Μονή Αγίας Τριάδας Λαριούς, Χρώμιο Αιανής, Κοζάνη.

Bρίσκεται περίπου 40 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Κοζάνης και 15 περίπου χιλιόμετρα από την Αιανή, στην αριστερή όχθη του Αλιάκμονα.

Η είσοδος στην Μονή

Το Μοναστήρι το επισκεφτήκαμε το πρωινό του Σαββάτου στις 7 Νοεμβρίου με την βοήθεια και την αρωγή του ιερέα Απόστολου από ένα διπλανό χωριό, στα πλαίσια μιας Προκυνηματικής Περιήγησης στα μοναστήρια της περιοχής της Αιανής και του Βελβεντού.

Στην διαδρομή συναντήσαμε βουνά δασωμένα με πυκνά και ψηλά δέντρα, λόφοι κατάφυτοι από αγκαθωτά πουρνάρια, κέδρα και άλλους θάμνους που στολίζουν και ομορφαίνουν τον περιβάλλοντα ευρύτερο χώρο του μοναστηριού, καθώς και κοπάδια βοοειδών. 

Ανάμεσα στα βουνά και τους λόφους σχηματίζεται μια κοιλάδα, την οποία διασχίζει ο ποταμός Αλιάκμονας, και που με μεγαλοπρέπεια ξεπροβάλλει ανάμεσα από ένα άγριο φαράγγι νοτιοδυτικά της Μονής.

Πανοραμική άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Άποψη του Καθολικού της Μονής

Πυκνά και ψηλά πλατάνια και άλλα υδρόβια δέντρα καλύπτουν την αριστερή όχθη του Αλιάκμονα και με το φύλλωμά τους δημιουργούν μια πλούσια σκιά, που δροσίζει και ξεκουράζει τους περαστικούς διαβάτες, καθώς και τους προσκυνητές του μοναστηριού κατά την καλοκαιρινή περίοδο.

Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδας είναι από τα παλιά χρόνια γνωστό στην ευρύτερη περιοχή της Κοζάνης και των Σερβίων με το όνομα Ιλαρίων ή Λαριού. 

Μένει άγνωστο μέχρι σήμερα γιατί πήρε αυτήν την ονομασία. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές και απόψεις για το ζήτημα αυτό, χωρίς όμως να το φωτίζουν επαρκώς και να δίνουν μια ξεκάθαρη απάντηση ενώ άγνωστος παραμένει επίσης και ο χρόνος ιδρύσεως του μοναστηριού. 

Άποψη του Καθολικού

Ο υπέργηρος γέροντας της Μονής, αρχιμ. Ιλαρίωνας

Η προφορική παράδοση όμως λέει  ότι το Μοναστήρι της Λαριούς χτίστηκε τον 11ο αιώνα και ο ιστορικός Σιγάλας αναφέρει ότι φυλάσσεται στη Βιβλιοθήκη της Κοζάνης ένα φιρμάνι του 1861, που επιτρέπει τροποποιητικές εργασίες στο Καθολικό της Ιεράς Μονής. 

Το φράγμα της ΔΕΗ στην περιοχή και η τεχνητή λίμνη που δημιουργήθηκε πήρε το ονομά της από την Μονή Ιλαρίωνος, το έργο αυτό όμως, δυστυχώς κατέστρεψε ένα σημαντικό τμήμα του φυσικού περιβάλλοντος της Μονής προς χάριν των οφελών του μετακινώντας ακόμη και το Καθολικό της Μονής.

Μοναδικός μοναχός και Ηγούμενος της Μονής εδώ και 60 χρόνια περίπου είναι ο υπέργηρος σήμερα Αρχιμανδρίτης Ιλαρίων Καραγιάννης, ένας άνθρωπος με μικρό ανάστημα αλλά απίστευτη δύναμη Πίστης και ταπεινότητα που δύσκολα του παίρνεις λέξη καθώς δεν του αρέσει να μιλά για τον εαυτό του όμως εκείνο το πρωινό ανέβηκε στον άμβωνα του Ναού και μας μίλησε.

Ο γέροντας Ιλαρίων Καραγιάννης

Μας μίλησε εντυπωσιακά αυθόρμητα, εξαιρετικά ταπεινά και μας συγκλόνισε όλους. 

Τα πρώτα λόγια του ήτανε ότι εμείς θα έπρεπε να του μιλήσουμε και ότι δεν είναι άξιος αυτός να μας πει οτιδήποτε λόγο και των πολλών αμαρτιών του.

Μας εκμυστηρεύτηκε, με δυσκολία βέβαια αφού δεν του αρέσει να μιλά για τον εαυτό του, τα δύσκολα παιδικά του χρόνια και το πώς μια πολύ κακή συνήθειά του, το να πετά πέτρες, στάθηκε η αφορμή να περάσει απίστευτες δυσκολίες αλλά και να γνωρίσει μέσα από αυτές τον Θεό.

Μικρός λοιπόν, είχε την κακή συνήθεια και πετούσε πέτρες παντού.

Ακόμη και σε παιδάκια της ηλικίας του ώσπου μία μητέρα από αυτά τα παιδάκια μέσα στην σύγχυση της και την οργή της του πέταξε μία μεγάλη πέτρα που τον βρήκε στην πλάτη και τον καθήλωσε για πολλά χρόνια στο κρεβάτι και μή μπορώντας να περπατήσει, νοσηλεύτηκε για πολύ καιρό ακόμη και σε νοσοκομείο της Αθήνας.

Ο πατέρας του Ιλαρίωνα ήτανε ένας αγράμματος άνθρωπος και εργαζότανε ως τσομπάνος στα κοπάδια που διέθετε τότε η Μονή του Οσίου Νικάνορα στη Ζάβορδα Γρεβενών.

Ο γέροντας Ιλαρίωνας με τον Παπαδάσκαλο
π. Κωνσταντίνο Κώστα στον περίβολο της μονής

Όπως ήτανε φυσικό ο πατέρας του ανησυχούσε ιδιαίτερα για το μέλλον του γιου του Ιλαρίωνα καθώς ούτε τέχνη ήξερε, ούτε γράμματα είχε μάθει αλλά και η υγεία του ήτανε αρκετά επιβαρυμένη.

Κατέβαλλε σημαντικές προσπάθειες λοιπόν και πήρε τελικά τον Ιλαρίωνα μαζί του να εργαστεί και αυτός ως τσομπάνος στο κοπάδι στην Μονή της Ζάβορδας.

Τελικά ο μικρός και ασθενικός Ιλαρίωνας με έναν θαυματουργό πραγματικά τρόπο έγινε μοναχός στην Ζάβορδα και αργότερα πήγε στη Μονή Ιλαρίωνα - Λαριούς στην Αιανή.

Είναι μία ιστορία απόλυτα ανθρώπινη, εξαιρτικά συγκλονιστική που έχει βέβαια διαφορετική βαρύτητα να την αφηγείται κάποιος από το να την ακούς από τα χείλη του ίδιου του Μοναχού Ιλαρίωνα, του βουρκωμένου Ιλαρίωνα. 

Ο γέροντας Ιλαρίωνας με τον Παπαδάσκαλο
π. Κωνσταντίνο Κώστα 

Η φιλοξενία της Μονής και όσων διακονούν την χάρη της Αγίας Τριάδας και βοηθούν στο δύσκολο έργο του τον μοναχό Ιλαρίωνα ήτανε αξιοθαύμαστη και συγκινητική.

Ο μικρόσωμος και αδύναμος μοναχός Ιλαρίωνας (που εγκαταβιώνει στη Λαριού από το 1960 και είναι σήμερα 83 ετών) δεν θεολογεί περίτεχνα για να τον θαυμάσεις, μιλά με το δικό του χαρακτηριστικό τρόπο για τα πράγματα της καθημερινότητας κι έχεις την αίσθηση καθώς τον ακούς και τον βλέπεις, ότι αναδύεται από ‘’το όλον αυτού’’ η μη περιγραπτή Χάρη του Θεού.

Το Μοναστήρι της Λαριούς έχει ταυτιστεί απόλυτα με τον Ηγούμενό του, τον Αρχιμανδρίτη, Ιλαρίωνα Καραγιάννη και είναι τόσο βαθιά και απόλυτη, που δεν μπορείς να σκεφτείς τη Λαριού χωρίς τον παπα - Ιλαρίωνα ή τον παπα - Ιλαρίωνα έξω από αυτήν.

Τους ευχαριστούμε θερμά και ευχόμαστε Καλή Αντάμωση και πάλι.

Τηλέφωνο Μονής: (+30) 24610 98209

Ιερά Μονή Κοίμησης Θεοτόκου Δήμιοβας, Μεσσηνία

πηγή

Bρίσκεται ανατολικά του κεντρικού Ταΰγετου, κοντά στην Καλαμάτα και πάνω από το χωριό που σήμερα ονομάζεται Ελαιοχώρι. 

Άποψη της Μονής
πηγή

Μέσα σε ένα μαγευτικό περιβάλλοντα χώρο, γεμάτο έλατα και πεύκα, με άπλετη θέα και ευλαβική ησυχία, ορθώνεται κάτασπρη η πολύπαθη αυτή μονή, που εκτός από μονή Δήμιοβας αναφέρεται και πολλές φορές ως Ντίμιοβα, Τίμιοβα, Τίνοβα, Ντιμόνοβο και Ντιμόνοβο. 

Το όνομά της είναι μάλλον σλαβικής προέλευσης και σημαίνει «κροκοτόπι», δηλαδή έναν τόπο όπου ανθίζει το φυτό «Κρόκος», από το οποίο παράγεται η κίτρινη βαφική ύλη «Ζαφορά». Η σημερινή μονή αποτελεί ένα κτίσμα των πρώτων δεκαετιών του 17ου αιώνα, και μέσα του βρίσκεται ο Ιερός Ναός Κοιμήσεως της Θεοτόκου, ο οποίος τοιχογραφήθηκε το έτος 1663 σύμφωνα με την κτητορική επιγραφή που βρίσκεται εντός του καθολικού. 

Άποψη της βόρειας πλευράς του ναού
πηγή

Το 1770 η μονή της Δήμιοβας πυρπολήθηκε σχεδόν ολοσχερώς από τους Τούρκους, και ακόμη και σήμερα είναι εμφανή τα σημάδια της πυρπόλησης στις τοιχογραφίες του ναού. 

Ο ναός είναι φημισμένος για τη θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου της Δήμιοβας, η οποία επανήλθε στο ναό το 1837, όταν και αποκαταστάθηκαν οι κυριότερες ζημιές του. 

Κάτω από τη μονή Δήμιοβας βρίσκεται και ο Πύργος του Ρήγα, ένα καταφύγιο των πολιορκούμενων μοναχών κατά τις επιδρομές, ο οποίος υπέστη και αυτός, σημαντικές ζημιές κατά τον τελευταίο μεγάλο και καταστρεπτικό σεισμό της Καλαμάτας.

πηγή

πηγή

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του ναού 
πηγή

Η προφορική παράδοση της περιοχής τοποθετεί το μοναστήρι της Δήμιοβας να έχει χτιστεί επί ημερών του αυτοκράτορα Λέοντος Ισαύρου, του εικονομάχου. 

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Δήμιοβας, κατά την ίδια παράδοση, χτυπήθηκε από τον αδελφό του αυτοκράτορα – πράξη σίγουρα αντιεικονολατρική – και από την εικόνα έτρεξε θερμό αίμα, που επιβεβαιώθηκε με την ανάλυση από τον καθηγητή Λάνδερερ. 

Για τη μονή όμως, πέρα από την παράδοση, δεν υπάρχει καμία μαρτυρία ότι έχει τόσο παλιά ιστορία, και τα ίχνη της εμφανίζονται μόλις κατά τον 15ο αιώνα. 

Η Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας  Δημοβιώτισσας
πηγή

Την θαυματουργή αυτή εικόνα της Παναγίας της Δήμιοβας, ο Καλοκύρης την κατατάσσει στον εικονογραφικό τύπο της Παναγίας της «Ελεούσης». 

Θεωρεί επίσης ότι θα πρέπει να είναι ένα έργο προς το τέλους του 16ου αιώνα ή και των αρχών του 17ου αιώνα. 

Ο Ξενογιάννης όμως με την δική του σειρά  αποδίδει την εικόνα της Παναγίας στον εικονογραφικό τύπο της «Γλυκοφιλούσης». 

Ο Ξενογιάννης μη συμφωνώντας με τη χρονολόγηση όμως του Καλοκύρη την θεωρεί ότι είναι έργο πιθανόν αρκετά προγενέστερο από τον 16ο αιώνα, χωρίς όμως να υποβάλλει και αυτός κάποιο κάποιο συγκεκριμένο χρόνο εκτίμησης.

Η ιστορία της ιεράς Μονής Κοίμησης τής Θεοτόκου της Δήμιοβας, από όσα είναι γνωστά σήμερα σε εμάς, είναι αρκετά πολύπαθη. 

Το καθολικό της Μονής υπήρχε και λειτουργούσε σε ακμή κατά τον 15ο αιώνα, όταν τα κελιά πυρπολήθηκαν το 1463 από τους Τούρκους κατά τον Τουρκοενετικό πόλεμο, όμως μετά την καταστροφή αυτή αποκαταστάθηκε το κτίριο της μονής, ενώ το 1663 έγινε μία εκ βάθρου ανακαίνισή της Μονής, οπότε και τοιχογραφήθηκε το Καθολικό της. 

Η Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας  Δημοβιώτισσας χωρίς
την επένδυσή της.
πηγή

Γενική άποψη του καθολικού 
πηγή

Όμως, ακολούθησε και άλλη μία μεγάλη τρομερή καταστροφή του μοναστηριού της Δήμιοβας το 1770, κατά την περίοδο των «Ορλωφικών» γεγονότων. 

Οι Ρώσσοι αξιωματικοί Θεόδωρος και Αλέξιος Ορλώφ έφτασαν στην Πελοπόννησο με μικρή ναυτική δύναμη για να κηρύξουν την επανάσταση κατά των Τούρκων. 


Η κίνηση αυτή δυστυχώς απέτυχε, με αποτέλεσμα να υποστούν οι κάτοικοι της Πελοποννήσου ολοκληρωτικές σφαγές και πολύ τρομερές καταστροφές, ανάμεσά τους και η καταστροφή της ιστορικής μονής Δήμιοβας.

Το προσκυνητάρι της Παναγίας
πηγή

Κατά την Ελληνική επανάσταση του 1821, η μονή Δήμιοβας μαζί με τις μονές Βελανιδιάς και Προφήτη Ηλία αποτέλεσαν τόπο συνάντησης των αγωνιστών Γρηγόριου Δικαίου Παπαφλέσσα, Κολοκοτρώνη, Αναγνωσταρά, Νικηταρά και άλλων, ενώ εδώ είχε σχεδιασθεί η απελευθέρωση της Καλαμάτας την 23η Μαρτίου 1821.

Κατά το έτος 1834 η Αντιβασιλεία του Μάουρερ διέλυσε τη Μονή, μαζί με άλλες, αφαιρώντας όλα τα ιερά σκεύη, ιερά άμφια, αναθήματα και αφιερώματα.

Οι απεσταλμένοι υπάλληλοι του κράτους επιχείρησαν να αφαιρέσουν κα τη θαυματουργή εικόνα της Θεοτόκου, αλλά οι κάτοικοι των Γιαννιτσάνικων (σημερινό Ελαιοχώρι) αγανάκτησαν, πήραν πίσω την εικόνα και την τοποθέτησαν ξανά στο ναό.

Τοιχογραφία της Μαρίας της Αιγυπτίας
πηγή

Η ανασύσταση της μονής έγινε επί της Βασιλείας του Όθωνα το έτος 1838, μετά από έντονη απαίτηση των κατοίκων της περιοχής. 

Οι περιπέτειες της μονής Δήμιοβας συνεχίσθηκαν και κατά την Γερμανική κατοχή, όταν ο Ηγούμενος της Μονής και οι Μοναχοί εγκατέλειψαν τη μονή για λόγους προσωπικής ασφάλειας. 

Στις 5 Ιανουαρίου 1948 ένα μέρος της μονής πυρπολήθηκε από αγνώστους και για άγνωστο λόγο, πυρκαγιά την οποία όμως πρόλαβαν να σβήσουν οι κάτοικοι.

Η Μονή Δήμιοβας, υπήρξε ανδρική μέχρι το 1960, όταν και μετατράπηκε σε γυναικεία μονή με απόφαση του τότε Μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσόστομου Δασκαλάκη. 

Κατά τα έτη 1968 - 1969 έγινε μία ριζική ανακαίνιση της Μονής από τον Μητροπολίτη Μεσσηνίας Χρυσόστομο Θέμελη. 

Ιστορικές πληροφορίες για τη Μονή Δήμιοβας υπάρχουν και στον «Κώδικα της Υπεραγίας Θεοτόκου Ντίμιοβας – Ανακαινισθέν εις έτους αψιθ’», που φυλάσσεται στο Επισκοπείο της ιεράς Μητροπόλεως Μεσσηνίας, όπου υπάρχουν και καταχωρήσεις από το έτος 1664 μέχρι και το έτος 1851.

πηγή

πηγή

πηγή

πηγή

Το καθολικό της Μονής της Δήμιοβας βρίσκεται στη μέση ενός τετράπλευρου χώρου που σχηματίζουν γύρω του τα κελιά, στο κλασσικό εκείνο σχήμα του περιβόλου. 

Το «διαβατικό» της μονής, θολωτό μήκους 5.20 μέτρων, διανοίγοντας το παχύ τείχος του περιβόλου, οδηγεί στην αυλή και εμπρός στο ναό που έχει διαστάσεις 8 x 8.70 μέτρα. 

Ο ναός είναι σχήματος εγγεγραμμένου σταυρού με τρούλλο, τρίκλιτος, και χωρίζεται κατά μήκος με δύο τοίχους και στην δυτική πλευρά οι τοίχοι διαλύονται με δύο περίτεχνα τοξωτά ανοίγματα. 

Η κόγχη του ιερού είναι ημικυκλική και εξέχει, ενώ οι δύο μικρότερες του διακονικού και εκείνης της πρόθεσης, ανοίγονται στο πάχος του τοίχου. 

Το βόρειο κλίτος του ναού ήτανε αφιερωμένο στο Γενέσιον της Θεοτόκου, το νότιο στη μνήμη του Ιωάννου Προδρόμου του Βαπτιστή και το μεσαίο κλίτος, στην κοίμηση της Υπεραγίας Θεοτόκου ενώ η κύρια είσοδος του ναού βρίσκεται στο μέσο της δυτικής πλευράς.

Η τέχνη του ζωγράφου Δαμασκηνού του ιερομονάχου, έχει αδυναμίες, σε σύγκριση με την τέχνη των σύγχρονών του αγιογράφων: στο σχέδιο, στην πλαστικότητα των μορφών, στην πτυχολογία, στο χρώμα. 

Η σχηματοποίηση προσπαθεί να καλύψει αυτές τις τεχνικές αδυναμίες, και ξηραίνει την ενάργεια, αλλά και την έκφραση των μορφών. 

Ωστόσο, σαν σύνολο εικονογραφημένο μεταδίδει, σαν μια απλή δέηση, αυτή την παράδοση, τη μεταβυζαντινή, που τόσο λαμπρά της επιτευγματα θα δώσει ακόμα ο 17ος αιώνας.

Το τέμπλο του ναού είναι ξυλόγλυπτο, έργο του Ανδρέου Κορωναίου Αναγνώστη από την Μικρομάνη, του 1773 και έγινε σε αντικατάσταση ενός παλαιότερου και κατεστραμμένου τέμπλου με την πυρπόληση του 1770, όπως φαίνεται από τις εικόνες του που είναι αρχαιότερες, με ίχνη της φωτιάς.

Το τέμπλο κάλυψε με την τοποθέτησή του τις τοιχογραφίες των ανατολικών τοίχων που χωρίζουν σε τρία το Ιερό Βήμα. 

Άποψη του τέμπλου της Μονής
πηγή

Το τέμπλο της Δήμιοβας συγγενεύει με άλλα καθολικών γειτονικών μονών: Αγίας Τριάδος στο Καλάθι, Ταξιαρχών Λαδά και Αγίας Βαρβάρας στις Πηγές Αλαγονίας, κάτι που βεβαιώνει ίσως για την ύπαρξη πελοποννησιακών εργαστηρίων.

Από τα παλιά λειτουργικά αρχιτεκτονικά μέλη της μονής που αναφέρει ο Ξενογιάννης σημειώνουμε: το Φωτάναμα, που ο ίδιος επεσήμανε και που έχει ίχνη τοιχογράφησης, την Εστία – σήμερα απλό κελί – Τράπεζα και διάφορους άλλους χρηστικούς χώρους που οι συνεχείς επιδιορθώσεις αλλοίωσαν, εξαφάνισαν ή μετέβαλαν σε απλά κελιά της μονής. Από τα πιο σημαντικά μνημεία είναι ο ερειπωμένος πύργος νοτιοδυτικά και λίγο κάτω από τον περίβολο της Δήμιοβας, ο γνωστός «Πύργος του Ρήγα», που χρησίμευσε για την άμυνα της Μονής.

Η Μονή είχε υποστεί σοβαρές ζημιές κατά το σεισμό της Καλαμάτας το 1986 και αναστηλώθηκε πρόσφατα από την Αρχαιολογική Υπηρεσία. Η Μονή Δήμιοβας κατέχει μια ιδιαίτερη θέση στην ευλάβεια των κατοίκων της Καλαμάτας και της περιοχής της Αβίας. 

Ακόμη και στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, πλήθη προσκυνητών ανέβαιναν τα φαράγγια και τα πρόβουνα αυτά του Ταϋγέτου, την παραμονή της Παναγίας για να προσκυνήσουν τη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας. Τα τελευταία χρόνια έγιναν προσπάθειες βελτίωσης του οδικού δικτύου και έτσι η πρόσβαση στην Μονή γίνεται από ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο που χρίζει όμως προσοχής καθώς ο δρόμος είναι στενός. 

Λιτάνευση εικόνας της Παναγίας Δημιοβίτισσας 

στον εξωτερικό περίβολο της Μονής Δήμιοβας 
15 Αυγούστου, δεκαετία 1960.

Αρχείο - Συλλογή: Χρ. Αλειφέρη

Στην Μονή εκάρη μοναχός και ο Γέροντας Βησσαρίων (Ανδρέας Κορκολιάκος) το σκήνωμα του οποίου βρίσκεται άφθαρτο στην Μονή Αγάθωνος στην Υπάτη, το 1928 σε ηλικία 20 ετών.

Η Μονή Δήμιοβας γιορτάζει κάθε 15 Αυγούστου ενώ ξεχωριστή είναι στις 3 Σεπτεμβρίου η λιτανεία της εικόνας της Παναγίας Δημιοβίτισσας που ξεκινά στις 12 το μεσημέρι από τη μονή και καταλήγει μετά από πεζοπορία 13 χιλιομέτρων στον ιερό ναό Γενεσίου της Θετόκου στα Γιαννιτσάνικα. 

Εκεί η εικόνα παραμένει για δέκα ημέρες και στη συνέχεια επιστρέφει στο μοναστήρι. 

Η πρώτη Κάθοδος της Εικόνας έγινε την άνοιξη του 1843 και τούτο για να"λυτρωθεί" ο λαός του Θεού από τις μάστιγες των ασθενειών και των επιδημιών. 

Η εικόνα της Παναγίας που έχει την ονομασία «Ελπίς των Χριστιανών», έχει μια πληγή με ξεραμένο αίμα στο κεφάλι της Θεομήτορος που προήλθε από χτύπημα με αιχμηρό όργανο. 

Ο θρύλος θέλει το χτύπημα να έχει γίνει από τον αδερφό του βυζαντινού αυτοκράτορα Λέοντα Ίσαυρου την περίοδο της Εικονομαχίας.

Ωράριο επισκεπτών και τρόπος πρόσβασης:

Χειμερινή περίοδος: 9 π.μ.-12.30 μ.μ. & 15.30 - 17.30 μ.μ.

Θερινή περίοδος: 9 π.μ.-12:30μ.μ. και 15.00 - 19.30 μ.μ.

Κάθε Δευτέρα η Ιερά Μονή παραμένει κλειστή

Κάθε Σάββατο τελείται Θεία Λειτουργία (7.45 π.μ. - 9.45 π.μ.) και κάθε Κυριακή τελείτε Ιερά Παράκληση (17.00 μ.μ)

Η πρόσβαση στη Μονή μπορεί να γίνει με Ι.Χ. μέσο και με λεωφορείο μέγιστης χωρητικότητας 30 θέσεων

Τηλέφωνο: (+30) 2721090467, 27210 23115.

ΟΙ 7 ΘΑΥΜΑΤΟΥΡΓΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ ΣΤΗΝ ΙΕΡΑ ΜΟΝΗ ΒΑΤΟΠΑΙΔΙΟΥ

Εκτός από το ιστορικό και καλλιτεχνικό ενδιαφέρον που παρουσιάζουν, οι θρησκευτικές εικόνες είναι και αντικείμενα λατρείας, αφού σε αυτές φανερώνεται η υπόσταση των εικονιζομένων προσώπων. Κατά συνέπεια η δύναμη της εικόνας πηγάζει από την χάρη του εικονιζομένου, η οποία με την σειρά της προέρχεται από τον Θεό. Αν και όλες οι εικόνες αντανακλούν χάρη, κάποιες θεωρούνται θαυματουργές, διότι η χάρη τους υπήρξε κάποτε εναργέστερη, και μάλιστα σε περιπτώσεις μεγάλης ανάγκης των πιστών η αντιθέτως ύβρεως, οπότε η χάρη μετετράπη σε τιμωρία.

 

Παναγία η Αντιφωνήτρια

Μεταξύ των πολλών θαυματουργών εικόνων που φυλάσσονται στις αγιορειτικές μονές οι περισσότερες ανήκουν ασφαλώς στην Θεοτόκο, δεδομένης της ιδιαίτερης σχέσεως του Άθωνα με την Παναγία. 

 

Η Μονή Βατοπαιδίου κατέχει τον μεγαλύτερο αριθμό εικόνων της Θεοτόκου, οι οποίες είναι γνωστές με διάφορες ονομασίες.

 

Παναγία η Αντιφωνήτρια

Πρόκειται για μία τοιχογραφία στον χώρο του «μεσονυκτικού» του καθολικού της Μονής Βατοπεδίου που ονομάσθηκε έτσι γιατί από αυτή την εικόνα ακούσθηκε μία φωνή (αντιφώνησε). 

Η παράδοση αναφέρει ότι επισκέφθηκε κάποτε την μονή η βασίλισσα Πλακιδία, κόρη του Μεγάλου Θεοδοσίου. 

Ενώ προχωρούσε με σκοπό να μπεί στο καθολικό από την πλάγια μικρή πόρτα, άκουσε μία φωνή που προερχόταν από την εικόνα και έλεγε: «Στάσου και μην προχωρείς, γιατί τόλμησες ως γυναίκα και ήλθες σε αυτό τον τόπο;», έντρομη τότε η βασίλισσα Πλακιδία ζήτησε συγχώρεση από την Παναγία και αναχώρησε αμέσως από το Άγιον Όρος. 

Εις ανάμνησιν εξ άλλου του θαύματος εκείνου ανήγειρε με δικά της έξοδα και το παρεκκλήσιο του Αγίου Δημητρίου στην Μονή Βατοπεδίου. 

Παναγία Βηματάρισσα

Παναγία Βηματάρισσα

 

Η Παναγία η Βηματάρισσα η Κτητόρισσα είναι η «εφέστιος» εικόνα της Μονής Βατοπαιδίου και είναι τοποθετημένη στο σύνθρονο του Ιερού Βήματος του καθολικού της Μονής. Κατά την παράδοση, ο Αρκάδιος, γιος του Μεγάλου Θεοδοσίου του αυτοκράτορα, ευρισκόμενος σε ναυάγιο, μεταφέρθηκε στην στεριά κάτω από μία βάτο, με θαυματουργική επέμβαση της Θεοτόκου, στην περιοχή όπου αργότερα θα κτιζόταν η Μονή Βατοπαιδίου, και εκεί βρήκε αυτήν την εικόνα της Παναγίας.

Με την εικόνα αυτή σχετίζεται ένα θαύμα που έγινε τον 10ο αιώνα. Όταν Άραβες πειρατές επέδραμαν στην Μονή, ο ιεροδιάκονος Σάββας πρόλαβε και έριξε την εικόνα της Παναγίας στο πηγάδι του Ιερού Βήματος μαζί με τον σταυρό του Μεγάλου Κωνσταντίνου και μία λαμπάδα αναμμένη που πάντοτε έκαιγε μπροστά στην εικόνα της Παναγίας. Δεν πρόλαβε όμως ο ίδιος να διασωθεί, γιατί οι πειρατές τον συνέλαβαν και τον πούλησαν αιχμάλωτο στην Κρήτη. Όταν μετά εβδομήντα χρόνια ελευθερώθηκε η Κρήτη από τους πειρατές, επί Νικηφόρου Φωκά του αυτοκράτορα, ελευθερώθηκε και ο όσιος Σάββας και επέστρεψε υπέργηρος στην Μονή. Εκεί υπέδειξε στον τότε ηγούμενο της Μονής Νικόλαο να ανοίξουν το πηγάδι, όπου – ω του θαύματος! – βρήκαν την εικόνα και τον σταυρό όρθια πάνω στο νερό και την λαμπάδα αναμμένη, όπως την είχε ανάψει πριν από εβδομήντα χρόνια! Συνέβη δηλαδή διπλό θαύμα· τα ιερά αντικείμενα που είχαν πέσει μέσα στο νερό δεν καταστράφηκαν, από θαύμα και πρόνοια της Παναγίας, και η λαμπάδα έκαιγε εβδομήντα χρόνια χωρίς να σβήνει!

Έκτοτε εις ανάμνησιν του θαύματος, ψάλλεται Παρακλητικός Κανόνας προς την Υπεραγία Θεοτόκο κάθε Δευτέρα απόγευμα, και κάθε Τρίτη τελείται στο καθολικό Θεία Λειτουργία, ενώ σε όλες τις λιτανείες της Μονής πρωτοστατεί αυτή η εικόνα της Παναγίας. Εορτάζεται ιδιαίτερα την Τρίτη της Διακαινησίμου, όπου και γίνεται μεγάλη λιτανεία γύρω από την Μονή προς τιμή της εικόνας.

Παναγία η Ελαιοβρύτισσα

Παναγία η Ελαιοβρύτισσα

Η εικόνα αυτή χρονολογείται στον 14ο αιώνα και βρίσκεται στο δοχειό της μονής. 

Από εκεί μεταφέρεται στο καθολικό την Παρασκευή της Διακαινησίμου, ημέρα κατά την οποία εορτάζει. 

Η παράδοση αναφέρει το εξής θαύμα: Σε μία περίοδο ελλείψεως λαδιού στην μονή, ο όσιος Γεννάδιος, δοχειάρης της μονής, άρχισε να εξοικονομεί το λάδι δίνοντας μόνο για χρήση της εκκλησίας. 

Ο μάγειρας όμως διαμαρτυρήθηκε στον ηγούμενο, και ο τελευταίος διέταξε τον όσιο να δίνει αφειδώς λάδι στην αδελφότητα, ελπίζοντας στην πρόνοια της Κυρίας Θεοτόκου. 

Όταν μία μέρα πήγε στο δοχειό ο όσιος Γεννάδιος, είδε το λάδι να ξεχειλίζει από την λάρνακα και να έχει φθάσει ως την πόρτα. Έκτοτε η εικόνα έχει μία θαυμάσια ευωδία. 

Παναγία Εσφαγμένη

Παναγία Εσφαγμένη

Η θαυματουργή αυτή εικόνα είναι τοιχογραφία του 14ου αιώνα και βρίσκεται στον νάρθηκα του παρεκκλησίου του Αγίου Δημητρίου, το οποίο είναι ενσωματωμένο εις το Καθολικόν της Ιεράς Μεγίστης Μονής Βατοπαιδίου.

Από το “Προσκυνητάριον του Βατοπαιδίου” στο κεφάλαιο “Περί της ιεράς Εικόνος της Εσφαγμένης και του παρ’ αυτής εξαισίου τερατουργήματος” μαθαίνουμε το ιστορικό: Ένας ιεροδιάκονος και εκκλησιάρχης του καθολικού, λόγω του διακονήματός του, έφθανε στην τράπεζα κάθε μέρα με καθυστέρηση. Κάποτε ο τραπεζάρης αρνήθηκε να του δώσει φαγητό λόγω της καθυστερήσεως. Ο ιεροδιάκονος αγανακτισμένος επέστρεψε στον ναό και είπε τα εξής μπροστά στην εικόνα: “Μέχρι πότε θα σε υπηρετώ και θα κοπιάζω κι εσύ δεν θα μεριμνάς ούτε για την τροφή μου;” Καί παίρνοντας ένα μαχαίρι το κτύπησε στο πρόσωπο της Παναγίας, από το οποίο, σαν να ήταν ζωντανό, άρχισε να τρέχει αίμα, ενώ αυτός τυφλώθηκε κι έπεσε κάτω σαν τρελός. Στην κατάσταση αυτή έμεινε τρία χρόνια απέναντι από την εικόνα κλαίγοντας και παρακαλώντας την Παναγία να τον συγχωρέσει. Μετά την παρέλευση τριών ετών εμφανίστηκε η Παναγία στον ηγούμενο και του ανήγγειλε ότι χαρίζει την υγεία στον τολμηρό ιεροδιάκονο αλλά το χέρι που διέπραξε την ιεροσυλία θα τιμωρηθεί. Πράγματι όταν πέθανε, στην ανακομιδή του λειψάνου του αντίθετα με όλο του το σώμα που είχε λιώσει το δεξί του χέρι παρέμενε αναλλοίωτο και φυλάσσεται έτσι ως σήμερα.Κάποτε ένας ιερέας επισκέπτης της μονής αμφισβήτησε το θαύμα, αλλά όταν έβαλε το δάχτυλο στο σημείο της πληγής άρχισε αμέσως να τρέχει αίμα. Ο ιερέας έντρομος δεν πρόλαβε να βγει από το καθολικό και έπεσε νεκρός.

Παναγία 

Παναγία Παντάνασσα

Παντάνασσα

Η θαυματουργή αυτή εικόνα είναι φορητή του 17ου αιώνα και βρίσκεται στο αριστερό προσκυνητάρι του βορειανατολικού κίονα του Καθολικού της Μονής Βατοπαιδίου. Σύμφωνα με αφηγήσεις συγχρόνων Γερόντων της Μονής, το πρώτο δείγμα ότι η εικόνα έχει ιδιαίτερη χάρη είναι το εξής γεγονός· Μία μέρα ένας νέος μπήκε στον ναό και πηγαίνοντας να προσκυνήσει την εικόνα, άστραψε ξαφνικά το πρόσωπο της Παναγίας και μία αόρατη δύναμη τον έριξε καταγής. 

Μόλις συνήλθε, εξομολογήθηκε με δάκρυα στους πατέρες ότι ζούσε μακρυά από τον Θεό και επιδιδόταν στην μαγεία. Έτσι η θαυματουργική επέμβαση της Θεοτόκου έπεισε τον νέο να αλλάξει ζωή και να γίνει άνθρωπος θεοφοβούμενος.

Η εικόνα αυτή έχει επίσης την ιδιότητα και την ειδική χάρη από τον Θεό να θεραπεύει την φοβερή ασθένεια του καρκίνου. Είναι γνωστές αναρίθμητες περιπτώσεις καρκινοπαθών που έχουν θεραπευθεί στις μέρες μας, μετά από παράκληση μπροστά στην Παναγία την Παντανάσσα.

Παναγία Παραμυθία

Παναγία Παραμυθία

Παλιά υπήρχε η συνήθεια, βγαίνοντας οι πατέρες από το καθολικό να ασπάζονται αυτή την εικόνα και ο ηγούμενος να παραδίδει τα κλειδιά της μονής στον θυρωρό. Η παράδοση αναφέρει ότι μία μέρα στα βυζαντινά ακόμη χρόνια, δίνοντας ο ηχούμενος στον θυρωρό τα κλειδιά άκουσε τα εξής λόγια από την εικόνα: “Μη ανοίγετε σήμερα τις πύλες της μονής, αλλά ανεβείτε στα τείχη και διώξτε τους πειρατές”. Η φωνή επανέλαβε για δεύτερη φορά τα ίδια λόγια. Στρέφοντας το βλέμμα του προς τα εκεί ο ηγούμενος είδε το βρέφος να απλώνει το χέρι τους και να σκεπάζει το στόμα της μητέρας του λέγοντας: “Μη μεριμνάς Μητέρα, γι᾽ αυτούς τους αμαρτωλούς. Άφησέ τους να τιμωρηθούν από τους πειρατές, τους αξίζει”. Αλλά η Παναγία πιάνοντας το χέρι του Χριστού και στρέφοντας ελαφρά το κεφάλι επανέλαβε τα ίδια λόγια. Οι μοναχοί αμέσως έτρεξαν στα τείχη και διαπίστωσαν ότι πειρατές είχαν περικυκλώσει την μονή και περίμεναν το άνοιγμα της πύλης για να την λεηλατήσουν. Εξ αιτίας όμως της θαυματουργής επεμβάσεως της Παναγίας η μονή σώθηκε. Η εικόνα έκτοτε διατήρησε τις τελευταίες κινήσεις των θείων προσώπων.

Παναγία Πυροβ(ο)ληθείσα

Παναγία Πυροβ(ο)ληθείσα

Πρόκειται για τοιχογραφία που βρίσκεται στο υπέρθυρο της εξωτερικής πύλης της μονής. 

Κατά το 1822 μία ομάδα Τούρκων οπλιτών έφθασε στην μονή, και ένας από αυτούς, βλέποντας την εικόνα, την πυροβόλησε με μία σφαίρα που τρύπησε το δεξί χέρι της Παναγίας. Αποτέλεσμα αυτής της πράξεώς του ήταν να παραφρονήσει ο ίδιος και να κρεμαστεί σε μία ελιά μπροστά στην μονή. 

Βλέποντας οι άλλοι Τούρκοι την θεία τιμωρία φοβήθηκαν και εγκατέλειψαν αμέσως την μονή. 

 

Επιπλέον, ο αρχηγός του αποσπάσματος, όταν πληροφορήθηκε την πράξη του στρατιώτη, που ήταν ανιψιός του, διέταξε να μην τον θάψουν, αλλά να τον αφήσουν άταφο ως κακούργο.