Ιερά Μονή Αγίας Τριάδος Γκρόνιτσας, Βρυσοχώρι Κόνιτσας.

Βρίσκεται στη θέση «Γκρόνιτσα» του Βρυσοχωρίου, απέχει περίπου 15 χιλιόμετρα από το χωριό και είναι κτισμένο μέσα στην κατάφυτη περιοχή της Τύμφης. Στο σημείο που βρίσκεται είναι τόσο πνιγμένο από τη πλούσια βλάστηση της περιοχής που δύσκολα το αντιλαμβάνεσαι ακόμη και αν φτάσεις πολύ κοντά σε αυτό. 

Η εντοιχισμένη κτητορική επιγραφή 

στο τοίχο του κελιού της Στασιανής

Το μοναστήρι της Αγίας Τριάδος Γκρόνιτσας (τοπωνύμιο με βουλγαρική ρίζα που δόθηκε στη περιοχή εξαιτίας της διαμόρφωσης του εδάφους της και σημαίνει «κατσαρόλα») σύμφωνα με τα αναγραφόμενα σε μια παλιά πέτρα που σήμερα είναι τοποθετημένη στην είσοδο του «κελιού της Στασιανής», θεμελιώθηκε στις 20 Ιουνίου του 1667 σε χώρο που αρκετούς αιώνες πιο πριν είχαν εγκατασταθεί ασκητές. 

Αξίζει να σημειωθεί ότι η λιθογραφία αυτή, που παλιότερα ήταν τοποθετημένη στην τοιχοποιία του ναού, η Μαρία Τσιούπη στο βιβλίο της για τα «Ηπειρωτικά Λιθόγλυπτα» την καταγράφει ως την παλιότερη χρονολογημένη κτητορική επιγραφή στον εκκλησιαστικό χώρο, στη περιοχή του Ζαγορίου.

Άποψη του Ναού

Σύμφωνα με την τοπική παράδοση και όπως μας την μεταφέρει στο βιβλίο του «το Βρυσοχώρι» ο Νίκος Εξάρχου, η ιστορία της δημιουργίας της Μονής έχει ως εξής: «Ήταν Δεκέμβριος μήνας, δύο έτη προτού γίνει η θεμελίωσης του Μοναστηρίου, όταν οι τρεις αδελφοί μοναχοί του Ασκηταρειού «Βουλτσιούτουρου», Ιωακείμ, Χρύσανθος και η Στασιανή είχαν χάσει το γαϊδουράκι τους, το οποίον αναζητούσαν επί τρείς ήμερες και, αφού δεν το έβρισκαν, τραβήξανε προς το χωριό μας να το αναζητήσουν άλλα και εκεί δεν το βρήκαν. 

Νύχτωσε και κοιμήθηκαν στο χωριό ατό σπίτι του Φιλτσίκα διότι εν τω μεταξύ άρχισε να χιονίζει και κατά την διάρκειαν της νύκτας έπεσε πολύ χιόνι, του οποίου το ύψος είχε φθάσει μέτρο.

Η είσοδος στον Ναό

Επηκολούθησε βαρύτατος χειμώνας, εκείνη τη χρονιά, το χιόνι τους απέκλεισε τον δρόμον και ηναγκάσθησαν να παραμείνουν εις το χωριό ως φιλοξενούμενοι επί τρείς μήνας.

Όταν την άνοιξη απεφάσισαν να επιστρέψουν, την τελευταία νύκτα, είδαν στο όνειρο τους την Αγία Τριάδα, που τούς φανερώθηκε μπροστά τους στη θέση «Γκρόνιτσα», ακριβώς εις το σημείον που είναι κτισμένη η εκκλησία του Μοναστηρίου και δίπλα της να στέκει το γαϊδουράκι τους. 

Χαρούμενοι, λοιπόν, ξύπνησαν το πρωί και ξεκίνησαν να φύγουν προς το μέρος εκείνο. Το όνειρο τους πραγματοποιήθηκε. 

Το γαϊδουράκι βρέθηκε στο σημείο εκείνο ακριβώς που το είχαν ονειρευθεί. 

Το γεγονός αυτό το θεώρησαν ως θαύμα και οι Μοναχοί, οι οποίοι εσκόπευαν από καιρό να κτίσουν ίνα μοναστήρι στην περιφέρεια εκείνη, απεφάσισαν τώρα τελικά με την προσωπική τους εργασία και με την ερανική εισφορά των κατοίκων του χωριού μας να θεμελιωθεί το Μοναστήρι ακριβώς εις το μέρος, όπου τους φανερώθηκε η Αγία Τριάδα.

Το εκκλησάκι έγινε μικρό όπως το βλέπουμε σήμερα, άλλα σκοτεινό κατ’ αρχήν, χωρίς παράθυρα με μόνον φεγγίτην στη στέγη. Καθώς λέγει η παράδοσις οι ίδιοι οι καλόγηροι και άλλοι μεταγενέστεροι αυτών ειργάσθησαν εις το σκάλισμα του τέμπλου ως αυτοδίδαχτοι αρχιτέκτονες. 

Άποψη του Ναού

Ως πρώτος προϊστάμενος ιερομόναχος, αναφέρεται ο πρεσβύτερος των τριών αδελφών, ο Όσιος Ιωακείμ. 

Από τότε πού άρχισε να λειτούργει η εκκλησία του Μοναστηρίου με ηγουμένους, τα Ασκηταρειά εγκατελείφθησαν και ερημώθησαν. 

Η Αγία Τριάς ήταν το καταφύγιον όλων των πτωχών και οδοιπόρων».

Στο ίδιο βιβλίο του Νίκου Εξάρχου διασώζεται επίσης και άλλη μια ακόμη ιστορία η οποία σχετίζεται με το μοναστήρι αυτό και μάλλον συνέβη μερικές δεκαετίες αργότερα, πιθανότατα κατά τον 18ο αιώνα: «Μας λέγει η παράδοσις ότι παλαιότερα, 100 περίπου χρόνια μετά τον θάνατον της πρώτης Στασιανής, μια άλλη καλογριά του Μοναστηρίου της Αγίας Τριάδος, ονόματι και αυτή Στασιανή η δευτέρα (το κοσμικόν όνομα Αναστασία) είχε διαδώσει, ότι κακοποιήθηκε από τον ηγούμενον Βλάσιον. 

Η κατηγορία έπιασε, το χωριό αναστατώθηκε και η θέση του ηγουμένου δεν ήταν καθόλου καλή. 

Αναγκάστηκε τότε ο γερο – ηγούμενος και ζήτησε συγκέντρωση των γερόντων στην εκκλησία, να κάμουν δικαστήριο για να απολογηθεί. Είπε, μεταξύ άλλων, ότι η καλόγρια δεν υπάκουε στους κανονισμούς του μοναστηριού κι αυτό ήταν ό λόγος, πού την έδιωξε. 

Άποψη του Ναού

Εζήτησε τότε την άδεια να ξεγυμνωθεί μπροστά τους για ν’ απόδειξη ότι και σωματικά ήταν ανίκανος νι βλάψει. 

Οι γερόντοι είχαν αμφιβολία και εδέχθηκαν. Πραγματικά η εμφάνιση του τους έπεισε ότι το δίκιο ήταν με το μέρος του.

Τότε ο ηγούμενος εσήκωσε τα χέρια του στον ουρανό και πνιγμένος από αγανάκτηση για τη ντροπή πού του έγινε καταράστηκε το χωριό και έφυγε μακριά του. 

Αργότερα μαθεύτηκε ότι η Στασιανή η Β’ διατηρούσε μυστικός ερωτικός σχέσεις με κάποιον χωριανών, μετά του οποίου κατέστη έγκυος. Τότε αισθάνθηκε τη μεγάλη της εντροπή και θέλησε να δώσει τέρμα στη ζωή της. 

Απομακρύνθηκε από το μοναστήρι και πήρε τον κατήφορο για τον ποταμόν Αώον, αλλά λίγο επάνω από τη θέση «Καρλίτζη» γκρεμίστηκε, τραυματίστηκε θανατηφόρα και σε λίγες ώρες απέθανε εκεί. Η πλαγιά εκείνη ονομάσθηκε «Γκρεμός Στασιανής», κι’ έτσι είναι γνωστή και σήμερον σ’ όλους τους επιζώντας ηλικιωμένους του χωριού μας». 

Με την πάροδο των χρόνων το μοναστήρι ανακαινίστηκε αρκετές φορές, με πιο σημαντικές να θεωρούνται οι παρεμβάσεις που έγιναν σ’ αυτό τις χρονιές 1773 και 1892 όταν εκτός από τις εργασίες συντήρησης του, στον εξωτερικό χώρο της μονής έγιναν μια σειρά από προσθήκες λειτουργικών χώρων (κελιά, αποθήκες, αχυρώνες, στάβλους κ.α.) ενώ κατασκευάστηκε και ξενώνας.

Άποψη του Ναού

Τα παλιότερα χρόνια το μοναστήρι διατηρούσε στη κατοχή έκταση γης ίση με 60 στρέμματα, τα περισσότερα από τα οποία ήταν καλλιεργούμενα χωράφια από τους μοναχούς ή τις καλογριές, κοπάδι από αιγοπρόβατα, μελίσσια, μύλο, νεροτριβή. 

Είναι αξιοσημείωτο ότι από τα ετήσια έσοδα της Μονής κάθε χρονιά δινόταν και ένα ποσό για το σχολείο του χωριού. 

Επίσης η πόρτα της μονής έμενε πάντα ανοικτή μέρα - νύχτα και αποτελούσε για τους κατοίκους του Βρυσοχωρίου αλλά και για τους περαστικούς ένα πολύτιμο καταφύγιο, σε μια περιοχή που πολύ κοντά της ήταν τα λημέρια των ληστών.

Άποψη του εσωτερικού του Ναού

Οι κάτοικοι του Βρυσοχωρίου αλλά και των γύρω χωριών αγάπησαν το μοναστήρι αυτό και το στήριξαν με όλες τους τις δυνάμεις. Πάντα πίστευαν και ακόμη πιστεύουν στη δύναμη της Αγίας Τριάδος και στα θαύματα που κάνει. Είναι χαρακτηριστικό ένα παλιότερο δημοσίευμα (του 1992) του Μορφωτικού Ορειβατικού Συλλόγου Βρυσοχωρίου στην εφημερίδα «το Ζαγόρι μας», όπου μεταξύ άλλων γράφονται:

1ο. Τρεις φορές μέχρι σήμερα έχουν καταστραφεί από πυρκαγιές τα γύρω δάση. Ποτέ όμως δεν καταστράφηκε ούτε ένα δένδρο από την έκταση του μοναστηριού, χωρίς να καταβληθούν μεγάλες προσπάθειες από ανθρώπων χέρια. Πάντα κάποιο αόρατο χέρι σταματούσε τη φωτιά στα όρια του μοναστηριού.

2ο.

Άποψη του τέμπλου του Ναού

Το μοιρολόγι της Αγίας Τριάδος: Ακούγοντας κανείς την παρακάτω ιστορία οπό αυτόπτες μάρτυρες που ζουν ακόμη, ηλεκτρικό ρεύμα διαπερνά το κορμί του. Το 1948 στην καρδιά τον εμφυλίου πολέμου τον μήνα Φεβρουάριο μια ομάδα νέων, ο Γεώργιος Τσιομίδης (Γεωργάρας) ο Τάκης Ρίζος (Συνταξιούχος αγροφύλακας σήμερα) από την Λάιστα και άλλοι πήγανε να αναγνωρίσουν το δρομολόγιο από Κόνιτσα μέσω χαράδρας Αώου για την μεταφορά των Γυναικόπεδων προς Γιάννενα λόγω της κολάσεως του πολέμου στην περιοχή.

Φθάνοντας στην τοποθεσία ΑΓΚΡΟΑΠΕ (στα βλάχικα σημαίνει τρύπα) ακούγονταν μοιρολόι γυναίκας. Ψυχή δεν υπήρχε στην περιοχή.  Κάναν το σταυρό τους και συνέχισαν το δρόμο περνώντας πάνω από το μοναστήρι χωρίς να μπούνε μέσα διότι ένας φόβος τους κυρίεψε. Φθάσανε στο απέναντι ύψωμα της Ντάλας και το μοιρολόγι συνέχιζε το ίδιο. 

Το εσωτερικό του διασωζόμενου ως και 

σήμερα Ασκηταρειού της Γκρόνιτσας.

Επιστρέφοντας μετά από λίγες ημέρες για την Κόνιτσα ξανά το ίδιο μοιρολόγι. Μπήκανε στην εκκλησία ανάψανε τα καντήλια και συνέχισαν το δρόμο. 

Το μοιρολόγι συνεχιζόταν. Το ίδιο συνέβει και τον μήνα Μάρτιο που ξανακάνανε το ίδιο δρομολόγιο. 

Ήταν ένα μήνυμα του κακού που γινόταν και που θα επακολουθούσε.

3ο. Κάτω ακριβώς από το μοναστήρι υπάρχει η κατακόμβη. Κρυφό σχολειό όπου τα σκλαβωμένα Βρυσοχωριτόπουλα μάθαιναν από τους Καλόγερους τα Ελληνικά γράμματα και την ελληνική ιστορία. Ολόκληρη εκκλησία σκαμμένη στη Γη μισοκατεστραμμένη σήμερα. Εδώ όλο το χρόνο πάνω από την Αγία τράπεζα στάζουν σταγόνες νερό που με φυσιολογικές συνθήκες δεν θα έπρεπε να υπάρχουν.

Χαλάσματα στους χώρους που άλλοτε 

υπήρχαν κελιά και ξενώνες.

Το επίθυρο της εισόδου

Οι προγονοί μας το ονομάσαν «το δάκρυ της Αγίας Τριάδος» και πρέπει να είναι έτσι. Το μοναστήρι έχει καθιερωθεί να γιορτάζει του Αγίου Πνεύματος». Στο μοναστήρι υπολογίζεται ότι μόναζαν καλόγεροι ως το 1926.

Τις επόμενες δυο δεκαετίες κατά καιρούς, τους χώρους της Μονής νοίκιαζαν και έμεναν διάφορες οικογένειες που καλλιεργούσαν τα χωράφια και τη φρόντιζαν. Όμως από την περίοδο του εμφυλίου πολέμου και ύστερα η τύχη του μοναστηριού ήταν ανάλογη με την κατάσταση στην περιοχή, όπου ουσιαστικά ερημώθηκε. Σήμερα τα σημάδια από το πέρασμα του χρόνου και την εγκατάλειψη είναι ορατά. Όλοι σχεδόν οι εξωτερικοί χώροι του μοναστηριού καταστράφηκαν ενώ τα άλλοτε χωράφια της, παρατημένα πλέον, μετατράπηκαν σε δάση. Διασώζεται μόνο η εκκλησία του μοναστηριού (επισκευάστηκε το 1974), το «κελί της Στασιανής», ενώ κάτω από την εκκλησία στέκει ακόμη το παλιό ασκηταριό που σύμφωνα με τα γραφόμενα του Ν. Εξάρχου κατασκευάστηκε στη θολωτή αυτή σπηλιά, το 1238.

Αναδημοσίευση, πηγή κειμένου και φωτογραφιών: apeirosgaia.wordpress.com

Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου, Διχουνίου.

πηγή

Βρίσκεται 4 χιλιόμετρα μετά το Ραδοβίζι, στο δρόμο που οδηγεί προς το Σενίκο, σε υψόμετρο 550 μέτρων.

πηγή

Το μοναστήρι συνορεύει, σύμφωνα με ακριβή περιγραφή του ηγουμένου του Ιωσήφ, «ανατολικά με τόπον του χωρίου Τοσκεσάκη και Λάλεζας, από το βώρειον μέρος με τόπον του χωρίου Ραδοβήζντι, από δυτικά με τόπον των χωρίων ντοβλά και Βαρμπότα εις τον πάτον του ποταμιού από το εν μέρος είναι ο λάκκος του Κωστάκη ονομαζόμενος και από το άλλο κουτζποαίς και στην ράχη, και από μεσημβρίαν με τόπον των χωρίων Βερνίκου και στραγανέτζη». 

Στο σημείο, που είναι χτισμένο το μοναστήρι, σμίγουν δύο χούνες και από αυτές ονομάστηκε Διχούνη ή Ντιχούνι ή Ντουχάν και κατά μία άλλη εκδοχή πήρε αυτό το όνομα από την τοποθεσία «Ντιχούνι», που στα αρβανίτικα σημαίνει «δύο παλούκια» ή από δύο πύργους του, που είχε παλιά.

πηγή

Ο χρόνος της ίδρυσης του πρώτου μοναστηριού μας είναι άγνωστος.

Όμως γνωρίζουμε ότι σε αυτό μόνασε ο επίσκοπος Τρίκκης Διονύσιος ο Φιλόσοφος και από εκεί ξεκίνησε την δεύτερη επανάσταση του 1611 η αποτυχία της οποίας οδήγησε στην καταστροφή του και την αρπαγή της περιουσίας και των κειμηλίων του, μεταξύ των οποίων ήταν και ένας επίχρυσος αργυρός σταυρός, που υπάρχει στο ναό της Επισκοπής Παραμυθιάς. 

Το τέλος του κινήματος αυτού ήταν οδυνηρό, ο Διονύσιος γδάρθηκε ζωντανός, τα πρωτοπαλλήκαρά του, Ντεληγιώργος και Λάμπρος, βρήκαν φριχτό θάνατο με βασανιστήρια ενώ ο τρίτος υπαρχηγός του, ο Ζώτος Τσιρίπος, διέφυγε στη Δύση. 

πηγή

Όσοι από τους 800 επαναστάτες αγρότες γλίτωσαν το σπαθί του Τούρκου, διασκορπίστηκαν κυνηγημένοι και εξαθλιωμένοι πρόσφυγες στα βουνά. 

Η παράδοση αναφέρει ότι το χωριό Λέχοβο στα σύνορα του νομού Φλώρινας με τους νομούς Καστοριάς και Κοζάνης, ιδρύθηκε από κυνηγημένους αγωνιστές που μετείχαν στο επαναστατικό κίνημα του Διονυσίου.

Το παλιό μοναστήρι, πριν από την καταστροφή του είχε, σύμφωνα με τον Αραβαντινό, πλούσια μετόχια σε 25 χωριά, ενώ, αντίθετα, ο Φώτιος Οικονόμου αναφέρει, ότι είχε μόνο 12, το καθένα με την εκκλησία του, και ο Νίκος Ζιάγκος τ’ ανεβάζει σε 18, μαζί με πλούσια κτήματα σε 15 χωριά της περιοχής.

πηγή

Μεταξύ των μετοχίων του αναφέρονται ότι είναι η Ζωοδόχος Πηγή του Κερασόβου, ο Άγιος Νικόλαος στο Κάμενας, στα σύνορα μεταξύ Ραδοβιζίου και Λάλιζας.

Επίσης ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος, στα σύνορα Δοβλάς και Ραδοβιζίου, η Κοίμηση της Θεοτόκου στήν Γρανίτσα, Αγγελομάχου Κουρέντων, ο Άγιος Δημήτριος της Μπουρελέσιας, η Αγία Παρασκευή της Βαλανιδιάς, ο Άγιος Ιωάννης (τώρα γενέθλια Θεοτόκου) Καταμάχης, ο Άγιος Νικόλαος του Ζωτικού και μερικά άλλα. 

Τα μετόχια αυτά τα οποία εξαφάνισαν οι Τούρκοι, ύστερα από την κήρυξη στην περιοχή της Παραμυθιάς, ως επαναστατημένη περιοχή, από το διοικητή των Ιωαννίνων Οσμάν Πασά.

πηγή

Είχαν περάσει 152 χρόνια από την καταστροφή του μοναστηριού, και σύμφωνα με την παράδοση, ένας καλόγερος από την Κακαβιά είδε στον ύπνο του την τοποθεσία και ήρθε στο Ραδοβίζι. 

Πήρε ανθρώπους με τσεκούρια κι άνοιξε δρόμο μέσα στο πυκνό ρουμάνι, που δεν μπορούσε ούτε λύκος να σπάσει και στην αυλή του σημερινού μοναστηριού, εκεί που είναι μια βρύση, βρήκε την εικόνα του Αη - Δημήτρη απάνω στο πορί και ξανάχτισε το μοναστήρι.

Σύμφωνα με εντοιχισμένη με κεραμίδια χρονολογία, αριστερά και πάνω από την πόρτα του καθολικού του, χτίστηκε το 1763 στην ίδια μάλλον τοποθεσία, που άλλοτε ήταν και το παλιό. 

πηγή

Αντίθετη, ωστόσο, άποψη έχουν ο Βασίλειος Πετρόπουλος αλλά και ο Θεοφάνης Αγγελίδης.

Ο Βασίλειος Πετρόπουλος υποστηρίζει, στηριζόμενος στην παράδοση των περίοικων χωριών, ότι το παλιό μοναστήρι βρισκόταν δύο με τρία χιλιόμετρα νοτιοδυτικά του σημερινού.

Ο Θεοφάνης Αγγελίδης επίσης, μας πληροφορεί, ότι το σημερινό μοναστήρι του Αγίου Δημητρίου απέχει περίπου χίλια μέτρα από το παλιό, το οποίο ήτανε αντίπερα στη θέση «Βελέικα» στο Στραγανέτσι, όπου και βρίσκονται εκεί δύο κατεστραμμένα πηγάδια τα οποία και επιβεβαιώνουν την τοπική παράδοση.

πηγή

Πρωτοκτήτορες του μοναστηριού ήταν οι ιερομόναχοι Ζαχαρίας και Άνθιμος, που εικονίζονται στον δυτικό τοίχο του πρόναου στο νότιο μέρος του.

Στην εικόνα του κυρίως κτήτορα, του ιερομόναχου Ζαχαρία, ο οποίος βαστάει στα χέρια του ομοίωμα της εκκλησίας, υπάρχει και η επιγραφή «Ζαχαρίας ιερομόναχος και ηγούμενος του μοναστηριού και κτήτωρ της αγίας μονής ταύτης» ενώ στην εικόνα δέ του έτερου κτήτορα, του ιερομόναχου Ανθίμου υπάρχει η παρακάτω επιγραφή: «Άνθιμος ιερομόναχος και ευημερεύοντος της αγίας μονής ταύτης».

πηγή

Ο ναός είναι βυζαντινού ρυθμού και έχει μάκρος 10 μέτρα και πλάτος 5,75 μέτρα. 

Το σημερινό μοναστήρι αποτελείται από το καθολικό, που είναι μονόκλιτη βασιλική με τρούλο, έχει μια μικρή πόρτα εισόδου στη δυτική του πλευρά και πάνω απ’ αυτή, μέσα σε κόγχη, ζωγραφισμένο πεζό τον Άγιο Δημήτριο. 

Επίσης, ένα διώροφο κτίριο, που χρησίμευε για ηγουμενείο, ένας ξενώνας και μία αποθήκη, ένα μικρότερο ισόγειο, ένα νεόκτιστο οίκημα κι ένα νεόκτιστο καμπαναριό καθώς επίσης και στην αυλή του υπάρχει πηγή με άφθονο τρεχούμενο νερό κι ένα μικρό κοιμητήριο. 

πηγή

Μαρτυρίες κατοίκων του Ραδοβιζίου αναφέραν ότι πίσω από την βρύση υπήρχε και μία σπηλιά.

Στο εσωτερικό του καθολικού της Μονής του Αγιου Δημητρίου, το οποίο χωρίζεται σε πρόναο, κυρίως ναό αλλά φυσικά και Ιερό Βήμα, υπάρχουν μαυρισμένες και μισοκαταστραμμένες τοιχογραφίες του 18ου αιώνα και στο βόρειο τοίχο του κυρίως ναού είναι ζωγραφισμένος ο Άγιος Ιωάννης, ο εξ Ιωαννίνων.

Πάνω από την εξωτερική πόρτα της εκκλησίας, προς την πλευρά του πρόναου και πάνω από την πόρτα, που συνδέει τον κυρίως ναό με τον πρόναο, προς την πλευρά του κυρίως ναού, υπάρχουν επίσης κάποιες κατεστραμμένες επιγραφές. 

πηγή

πηγή

πηγή

Η προτομή του Διονυσίου του Φιλοσόφου
πηγή

Το ηλιακό φως που εισέρχεται στην εκκλησία είναι ελάχιστο.

Μπαίνει μόνο από τα δύο μικρά παράθυρα του ιερού αλλά άλλα τέσσερα όμοια του κυρίως ναού και τα 8 σχισμοειδή μονόβολα του τρούλου.

Το τέμπλο του Καθολικού της Μονής του Αγίου Δημητρίου είναι ξυλόγλυπτο με περίτεχνες ανάγλυφες κληματαριές, φίδια αλλά και άλλες παραστάσεις και με εμφανή βέβαια τα ίχνη του χρόνου που πέρασαν.

Στίς 27 Οκτωβρίου του 2015, μία μέρα μετά την γιορτή του τιμώμενου στην Μονή, Αγίου Δημητρίου, ο Δήμος της Ζίτσας πραγματοποίησε μία σπουδαία και σημαντική εκδήλωση για τα 404 χρόνια από την επανάσταση του 1611 αλλά και τα αποκαλυπτήρια της προτομής του Διονυσίου Φιλοσόφου.

Υπάρχει η αναγκαιότητα σήμερα για άμεσες παρεμβάσεις, στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου αλλά και τον περιβάλλοντα χώρο.

Επίσης πρέπει να εξεταστεί ο τρόπος με τον οποίο θα μπορούσε να αναζητηθεί και να ερευνηθεί το σπουδαίο αρχείο του Διονύσιου του Φιλοσόφου, που κατά τον μακαριστό Μητροπολίτη Κορυτσάς, Ευλόγιο Κουρίλα, βρίσκεται στο Άγιο Όρος.

πηγή

Η Λειψανοθήκη η επωνομαζόμενη "ΧΑΡΗ" που
επιστράφηκε στην Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων 
με πρωτοβουλία και έξοδα του Αθανάσιο Μαρτίνου.

Την Κυριακή, 14 Ιανουαρίου 2024, η Ιερά Μητρόπολη Ιωαννίνων είχε την μεγάλη ευλογία να παραλάβει από τον Μέγα Ευεργέτη της Ορθοδοξίας κ. Αθανάσιο Μαρτίνο μια ιστορική λειψανοθήκη, την αποκαλουμένη και «ΧΑΡΗ», η οποία την δεκαετία του 1990 εξαφανίστηκε από την Ιερά Μονή Αγίου Δημητρίου Διχουνίου. 

Η λειψανοθήκη αυτή, έργο του εξαίρετου Καλαρρυτινού αργυροτεχνίτη Ποντίκη, περιέχει πολλά λείψανα Αγίωνς, απεικονίζει αγίους, μεταξύ των οποίων οι Τρεις Ιεράρχες και ο Άγιος Γεώργιος, ενώ αποτελεί ένα κομψοτέχνημα.

Σε τελετή που πραγματοποιήθηκε στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου Περιβλέπτου Ιωαννίνων, ο κ. Μαρτίνος, συνοδευόμενος από τη σύζυγό του κα Μαρίνα, παρέδωσε την ιστορική αυτή λειψανοθήκη, για την απόκτηση της οποίας διέθεσε ένα εξαιρετικά μεγάλο ποσό, έχοντας βεβαίως και την άδεια της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.

Πηγή: (Από το βιβλίο του ΠΑΝΟΥ ΔΗΜ. ΤΖΟΒΑ Η ΜΟΝΗ ΔΙΧΟΥΝΙΟΥ - ΕΚΔΟΣΗ ΔΗΜΟΣ ΜΟΛΟΣΣΩΝ).

ΤΜΗΜΑ ΤΗΣ ΤΙΜΙΑΣ ΚΑΡΑΣ ΤΟΥ ΟΣΙΟΥ ΠΑΡΘΕΝΙΟΥ, ΕΠΙΣΚΟΠΟΥ ΛΑΜΨΑΚΟΥ.

Φυλάσσεται στην Μονή Κοιμήσεως Θεοτόκου Μακρυμάλλης, στα Ψαχνά της Εύβοιας.

Ο Άγιος Παρθένιος

είναι ο προστάτης Άγιος των καρκινοπαθών.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Αγιος Παρθένιος, τοιχογραφία τού 1481. 

Έργο του αγιογράφου Διονυσίου στον Καθεδρικό Ιερό Ναό 

Κοιμήσεως της Θεοτόκου στο Κρεμλίνο της Ρωσίας
πηγή

Το τμήμα αυτό της Τιμίας Κάρας του Αγίου Παρθενίου, σύμφωνα με τα Γενικά Αρχεία του Κράτους (συλλογή Μοναστηριακά, φάκελος 529, στο από 20 Ιουνίου 1837, έγγραφο) φυλασσόταν στην Μονή Αγίου Δημητρίου μεταξύ Στενής και Λούτσης.

Με την διάλυση της Μονής τα κειμήλια και τα ιερά Λείψανα μεταφέρθηκαν στην Μονή Μακρυμάλλης και σήμερα αποτελεί μετόχι της.

Ο όσιος Παρθένιος καταγόταν από κάποια κωμόπολη της Βιθυνίας, έζησε κατά τους χρόνους του Μεγάλου Κωνσταντίνου (324 - 337) και ήτανε γιος του διακόνου της Εκκλησίας της Μελιτοπόλεως Χριστοφόρου, από τον οποίο διδάχθηκε την ορθόδοξη πίστη.

Από την παιδική του ηλικία πρόκοπτε στην αρετή και την ευσέβεια, ο τρόπος με τον οποίο ο Κύριος αλίευσε τους αποστόλους, που ήταν ψαράδες, τον έκανε να αγαπήσει την αλιεία. 

Οταν έριχνε τα δίχτυα του στην Απολλωνιάδα λίμνη και τα ανέσυρε γεμάτα ψάρια, αισθανόταν ότι εργαζόταν σε ένα από τα πλοιάρια του Αποστόλου Πέτρου ή του Ιωάννου ενώ τα χρήματα που εισέπραττε από την πώληση των ψαριών δεν τα κρατούσε για τον εαυτό του αλλά τα μοίραζε στους πτωχούς από αγάπη προς αυτούς. 

Νεότερη τοιχογραφία στην Μονή Μακρυμάλλης που
απεικονίζει την μεταφορά της Τιμίας Κάρας του Αγίου
Παρθενίου απο την Μονή Αγίου Δημητρίου Λούτσης

Γι αυτό κι όταν τον ευχαριστούσαν έλεγε: « Διατί με ευχαριστείτε; Δεν έχω καμία τέτοια αξίωση. Μήπως είμαστε ξένοι; Εμείς είμαστε αδελφοί. Τι δε απλούστερο και φυσικότερο από το να βοηθά αδελφός τους αδελφούς;»

Για την ενάρετη αυτού παρουσία ο Επίσκοπος Μελιτοπόλεως Φίλιππος (ή Φιλητός) τον χειροτόνησε πρεσβύτερο και αργότερα ο Επίσκοπος Κυζίκου Αχίλλιος (ή Ασχόλιος) τον χειροτόνησε Επίσκοπο Λαμψάκου.

Η αρετή και η ευσέβεια που έκρυβε στην ψυχή του ήταν τόσο μεγάλη, ώστε ο Θεός τον προίκισε με το χάρισμα της θαυματουργίας, για να μπορέσει να εκδιώκει τους δαίμονες από τους ανθρώπους και να θεραπεύει κάθε είδους ασθένεια, για αυτό και προσφεύγουν σε αυτόν ιδιαίτερα οι πάσχοντες από την επάρατη νόσο του καρκίνου. 

Ο Άγιος Παρθένιος Κοιμήθηκε εν Ειρήνη και η μνήμη του τιμάται απο την Εκκλησία μας στις 7 Φεβρουαρίου.

Απολυτίκιο

Αγίου Παρθενίου, Επισκόπου Λαμψάκου

Μονή Παναγίας Λιγοβιτσιάνας, Αγρίνιο.

Βρίσκεται πάνω από το χωριό όχθια, σε ένα ύψωμα στους πρόποδες του όρους Λιγοβίτσι, στην ευρύτερη περιοχή του Ξηρομέρου ακριβώς πάνω από την φυσική λίμνη Οζερός. Απέχει απο το Αγρίνιο περίπου 30 χιλιόμετρα και είναι αφιερωμένο στην Κοίμηση της Θεοτόκου. 

 

Άποψη των λιθανάγλυφων
πηγή

Ανάμεσα στα αξιοθέατα που μπορεί ο επισκέπτης της Μονής να θαυμάσει είναι ο ποταμός Αχελώος, το βελανιδόδασος Ξηρομέρου και φυσικά η λίμνη Οζερός.

Μια πλάκα εντοιχισμένη στη βόρεια πλευρά της παλιάς τραπεζαρίας φέρει το 1737 ως χρόνο ιδρύσεως του μοναστηριού.

Μία δεύτερη πλάκα αναφέρει το 1760 σε ένα κελί της Μονής και μία τρίτη πλάκα αναφέρει το 1787 ώς χρόνο κατασκευής της στοάς με την θαυμάσια κιονοστοιχία.

Φαίνεται όμως, πως τότε χτίστηκε το μεσαίο συγκρότημα, που περιελάμβανε την τραπεζαρία των μοναχών και το υπόγειο της στέρνας ενώ το υπόλοιπο μοναστηριακό οικοδόμημα, κατά τη γνώμη πολλών ειδικών, είναι παλαιότερο.

Άποψη των λιθανάγλυφων
πηγή

Άποψη των λιθανάγλυφων
πηγή

Άποψη των λιθανάγλυφων
πηγή

Άποψη της Μονής

Η εξωτερική του μορφή είναι φρουριακή, στο κέντρο τοποθετείται το Καθολικό που ανήκει στον τύπο του τρίκλιτου εγγεγραμμένου σταυροειδούς με τρούλο. 

Τα τρία κλίτη στεγάζονται κάτω από κοινή δίρριχτη στέγη, που διακόπτεται με άλλη εγκάρσια. Στο σημείο συνάντησης των κεραιών του Σταυρού υψώνεται οκταγωνικός τρούλος. Κατά μήκος των πλευρών του τείχους έχει χτιστεί στο εσωτερικό μέρος, πλήθος κελιών με δίρριχτη στέγη.

Στη μετόπη του ημικυκλικού τόγου στο βορειοανατολικό τοίχο του καθολικού πάνω σε εντοιχισμένη πλάκα σημειώνεται η χρονολογία 1737, γεγονός που αποδεικνύει την πλούσια ιστορική διαδρομή της Μονής. 

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής
πηγή

Το μοναστήρι διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην ευρύτερη περιοχή, την εποχή του Αγώνα του 1821 και για αρκετό διάστημα χρησίμευε ως έδρα του Στρατηγείου του Γεωργίου Καραϊσκάκη.

Ενδιαφέρον, παρουσιάζει το μαγειρείο, που βρίσκεται βορειοδυτικά του καθολικού με τη στοά μπροστά. Η τοξοστοιχία της στοάς στα σημεία γένεσης των λίθινων τόγων, φέρει ανάγλυφες λαϊκές παραστάσεις πτηνών που τρώνε σταφύλια, δικέφαλου αετού, ήλιου, λιονταριού και ζωδίων. Σε εντοιχισμένη λίθινη επιγραφή δηλώνεται η χρονολογία κατασκευής της στοάς (1787). Σε παράπλευρο κελλί άλλη επιγραφή φανερώνει το χρόνο κατασκευής (του κελλιού) 1760.

πηγή φωτογραφίας: katounanews.blogspot.gr

πηγή φωτογραφίας: agriniobestof.gr

πηγή φωτογραφίας: xiromeronews.blogspot.gr

Άποψη της Μονής
πηγή

Στην Ανατολική Πλευρά της Τράπεζας απλώνεται η μεγάλη παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας. 

Στο χώρο του μαγειρείου βρέθηκε χάλκινος πολυέλαιος, σφυρηλατημένος από καλό τεχνίτη με έκτυπα και εμπίεστα διακοσμητικά σχέδια. 

Ανάμεσα στις νεότερες εικόνες του τέμπλου του ναού σώζεται μια του Αγίου Χαραλάμπους με επιγραφή: «Δια εξόδου Παν/κρατίου ειερομο(νάχου) χειρ Σωτηρίου α/πο Ανατολικόν/ 1814».

Στο προσκυνητάρι είναι τοποθετημένη η εικόνα της κοίμησης του 1741 και επιζωγραφισμένη το 1949, ενώ έχει σωθεί και ένα γράμμα προς τον Γενικό Προβλεπτή Λευκάδας, Πρέβεζας και Βόνιτσας που σύνταξε και έστειλε ο Ιερομόναχος Χρήστος στις 23 Μαΐου 1737 από το Μαχαλά του Ξηρομέρου.

πηγή φωτογραφίας: xiromeronews.blogspot.gr

πηγή φωτογραφίας: katochinews.blogspot.gr

Ο χάλκινος πολυέλαιος, βρέθηκε στο μαγειρείο
πηγή

Ένας μεγάλος θησαυρός του μοναστηριού ήταν το ονομαστό ευαγγέλιο του Λιγοβιτσίου που τυπώθηκε στο πρώτο τυπογραφείο του Πάνου Θεοδοσίου στη Βενετία το 1811. 

Το χρυσό του πλαίσιο, άριστο σε τέχνη, κατασκευάστηκε από τον καλλιτέχνη Αθανάσιο Τζιμούρη από τους Καλαρρύτες των Ιωαννίνων. 

Τα έξοδα της κατασκευής, που έφθασαν πολλά τουρκικά γρόσια, πρόσφερε ο Παναγιώτης Γαλάνης, γόνος της μεγάλης οικογένειας των Γαλανέων, που ζουν ακόμη σήμερα στο Μαχαλά. 

Το ευαγγέλιο στο ένα εξώφυλλο είχε τη Σταύρωση του Κυρίου με τη Μητέρα και το Μαθητή πλησίον του Σταυρού. 

Στο κάτω μέρος την Ταφή του Κυρίου και στις γωνίες τους τέσσερις προφήτες Δαβίδ, Σολομώντα, Δανιήλ και Ιερεμία. Στη δεξιά πλευρά το Μυστικό Δείπνο, τη Γέννηση, τη Βαϊοφόρο και τη Βάπτιση του Κυρίου.

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

πηγή φωτογραφίας: www.wondergreece.gr

Στο αριστερό μέρος απεικόνιζε την Ανάληψη του Σωτήρα, στο μέσο την Ανάστασή του, κάτω την Ψηλάφηση του Θωμά και στις τέσσερις γωνίες τους Ευαγγελιστές με τα σύμβολά τους. 

Στις δύο πλευρές του αριστερού μέρους ήταν ο Ιησούς, που διδάσκει στο Ναό και ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου. 

Το ιερό βιβλίο ασφαλιζόταν με τέσσερις θηλυκωτήρες, που ο καθένας εικόνιζε εξαπτέρυγο και στο πίσω μέρος του βιβλίου διαβάζαμε «Εκατασκευάσθη εις Καλαρρύτας χωρίον Ιωαννίνων, δια χειρός Αθανασίου Νικολάου Τζημούρη», όμως το ιερό αυτό κειμήλιο καθώς και άλλα πολλά, εξαφανίστηκαν, χωρίς να γνωρίζει σήμερα κανείς την τύχη τους.

Σήμερα το μοναστήρι, ως κτηματική περιουσία, έχει μόνο δέκα στρέμματα περίπου, που απέμειναν μετά την απαλλοτρίωση του 1953. 

Πολλά χρυσά και αργυρά τάματα και αναθήματα καθώς χειρόγραφα με την ιστορία της μονής και γεγονότα της επανάστασης καταστράφηκαν από ανθρώπους, που δεν ήξεραν την αξία τους ή κάηκαν από τους εχθρούς. Απέμεινε όμως μια λειψανοθήκη μεγάλης αξίας με λείψανα των Αγίων: Γεωργίου, Τρύφωνα, Παντελεήμονα, και της Αγίας Βαρβάρας.

Τα τελευταία χρόνια και συγκεκριμένα από το 1983 η γυναικεία Μοναστική αδελφότητα έχει αγωνιστεί σκληρά για να φροντίσει και να επιμεληθεί όλο το κτιριακό συγκρότημα του Μοναστηριού. 

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Άποψη της Μονής

Από την Κουρά των μοναζουσών γυναικών
πηγή

Σήμερα πλέον η Ιερά Μονή Λιγοβιτσίου, μετά από δύο και πλέον αιώνες ακμής, παρακμής και αγώνα, συνεχίζει να σκορπά ευλογία στους επισκέπτες και να μαγεύει με τον φυσικό της πλούτο και την χριστιανική φιλοξενία που παρέχουν οι μοναχές που την διακονούν. Παράλληλα, εδώ και πολλά χρόνια το Μοναστήρι του Λιγοβιτσίου, αποτελεί θρησκευτικό προσκύνημα για χιλιάδες επισκέπτες από όλη την Ελλάδα αλλά και το Εξωτερικό.

Πηγαίνοντας κανείς από Αγρίνιο προς Αστακό δια μέσω Καλυβίων, Γουριώτισσας, Σκουρτούς, ακριβώς στην κορυφή του λόφου πάνω από την όμορφη λίμνη Οζερό, συναντά στα δεξιά του πινακίδα που κατευθύνει μετά από ένα χιλιόμετρο και κάτι στο Μοναστήρι της Παναγίας Λιγοβιτσιάνας, η όλη διαδρομή μετά τη Γουριώτισσα είναι μαγευτική. 

Άποψη της Μονής

Ανεβαίνοντας τις στροφές του δρόμου μέσα από το υπέροχο δάσος των αιωνόβιων βελανιδιών, ατενίζεις συνέχεια στα δεξιά σου την τροφοδότρα και νερομάνα πεδιάδα του Αγρινίου.

Στην εορτή του το ιστορικό αυτό μοναστήρι της Παναγίας της Λιγοβιτσιάνας, στις 15 Αυγούστου αλλά και στις παρακλήσεις και τις λειτουργίες της Μεγάλης εβδομάδας που γίνονται σε αυτό, πλήθος πιστών από όλα τα γύρω χωριά αλλά και την ευρύτερη περιοχή καθώς και από το Αγρίνιο, εκκλησιάζονται.

Στην Μονή σήμερα υπάρχει γυναικεία μοναχική αδελφότητα με περίπου 10 μοναχές και με ηγουμένη την μοναχή Μακρίνα Μαρκοπούλου .

Τηλέφωνο Μονής: (+30) 26460 93300.