Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΗΣ ΟΣΙΑΣ ΞΕΝΗΣ.

πηγή

Φυλάσσεται στον Ιερό Μητροπολιτικό ναό του Αγίου Ιωάννη του Προδρόμου, στην Καβάλα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς».Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

πηγή

Η Οσία Ξένη έζησε τον 5ο αιώνα, ονομαζόταν στην αρχή Ευσεβεία και καταγόταν από τη Ρώμη, από γονείς εύπορους. 

Αρνούμενη τη πίεση των γονιών της να νυμφευθεί κάποιον άνδρα της επιλογής τους και ενώ ήτανε όλα έτοιμα για τον γάμο φεύγει κρυφά μέσω της Όστιας (επίνειο της Ρώμης) με πλοίο στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου όπου μετονομάσθηκε Ξένη προκειμένου να χαθούν τα ίχνη της. 

Μετά πηγαίνει στο νησί της Κω και στη συνέχεια εγκαθίσταται στα Μύλασσα της Καρίας μαζί με δύο υπηρέτριές (θεραπαινίδες) της που της είχαν μείνει πιστές, έκτισε έναν ναό στο όνομα του αγίου πρωτομάρτυρα Στεφάνου καθώς και κάποια ησυχαστικά κελιά, ύστερα από συμβουλή του μακαρίου μοναχού Παύλου, ηγούμενου της μονής του Αποστόλου Ανδρέα, ο οποίος εμφανίστηκε στην Οσία μετά από θείο φωτισμό, όταν εκείνη πέρασε από την Αλεξάνδρεια και έγινε ο πνευματικός της καθοδηγητής.

Πολύ γρήγορα η φήμη της και η ενάρετη και ασκητική ζωή που διήγε έφεραν κοντά της νέες κοπέλες που ποθούσαν το βίο της άσκησης και της προσευχής, ενώ το μοναστήρι έγινε περίφημο πνευματικό κέντρο, όπου καθημερινά συνέρρεαν πολλές πονεμένες γυναίκες για να πάρουν τις συμβουλές και να ζητήσουν τις προσευχές της αγίας.

πηγή

Η αγία Ξένη κοιμήθηκε εν ειρήνη και τάφηκε όπως επιθυμούσε στην περιοχή Σικίνιο νότια από τα Μύλασσα και η αγιοσύνη της αναγνωρίσθηκε και κατά τη διάρκεια του ενταφιασμού του σεπτού της σκηνώματος, όταν εμφανίσθηκε, μέρα μεσημέρι με τον ήλιο να φωτίζει κατάλαμπρος, στον ουρανό ένας σταυρός σχηματισμένος από αστέρια.

Το ιερό λείψανο της οσίας Ξένης έμεινε για πολλά χρόνια στη γη της Καρίας και αποτελούσε πολύ μεγάλο προσκύνημα για τους πιστούς όμως κάποτε έπρεπε να γίνει και η μετακομιδή τους και έτσι μεταφέρθηκε το ιερό λείψανο της οσίας Ξένης στη θρακική πόλη Σηλυβρία, στον εκεί Μητροπολιτικό Ναό.

Στα 1922, με τη Μικρασιατική Καταστροφή, οι Έλληνες εγκατέλειψαν τις εστίες τους και εγκαταστάθηκαν στη μητέρα πατρίδα, όμως πρωταρχική τους φροντίδα ήταν να διασώσουν και να πάρουν μαζί τους τα κειμήλια αλλά και τα ιερά λείψανα των αγίων τους. 

Έτσι το ιερό λείψανο της Οσίας Ξένης μεταφέρθηκε στην Καβάλα, όπου η κάρα της φυλάσσεται μέχρι και σήμερα στον Μητροπολιτικό ιερό ναό του Τιμίου Προδρόμου μαζί με την Τιμία Κάρα του Αγίου Αγαθόνικου καθώς και άλλα σημαντικά κειμήλια όπως η Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σηλυβριανής, της εικόνας της Παναγίας που μπροστά της προσευχόταν ο Αγιος Νεκτάριος.  

Αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου της Αγίας Ξένης βρίσκονται επίσης στις Μονές Αγάθωνος στην Φθιώτιδα, Μεταμορφώσεως Σωτήρος Νικητών στην Χρυσούπολη Καβάλας, μονή Λειμώνος Λέσβου, Νταού Πεντέλης και στον ομώνυμο Ναό της στην Νίκαια του Πειραιά.

Η μνήμη της μαζί με τις δύο θεραπαινίδες της τιμάται από την εκκλησία μας στις 24 Ιανουαρίου.

ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΠΟΔΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ.

πηγή

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Kosijerevo της Σερβίας και πρόκειται για το πόδι του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά, χωρίς το μικρό δάχτυλο και τον αντίχειρα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς».Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς, ζωγραφίζει μια εικόνα της Παναγίας.
Φορητή εικόνα 16ου αιώνα, Μουσείο Πσκόφ, Ρωσία
πηγή

Ο Απόστολος Λουκάς καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και εξασκούσε το επάγγελμα του ιατρού ενώ συγχρόνως σύμφωνα με μια αρχαία παράδοση ήταν άριστος ζωγράφος, πολύ καλός γνώστης της Εβραϊκής, της Συριακής και της Ελληνικής γλώσσας και όπως φαίνεται από έργα του είχε και αξιόλογη φιλοσοφική αλλά και φιλολογική κατάρτιση.

Ο έξοχος χειρισμός της Ελληνικής γλώσσας συνηγορεί στο να αποδεχθούμε μία άλλη παράδοση η οποία υποστηρίζει την ελληνική εθνικότητα του Λουκά απο τον γένος του πατέρα του και μάλιστα ο Μιχαήλ Μαλαξός στους Βίους των Αγίων αναφέρει ότι: «Καθώς μας πληροφορεί ο Ευσέβιος, ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν εξ Αντιοχείας, εθνικότητας του δε εικάζεται μάλλον η Ελληνική».

Ο αγιος Λουκάς υπήρξε προσφιλής μαθητής και ακόλουθος του μεγάλου Αποστόλου των εθνών Παύλου, τον οποίο ακολούθησε κατά το μεγαλύτερο μέρος της 2ης και 3ης περιοδείας του και σύμφωνα με την παράδοση ο Λουκάς μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Αποστόλου Παύλου κήρυξε το Ευαγγέλιο στη Δαλματία, Ιταλία, Γαλλία και κυρίως όμως στην Ελλάδα με επίκεντρο της όλης δράσης του, την πόλη των Θηβών.

Η Μονή Kosijerevo της Σερβίας
πηγή

Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας αναφέρει και μια άλλη παράδοση σύμφωνα με την οποία ο Άγιος πριν ακόμη γίνει χριστιανός ζούσε στη Θήβα εξασκώντας το επάγγελμα του ιατρού, κι εκεί γνώρισε τον Παύλο και ασπάσθηκε τον χριστιανισμό όμως αυτή η παράδοση η οποία υποστηρίζει την διαμονή του Λουκά στη Θήβα πριν την γνωριμία του με τον Παύλο πριν δηλαδή γίνει χριστιανός είναι δύσκολο να εξακριβωθεί και είναι μάλλον απίθανη. 

Μεγάλη προσφορά του Αγίου στην Εκκλησία πέρα από το κηρυγματικό του έργο είναι η συγγραφή του Ιερού του Ευαγγελίου και του βιβλίου των Πράξεων των Αποστόλων, μάλιστα ο Λουκάς είναι ο μόνος Ευαγγελιστής που ξεκινά το Θεόπνευστο έργο του με τα προ της γεννήσεως του Χριστού γεγονότα όπως η εμφάνιση του αγγέλου στο Ζαχαρία, ο Ευαγγελισμός της Παναγίας, η Επίσκεψη της Θεοτόκου στην Ελισάβετ, η γέννηση του Ιωάννη του Προδρόμου.

Άγιοι Λουκάς και Mάρκος (Eυαγγέλιο)  

12ος αιώνας - Πρωτάτο, Άγιον Όρος

πηγή

Ο Αγιος Λουκάς αναφέρει επίσης με χρονολογική αλλά εξίσου και με ιστορική τάξη όλα εκείνα τα γεγονότα που σχετίζονται με την Ρωμαϊκή κυριαρχία στην Παλαιστίνη και διακρίνεται έτσι, έντονα στο Ευαγγέλιο του, το μεγάλο χάρισμα του Αγίου και ως ιστορικού.

Στο 5ο ιστορικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης, στις Πράξεις των Αποστόλων, ο Λουκάς διηγείται την δράση των Αποστόλων και την προσπάθειά τους για την διάδοση του Χριστιανισμού, στους ανηλεείς διωγμούς που υπέστησαν καθώς όμως και σε διάφορα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Αρχαία Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Μαλαξό ο τόπος συγγραφής του κατά Λουκά Ευαγγελίου πιθανότατα είναι το σπήλαιο της Ιεράς Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου  στα Καλάβρυτα όπου σώζεται ως και σήμερα η κόγχη (Αγία Τράπεζα) και που εκεί ιερουργούσε ο Άγιος Λουκάς ενώ ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων στο Κτητορικό της ιεράς Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου σημειώνει ότι ο Αγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής, παρέδωσε στον Θεόφιλο το Ευαγγέλιο του, προσέφερε σε αυτόν επίσης και την εικόνα της Παναγίας Θεοτόκου Μεγαλοσπηλιώτισσας, η οποία διασώζεται μέχρι και σήμερα στο μοναστήρι αυτό. 

Η Θαυματουργή εικόνα της Μεγάλης Παναγιάς.
Φυλάσσεται στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου και της
Μεγάλης Παναγιάς στην Θήβα

Σύμφωνα όμως με τη γνώμη κάποιων άλλων εκκλησιαστικών μελετητών ο τόπος συγγραφής του κατά Λουκά Ευαγγελίου είναι η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. 

Αξίζει να αναφερθεί ότι πρώτος ο Λουκάς σχεδίασε τεχνοτροπικά με κερί και με μαστίχα την εικόνα της αγίας Θεοτόκου με τον Χριστό στην αγκαλιά, και έπειτα, αφού ζωγράφισε άλλες δύο, τις μετέφερε στα Ιεροσόλυμα, για να τις δείξει στην ίδια Την Παναγία και να τη ρωτήσει, αν της αρέσουν λέγοντας της: «Εί αρετόν αυτή εστίν» και η Παναγία που τις δέχτηκε τις εικόνες του απάντησε: «Η χάρις του υπ’ εμού τεχθέντος είη δι’ εμού μετ’ αυτών». 

Ο άγιος Λουκάς φιλοτέχνησε επίσης και τις εικόνες και άλλων αποστόλων και έκτοτε, η υπέροχη αυτή τέχνη της αγιογραφίας, διαδόθηκε σε όλη την οικουμένη και μας κληρονόμησε έτσι σπουδαία και σημαντικά έργα τέχνης, έργα ανεκτίμητης πνευματικής αξίας αλλά κυρίως έτσι γνωρίζουμε σήμερα την "εικόνα", το πρόσωπο της Παναγιάς μας.

Στον άγιο Λουκά επίσης αποδίδονται και οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας της «Αθηναίας», η εικόνα της «Παναγίας  της Μεγαλοσπηλιώτισσας» στην Μόνη του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα, η εικόνα της «Παναγίας Σουμελά» που βρίσκεται σήμερα στο ομώνυμο προσκύνημα στο όρος Βέρμιο της Βέροιας καθώς επίσης και η εικόνα που βρίσκεται στην εκκλησιά του αγίου Δημητρίου και της Μεγάλης Παναγιάς στην Θήβα, η οποία είναι γνωστή και ως η εικόνα της μεγάλης Παναγίας ή ως «Μεγάλη Παναγία», κ.α.

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σουμελάς.
Έργο του Ευαγγελιστή Λουκά και βρίσκεται σήμερα στο

ομώνυμο προσκύνημα στο όρος Βέρμιο, της Βέροιας 

Ο Άγιος Λουκάς είναι ένας από τους τέσσερις ευαγγελιστές και μάλιστα ονομάζεται και «Ευαγγελιστής της Παναγίας» γιατί περισσότερο αυτός από τους άλλους Ευαγγελιστές, περιγράφει με σημαντικές λεπτομέρειες και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την Υπεραγία Θεοτόκο, στην αρχή του Ευαγγελίου του, συγκεκριμένα, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, την επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ, μητέρα του τιμίου Προδρόμου, και άλλα περιστατικά από την παιδική ηλικία του Ιησού και της Μητέρας Του, τα οποία γνωρίζουμε μόνο από το Ευαγγέλιο του Λουκά.

Αλλά και για το τέλος του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά υπάρχουνε δύο διαφορετικές παραδόσεις.

Ο Ιππόλυτος, ο Αγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο Άγιος Λουκάς πέθανε με έναν μαρτυρικό τρόπο και μάλιστα ο Νικηφόρος  ο Κάλλιστος αναφέρει ότι οι Ρωμαίοι κρέμασαν τον Άγιο Λουκά από τα κλαδιά μιας ελιάς στην Έφεσο σε ηλικία περίπου 80 ετών ενώ σύμφωνα με τον Μεγάλο Συναξαριστή ο Άγιος Λουκάς κοιμήθηκε ειρηνικά στη πόλη της Θήβας σε ηλικία περίπου 84 ετών όπου και τάφηκε γύρω στο 80 μ.Χ. εκεί που ακριβώς, σήμερα, βρίσκεται ο περικκαλής ομώνυμος ναός του, στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης, στον λόφο με το παλαιό νεκροταφείο της πόλης.

Ο Τάφος του Αγίου Λουκά του Ευαγγελιστή
στον ομώνυμο ναό του στην Θήβα

πηγή

Σύμφωνα επίσης με μία άλλη μαρτυρία του Νικηφόρου Καλλίστου, την ημέρα του μαρτυρίου του αποστόλου Λουκά έπεφτε από τον ουρανό ένα θαυματουργό υγρό επάνω στον τάφο του, που θεράπευε τις οφθαλμικές παθήσεις και η θεραπευτική αυτή δύναμη εξέρχεται μέχρι και σήμερα από τη μαρμάρινη λάρνακα.

Ο ρωμαϊκός αυτός τάφος ανήκει σε πολύ μεταγενέστερη εποχή, και ήταν οικογενειακός τάφος που ανήκε στη ρωμαϊκή οικογένεια Νηδύμου – Ζωσίμου και τοποθετήθηκε σε αυτόν το ιερό λείψανο του Αγίου Λουκά κατά την ανακομιδή των λειψάνων του όπου παρέμεινε εκεί έως το 357.

Ιστορικές περιπέτειες, επιδρομές και σεισμοί κατέστρεψαν κατά καιρούς το ναό του Αγίου Λουκά που φιλοξενούσε τη ρωμαϊκή λάρνακα, κάτω από την οποία βρισκόταν ο αρχικός τάφος του Ευαγγελιστή και με τις αλλεπάλληλες επισκευές σμικρύνθηκαν οι διαστάσεις του ναού και η λάρνακα, που βρισκόταν στον κυρίως ναό, βρίσκεται σήμερα στο Ιερό, με τη μια πλευρά της σχεδόν εντοιχισμένη στον ανατολικό του τοίχο.

Η Άλωση της Πόλης απο τους Σταυροφόρους το 1204

 έργο του Palma Le Jeune

πηγή

Το 357 ο Αυτοκράτορας Κωνστάντιος Β', ο δευτερότοκος γιος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, έδωσε εντολή στον Άγιο Αρτέμιο, τον μεγάλο Δούκα και Αυγουστιάλιος της Αιγύπτου και μετέπειτα Μεγαλομάρτυρα της Ορθοδοξίας, να μεταφέρει το λείψανο του αγίου Λουκά του Ευαγγελιστή και να το εναποθέσει στον ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη, κάτω από την αγία τράπεζα, μαζί με τα λείψανα των αποστόλων, Αγίου Ανδρέα και Αγίου Τιμοθέου, όπως και έγινε. 

Το 1204 μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους κατά την Δ' Σταυροφορία το λείψανο του Αγίου Λουκά μεταφέρθηκε στην Πάδοβα της Ιταλίας, κοντά στην Βενετία και είναι τοποθετημένο στην εκκλησία Santa Justina στο κέντρο της πόλης, ενώ η Τιμία Κάρα του βρίσκεται στον καθεδρικό Ναό των Αγίων Βίτου, Βεντσεσλάου και Αδαλβέρτου στην Πράγα που αποτελεί και το σημαντικότερο εθνικό μνημείο της Τσεχίας.

Η εκκλησία μας τιμά στις 18 Οκτωβρίου, την κοίμηση του Αγίου Λουκά και η Βοιωτική εκκλησία τον τιμά επίσης στις 17 Σεπτεμβρίου, την επανακομιδή των αγίων λειψάνων του.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 
ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ  (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΤΟ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 

ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 
ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ.

πηγή

Βρίσκεται στον καθεδρικό Ναό των Αγίων Βίτου, Βεντσεσλάου και Αδαλβέρτου στην Πράγα της Τσεχίας. Αποτελεί το σημαντικότερο εθνικό μνημείο της Τσεχίας και βρίσκεται σε δεσπόζουσα θέση μέσα στο ανακτορικό σύμπλεγμα κτηρίων στο λόφο του Χρατσάνι.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς».Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής - γ' τέταρτο 14ου αιώνα 
Mονή Xιλανδαρίου, Άγιον Όρος

πηγή

Ο Απόστολος Λουκάς καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και εξασκούσε το επάγγελμα του ιατρού ενώ συγχρόνως σύμφωνα με μια αρχαία παράδοση ήταν άριστος ζωγράφος, πολύ καλός γνώστης της Εβραϊκής, της Συριακής και της Ελληνικής γλώσσας και όπως φαίνεται από έργα του είχε και αξιόλογη φιλοσοφική αλλά και φιλολογική κατάρτιση.

Ο έξοχος χειρισμός της Ελληνικής γλώσσας συνηγορεί στο να αποδεχθούμε μία άλλη παράδοση η οποία υποστηρίζει την ελληνική εθνικότητα του Λουκά απο τον γένος του πατέρα του και μάλιστα ο Μιχαήλ Μαλαξός στους Βίους των Αγίων αναφέρει ότι: «Καθώς μας πληροφορεί ο Ευσέβιος, ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν εξ Αντιοχείας, εθνικότητας του δε εικάζεται μάλλον η Ελληνική».

Ο αγιος Λουκάς υπήρξε προσφιλής μαθητής και ακόλουθος του μεγάλου Αποστόλου των εθνών Παύλου, τον οποίο ακολούθησε κατά το μεγαλύτερο μέρος της 2ης και 3ης περιοδείας του και σύμφωνα με την παράδοση ο Λουκάς μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Αποστόλου Παύλου κήρυξε το Ευαγγέλιο στη Δαλματία, Ιταλία, Γαλλία και κυρίως όμως στην Ελλάδα με επίκεντρο της όλης δράσης του, την πόλη των Θηβών.

Η Τιμία Κάρα του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά
πηγή

Η Τιμία Κάρα του Αγίου Ευαγγελιστή Λουκά
πηγή

Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας αναφέρει και μια άλλη παράδοση σύμφωνα με την οποία ο Άγιος πριν ακόμη γίνει χριστιανός ζούσε στη Θήβα εξασκώντας το επάγγελμα του ιατρού, κι εκεί γνώρισε τον Παύλο και ασπάσθηκε τον χριστιανισμό όμως αυτή η παράδοση η οποία υποστηρίζει την διαμονή του Λουκά στη Θήβα πριν την γνωριμία του με τον Παύλο πριν δηλαδή γίνει χριστιανός είναι δύσκολο να εξακριβωθεί και είναι μάλλον απίθανη. 

Μεγάλη προσφορά του Αγίου στην Εκκλησία πέρα από το κηρυγματικό του έργο είναι η συγγραφή του Ιερού του Ευαγγελίου και του βιβλίου των Πράξεων των Αποστόλων, μάλιστα ο Λουκάς είναι ο μόνος Ευαγγελιστής που ξεκινά το Θεόπνευστο έργο του με τα προ της γεννήσεως του Χριστού γεγονότα όπως η εμφάνιση του αγγέλου στο Ζαχαρία, ο Ευαγγελισμός της Παναγίας, η Επίσκεψη της Θεοτόκου στην Ελισάβετ, η γέννηση του Ιωάννη του Προδρόμου.

Άγιοι Λουκάς και Mάρκος (Eυαγγέλιο)  

12ος αιώνας - Πρωτάτο, Άγιον Όρος

πηγή

Ο Άγιος Λουκάς αναφέρει επίσης με χρονολογική αλλά εξίσου και με ιστορική τάξη όλα εκείνα τα γεγονότα που σχετίζονται με την Ρωμαϊκή κυριαρχία στην Παλαιστίνη και διακρίνεται έτσι, έντονα στο Ευαγγέλιο του, το μεγάλο χάρισμα του Αγίου και ως ιστορικού.

Στο 5ο ιστορικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης, στις Πράξεις των Αποστόλων, ο Λουκάς διηγείται την δράση των Αποστόλων και την προσπάθειά τους για την διάδοση του Χριστιανισμού, στους ανηλεείς διωγμούς που υπέστησαν καθώς όμως και σε διάφορα γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Αρχαία Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Μαλαξό ο τόπος συγγραφής του κατά Λουκά Ευαγγελίου πιθανότατα είναι το σπήλαιο της Ιεράς Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου  στα Καλάβρυτα όπου σώζεται ως και σήμερα η κόγχη (Αγία Τράπεζα) και που εκεί ιερουργούσε ο Άγιος Λουκάς ενώ ο Κωνσταντίνος Οικονόμος ο εξ Οικονόμων στο Κτητορικό της ιεράς Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου σημειώνει ότι ο Αγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής, παρέδωσε στον Θεόφιλο το Ευαγγέλιο του, προσέφερε σε αυτόν επίσης και την εικόνα της Παναγίας Θεοτόκου Μεγαλοσπηλιώτισσας, η οποία διασώζεται μέχρι και σήμερα στο μοναστήρι αυτό. 

Η Παναγία Μεγαλοσπηλιώτισσα

Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών

πηγή

Σύμφωνα όμως με τη γνώμη και κάποιων άλλων εκκλησιαστικών μελετητών ο τόπος συγγραφής του κατά Λουκά Ευαγγελίου είναι η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου. 

Κάτι που αξίζει ιδιαίτερα να αναφερθεί είναι ότι πρώτος ο Λουκάς σχεδίασε τεχνοτροπικά με κερί και με μαστίχα την εικόνα της αγίας Θεοτόκου με τον Χριστό στην αγκαλιά, και έπειτα, αφού ζωγράφισε άλλες δύο, τις μετέφερε στα Ιεροσόλυμα, για να τις δείξει στην ίδια Την Παναγία και να τη ρωτήσει, αν της αρέσουν λέγοντας της: «Εί αρετόν αυτή εστίν» και η Παναγία που τις δέχτηκε τις εικόνες του απάντησε: «Η χάρις του υπ’ εμού τεχθέντος είη δι’ εμού μετ’ αυτών». 

Ο άγιος Λουκάς φιλοτέχνησε επίσης και τις εικόνες και άλλων αποστόλων και έκτοτε, η υπέροχη αυτή τέχνη της αγιογραφίας, διαδόθηκε σε όλη την οικουμένη και μας κληρονόμησε έτσι σπουδαία και σημαντικά έργα τέχνης, έργα ανεκτίμητης πνευματικής αξίας αλλά κυρίως έτσι γνωρίζουμε σήμερα την "εικόνα", το πρόσωπο της Παναγιάς μας.«

Στον άγιο Λουκά επίσης αποδίδονται και οι θαυματουργές εικόνες της Παναγίας της «Αθηναίας», η εικόνα της «Παναγίας  της Μεγαλοσπηλιώτισσας» στην Μόνη του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα, η εικόνα της «Παναγίας Σουμελά» που βρίσκεται σήμερα στο ομώνυμο προσκύνημα στο όρος Βέρμιο της Βέροιας,  η εικόνα που βρίσκεται στην εκκλησιά του αγίου Δημητρίου και της Μεγάλης Παναγιάς στην Θήβα, η οποία είναι γνωστή και ως η εικόνα της μεγάλης Παναγίας ή ως «Μεγάλη Παναγία», η εικόνα της «Παναγίας του Κύκκου» κ.α.

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σουμελάς.
Έργο του Ευαγγελιστή Λουκά και βρίσκεται σήμερα στο 
ομώνυμο προσκύνημα στοόρος Βέρμιο, της Βέροιας

Ο Άγιος Λουκάς είναι ένας από τους τέσσερις ευαγγελιστές και μάλιστα ονομάζεται και «Ευαγγελιστής της Παναγίας» γιατί περισσότερο αυτός από τους άλλους Ευαγγελιστές, περιγράφει με σημαντικές λεπτομέρειες και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την Υπεραγία Θεοτόκο, στην αρχή του Ευαγγελίου του, συγκεκριμένα, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, την επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ, μητέρα του τιμίου Προδρόμου, και άλλα περιστατικά από την παιδική ηλικία του Ιησού και της Μητέρας Του, τα οποία γνωρίζουμε μόνο από το Ευαγγέλιο του Λουκά.

Αλλά και για το τέλος του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά υπάρχουνε δύο διαφορετικές παραδόσεις.

Ο Ιππόλυτος, ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο Άγιος Λουκάς πέθανε με έναν μαρτυρικό τρόπο και μάλιστα ο Νικηφόρος  ο Κάλλιστος αναφέρει ότι οι Ρωμαίοι κρέμασαν τον Άγιο Λουκά από τα κλαδιά μιας ελιάς στην Έφεσο σε ηλικία περίπου 80 ετών ενώ σύμφωνα με τον Μεγάλο Συναξαριστή ο Άγιος Λουκάς κοιμήθηκε ειρηνικά στη πόλη της Θήβας σε ηλικία περίπου 84 ετών όπου και τάφηκε γύρω στο 80 μ.Χ. εκεί που ακριβώς, σήμερα, βρίσκεται ο περικκαλής ομώνυμος ναός του, στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης, στον λόφο με το παλαιό νεκροταφείο της πόλης.

Ο Τάφος του Αγίου Λουκά του Ευαγγελιστή
στον ομώνυμο ναό του στην Θήβα

πηγή

Σύμφωνα με μία άλλη μαρτυρία του Νικηφόρου Καλλίστου, την μέρα του μαρτυρίου του αποστόλου Λουκά έπεφτε από τον ουρανό ένα θαυματουργό υγρό πάνω στον τάφο του, που θεράπευε οφθαλμικές παθήσεις και η θεραπευτική αυτή δύναμη εξέρχεται μέχρι και σήμερα.

Ο ρωμαϊκός αυτός τάφος ανήκει σε μεταγενέστερη εποχή, και ήταν οικογενειακός τάφος της οικογένειας Νηδύμου – Ζωσίμου και τοποθετήθηκε σε αυτόν το λείψανο του Αγίου Λουκά κατά την ανακομιδή των λειψάνων του όπου παρέμεινε εκεί έως το 357.

Ιστορικές περιπέτειες, επιδρομές και σεισμοί κατέστρεψαν κατά καιρούς το ναό του Αγίου Λουκά που φιλοξενούσε τη ρωμαϊκή λάρνακα, κάτω από την οποία βρισκόταν ο αρχικός τάφος του Ευαγγελιστή και με τις αλλεπάλληλες επισκευές σμικρύνθηκαν οι διαστάσεις του ναού και η λάρνακα, που βρισκόταν στον κυρίως ναό, βρίσκεται σήμερα στο Ιερό, με τη μια πλευρά της σχεδόν εντοιχισμένη στον ανατολικό του τοίχο.

Η κοίμηση του Αγίου Λουκά, 16ος αιώνας
Τοιχογραφία στο ναό της Παναγίας Τσιατσιαπά, Καστοριά
πηγή

Το 357 ο Αυτοκράτορας Κωνστάντιος Β', ο δευτερότοκος γιος του Μεγάλου Κωνσταντίνου, έδωσε εντολή στον Άγιο Αρτέμιο, τον μεγάλο Δούκα και Αυγουστιάλιος της Αιγύπτου και μετέπειτα Μεγαλομάρτυρα της Ορθοδοξίας, να μεταφέρει το λείψανο του αγίου Λουκά του Ευαγγελιστή και να το εναποθέσει στον ναό των Αγίων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη, κάτω από την αγία τράπεζα, μαζί με τα λείψανα των αποστόλων, Αγίου Ανδρέα και Αγίου Τιμοθέου, όπως και έγινε. 

Το 1204 μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους κατά την Δ' Σταυροφορία το λείψανο του Αγίου Λουκά μεταφέρθηκε στην Πάδοβα της Ιταλίας, κοντά στην Βενετία και είναι τοποθετημένο στην εκκλησία Santa Justina στο κέντρο της πόλης, ενώ η Τιμία Κάρα του βρίσκεται στον καθεδρικό Ναό των Αγίων Βίτου, Βεντσεσλάου και Αδαλβέρτου στην Πράγα που αποτελεί και το σημαντικότερο εθνικό μνημείο της Τσεχίας.

Η εκκλησία μας τιμά στις 18 Οκτωβρίου, την κοίμηση του Αγίου Λουκά και η Βοιωτική εκκλησία τον τιμά επίσης στις 17 Σεπτεμβρίου, την επανακομιδή των αγίων λειψάνων του.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΤΟ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 

ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΠΟΔΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΤΟΝ ΤΑΦΟ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 
ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

Ο Τάφος του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά.

πηγή

Βρίσκεται μέσα στον ομώνυμο Ιερό Ναό του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά, στην Θήβα, μαζί με ένα μικρό μέρος των ιερών λειψάνων του.. 

Γενική άποψη του αύλειου χώρου του Ναού - Αρχείο ΙΑΑ
© Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή

Ο ναός του Αγίου Αποστόλου και Ευαγγελιστού Λουκά που αρχιτεκτονικά, είναι σύνθετος σταυροειδής εγγεγραμμένος με τρούλο, βρίσκεται στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης της Θήβας, στον λόφο με το παλαιό νεκροταφείο της πόλης και σύμφωνα με την παράδοση, αυτός είναι ο τόπος του μαρτυρίου αλλά και της ταφής του Αγίου Λουκά του Ευαγγελιστή ο οποίος είναι και ο ιδρυτής και της τοπικής εκκλησίας, της Βοιωτίας.

Ο ναός, όπως και το εκτεταμένο νεκροταφείο γύρω του, υπήρχαν τουλάχιστον από τα τέλη του 11ου αιώνα, όπως δείχνουν σχετικές αναφορές σε κείμενα της εποχής και στην ίδια θέση έχουν αποκαλυφθεί τμήματα της κλασικής οχύρωσης της πόλης καθώς και μία μεγάλη αψίδα που πρέπει να ανήκει σε ακόμη παλαιότερο ναό, των παλαιοχριστιανικών χρόνων.

Ο ναός που υπάρχει σήμερα είναι αυτός που ανοικοδομήθηκε εκ βάθρων και εγκαινιάσθηκε το 1863 από τον μητροπολίτη Θηβών Δοσίθεο, όπως αναφέρει μία επιγραφή στην Αγία Τράπεζα ενώ το ανώτερο μέρος του, που ξεχωρίζει από τη διαφορετική τοιχοποιία, έχει κατασκευασθεί πιθανότατα στις αρχές του 20ού αιώνα, έπειτα από καταστροφικούς σεισμούς που έπληξαν την περιοχή.

Ο Ιερός Ναός του Ευαγγελιστή Λουκά, στην Θήβα - Αρχείο ΙΑΑ © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή

Γενική άποψη του καθολικού του Ναού - Αρχείο ΙΑΑ - © Ιερά Αρχιεπισκοπή Αθηνών
πηγή

Ο Τάφος του Αγίου και Ευαγγελιστή Λουκά στη Θήβα, μέσα στο ιερό του Ναού αφιερωμένο στον Αγιο.
πηγή

Ο Απόστολος Λουκάς στην επικεφαλιδα ενός 

Αρμενικού χειρόγραφου Ευαγγέλιου του 1609.

Βρίσκεται στην Βιβλιοθήκη Μπόντλιαν, τη βιβλιοθήκη 

για έρευνα στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, μια από τις 

παλαιότερες στην Ευρώπη και δεύτερη σε μέγεθος 

στο Ηνωμένο Βασίλειο

πηγή

Ο Απόστολος Λουκάς καταγόταν από την Αντιόχεια της Συρίας και εξασκούσε το επάγγελμα του ιατρού ενώ συγχρόνως σύμφωνα με μια αρχαία παράδοση ήταν άριστος ζωγράφος, πολύ καλός γνώστης της Εβραϊκής, της Συριακής και της Ελληνικής γλώσσας και όπως φαίνεται από έργα του είχε και αξιόλογη φιλοσοφική αλλά και φιλολογική κατάρτιση.

Ο έξοχος χειρισμός της Ελληνικής γλώσσας συνηγορεί στο να αποδεχθούμε μία άλλη παράδοση η οποία υποστηρίζει την ελληνική εθνικότητα του Λουκά απο τον γένος του πατέρα του και μάλιστα ο Μιχαήλ Μαλαξός στους Βίους των Αγίων αναφέρει ότι: «Καθώς μας πληροφορεί ο Ευσέβιος, ο Ευαγγελιστής Λουκάς ήταν εξ Αντιοχείας, εθνικότητας του δε εικάζεται μάλλον η Ελληνική».

Ο αγιος Λουκάς υπήρξε προσφιλής μαθητής και ακόλουθος του μεγάλου Αποστόλου των εθνών Παύλου, τον οποίο ακολούθησε κατά το μεγαλύτερο μέρος της 2ης και 3ης περιοδείας του και σύμφωνα με την παράδοση ο Λουκάς μετά τον μαρτυρικό θάνατο του Αποστόλου Παύλου κήρυξε το Ευαγγέλιο στη Δαλματία, Ιταλία, Γαλλία και κυρίως στην Ελλάδα με επίκεντρο την πόλη των Θηβών.

Ο Μέγας Συναξαριστής της Ορθοδόξου Εκκλησίας αναφέρει και μια άλλη παράδοση σύμφωνα με την οποία ο Άγιος πριν ακόμη γίνει χριστιανός ζούσε στη Θήβα εξασκώντας το επάγγελμα του ιατρού, κι εκεί γνώρισε τον Παύλο και ασπάσθηκε τον χριστιανισμό όμως αυτή η παράδοση η οποία υποστηρίζει την διαμονή του Λουκά στη Θήβα πριν την γνωριμία του με τον Παύλο πριν δηλαδή γίνει χριστιανός είναι δύσκολο να εξακριβωθεί και είναι μάλλον απίθανη.

Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής (Tετραευάγγελο σε περγαμηνή) 

13ος αιώνας - Mονή Kαρακάλλου, Άγιο Όρος.γιον Όρος

πηγή

Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής (Tετραευάγγελο σε περγαμηνή) 

13ος αιώνας - Mονή Kαρακάλλου, Άγιο Όρος.γιον Όρος

πηγή

Άγιος Λουκάς ο Ευαγγελιστής (Tετραευάγγελο σε περγαμηνή) 

13ος αιώνας - Mονή Ξηροποτάμου, Άγιο Όρος.γιον Όρος

πηγή

Τμήματα της κλασικής οχύρωσης της πόλης που
πρέπει να ανήκει σε ακόμη παλαιότερο ναό,
των παλαιοχριστιανικών χρόνων
πηγή

Μεγάλη προσφορά του Αγίου στην Εκκλησία πέρα από το κηρυγματικό του έργο είναι και η συγγραφή του Ιερού του Ευαγγελίου και του βιβλίου των Πράξεων των Αποστόλων. 

Μάλιστα ο Λουκάς είναι ο μόνος Ευαγγελιστής που ξεκινά το Θεόπνευστο έργο του με τα προ της γεννήσεως του Χριστού γεγονότα όπως η εμφάνιση του αγγέλου στο Ζαχαρία, ο Ευαγγελισμός της Παναγίας, η Επίσκεψη της Θεοτόκου στην Ελισάβετ, η γέννηση του Ιωάννη του Προδρόμου.

Αναφέρει επίσης με χρονολογική αλλά και ιστορική τάξη όλα τα γεγονότα που σχετίζονται με την Ρωμαϊκή κυριαρχία στην Παλαιστίνη και διακρίνεται έτσι, έντονα στο Ευαγγέλιο του, το μεγάλο χάρισμα του Αγίου και ως ιστορικού.

Άγιοι Λουκάς και Mάρκος (Eυαγγέλιο)  

12ος αιώνας - Πρωτάτο, Άγιον Όρος

πηγή

Στο 5ο ιστορικό βιβλίο της Καινής Διαθήκης, στις Πράξεις των Αποστόλων, ο Λουκάς διηγείται την δράση των Αποστόλων για την διάδοση του Χριστιανισμού, στους διωγμούς που υπέστησαν καθώς και σε γεγονότα που διαδραματίστηκαν στην Αρχαία Ελλάδα.

Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Μαλαξό τόπος συγγραφής του κατά Λουκά Ευαγγελίου είναι το σπήλαιο της Ιεράς Μονής του Μεγάλου Σπηλαίου όπου σώζεται ως σήμερα η κόγχη (Αγία Τράπεζα) και που εκεί ιερουργούσε ο Άγιος ενώ σύμφωνα με τη γνώμη άλλων μελετητών τόπος συγγραφής είναι η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Κάτι που αξίζει να αναφερθεί είναι ότι πρώτος ο Λουκάς σχεδίασε με κερί και με μαστίχα την εικόνα της αγίας Θεοτόκου με τον Χριστό στην αγκαλιά, και έπειτα, αφού ζωγράφισε άλλες δύο, τις μετέφερε στα Ιεροσόλυμα, για να τις δείξει στην ίδια Την Παναγία και να τη ρωτήσει, αν της αρέσουν λέγοντας της: «Εί αρετόν αυτή εστίν» και η Παναγία που τις δέχτηκε τις εικόνες του απάντησε: «Η χάρις του υπ’ εμού τεχθέντος είη δι’ εμού μετ’ αυτών».

Η θαυματουργή εικόνα της Μεγάλης Παναγιάς.
Φυλάσσεται στον ιερό ναό του Αγίου Δημητρίου και της
Μεγάλης Παναγιάς στην Θήβα και φιλοτεχνήθηκε απο τον
Απόστολο και Ευαγγελιστή Λουκά κατά το 70 μ.χ.

Ο άγιος Λουκάς φιλοτέχνησε και τις εικόνες και άλλων αποστόλων και έκτοτε, η υπέροχη αυτή τέχνη της αγιογραφίας, διαδόθηκε σε όλη την οικουμένη.

Στον άγιο Λουκά επίσης αποδίδονται και οι θαυματουργές εικόνες της «Αθηναίας» Παναγίας, η εικόνα της «Παναγίας Μεγαλοσπηλιώτισσας» στην Μόνη του Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα, η εικόνα της «Παναγίας Σουμελά» που βρίσκεται σήμερα στο ομώνυμο προσκύνημα στο όρος Βέρμιο της Βέροιας καθώς επίσης και η εικόνα που βρίσκεται στην εκκλησιά του αγίου Δημητρίου και της Μεγάλης Παναγιάς στην Θήβα, η οποία είναι γνωστή και ως η εικόνα της μεγάλης Παναγίας ή ως «Μεγάλη Παναγία».

Ο Άγιος Λουκάς είναι ένας από τους τέσσερις ευαγγελιστές και μάλιστα ονομάζεται και «Ευαγγελιστής της Παναγίας» γιατί περισσότερο αυτός από τους άλλους Ευαγγελιστές, περιγράφει με σημαντικές λεπτομέρειες και παρέχει πολύτιμες πληροφορίες για την Υπεραγία Θεοτόκο, στην αρχή του Ευαγγελίου του, συγκεκριμένα, τον Ευαγγελισμό της Θεοτόκου, την επίσκεψη της Παναγίας στην Ελισάβετ, μητέρα του τιμίου Προδρόμου, και άλλα περιστατικά από την παιδική ηλικία του Ιησού και της Μητέρας Του, τα οποία γνωρίζουμε μόνο από το Ευαγγέλιο του Λουκά.

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Σουμελάς.
Βρίσκεται σήμερα στο ομώνυμο προσκύνημα στο
όρος Βέρμιο, της Βέροιας

Αλλά και για το τέλος του Αποστόλου Λουκά υπάρχουν δύο διαφορετικές παραδόσεις.

Ο Ιππόλυτος, ο Αγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος και άλλοι μελετητές υποστηρίζουν ότι ο Άγιος Λουκάς πέθανε με έναν μαρτυρικό τρόπο και μάλιστα ο Νικηφόρος  ο Κάλλιστος αναφέρει ότι οι Ρωμαίοι κρέμασαν τον Άγιο Λουκά από τα κλαδιά μιας ελιάς στην Έφεσο σε ηλικία περίπου 80 ετών ενώ σύμφωνα με τον Μεγάλο Συναξαριστή ο Άγιος Λουκάς κοιμήθηκε ειρηνικά στη πόλη της Θήβας σε ηλικία περίπου 84 ετών όπου και τάφηκε γύρω στο 80 μ.Χ. εκεί που ακριβώς, σήμερα, βρίσκεται ο περικκαλής ομώνυμος ναός του, στο νοτιοανατολικό άκρο της πόλης, στον λόφο με το παλαιό νεκροταφείο της πόλης.

Σύμφωνα επίσης με μία άλλη μαρτυρία του Νικηφόρου Καλλίστου, την ημέρα του μαρτυρίου του αποστόλου Λουκά έπεφτε από τον ουρανό ένα θαυματουργό υγρό επάνω στον τάφο του, που θεράπευε τις οφθαλμικές παθήσεις και η θεραπευτική αυτή δύναμη εξέρχεται μέχρι και σήμερα από τη μαρμάρινη λάρνακα.

Ο ρωμαϊκός αυτός τάφος ανήκει σε πολύ μεταγενέστερη εποχή, και ήταν οικογενειακός τάφος που ανήκε στη ρωμαϊκή οικογένεια Νηδύμου – Ζωσίμου και τοποθετήθηκε σε αυτόν το ιερό λείψανο του Αγίου Λουκά κατά την ανακομιδή των λειψάνων του όπου παρέμεινε εκεί έως το 357.

Η Άλωση της Πόλης απο τους Σταυροφόρους το

1204 στην Δ' Σταυροφορία όπου κατά την οποία

αμέτρητοι θησαυροί, Κειμήλια και Αγια Λείψανα

κλάπηκαν και μεταφέρθηκαν στην Δύση.

Εργο του Palma Le Jeune

πηγή

Ιστορικές περιπέτειες, επιδρομές και σεισμοί κατέστρεψαν κατά καιρούς το ναό του Αγίου Λουκά που φιλοξενούσε τη ρωμαϊκή λάρνακα, κάτω από την οποία βρισκόταν ο αρχικός τάφος του Ευαγγελιστή και με τις αλλεπάλληλες επισκευές σμικρύνθηκαν οι διαστάσεις του ναού και η λάρνακα, που βρισκόταν στον κυρίως ναό, βρίσκεται σήμερα στο Ιερό, με τη μια πλευρά της σχεδόν εντοιχισμένη στον ανατολικό του τοίχο.

Το 357 ο Αυτοκράτορας Κωνσταντίνος, ο γιος του μεγάλου Κωνσταντίνου, έδωσε εντολή στον Άγιο Αρτέμιο, τον μεγάλο Δούκα της Αιγύπτου και μετέπειτα μάρτυρα, να μεταφέρει το λείψανο του αγίου Λουκά και να το εναποθέσει στον ναό των Αγίων Αποστόλων, κάτω από την αγία τράπεζα, μαζί με τα λείψανα των αποστόλων, Ανδρέα και Τιμοθέου και το 1204 μετά την Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Σταυροφόρους της Δ' Σταυροφορίας μεταφέρθηκε στην Πάδοβα της Ιταλίας, κοντά στην Βενετία και είναι τοποθετημένο στην εκκλησία Santa Justina στο κέντρο της πόλης, ενώ η Τιμία Κάρα του βρίσκεται στον καθεδρικό Ναό των Αγίων Βίτου, Βεντσεσλάου και Αδαλβέρτου στην Πράγα που αποτελεί το σημαντικότερο εθνικό μνημείο της Τσεχίας.

Η Λειψανοθήκη με το μικρό τμήμα των ιερών λειψάνων 
του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά που επιστράφηκαν
και βρίσκονται στον ναό του Αγίου, στην Θήβα.

πηγή

Μετά από πολυετείς προσπάθειες της τοπικής Εκκλησίας της Βοιωτίας και του Δήμου Θηβαίων επεστράφη μικρό τμήμα των ιερών λειψάνων του Αποστόλου και Ευαγγελιστή Λουκά στις 17 Σεπτεμβρίου του 2000 και τα λείψανα τοποθετήθηκαν στην από αιώνες κενή λάρνακα, σε μία ασημένια θήκη.

Ο Άγιος Απόστολος και Ευαγγελιστής Λουκάς με το βαρυσήμαντο χριστιανικό του έργο αποδείχθηκε άξιος εργάτης του Χριστού, αφού καταυγάσθηκε με το πνευματικό και υπερκόσμιο φως του Σωτήρος Χριστού μετέδωσε και μεταδίδει ακόμη και μέχρι σήμερα αυτό το υπέροχο φως σ’ όλη την οικουμένη με τα δύο αιώνια και αθάνατα βιβλία του, δηλαδή με το ιερό του Ευαγγέλιο και τις Πράξεις των Αποστόλων.

Ο Ευαγγελιστής Λουκάς, αυτή η μεγάλη μορφή της Εκκλησίας των Αποστολικών χρόνων στη δράση του οποίου οφείλει το ξεκίνημα της η Βοιωτική Εκκλησία, παραμένει φάρος και σηματοδότης για τους χριστιανούς κάθε τόπου και εποχής και πολύ περισσότερο για τους χριστιανούς της ενδόξου και αγιοτόκου Εκκλησίας της Βοιωτίας.

Η εκκλησία μας τιμά στις 18 Οκτωβρίου, την κοίμηση και η Βοιωτική εκκλησία τον τιμά επίσης στις 17 Σεπτεμβρίου, την επανακομιδή των αγίων λειψάνων του.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΤΗΝ ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ 

ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΤΟ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΠΟΔΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ

ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΚΑΙ ΕΥΑΓΓΕΛΙΣΤΗ ΛΟΥΚΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

πηγή: www.imtl.gr , www.religiousgreece.gr