Η ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΠΑΝΑΧΡΑΝΤΟΥ, ΑΝΔΡΟΣ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Παναχράντου – Αγίου Παντελεήμονα, στην Άνδρο.

Βασιζόμενοι σε δύο χειρόγραφα, πού διασώζονται σήμερα, και στην τοπική παράδοση, δεχόμαστε ότι ή ιστορία της εικόνας αλλά και του μοναστηριού ξεκίνησε ως έξης:

Η μονή Παναχράντου - Αγίου Παντελεήμονα στη Άνδρο

Πριν το 960, δύο μοναχοί, πού ασκήτευαν στο απέναντι βουνό έβλεπαν ένα φως κάθε βράδυ σε σημείο κοντινό με αυτό οπού σήμερα είναι κτισμένη ή μονή. Βλέποντας τέτοιο θαύμα, για πολύ καιρό αποφάσισαν να έρθουν προς εξερεύνηση του φαινομένου.

Αφού έψαξαν αρκετά, αξιώθηκαν από τη χάρη του Θεού να βρουν την σεβάσμια εικόνα της Παναγίας της Πανάχραντου, κάτω από ένα σπήλαιο, κοντά στο σημείο οπού τώρα βρίσκεται ο Ναός του Φωτοδότη (όνομα το όποιο πήρε προφανώς από το φως πού φανερώθηκε εδώ).

Περιμένοντας καιρό μήπως φανερώνονταν άλλος μοναχός πού να ασκήτευε εκεί και να προσεύχονταν στην εικόνα και αφού δεν φανερώθηκε κανένας, πήραν την εικόνα μαζί τους στο κελί τους στον απέναντι βουνό ενώ το βράδυ εκείνο το φως, πού έβλεπαν, δεν ξαναφάνηκε, γεγονός πού τους επιβεβαίωσε ότι επρόκειτο για τη χάρη της Παναγίας.. 

Η μονή Παναχράντου - Αγίου Παντελεήμονα στη Άνδρο

Οταν ξημέρωσε, η εικόνα είχε εξαφανιστεί και προς μεγαλύτερη έκπληξη τους το φως ξαναφάνηκε το επόμενο βράδυ και επιστρέφοντας στο σημείο πού είχαν βρει την εικόνα, είδαν πώς και αυτή είχε θαυματουργικά επιστρέψει εκεί.

Αφού παρακάλεσαν μετά δακρύων να επιτρέψει ή Παναγία να πάρουν την εικόνα της, την πήραν, άλλα και πάλι τη νύχτα η Παναγιά επέστρεψε στον τόπο της, το γεγονός αυτό συνέβη αρκετές φορές ακόμα, όταν τελικά φωτίστηκαν και κατοίκησαν μόνιμα κοντά στο σπήλαιο, οπού έφτιαξαν και μικρό ασκητήριο και η φήμη αυτή διαδόθηκε γρήγορα και έτσι και άλλοι μοναχοί ήρθαν εδώ και αποτέλεσαν την πρώτη αδελφότητα..

Ο Νικηφόρος Φωκάς

Βυζαντινός αυτοκράτορας από το 963 έως το 969. 

Τα λαμπρά στρατιωτικά κατορθώματά του συνέβαλαν στην 

αναζωπύρωση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας τον 10ο αιώνα.

Αργότερα,  το 961 ο Νικηφόρος Φωκάς εκστράτευε εναντίον των Κρητικών που είχαν αλλαξοπιστήσει, αλλά λόγω του ενάντιου ανέμου που συνάντησε, αναγκάστηκε να σταματήσει στην Άνδρο.

Κοντά στη σημερινή μονή υπήρχε μια σκήτη, που αποτελείτο από μερικές σπηλιές, όπου ασκήτευαν κάποιοι μοναχοί. Μόλις αυτοί άκουσαν ότι ο Νικηφόρος Φωκάς βρίσκεται στο νησί, έσπευσαν να του αποδώσουν τιμές.

Του ανέφεραν ότι είχαν μια θαυματουργική εικόνα της Παναγίας, έργο του Ευαγγελιστή Λουκά, και του υποσχέθηκαν ότι θα προσεύχονται γι' αυτόν καθημερινά, να έχει «νίκας κατά βαρβάρων» στην Κρήτη. Αυτός υποσχέθηκε ότι όταν επιστρέψει, θα τους βοηθήσει οικονομικά να χτίσουν ένα μοναστήρι, καθώς ήσαν σπηλαιώτες. 

Ο Νικηφόρος Φωκάς όταν έφθασε στην Κρήτη, πριν ακόμη πιάσει στεριά, φανερώθηκε η Παναγία σε όραμα και του είπε τι ακριβώς θα έπρεπε να κάνει, για να εξασφαλίσει την ειρήνη, και μάλιστα αμαχητί, με την προϋπόθεση ότι θα επέστρεφε στην Άνδρο για να χτίσει εκεί μονή. Ακολούθησε, λοιπόν, τις οδηγίες που έλαβε στο όραμα και όλα έγιναν όπως ακριβώς του είχε πει η Παναγία - σε σύντομο χρονικό διάστημα και χωρίς αιματοχυσίες εξασφάλισε την ειρήνη στο νησί, επέστρεψε στην Άνδρο και έδωσε μεγάλο χρηματικό ποσό για την ανοικοδόμηση της μονής στην τοποθεσία που είχε βρεθεί η εικόνα.

Ο Φωκάς, τελικά, ελευθέρωσε την Κρήτη και επέστρεψε στην Άνδρο, όπου άφησε πολλά χρήματα, με τα οποία οι μοναχοί έχτισαν τα πρώτα κτίρια της μονής, η οποία ονομάστηκε στο εξής Ιερά Μονή Πανάχραντου προς τιμή της Παναγίας.