Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΤΗΣ ΤΡΙΧΕΡΟΥΣΑΣ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους της οποίας είναι Ηγούμενος - Πολιούχος και αποτελούσε οικογενειακό κειμήλιο του Αγίου Ιωάννη του Δαμασκηνού, ο οποίος με ευλάβεια την φύλαγε στο παρεκκλήσι του σπιτιού του.

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός κρατώντας ειλητάριο 
με ύμνο προς τη Θεοτόκο, Μιχαήλ Αναγνώστου 1734,
  Βυζαντινό Μουσείο Χίου.
πηγή

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός ήταν ο πρώτος σύμβουλος του Ουάλιδ το έτος 705 - 715, χαλίφη της Συρίας, για όλα τα αναγκαία θέματα, που αφορούσαν το Χριστιανικό πληθυσμό της περιοχής αυτής.

Εκείνη την εποχή, όταν Αυτοκράτορας της Κωνσταντινουπόλεως ήταν ο Λέων Γ’ ο Ίσαυρος, ξέσπασε η Εικονομαχία και η προσκύνηση των ιερών Εικόνων θεωρούνταν ειδωλολατρία. 

Ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός όμως ήτανε θερμός υποστηρικτής των Αγίων Εικόνων. 

Με τα συγγράμματά του κατατρόπωσε την εικονομαχία και ο Λέων ο Γ’ προκειμένου να απαλλαγεί από την παρουσία του, τον συκοφάντησε στο χαλίφη Ουάλιδ με την κατηγορία, ότι σκέπτεται να καταλάβει κρυφά την Δαμασκό.

Ο χαλίφης διέταξε να συλληφθεί ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός και να του κοπεί το δεξί χέρι μέσα στην πλατεία της Δαμασκού όπως και έγινε. 

Ο Άγιος πήρε το κομμένο χέρι του και όλη τη νύχτα ικέτευε την Παναγία γονατισμένος να τον θεραπεύσει και κατάκοπος, όπως ήταν, αποκοιμήθηκε και είδε σε όραμα την Παναγία μέσα από την Αγία Εικόνα της να του λέει, ότι από τώρα και στο εξής το χέρι του θα είναι θεραπευμένο.

O τάφος του Αγίου Ιωάννου του Δαμασκηνού,

Μονή Αγίου Σάββα, Παλαιστίνη.
πηγή:πηγή

Ο Άγιος ξύπνησε και είδε ότι το χέρι του είχε αποκατασταθεί και από τη χαρά του της αφιέρωσε ασημένιο ανάθημα σε σχήμα χεριού, που η θέση του στην εικόνα το κάνει να φαίνεται σαν ένα τρίτο χέρι της Παναγίας. 

Η Εικόνα της Παναγίας ονομάστηκε Παναγία Τριχερούσα και μετά από το θαυματουργικό αυτό γεγονός ο Άγιος Ιωάννης ο Δαμασκηνός αποφασίζει να γίνει μοναχός στη Λαύρα του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου στην Παλαιστίνη, παίρνοντας μαζί του και την Αγία Εικόνα της Τριχερούσας. 

Το 1217 ο Άγιος Σάββας ο Χιλανδαρηνός, γιός του Βασιλέα της Σερβίας Στεφάνου Νεμάνια, του μετέπειτα ονομασθέντος Συμεών, περνώντας από την Ιερά Μονή του Αγίου Σάββα του Ηγιασμένου, πήρε μαζί του την Εικόνα της Παναγίας της Γαλακτοτροφούσης και την Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσης και τις μετέφερε στην Ιερά Μονή Χιλανδαρίου του Αγίου Όρους, όπου η Αγία Εικόνα παρέμεινε μέχρι το 1347. 

Ιερά Μονή Χιλιανδαρίου Αγίου Όρους

πηγή

Τότε έρχεται στο Άγιο Όρος ο Σέρβος Κράλης Δρούσαν, ο οποίος όταν αναχώρησε για την πατρίδα του, πήρε μαζί του την Εικόνα της Τριχερούσης ως ευλογία και η εικόνα φιλοξενήθηκε στην Ιερά Μονή Στουντενίτσης της Σερβίας.

Μεταφορά της θαυματουργού Εικόνας στο Άγιον Όρος.

Όταν στις αρχές του 15ου αιώνα οι Σέρβοι πληροφορήθηκαν ότι κινδυνεύουν από τους Τούρκους, αμέσως παίρνουν την Αγία Εικόνα της Παναγίας Τριχερούσας από το Σερβικό Μοναστήρι της Στουντενίτσης και την τοποθετούν στη ράχη ενός γαϊδουράκου και αφήνουν το ζώο ελεύθερο να το οδηγήσει όπου η Παναγία αυτή, θελήσει. 

Κατά θαυματουργικό τρόπο, το γαϊδουράκι διέσχισε όλη τη Σερβία, την περιοχή της Μακεδονίας στην Ελλάδα και έφτασε στο Άγιο Όρος, στην Μονή του Χιλανδαρίου, όπου οι μοναχοί έκπληκτοι την υποδέχθηκαν με μεγάλες τιμές καθώς και λιτανείες.

Αγιογραφίες που απεικονίζουν την ιστορία της εικόνας
πηγή

Το ευλογημένο αυτό γαϊδουράκι, σύμφωνα με την ιερή παράδοση, μόλις τοποθετήθηκε η Εικόνα στο Ιερό του Μοναστηριού, έπεσε νεκρό.

Κάποτε  προέκυψε διχόνοια στην αδελφότητα της μονής Χιλανδαρίου και αφορμή στάθηκε η εκλογή νέου ηγούμενου. 

Η Τριχερούσα τότε μετατοπίστηκε θαυματουργικά από το Ιερό Βήμα, όπου ήταν μέχρι τότε, στο στασίδι του ηγούμενου.

Τότε ένας ενάρετος ερημίτης μοναχός είπε στην αδελφότητα ότι στο εξής και προς αποφυγή φιλονικιών δεν θα εκλέγεται ηγούμενος στο Χιλανδάρι, διότι η Παναγία θα κρατήσει τη θέση αυτή και θα διοικεί το μοναστήρι. 

Αγιογραφίες που απεικονίζουν την ιστορία της εικόνας
πηγή

Πράγματι μέχρι σήμερα, η Χιλανδρινή αδελφότητα, ενώ ζει κοινοβιακά, στερείται Καθηγουμένου και διοικείται κατά το σύστημα των ιδιόρρυθμων μονών και η εικόνα επίσης θεωρείται και Προστάτης του Σέρβικου Ορθόδοξου λαού. 

Αυτή καθεαυτή η Αγία Εικόνα είναι η πλέον άριστα διατηρημένη παλαιά Βυζαντινή Εικόνα της Θεοτόκου.

Το πρόσωπο της Μητέρας του Θεού είναι τόσο παραστατικό και το βλέμμα Της τόσο γλυκό, ώστε προκαλεί μεγάλο δέος και συγκίνηση σε όσους την προσκυνούν ενώ για λόγους προστασίας αλλά και μεγαλοπρέπειας φέρει ένα περίτεχνο χρυσό επικάλυμμα - πουκάμισο, πάνω στο οποίο είναι επικολλημένοι πέντε χιλιάδες πολύτιμοι λίθοι.

πηγή

Στη Μονή Χιλανδαρίου υπάρχει κτίσμα οι αγιογραφίες του οποίου απεικονίζουν την ιστορία της εικόνας. 

Μάλιστα υπάρχει επιγραφή στην οποία αναφέρεται: «Αύτη η τιμία εικών της Υπεραγίας Θεοτόκου, εν η Ιωάννης ο Δαμασκηνός δια συκοφαντίας Λέοντος του Εικονομάχου τμηθείς την χείρα προσπεσών θαυμασίως ιάθη. Μεθ’ ο την θείαν εικόνα λαβών την εν Παλαιστίνη Λαύραν Σάββα του Ηγιασμένου απελθών εμόνασε. Καιρού δε ικανού παρελθόντος παρά των εκεί εδωρήθη τω εν Αγίοις Αρχιεπισκόπω Σερβίας Σάββα, απελθόντι εκεί χάριν προσκυνήσεως και εις Σερβίαν ταύτην μετακομίσας τω αυταδέλφω αυτού Κράλη Σερβίας Στεφάνω δώρον προσήνεγκεν. Υποταχθείσης δε της Σερβίας τω εκ της Άγαρ και Ναών και Μοναστηρίων ερημωθέντων, θαυμασίως ευρέθη αύτη η εικών έμπροσθεν της Ιεράς Μονής του Χιλιανδαρίου. 

Οι δε τότε πατέρες εξεστηκότες μετ’ ευλαβείας ταύτην λαβόντες ένδον του θείου Βήματος του Ναού ταύτην ετέθηκαν. Αλλ’ εκείθεν εν τω ηγουμενικώ θρόνω παραδόξως ευρέθη, καίτοι δύο που και τρις εν τω Ιερώ παρά των Πατέρων μετέθητο. Εφάνη γαρ εν οράματι τω Ηγουμένω η Κυρία Θεοτόκος λέγουσα προς τούτον ότι ουκ ήλθον του φυλαχθήναι με υφ’ υμών αλλ’ υμάς υπ’ εμού. Ενθέν τοι και ευπρεπίσαντες τον θρόνον επέθηκαν την ιεράν εικόνα ποιούντες κοινήν παράκλησιν έκτοτε μέχρι της σήμερον κατά παν Σάββατον. Ήτις και Τριχερούσα εκλήθη δια το προς τον Ιωάννην Δαμασκηνόν ρηθέν τερατούργημα, αργυράν χείρα τη εικόνι ανατιθέντα εις ανάμνησιν του θαύματος. 1809 Οκτωβρίου 29ην».

Η Σύναξη της Παναγίας της Τριχερούσας εορτάζει στις 12 Ιουλίου.