ΤΟ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΕΡΟΜΑΡΤΥΡΑ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ, ΦΩΤΙΣΤΗ ΤΩΝ ΑΡΜΕΝΙΩΝ.

πηγή

Φυλάσσεται στο Αρμενικό Πατριαρχείο του Εστμιατζίν, στην Αρμενία.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Άγ. Γρηγόριος Ιερομάρτυρας επίσκοπος Μεγάλης Αρμενίας
Ψηφιδωτό 14ου αιώνα
Παμμακάριστος, Κωνσταντινούπολη

Η Αρμενία υπήρξε σημαντική κοιτίδα του Χριστιανισμού κατά τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες και σύμφωνα με την παράδοση, οι πρώτοι που έφεραν το χριστιανικό μήνυμα στις χώρες του Καυκάσου, ήταν οι απόστολοι Θαδδαίος και Βαρθολομαίος.

Οι διωγμοί εκ μέρους των ειδωλολατρών ηγεμόνων της περιοχής δεν επέτρεψαν να αναπτυχθούν ιδιαίτερα οι εκεί χριστιανικές κοινότητες όμως όλα άλλαξαν με την παρουσία του αγίου Γρηγορίου, ο οποίος έλαβε την προσωνυμία του Φωτιστή της Αρμενίας.

Ο άγιος Γρηγόριος έζησε επί της βασιλείας του Διοκλητιανού (284 - 305), ήτανε Πάρθος κατά την καταγωγή, γιος του Ανάκ και συγγενής του Κουσαρώ, βασιλιά της Αρμενίας, φανατικού ειδωλολάτρη και σφοδρού διώκτη των Χριστιανών που τον διαδέχτηκε στο θρόνο ο γιος του Τιριδάτης, φανατικός και αυτός ειδωλολάτρης που συνέχισε τις διώξεις εναντίον των Χριστιανών του βασιλείου του.

Άγιος Γρηγόριος Ιερομάρτυρας επίσκοπος
Μεγάλης Αρμενίας, τοιχογραφία 14ου αιώνα.

Ναός Αγίου Νικολάου Ορφανού, Θεσσαλονίκη.

πηγή

Οι στρατιώτες του εισέβαλαν στις πόλεις και τα χωριά και συνελάμβαναν όσους καταγγέλλονταν ως Χριστιανοί. 

Μαζί τους συνελήφθη και ο Γρηγόριος, που σύρθηκε σιδηροδέσμιος στον Τιριδάτη και όταν αυτός έμαθε ότι είναι υιός του Ανάκ του Πάρθου, που δολοφόνησε τον πατέρα του, του έδεσε τα χέρια και τα πόδια και τον έστειλε στην πόλη Αρταξά, όπου τον έριξαν σε ένα λάκκο 6 με μέτρα βάθος, γεμάτο από δηλητηριώδη έντομα και ερπετά. 

Στον λάκκο αυτό, στο Χορ Βιράπ - Хор Вирап - έζησε δεκαπέντε χρόνια ξεχασμένος από τους διώκτες του που ήτανε σίγουροι ότι θα πεθάνει. 

Τρεφόταν κρυφά από μία χριστιανή γυναίκα χήρα ενώ μέχρι και σήμερα υπάρχει το πηγάδι αυτό ως τόπος προσευχής και προσκύνησης, αγιασμένο με τον αγώνα του αγίου Γρηγορίου και μάλιστα εκεί, στο σημείο αυτό  χτίστηκε το Μοναστήρι Χορ Βιράπ, στους πρόποδες του όρους Αραράτ, στο μεταξύ όμως ο βασιλιάς Τιριδάτης παραφρόνησε, σε τέτοιο σημείο μάλιστα που έτρωγε τις σάρκες του και ζούσε μαζί με τα γουρούνια στα βουνά. 

Το μαρτύριο του αγίου Γρηγορίου.

Ρωσική εικόνα τού 17ου αιώνα, κρατικό Μουσείο Ιστορίας 
και Τέχνης Solvychegodskiy, Αρχάγγελσκ, Ρωσία

πηγή

Η αδελφή του Τιριδάτη, η Κουσαροδούκτα, είδε τότε ένα όνειρο κι άκουσε μία φωνή που της έλεγε: "Αν δεν βγει από τον λάκκο ο Γρηγόριος, ο Τιριδάτης δεν πρόκειται να γίνει καλά...". 

Το παράξενο όνειρο συντάραξε την πριγκίπισσα, η οποία το διηγήθηκε στους αξιωματούχους του ανακτόρου όμως κείνοι δεν ήξεραν για κανέναν Γρηγόριο, ο οποίος βρίσκεται σε λάκκο.

Κάποιος γέρος όμως θυμήθηκε το γεγονός και τους οδήγησε στον τόπο και εκεί πράγματι οι άρχοντες βρήκαν τον Γρηγόριο απόλυτα υγιή και τα θηρία και ερπετά να τον προσκυνούν!

Τον έβγαλαν από το λάκκο και τον οδήγησαν στο παλάτι, στο βασιλικό διαμέρισμα του άρρωστου Τιριδάτη και εκεί ο Γρηγόριος αφού προσευχήθηκε, τον σταύρωσε και ο βασιλιάς έγινε αμέσως καλά, μάλιστα  βαφτίστηκε χριστιανός από τον Γρηγόριο και το 301 με δική του βασιλική διαταγή ανακήρυξε το χριστιανισμό ως την επίσημη θρησκεία του Αρμενικού κράτους και ο Γρηγόριος έγινε ο πρώτος επίσκοπος της Αρμενίας. 

Η είσοδος στον λάκκο που έζησε 15 χρόνια ο άγιος Γρηγόριος

Ο λάκκος του Αγίου Γρηγορίου, σήμερα λειτουργεί ακόμη ως Προσκύνημα

Το μοναστήρι Χορ Βιράπ - Хор Вирап.

Χτίστηκε επάνω από το λάκκο που ήτανε επί 15

χρόνια ξεχασμένος ο άγιος Γρηγόριος.

πηγή

Χειροτονήθηκε από τον Αγιο Λεόντιο και εγκαταστάθηκε στο Vagarshapat (σήμερα Echmiadzin) ως συνεχιστής του έργου των αγίων Αποστόλων Θαδδαίου και Βαρθολομαίου. 

Βάπτισε τους κατοίκους της, έφτιαξε πολλές Εκκλησίες, και τέλος κοιμήθηκε ειρηνικά στις 30 Σεπτεμβρίου του 325.

Ο άγιος Γρηγόριος ονομάζεται από τους Αρμένιους Αουσάβοριτς, δηλαδή Φωτιστής αφού τους οδήγησε στην πίστη του Χριστού και κατά τον σπουδαίο, άγιο Νικόδημο τον Αγιορείτη, ο Γρηγόριος βάπτισε στον Ευφράτη ποταμό τον Τιριδάτη αλλά και πολλούς Αρμενίους, Ασσυρίους καθώς επίσης και Πέρσες, συνολικά περίπου τέσσερα εκατομμύρια ανθρώπους. 

Ο Καθεδρικός Ναός του Αγίου Γρηγορίου Μεγάλης Αρμενίας 
στό Αρμενικό Πατριαρχείο του Εστμιατζίν Αρμενίας.

πηγή

Όταν δε ο Άγιος επρόκειτο να αναχωρήσει στην έρημο, χάριν ησυχίας, χειροτόνησε τρεις επισκόπους σε αντικατάστασή του,  τον Ολβιανό, τον Ευθάλιο και τον Βάσσο ενώ σε άλλες χώρες και έθνη κατέστησε ο ίδιος τετρακόσιους και πλέον επισκόπους.

Όσον αφορά τα λείψανα του Αγίου, αναφέρεται ότι ένα προσφιλές κειμήλιο, με τη μορφή του κρανίου του Αγίου Γρηγορίου του Φωτιστή, βρέθηκε στη Μονή Γρηγορίου στο Άγιο Όρος και το ασημένιο στο στήθος που περιέχει έχει χαραγμένο πάνω του, στα ελληνικά, "Γρηγόριος ο Μέγας των Αρμενίων." 

Το κρανίο μεταφέρθηκε στην Κωνσταντινούπολη το 473 από τον αυτοκράτορα Ζήνωνα και πιθανότατα το ιερό αυτό λείψανο μετακινήθηκε στο Άγιο Όρος περίπου το 1453 όταν οι Τούρκοι κατέλαβαν την Κωνσταντινούπολη. Όμως ως συνέπεια των τριών πυρκαγιών που σημειώθηκαν στην Μονή Γρηγορίου, υποτίθεται ότι καταγραμμένες λεπτομέρειες των κινήσεων και άλλα γεγονότα της ιστορίας του κρανίου έχουν δυστυχώς χαθεί.

Επίσης αναφέρεται ότι στις 11 Απριλίου 2015, η Κάρα τού Γρηγορίου τού Φωτιστού (?) επέστρεψε από την Αρμενία στην Νάπολη της Ιταλίας και λέγεται ότι αυτό το κρανίο είναι ηλικίας άνω των 1600 ετών, ενός ανθρώπου που ονομάζεται Γρηγόριος και ο οποίος κήρυξε στους αρχαίους Αρμένιους με την τελετή αποκατάστασης αυτού του λειψάνου μάλιστα να πραγματοποιήθηκε στο Ναό τού San Gregoro Armeno της Νάπολης.

Ο San Gregorio Armeno ("St. Gregory of Armenia") είναι ένας ναός - ένα μοναστήρι, από τα σημαντικότερα μπαρόκ συγκροτήματα στη Νάπολη και βρίσκεται σε ένα ομώνυμο δρόμο ακριβώς νότια της Via dei Tribunali και λίγα τετράγωνα νότια της εκκλησίας του San Paolo Maggiore στη Νάπολη.

Ο San Gregorio Armeno χτίστηκε τον 10ο αιώνα πάνω από τα λείψανα ενός ρωμαϊκού ναού αφιερωμένου στον Ceres, από μια ομάδα μοναχών που διέφυγαν σύμφωνα με την Καθολική παράδοση από τη Βυζαντινή Αυτοκρατορία με τα λείψανα του Αγίου Γρηγορίου, επισκόπου της Αρμενίας. 

Η μνήμη του τιμάται στις 30 Σεπτεμβρίου.

Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΚΑΙ ΑΠΟΣΤΟΛΟΥ ΦΙΛΙΠΠΟΥ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Τιμίου Σταυρού Ομόδους στην Κύπρο.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Απόστολος Φίλιππος.
 Μικρογραφία (Μινιατούρα ) τού 1133 σε  
Ιερό Ευαγγέλιο στην Αθήνα.
πηγή

Ο Φίλιππος ήταν ένας από τους δώδεκα μαθητές του Κυρίου, καταγόταν από τη Βηθσαϊδά της Γαλιλαίας, από όπου και ο Ανδρέας με τον Πέτρο ενώ τον κάλεσε μαθητή Του ο ίδιος ο Κύριος, και κατόπιν ο Φίλιππος έφερε στον Κύριο και τον Ναθαναήλ.

Το όνομά του είναι ελληνικό και σημαίνει φίλος των ίππων, ήταν ελληνιστής, δηλαδή Ιουδαίος εξελληνισμένος και όπως είναι γνωστό η περιοχή της Γαλιλαίας ονομαζόταν «Γαλιλαία των Εθνών», διότι είχε εξελληνισθεί σε σημείο τέτοιο που οι υπόλοιποι Ιουδαίοι κατηγορούσαν τους κατοίκους αυτής της περιοχής για έκπτωση από την ορθοδοξία του Ιουδαϊσμού ενώ για κάποιους άλλους ο Φίλιππος ήταν Έλληνας προσήλυτος στον Ιουδαϊσμό και άν αυτός ο ισχυρισμός είναι πραγματικός η σημασία είναι μεγάλη. 

Ηταν πιθανότατα μαθητής του Ιωάννου του Προδρόμου και άρα είχε ακούσει για την επικείμενη έλευση του Μεσσία και φαίνεται πως η προσδοκία του για τον αναμενόμενο Σωτήρα του κόσμου υπήρξε σφοδρή ενώ επίσης φαίνεται πως ο Φίλιππος συνδεόταν με τον Πέτρο και τον Ανδρέα και πως τους συνέδεαν οι κοινές μεσσιανικές τους ελπίδες.

Απόστολος Φίλιππος.
 Τοιχογραφία τού 1546 από τον Θεοφάνη τον Κρήτα και
τον Συμεών στο Παρεκκλήσιο τού Αγίου Νικολάου τής
Ιεράς Μονής Σταυρονικήτα Αγίου Όρους
πηγή

Το Ευαγγέλιο μας πληροφορεί πως ο Ιησούς αναζητούσε τον Φίλιππο και τον βρήκε (Ιωάν.1, 43) με αυτό να σημαίνει πως γνώριζε προφανώς από τους άλλους δύο την μεσσιανική προσδοκία του και γι' αυτό τον αναζητούσε για να τον εντάξει στην ομάδα των μαθητών Του. 

Ο Φίλιππος είναι από τους πρώτους μαθητές που ακολούθησαν τον Κύριο. Είναι χαρακτηριστική η μαρτυρία του στον φίλο του Ναθαναήλ: «ον έγραψε Μωυσής εν τω νόμω και οι προφήται, ευρήκαμεν, Ιησούν τον υιόν Ιωσήφ τον από Ναζαρέτ» (Ιωάν.1,44). Τον διέκρινε η ειλικρίνεια και ο ενθουσιασμός για το έργο του θείου Διδασκάλου του και ως ελληνιστής μεσολάβησε να πραγματοποιηθεί η συνάντηση των Ελλήνων με τον Κύριο (Ιωάν.12, 20).

Η παράδοση αναφέρει ότι ο Φίλιππος κήρυξε το Ευαγγέλιο στους Πάρθους και πέθανε μαρτυρικά στην Ιεράπολη της Συρίας αφού τον σταύρωσαν με το κεφάλι πρός τα κάτω.

Το σεπτό σκήνωμα του αποστόλου για πολλά χρόνια στόλισε τον ιερό ναό που είχε κτισθεί στην Ιεράπολη προς τιμή του αγίου ενώ η δε αγία κάρα του τιμήθηκε από διάφορους αυτοκράτορες, όπως τον Θεοδόσιο, τον Ηράκλειο και άλλους με τις βασιλικές σφραγίδες τους.

Σύμφωνα με τον Κύπριο ιστορικό Ιωάννη Τσικνόπουλο μετά την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους κατά το 1204 το σεπτό λείψανο μεταφέρθηκε στην Κύπρο και για πολλά χρόνια φυλασσόταν στο χωριό Άρσος (Αρσινόη της Πάφου) στον ιερό ναό που κτίστηκε εκεί προς τιμή του αποστόλου.

Το Μαρτύριο  τού Αποστόλου Φιλίππου.
Τοιχογραφία τού 1547 από τον Γεώργιο Φουκά
στην Ιερά Μονή  Διονυσίου Αγίου Όρους
πηγή

Ο Ρώσσος Μοναχός και περιηγητής Βασίλειος Μπάρσκυ, ο οποίος επισκέφθηκε το 1735 το Άρσος γράφει ότι φυλάσσονται λείψανα του Αποστόλου Φιλίππου, τα οποία ήταν παραμελημένα και σύμφωνα με τον Μπάρσκυ αυτά ήταν μέρος της κάρας - κρανίου, το μέτωπο και τα οστά των αγκώνων με την επιγραφή «Αποστόλου Φιλίππου».

Το 1738 ο Μητροπολίτης Πάφου Ιωακείμ, όπως αναφέρεται στις σχετικές πηγές, κατέθεσε μέσα σε πρόχειρη θήκη σημείωμα του επιβεβαιωτικό της ταυτότητας του αποστολικού κρανίου ενώ το 1770 ο Άγιος Μητροπολίτης Πάφου Πανάρετος κατασκεύασε και αφιέρωσε στον Απόστολο Φίλιππο νέο καλλιτεχνικό κόσμημα της κάρας του.

Ο Αρχιμανδρίτης Κυπριανός στο έργο του ιστορία «Χρονολογική της νήσου Κύπρου» το 1788 αναφέρει ότι η κάρα – κρανίο του Αποστόλου Φιλίππου μεταφέρθηκε από την Εκκλησία του Άρσους στο Όμοδος για φύλαξη και προστασία όπου και βρίσκεται μέχρι σήμερα.

To 2011 ο Ιταλός διευθυντής των ανασκαφών της Ιεράπολης (Τουρκία) Francesco D’ Andria έφερε στο φως ένα τάφο του 1ου αιώνα που, όπως υποστήριξε με πειστικότητα, ήταν ο τάφος του Αποστόλου Φιλίππου.

Ο Τάφος του Αγίου Φιλίππου στην Ιεράπολη

Βρέθηκε τo 2011 από τον ιταλό διευθυντή των ανασκαφών 

της Ιεράπολης (Τουρκία) Francesco D’ Andria.

Ο τάφος του Αποστόλου Φιλίππου δεν βρέθηκε στο οκταγωνικό μαρτύριό του επάνω στο λόφο, όπως αναμενόταν.

Εντοπίστηκε και βρέθηκε σε μια εκκλησία σαράντα περίπου μέτρα μακριά που αυτή η πρωτοχριστιανική εκκλησία χτίστηκε περίπου τον 4ο ή τον 5ο αιώνα γύρω από τον τάφο, ενώ το κοντινό μαρτύριο του Αγίου χτίστηκε την ίδια περίπου εποχή, πιθανόν και στις αρχές του 5ου αιώνα. 

Και τα δύο αυτά κτήρια ήταν πολύ σημαντικά χριστιανικά προσκυνήματα κατά τη βυζαντινή εποχή.

Μία παλάμη του Αγίου βρίσκεται στη Μονή Κύκκου της Κύπρου ενώ διάφορα αποτμήματα του Ιερού Λειψάνου του Αγίου βρίσκονται στις Μονές Διονυσίου και Ξενοφώντος, του Αγίου Όρους.

Η μνήμη του τιμάται στις 14 Νοεμβρίου.

ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΔΕΞΙ ΠΟΔΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ, ΜΗΤΕΡΑΣ ΤΗΣ ΠΑΝΑΓΙΑΣ.

πηγή

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Κουτλουμουσίου Αγίου Όρους.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Το Προσκυνητάρι με το άφθαρτο δεξί πόδι της
Αγίας Άννης, μητέρας της Παναγίας Θεοτόκου
πηγή

Για τη μητέρα της Θεοτόκου, Άννα, δεν αναφέρουν τίποτα σχετικό τα Ευαγγέλια, ούτε τα υπόλοιπα βιβλία της Καινής Διαθήκης, όμως σύμφωνα με την παράδοση της Εκκλησίας, ο Ιερέας Ματθάν από την φυλή των Λευί που ιεράτευε την εποχή της βασιλείας της Κλεοπάτρας, κάτοικος της Βηθλεέμ, απέκτησε τρεις θυγατέρες: τη Μαρία, τη Σοβή και την Άννα.

Η Μαρία, αφού παντρεύτηκε στη Βηθλεέμ, γέννησε εκεί την Ελισάβετ, τη μητέρα του Ιωάννη του Βαπτιστή και η Σοβή που επίσης παντρεύτηκε στην Βηθλεέμ είχε μια κόρη την Σαλώμη ενώ η Άννα παντρεύτηκε τον Ιωακείμ από τη Γαλιλαία και μετά από πολλά χρόνια ατεκνίας, απέκτησε μία κόρη, την Παρθένο Μαρία, την Παναγία.

Αφού η Αγία Άννα απογαλάκτισε τη Θεοτόκο και την αφιέρωσε στο Θεό 3ετή στο ναό, πέρασε την υπόλοιπη ζωή της με νηστείες, προσευχές και ελεημοσύνες προς τους φτωχούς και παρέδωσε στον Θεό τη δίκαια ψυχή της, σε ηλικία 83 ετών.

Την Αγία Άννα τιμούσαν από τα αρχαία χρόνια και αυτό το συμπεραίνουμε από διάφορους Πατέρες της Εκκλησίας, αλλά και από αρχαίους εκκλησιαστικούς ύμνους, που υπάρχουν προς τιμήν της μητέρας της Θεοτόκου και το 550, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός, αφιέρωσε έναν  εντυπωσιακό και περίτεχνο ναό στην Κωνσταντινούπολη προς τιμήν της Αγίας Άννας. 

Η μνήμη της Αγίας Θεομήτορος Αννης τιμάται από την Εκκλησία μας: στις 25 Ιουλίου η Κοίμησή Της και στις 9 Δεκεμβρίου η Σύλληψή της.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΤΗΝ ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ 

ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ).

ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ 

ΠΟΔΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ).

ΤΟ ΑΡΙΣΤΕΡΟ ΧΕΡΙ 

ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΑΝΝΗΣ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ).

ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΒΑΡΒΑΡΑΣ.

Φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου στα Καλάβρυτα.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Η Αγία Βαρβάρα, τοιχογραφία του 13ου αιώνα
στο Ναό της Παλιάς Μητρόπολης της Εδεσσας
πηγή

Η Αγία Βαρβάρα γεννήθηκε το 276 και ήτανε κόρη του ειδωλολάτρη Διόσκορου ο οποίος ήταν από τους πιο πλούσιους ειδωλολάτρες της Ηλιουπόλεως, μίας πόλης της Κοίλης Συρίας κοντά στον Αντιλίβανο και που σήμερα η πόλη αυτή, ονομάζεται Βααλβέκ.

Ο πατέρας της λόγω της σωματικής ωραιότητας της Αγίας, την φύλαγε κλεισμένη στον πύργο ενώ δεν γνωρίζουμε που διδάχθηκε τον Χριστιανισμό αλλά προσπάθησε να κρατήσει κρυφή την πίστη της όμως ο πατέρας της πληροφορήθηκε από τεχνίτες ότι η Αγία ζήτησε να τις ανοίξουν τρία παράθυρα στον πύργο όπου ήταν έγκλειστη, στο όνομα της Αγίας Τριάδος και, έτσι, βεβαιώθηκε ότι η κόρη του είχε γίνει Χριστιανή.

Εξοργίσθηκε τόσο που την κυνήγησε εντός του πύργου με το ξίφος του για να την φονεύσει και η Αγία κατέφυγε στα όρη, αλλά ο πατέρας της την συνέλαβε και την παρέδωσε στον τοπικό άρχοντα, Μαρκιανό, κατηγορώντας την για την πίστη της. 

Τοιχογραφία της Αγίας Βαρβάρας, 1280.

Ναός τής Παναγίας τού Μουτουλλά, Τρόοδος, Κύπρος

πηγή

Όταν ανακρίθηκε, ομολόγησε με παρρησία την πίστη της στον Χριστό και καθύβρισε τα είδωλα ενώ μετά από φρικτά βασανιστήρια, διεπομπέφθη γυμνή στην πόλη και τέλος σφαγιάστηκε από τον ίδιο τον πατέρα της που την στιγμή όμως που είχε αποτελειώσει το έγκλημά του, έπεσε νεκρός χτυπημένος από κεραυνό κατά θεία δίκη. 

Τα Λείψανα της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας διαφυλάχθηκαν στην Κωνσταντινούπολη μέχρι τον 11ο αιώνα, οπότε ένα μέρος τους μεταφέρθηκε στη Βενετία από την Πριγκίπισσα Μαρία Αργυροπούλα, η οποία νυμφεύθηκε τον γιο του τότε Δόγη, Πρίγκιπα Ιωάννη. 

Σύμφωνα με μέρος των πηγών - Ιωάννη τον Διάκονο και Ανδρέα Δάνδολο - η Μαρία ήταν ανιψιά ή και αδελφή των Αυτοκρατόρων Βασιλείου Β’ του Βουλγαροκτόνου και Κωνσταντίνου Η’, όμως το πλέον πιθανό είναι να ήταν μία από τις αδελφές του μελλοντικού Αυτοκράτορα Ρωμανού Γ’.

Ο Πριγκιπικός αυτός Γάμος ευλογήθηκε στην Κωνσταντινούπολη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη, με παρανύμφους τους Αυτοκράτορες και μάλιστα η παραμονή του ζεύγους στη Βασιλεύουσα παρατάθηκε μέχρι το 1004 και εκεί γεννήθηκε και το πρώτο παιδί τους.

Μικρή φορητή εικόνας της Αγίας Βαρβάρας, 18ος αιώνας

Έκθεση Μονής Ρουσάνου, Μετέωρα

πηγή

Στη Βενετία τα Λείψανα της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας κατατέθηκαν στον Καθεδρικό Ναό, στην Βασιλική του Αγίου Μάρκου.

Ο πρίγκηπας Ιωάννης όμως πέθανε από πανώλη στη Βενετία, το 1009 και μετά τον θάνατό του δύο αδέλφια του, ο Επίσκοπος του Τορτσέλλο Όρσο και η Φιληκίτη, Ηγουμένη της Μονής του Αγίου Ιωάννου του Θεολόγου επίσης στο Τορτσέλλο, πέτυχαν την μεταφορά των Ιερών Λειψάνων της Αγίας στη Μονή αυτή, όπου παρέμειναν μέχρι τον 18ο αιώνα.

Τα Λείψανα μεταφέρθηκαν και πάλι στο Ναό του Αγίου Μάρκου κατά την περίοδο των Ναπολεοντίων Πολέμων, όπου ακόμη και σήμερα φυλάσσονται, πάντως μέρος τους παρέμεινε και στη Μονή του Τορτσέλλο.  

Δεν είναι γνωστό πότε και κάτω από ποιες συνθήκες η Τιμία Κάρα της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας μεταφέρθηκε στη μονή Μοντεκοτίνι (montecatini) στην Τοσκάνη της Ιταλίας, όπου και σήμερα φυλάσσεται, όπως και το μέρος των Ιερών Λειψάνων που φυλάσσεται στο Ρωμαιοκαθολικό Ναό του Ριέτι.

Εικόνα της Αγίας Βαρβάρας, 14ος αιώνας.

Κρατική Πινακοθήκη Τρετιακόφ, Μόσχα.

πηγή

Τον 12ο αιώνα, μέρος των υπολοίπων Ιερών λειψάνων της Αγίας Μεγαλομάρτυρος Βαρβάρας μεταφέρθηκαν από την Κωνσταντινούπολη στο Μοναστήρι του Αγίου Μιχαήλ, γνωστό για τους εντυπωσιακούς και υπέροχους Χρυσούς Τρούλους του, στο Κίεβο της Ουκρανίας, όπου παρέμειναν ως το 1930 όταν μεταφέρθηκαν εκ νέου στον Καθεδρικό Ναό του Αγίου Βλαδίμηρου στην ίδια πόλη, το Κίεβο.

Την 1η Ιουνίου 2003, μετά από ενέργειες του Αρχιεπισκόπου Αθηνών Χριστοδούλου προς την Ρωμαιοκαθολική Επισκοπή της Βενετίας και τον Επίσκοπό της Άγγελο Scolla, δόθηκε μέρος των Λειψάνων της Αγίας στην Εκκλησία της Ελλάδος.

Το Λείψανο παραλήφθηκε με τις δέουσες τιμές από τον Γενικό Διευθυντή της Αποστολικής Διακονίας Επίσκοπο Φαναρίου Αγαθάγγελο και κατατέθηκε στο ομώνυμο Προσκύνημα του Δήμου Αγίας Βαρβάρας Αττικής.

Η Αγία Βαρβάρα θεωρείται Αγία προστάτιδα του πυροβολικού Σώματος που καθιερώθηκε το 1828 όπου και αναφέρεται η πρώτη σχετική τελετή με δοξολογία και παράθεση στη συνέχεια γεύματος όπου έλαβαν μέρος αξιωματικοί και οπλίτες πυροβολητές.

Στη Ορθόδοξη εικονογραφία η Αγία Βαρβάρα ζωγραφίζεται πολλές φορές με ένα ποτήρι στο χέρι όντας προστάτιδα ενάντια στο αιφνίδιο θάνατο και μη θέλοντας να στερηθούν οι ετοιμοθάνατοι την θεία κοινωνία ενώ επίσης συχνά τη συναντούμε κοντά σε έναν πύργο (με τρία παράθυρα) ή κρατώντας ένα βιβλίο (για τους ετοιμοθάνατους) ή ένα κλαδί φοίνικα.

Η Μνήμη της Τιμάται στις 4 Δεκεμβρίου.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ 
ΒΑΡΒΑΡΑΣ ΣΤΑ ΤΡΙΚΑΛΑ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)

ΤΟ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ.

πηγή

Φυλάσσεται στον επισκοπικό ναό των Αγίων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου, στην πόλη Χούσι της Ρουμανίας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Αγία Κυριακή, Τοιχογραφία τού 1318.
 Ιερά Μονή Γκρατσάνιτσα, Κοσσυφοπέδιο, Σερβία.

Το δεξί χέρι της Αγίας μάρτυρος Κυριακής το έλαβε ως δώρο το 1787 από την Μεγίστη Λαύρα του Αγίου Όρους ο επίσκοπος Ιάκωβος Σταμάτε (1782 - 1792),ο οποίος πλήρωσε ένα μεγάλο μέρος των χρεών της μονής προς την Υψηλή Πύλη.

H Αγία Μεγαλομάρτυς Κυριακή γεννήθηκε στη Νικομήδεια, μοναδικό παιδί του Δωρόθεου και της Ευσεβίας, Έλληνες στην καταγωγή, ευσεβείς χριστιανοί και πλούσιοι, αλλά χωρίς απογόνους.

Προσευχόμενοι αδιαλείπτως, απέκτησαν ένα παιδί εκ Θεού και εφόσον γεννήθηκε την ημέρα Κυριακή (την ημέρα του Κυρίου), της δόθηκε το όνομα Κυριακή και από την παιδική της ηλικία ήτανε αφιερωμένη στο Θεό αλλά και πολύ όμορφη τόσο στο σώμα όσο όμως και στην ψυχή της, ενώ απέρριπτε όλες τις προτάσεις γάμου, λέγοντας ότι είναι αρραβωνιασμένη με τον Χριστό τον Κύριο και ότι δεν επιθυμούσε τίποτε περισσότερο από το να πεθάνει εν παρθενία. 

Αγία Κυριακή 13ος αιώνας.
Τοιχογραφία στον Ναό του Αγίου Γεωργίου της 
Αγκώνας στην Ορμήδεια της Κύπρου.
πηγή

Ένας δικαστής όμως στη Νικομήδεια ήθελε να αρραβωνιάσει την Κυριακή με το γιο του, δεδομένου μάλιστα ότι εκείνη προερχόταν από πλούσια οικογένεια. 

Καθώς όμως και η δική του πρόταση απορρίφθηκε, κατήγγειλε την Κυριακή και τους γονείς της ως Χριστιανούς στον αυτοκράτορα Διοκλητιανό.

Ο αυτοκράτορας διέταξε οι γονείς της να υποβληθούν σε βασανιστήρια και ο Δωρόθεος ξυλοκοπήθηκε άγρια, μέχρι του σημείου οι στρατιώτες από την κούραση να σταματήσουν να τον χτυπούν. 

Επειδή ούτε η κολακεία, ούτε τα μαρτύρια είχαν αποτέλεσμα, ο Δωρόθεος και η Ευσεβία εξορίστηκαν στη Μελιτηνή (μεταξύ Καππαδοκίας και Αρμενίας), όπου πέθαναν υπομένοντας πολλά δεινά για τον Χριστό. 

Την Κυριακή, ο αυτοκράτορας την έστειλε να ανακριθεί από τον Μαξιμιανό, όμως η Κυριακή αρνήθηκε να αποκηρύξει την πίστη της και ο Μαξιμιανός διέταξε να τη μαστιγώσουν άγρια και βασανίστηκε με κάθε δυνατό τρόπο, αλλά η πίστη της ήταν ακλόνητη και ένα βράδυ, καθώς κείτονταν στο πάτωμα του κελιού της, άκουσε τη φωνή του Θεού να της λέει: «Μη φοβάσαι τα βασανιστήρια Κυριακή, το πνεύμα μου είναι μαζί σου». 

Έπειτα από πολλά βασανιστήρια, ο Μαξιμιανός απέτυχε να την πείσει να αλλάξει την πίστη της και την έστειλε στον έπαρχο της Βιθυνίας Ιλαρίωνα, από τον οποίο ζήτησε να κάνει την Κυριακή ειδωλολάτρη ή να του την ξαναστείλει, ο Ιλαρίων έβαλε τα δυνατά του για να το πετύχει και ένα από τα βασανιστήρια που δοκίμασε ήταν να την βάζει να κρέμεται από τα μαλλιά της αρκετές ώρες ενώ οι στρατιώτες της έκαιγαν το σώμα με αναμμένες δάδες. 

πηγή

Τέλος, την έριξαν σε ένα κελί της φυλακής και εκείνη τη νύχτα ο Χριστός εμφανίστηκε και της θεράπευσε τις πληγές. Βλέποντας τη θαυματουργή σωτηρία της Κυριακής πολλοί ειδωλολάτρες πίστεψαν στο Χριστό ως συνέπεια αποκεφαλίστηκαν.

Ύστερα από εξαντλητική ανάκριση, οδήγησαν την Κυριακή στο ναό να θυσιάσει στα είδωλα και εκείνη, εισερχόμενη, παρακαλούσε μέσα της το Χριστό να τη βοηθήσει και ένας δυνατός σεισμός κατατρόμαξε τους δημίους και τα αγάλματα του ναού έπεσαν από τα βάθρα τους κι έγιναν θρύψαλα. 

Η Κυριακή βασανίστηκε ξανά από τον Απολλώνιο, ο οποίος διαδέχθηκε τον Ιλαρίωνα, όταν όμως την έριχναν στη φωτιά, οι φλόγες δεν την έκαιγαν και όταν την έριχναν στα άγρια θηρία αυτά ημέρευαν. 

Εν τέλει, ο Απολλώνιος την καταδίκασε σε αποκεφαλισμό, της δόθηκαν λίγα λεπτά για να προσευχηθεί, και ζήτησε από το Θεό να παραλάβει την ψυχή της, μνημόνευε δε αυτούς που εξ αιτίας τους είχε την τιμή να μαρτυρήσει για το Χριστό ενώ ύστερα έγειρε στη γη. Όταν ο δήμιος πλησίασε για να εκτελέσει τη διαταγή, είδε ότι η Κυριακή ήταν ήδη νεκρή, ήταν μόλις 21 χρονών.

Η μνήμη της Αγίας Κυριακής εορτάζεται στις 7 Ιουλίου.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ 
ΜΕΓΑΛΟΜΑΡΤΥΡΟΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)