκες, βυζαντινές εικόνες και επάργυρα Ιερά Ευαγγέλια, έχουν κλαπεί σε ληστεία που έγινε το Σεπτέμβριο του 1980. 

Επίσης στη Μονή σώζονται καρυοφύλλια, γιαταγάνια και κουμπούρες των οπλαρχηγών και των παλικαριών που συμμετείχαν στην ξακουστή Μάχη της Καυκαριάς, με τα οποία κατατρόπωσαν τα στρατεύματα του Ιμπραήμ στις 26 Αυγούστου του 1827, καθώς και κάποιες στολές αγωνιστών του 1821.

ΟΣΟΝ ΑΦΟΡΑ ΤΗΝ ΠΡΟΣΒΑΣΗ ΣΤΗΝ ΜΟΝΗ: 

Μην ακολουθήσετε τις οδηγίες πλοηγού (gps) γιατί ο δρόμος που προτείνει ως συντομότερος είναι κομμένος και επικίνδυνος. O πλοηγός καθοδηγεί την πρόσβαση σας για τη Μονή από μια διαδρομή που έχει μεγάλη δυσκολία και επικινδυνότητα παρακαλούμε όσους θέλουν να προσέλθουν στη Μονή να ακολουθήσετε τις παρακάτω οδηγίες:

Για να προσέλθετε στην Ιερά Μονή οδικώς από Πάτρα, ακολουθήστε την Επαρχική Οδό Πατρών - Καλαβρύτων και στρίψτε στις πινακίδες που αναφέρονται στη Ιερά Μονή μόνο από τα Φλάμπουρα.

Ακολουθείτε τις πινακίδες και θα διασχίσετε το δρυοδάσος της Κάνισκας όπου για 10 χλμ έχει χωματόδρομο . Για το λόγο αυτό πριν την προσέλευση σας στην Ιερά Μονή, ιδιαίτερα τους χειμερινούς μήνες, καλό είναι να επικοινωνείτε με την αδελφότητα ώστε να ενημερώνεστε για την κατάσταση του δρόμου.

Η μονή πανηγυρίζει στις 15 Αυγούστου την Κοίμηση της Θεοτόκου, στις 14 Σεπτεμβρίου στην Ύψωση του Τιμίου Σταυρού, στις 6 Αυγούστου την Μεταμόρφωση του Κυρίου και την Κυριακή της Πεντηκοστής.

Ωράριο λειτουργίας: Χειμερινό 9:00 π.μ.- 16:00 μ.μ & Θερινό 9:00π.μ.- 13:00μ.μ. & 16:30 μ.μ.- 20:00 μ.μ.
Η Ιερά Μονή κάθε Τρίτη παραμένει ΚΛΕΙΣΤΗ
ΚΑΘΕ ΚΥΡΙΑΚΗ Θ. Λειτουργία 7.30 - 10.00 π.μ.

Τηλ. Επικοινωνίας: 2692 084485.