Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΜΑΥΡΙΩΤΙΣΣΑΣ ή ΠΟΡΦΥΡΑΣ.

Φυλάσσεται στον Μητροπολιτικό ναό της Καστοριάς.

Η Μονή της Μαυριώτισσας στην Καστοριά

Αγιογραφήθηκε στις αρχές του 16ου αιώνα, πιθανότατα στην Καστοριά, κι εναποτέθηκε στο Μητροπολιτικό ναό της πόλης. Από τότε συνδέεται άρρηκτα μ’ αυτήν και αποτελεί την εφέστια εικόνα της ενώ δέχεται τις πρέπουσες εκδηλώσεις τιμής και προσκύνησης όλων των κατοίκων της.

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Πορφύρας βρίσκεται στον τωρινό Μητροπολιτικό ναό της Καστοριάς σε λαμπρό προσκυνητάρι που ορθώνεται στα δεξιά του εισερχόμενου πιστού. Εικονογραφικά, ανήκει στον τύπο της Οδηγήτριας, καθόσον η Θεοτόκος Μαρία παρουσιάζεται (στην όψη της εικόνας) να κρατάει φιλόστοργα το Χριστό - παιδί στην αριστερή αγκάλη της (Αριστεροκρατούσα) και να οδηγεί (εξ ου και Οδηγήτρια) με το δεξί της χέρι τους χριστιανούς προς Αυτόν.

Τα μάτια της είναι μεγάλα, το αριστερό δυστυχώς,
έχει πληγωθεί απ’ τους Τούρκους, η μύτη μακριά
κι ευθεία και το στόμα της μικρό.

Η όλη παρουσία της εικονιζόμενης Παναγίας είναι ιεροπρεπής, πολύ επιβλητική και ασφαλώς ηγεμονική, ανάλογη με την υψηλή θεομητορική της ιδιότητα. 

Το τίμιο κορμί της στέκεται ευθυτενές και η σεπτή κεφαλή της όρθια, ενώ έχει γυρισμένο το πρόσωπο της περίπου τα τρία τέταρτα προς το θεατή και τον παρατηρεί με ένα βλέμμα απόλυτα ειρηνικό. 

Οι οφθαλμοί της είναι μεγάλοι όμως ο αριστερός έχει, δυστυχώς, πληγωθεί από τους Τούρκους, η μύτη της είναι μακριά κι ευθεία και το στόμα της μικρό. 

Φέρει βαθυκύανον κεφαλόδεσμο και φοράει εξωτερικά ένα πορφυρό μαφόριο, δηλαδή εσθήτα (ένδυμα) με βασιλικό χρωματισμό που δηλώνει το αντίστοιχο πνευματικό αξίωμα της.

Ο μικρός Χριστός εικονίζεται ως ένα τριετές παιδί, να κάθεται στην αγκαλιά της μητέρας Του, να ευλογεί με το δεξί του χέρι και να κρατάει τυλιγμένο ένα ειλητάριο στό αριστερό χέρι του. 

Λεπτομέρεια της εικόνας

Το πρόσωπο Του είναι ωοειδές, το μέτωπο μεγάλο, ενδεικτικό της σοφίας Του, οι οφθαλμοί Του συμπονετικοί ενώ φοράει εσωτερικά λευκόχρωμο χιτώνα με ερυθρό «σημείον» κι εξωτερικά ερυθρόχρωμο ιμάτιο.

Στην κεφαλή Του έχει, όπως και η Παναγία, φωτοστέφανο, που κατά το παρελθόν ήταν σταυροφόρο.

Ο ουρανός της εικόνας είναι χρυσός, ενώ ο κάμπος της γαλάζιος (;). Εκατέρωθεν της κεφαλής της Παναγίας αναγράφονται τα συμπιλήματα της ονομασίας της, Μ(ΗΤΗ)Ρ Θ(Ε)ΟΥ, ενώ στο ύψος του δεξιού της ώμου σημειώνεται το προσωνύμιο «Η ΠΟΡΦΥΡΑ», που ορίζει την όλη παράσταση.

Αναμφίβολα, η εικόνα είναι ένα έργο μεγάλης αρχαιολογικής, καλλιτεχνικής, θεολογικής, λατρευτικής και για τους Καστοριανούς, συναισθηματικής αξίας.