Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΕΡΟ - ΕΘΝΟΜΑΡΤΥΡΑ π. ΣΤΑΜΑΤΙΟΥ ΧΑΡΤΟΥΛΑΡΗ.

πηγή

Φυλάσσεται στον Ιερό Καθεδρικό Ναό του Αγίου Γεωργίου Βροντάδου, στην Χίο.

Ο ιερός Καθεδρικός Ναός του Αγίου Γεωργίου
Βροντάδων Χίου.
πηγή

Την Μεγάλη Πέμπτη, στις 30 Μαρτίου του 1822  η τουρκική αρμάδα παρέπλεε τα παράλια τού Βροντάδου, βομβαρδίζοντας και σπέρνοντας τον πανικό στους κατοίκους της Χίου.

Την ίδια στιγμή ο Ιερο - εθνομάρτυρας πάτερ Σταμάτιος Χαρτουλάρης λειτουργούσε στο Ναό του Αγίου Γεωργίου Βροντάδων, μόνος, μη δεχόμενος να διακόψει την λειτουργία πριν από το τέλος της.

Οι Τούρκοι, πού βρίσκονταν μέσα στο φρούριο, πήραν θάρρος, άνοιξαν τίς πύλες και όρμησαν εναντίον των Χριστιανών. Μία ομάδα από τούς εξελθόντες Τούρκους με αρχηγό τον Χουσεΐν Βεζυράκη (Κανταρτζή), ιδιοκτήτη αγροκτήματος κοντά στον χείμαρρο Αρμένη, κατευθύνθηκε στόν Βροντάδο.

Το μαρτύριο του π. Σταμάτιου Χαρτουλάρη, πίνακας του
Γεώργιου Παναγιωτάκη.
πηγή

Αφού λεηλάτησαν και έκαψαν εγκαταλελειμμένες οικίες, έφθασαν στον περίβολο τού Ναού του Άγιου Γεωργίου, στην Ωραία Πύλη τού οποίου, ατάραχος, ο παπα Σταμάτης Χαρτουλάρης διάβαζε το Ευαγγέλιο τού Νιπτήρος.

Οι Τούρκοι εισέβαλαν με γυμνά ξίφη στο Ναό και, βλέποντες τον Ιερέα να συνεχίζει με δάκρυα στα μάτια την ανάγνωση τού ιερού Ευαγγελίου, ορμούν, με ύβρεις και λύσσα, εναντίον του: «Νταχά σολιορσούν Γκιαούρ» φωνάζουν και, με τα λόγια αυτά, τον αρπάζουν από τίς τρίχες τής κεφαλής, τον κτυπούν με τα ξίφη, τού κόβουν την γλώσσα, τον ποδοπατούν και αφού τον τυράννησαν, τον έσυραν αιμόφυρτο εντός τού Ιερού Βήματος και τον αποκεφάλισαν επί των βαθμίδων τής Άγιας Τραπέζης, κάτω από την οποία, έκρυψαν την κεφαλή του και αφού λεηλάτησαν τον Ναό, τον έκαψαν, έτσι αποτεφρώθηκαν και τα λείψανα του μάρτυρα ιερέα.

Μετά την επιστροφή των κατοίκων της Χίου από την Σύρο και τα άλλα νησιά που είχαν καταφύγει για να σωθούν από την σφαγή, οι κάτοικοι τού Βροντάδου, ανασκάπτοντες τα ερείπια τού Ναού, βρήκαν ημίκαυστη την τίμια κάρα τού μάρτυρος Ιερέως που φυλάσσεται σήμερα στο Ιερό Βήμα τού Ναού εντός απλού κιβωτίου.

Πάνω σέ αυτήν ο Αρχιμανδρίτης Στέφανος Τσιχλής, προϊστάμενος τού Ναού, αργότερα έγραψε: «Η πάνσεπτος Κάρα τού νέου Ἱερομάρτυρος Σταματίου Πρεσβυτέρου τής Εκκλησίας Αγίου Γεωργίου Βροντάδου τής Χίου, ευρόντος φρικτό μαρτυρικό θάνατον εν αυτώ το Ναό υπό των άπιστων Αγαρηνών εν ω ετέλει την Θεία Μυσταγωγία, μη θελήσαντος να την αφήσει ατελείωτων εν γνώσει τού μέλλοντος τέλους αυτού 1822».

Για τον μάρτυρα αυτό ιερέα ισχύουν τα εξής των Ιερών τής Εκκλησίας μας Κανόνων: «Ἐάν τόν λειτουργόν ἐπιπέσωσιν ἐχθροί ἤ ἀλλόφυλοι ἤ αἱρετικοί καί φονεῖς καί δέν δύναται νά τελειώσῃ τήν θείαν λειτουργίαν πρέπει νά συστείλῃ τά Ἅγια, διά νά μή μείνωσιν εἰς χλεύην καί ἐμπαιγμόν ἐκείνων τῶν ληστῶν. Αὐτός δέ θέλει φύγει ἄν δύναται. Εάν δέ μείνῃ κρεῖττον εἶναι, καί αν φονευθῇ, ως μάρτυς στεφανούται». (Ιερά Ανθολογία, έκδοσις Γ´, Περί των σεπτών καί θείων επτά Μυστηρίων της Εκκλησίας υπό Δανιήλ Γεωργοπούλου της εν Δημητσάνη Σχολής, σελ. 92, εγκριθείσα υπό Ανδρούσης Ιωσήφ, Ταλαντίου Νεοφύτου, Τριπόλεως Δανιήλ, καί Καλλινίκου Καστόρχη).

Η Ιερά Σύνοδος της Εκκλησίας της Ελλάδος με την εγκύκλιο 3047 στις 19 Ιουλίου του 2021 και αριθμό πρωτοκόλλου 3019 κατέταξε στα Αγιολογικά Δελτία, τους κατά του 1822 καταστροφή της Χίου αναιρεθέντων Ιερομαρτύρων και Εθνομαρτύρων, μεταξύ αυτών και του ιερέως Σταμάτιου Χαρτουλάρη. 

Η μνήμη του τιμάται, μαζί με τους υπόλοιπους μάρτυρες της Σφαγής της Χίου, που αναφέρονται ονομαστικά στην εγκύκλιο 3047, την Κυριακή του Παραλύτου (η τρίτη Κυριακή μετά το Πάσχα).