Ιερός Ναός Παμμεγίστων Ταξιαρχών, Οσσα Λαγκαδά Θεσσαλονίκης.

Στον Ναό βρέθηκαν τα Ιερά λείψανα των Αγίων Νεομαρτύρων 
Κυράννας και  Ακυλίνας.

Βρίσκεται στο παλαιό τμήμα του χωριού Όσσα του Λαγκαδά, που απέχει από την Θεσσαλονίκη 40 χιλιόμετρα, ενώ είναι εύκολο να βρείτε το Ναό μέσα στο χωριό, χάρη και στην καλή σηματοδότηση.  

  

Πανοραμική άποψη του ναού με drone

Τον υπέροχο αυτό Ναό επισκεφθήκαμε στα πλαίσια μιας απογευματινής προσκυνηματικής μας περιήγησης στις 29 Μαρτίου του 2016, με τον Ιερό Ναό του Αγίου Νεκταρίου Μενεμένης, από την Θεσσαλονίκη. 

Η εξωτερική ομορφιά μέσα στο φυσικό τοπίο στην άκρη του πανέμορφου οικισμού της Όσσας, ήτανε η πρώτη έκπληξή μας και καθώς μπήκαμε στον ναό, ένα πρωτόγνωρο συναίσθημα δέους αλλά και θρησκευτικής κατάνυξης μας περιέλουσε. 

Κανένας Ναός, πραγματικά δεν μοιάζει με αυτόν, μας εντυπωσίασε και μας συνεπήρε ενώ στην είσοδο του Ναού μας περίμενε ο εφημέριος του χωριού π. Θωμάς Φαρδύς αλλά και οι κυρίες που φροντίζουν με ιδιαίτερη αγάπη τον Ναό από μικρά παιδιά όπως μας είπανε. 

Το σημείο που βρέθηκαν τα ιερά λείψανα της
Αγίας Ακυλίνας, δεξιά και έξω του Ιερού βήματος.

Το σημείο μέσα στο Ιερό βήμα του Ναού που
βρέθηκαν τα Ιερά λείψανα της Αγίας Κυρράνας.

Ο προϊστάμενος του Ναού και αρχιερατικός Επίτροπος Αρχιμανδρίτης π. Ιωάννης Αρσενιάδης δυστυχώς είχε ανειλημμένες υποχρεώσεις στην Ιερά Μητρόπολη Λαγκαδά, Λητής και Ρεντίνης όπου και ανήκει η Οσσα.

Ο παπά Θωμάς με μεγάλη εγκαρδιότητα και χαρά μας ξενάγησε στον Ναό και μας μίλησε με κάθε λεπτομέρεια για τους βίους των Αγίων Κυράννας και Ακυλίνας που μαρτύρησαν με διαφορά 13 ετών και που τα Ιερά λείψανά τους βρέθηκαν με θαυμαστό τρόπο στον Ναό. 

Στις 12 Σεπτεμβρίου του 2011 βρέθηκαν μέσα στο ιερό βήμα, δεξιά της Αγίας Τράπεζας τα χαριτόβρυτα ιερά λείψανα της Αγίας Νεομάρτυρος Κυράννας.

Η εντοιχισμένη επιγραφή στη νότια πλευρά του Ναού

Στις 8 Φεβρουαρίου του 2012 βρέθηκαν τα κατά θαυμαστό τρόπο έξω από την θύρα του ιερού βήματος και δεξιά, τα χαριτόβρυτα ιερά λείψανα της Αγίας Νεομάρτυρος Ακυλίνας - Αγγελίνας της εκ του Ζαγγλιβερίου καταγόμενης και από τα οποία μερικά εκτός της Τιμίας Κάρας της, φυλάσσονται σήμερα στο ναό.

Σύμφωνα με μία επιγραφή εντοιχισμένη στη νότια πλευρά του Ναού των Ταξιαρχών, αυτός ανακαινίσθηκε το 1804 και σαφώς, εάν δεν έχει την ίδια βυζαντινή φάση, βρίσκεται σίγουρα στη θέση ενός παλαιότερου μεταβυζαντινού ναού. 

Στην υφιστάμενή του μορφή διακρίνονται πολλές φάσεις ανακαίνισης αλλά ταυτόχρονα και τα στοιχεία της παλαιότητας και της συνακόλουθης σπουδαιότητάς του Ναού. 

Το υπέροχο ξυλόγλυπτο Τέμπλο του Ναού

Τυπολογικά, πρόκειται για μια τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική, με ξυλόστεγη στοά έως το μέσον περίπου της νότιας πλευράς της και ημικυκλική προεξέχουσα κόγχη Ιερού Βήματος.

Η τοιχοδομία της είναι από αργολιθοδομή και περιλαμβάνει κατά σημεία στη βόρεια, την ανατολική και τη νότια πλευρά της εντοιχισμένα ανάγλυφα του 19ου αιώνα. 

Εσωτερικά, έχει ένα ευρύ σχετικά χώρο, απολήγοντας ανατολικά σε πολύκογχο Ιερό Βήμα, μια ένδειξη ότι πιθανόν ο ναός να ήταν τρισυπόστατος. Από την αρχική του φάση διατηρεί τους κίονες που διακρίνουν το χώρο σε τρία ευρέα κλίτη και αποτελούνται από ενιαία ξύλινα στοιχεία, συνιστώντα τον πυρήνα κυλινδρικού συνόλου από μίγμα ασβεστοκονιάματος και γύψου. 

Λείψανα της Αγίας Κυράννας αριστερά και της Αγίας Ακυλίνας Δεξια

Άποψη του Ναού

Ως τη δεκαετία του 1960 ενδεχομένως σωζόταν και ο παλαιότερος γυναικωνίτης στη δυτική πλευρά, από τον οποίο σήμερα απέμεινε, ως ένδειξη της ύπαρξής του, η διαφορά στάθμης του δαπέδου από το νάρθηκα προς τον κυρίως ναό.

Ο υπέροχος εσωτερικός διάκοσμός του περιλαμβάνει το περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο, το δεσποτικό θρόνο, τον άμβωνα, τους χορούς των ψαλτών, τα προσκυνητάρια με τις εικόνες του ναού και τα στασίδια. 

Στο τέμπλο, το δεσποτικό θρόνο και τα προσκυνητάρια, σώζονται αξιόλογες εικόνες του 17ου, 18ου και 19ου αιώνα, ορισμένες από τις οποίες είναι έργο Κουλακιωτών ζωγράφων (από την Χαλάστρα Θεσσαλονίκης). 

Λιθανάγλυφο εντοιχισμένο στον Ναό

Το εκθετήριο του Ναού

Άποψη του εσωτερικού του Ναού

Ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι χάρτινες εικόνες με παραστάσεις κυρίως αγιορειτικών μονών και ορισμένων αγίων, οι οποίες εντοπίστηκαν τυχαία στη σκεπή του ναού και προσφέρουν πολύτιμη μαρτυρία για τη θέση ενός οικισμού της περιφέρειας, όπως η Βησώκα, στη σχέση του με τις πολυπληθείς πόλεις και τα μοναστηριακά καθιδρύματα της εποχής. 

Η Όσσα είναι ένας ορεινός παραδοσιακός οικισμός στα σύνορα της αρχαίας Μυγδονίας και Βισαλτίας, δεν είναι βέβαιο εάν τοπογραφικά ταυτίζεται με την αρχαία Όσσα. Από τις ανασκαφές που έγιναν από την ΙΣΤ΄ Εφορία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων στη θέση Κουρί ήρθε στο φως ένας αξιόλογος γεωργοκτηνοτροφικός οικισμός στις δυτικές υπώρειες του όρους Βερτίσκου. 

Άποψη του Ναού

Μεγάλη φορητή εικόνα της Αγίας Κυράννας

Ο γεωργικός και κτηνοτροφικόςοικισμός της Όσσας χρονολογείται στα μέσα περίπου της Ελληνιστικής Περιόδου (3ος - 2ος αιώνα π.Χ.). 

Ταυτίζεται, σύμφωνα και με τους ιστορικούς μελετητές, με το ομώνυμο όρος πάνω από τις λίμνες Μικρή και Μεγάλη Βόλβη.

Κάποτε ο πληθυσμός της Όσσας ξεπερνούσε τους 2.500 κατοίκους, ενώ σήμερα οι μόνιμοι κάτοικοι του οικισμού δεν υπερβαίνουν τους τριακόσιους κατοίκους περίπου.

Κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας ο οικισμός της Οσσας ονομαζόταν Βυσσώκα και οι άνδρες κάτοικοί της ήταν αρκετά φημισμένοι τεχνίτες όπως παπουτσήδες, τσαγκάρηδες, ταμπάκηδες δηλαδή βυρσοδέψες, έμποροι μαλλιών αλλά και μάλλινων υφασμάτων.

Οι κάτοικοί της Όσσας είναι κυρίως ντόπιοι στην καταγωγή. 

Υπάρχουν βέβαια και αρκετές οικογένειες με καταγωγή από την Ήπειρο καθώς επίσης και μετά το 1922 καταφθάνουν εδώ στην Οσσα μερικές οικογένειες και από το Αλμαλί της Ανατολικής Θράκης.

Τα λείψανα της Αγίας Ακυλίνας

Έντονη και πολύ ακμαία υπήρξε και η εκπαιδευτική δραστηριότητα στον οικισμό της Οσσας κατά τον 19ο αιώνα.

Τότε, με τη λειτουργία των Ελληνικών Σχολείων και της «Αστικής Σχολής», η φήμη της οποίας προσέλκυσε σπουδαίο μαθητικό δυναμικό από την ευρύτερη περιοχή, ακόμα και από ίδια την πόλη του Λαγκαδά.

Τοπικά προϊόντα που μπορείτε να βρείτε στο χωριό είναι τα ονομαστά τραγανά κεράσια της περιοχής, βιολογικό κρασί και τσίπουρο από μια τοπική επιχείρηση που φέρουν την ένδειξη καταγωγής «Τοπικός Οίνος Πλαγιών Βερτίσκου». Ο Αμπελώνας της Όσσας είναι ενταγμένος στο οινοπαραγωγικό δίκτυο των «Δρόμων του Κρασιού της Βόρειας Ελλάδας». 

Επίσης μπορείτε να βρείτε και αγνά παραδοσιακά ζυμαρικά, χειροποίητα σαπούνια από γάλα κατσίκας καθώς και αιθέρια έλαια, ενώ αν θελήσετε να φάτε σας προτείνουμε την Ταβέρνα «Βυσσώκα» στην είσοδο του χωριού της Οσσας, αλλά και το Ουζερί "Το Πέτρινο" στην Πάνω Αγορά της Όσσας, κοντά στο Ναό των Ταξιαρχών.

Η Όσσα έχει δύο εκκλησίες: την Αγία Κυράννα, που είναι η πολιούχος του χωριού, και το Ναό των Παμμεγίστων Ταξιαρχών και κάθε Κυριακή η θεία λειτουργία γίνεται εκ περιτροπής σε κάθε Ναό.

Ο Ναός των Ταξιαρχών, πανηγυρίζει στις 12 Σεπτεμβρίου εορτή της ανευρέσεως των ιερών λειψάνων της Αγίας Νεομάρτυρας Κύραννας, 27 Σεπτεμβρίου μνήμη της Αγίας Νεομάρτυρας Ακυλίνας - Αγγελίνας, 8 Νοεμβρίου μνήμη της Συνάξεως των Αρχιστρατήγων Μιχαήλ και Γαβριήλ και στις 8 Φεβρουαρίου μνήμη της ανευρέσεως των ιερών λειψάνων της Αγίας Νεομάρτυρας Ακυλίνας - Αγγελίνας.

Τηλέφωνο Ναού: (+30) 23940 91084