Η ΤΙΜΙΑ ΚΑΡΑ ΚΑΙ ΤΟ ΣΚΗΝΩΜΑ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ.

Η τίμια κάρα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου φυλάσσεται στην Ιερά Μονή Βατοπεδίου, στο Άγιο Όρος και το ιερό του Σκήνωμα στον ομώνυμο Ναό του στην Νέα Καρβάλη Καβάλας.

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς». Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Κιβώτιο και θήκη της κάρας του αγ. Γρηγορίου του Θεολόγου.
Έτος 1709 (τό κιβώτιο) και 1732 (η θήκη).

Η κάρα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου αποτελεί ένα από τα πολυτιμότερα λείψανα της Μονής Βατοπαιδίου που για την γνησιότητά της απεφάνθη και ο πατριάρχης Ιεροσολύμων Χρύσανθος Νοταράς. 

Η κάρα ταξίδευε συχνά μαζί με τους μοναχούς που έβγαιναν για ζητεία και το 1709 μεταφέρθηκε στην Βλαχία, όπου φιλοτεχνήθηκε με συνδρομή του εκκλησιάρχη Νεόφυτου το ορθογώνιο κιβώτιό της και αφιερώτριες του έργου ήταν η πρώτη γυναίκα του ηγεμόνα Σερμπάν Καντακουζηνού και η κόρη τους Μαρία Βαλατζανού. 

Η θήκη της κάρας που περιέχεται στο κιβώτιο κατασκευάσθηκε 23 χρόνια αργότερα, σύμφωνα με την επιγραφή που περιτρέχει τη βάση της, με δαπάνες της Αικατερίνης Ροσέτι, συζύγου του ηγεμόνα των Ουγγροβλάχων Κωνσταντίνου Μαυροκορδάτου. 

Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, τοιχογραφία του 18ου αιώνα.
Mονή Σίμωνος Πέτρας, Άγιον Όρος.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος γεννήθηκε το 329 στην Αριανζό, κωμόπολη της Καππαδοκίας, από τον Γρηγόριο, επίσκοπο Ναζιανζού και την Νόννα. 

Έχει δύο αδέρφια: τον Καισάρειο και τη πασίγνωστη για την ευσέβειά της αδερφή Γοργονία.

Στη Ναζιανζό, διδάσκεται την στοιχειώδη εκπαίδευση, ενώ τη μέση εκπαίδευση στη Καισάρεια, όπου γνωρίζεται και με το συμμαθητή του Μέγα Βασίλειο.

Έπειτα, πηγαίνει κοντά σε περίφημους διδασκάλους της ρητορικής στη Παλαιστίνη και στην Αλεξάνδρεια και, τέλος, στα Πανεπιστήμια της Αθήνας. 

Οι σπουδές του διήρκεσαν 13 ολόκληρα χρόνια, από 17 έως και 30 ετών.

Μετά τις σπουδές στην Αθήνα ο Γρηγόριος επιστρέφει στη πατρίδα του μολονότι του πρόσφεραν έδρα Καθηγητή Πανεπιστημίου. Εκεί, ο πατέρας του, επίσκοπος Ναζιανζού, τον χειροτονεί πρεσβύτερο.

Το ιερό του σκήνωμα φυλάσσετε στον ομώνυμο Ναό
του στην Νέα Καρβάλη Καβάλας.

Αλλά ο Άγιος Γρηγόριος προτιμά την ησυχία του αναχωρητηρίου στο Πόντο, κοντά στο φίλο του Βασίλειο, για περισσότερη άσκηση στη πνευματική ζωή.

Μετά, όμως, από θερμές παρακλήσεις των δικών του, επιστρέφει στην πατρίδα του και μπαίνει στην ενεργό δράση της Εκκλησίας. 

Στα 43 του χρόνια ο Θεός τον ανύψωσε στο επισκοπικό αξίωμα και έδρα του ορίστηκε η περιοχή των Σασίμων την οποία ποτέ όμως δεν ποίμανε λόγω των Αρειανών κατοίκων της.

Όμως, ο θάνατος έρχεται να πληγώσει τη ψυχή του, με αλλεπάλληλους θανάτους συγγενικών προσώπων. Πρώτα του αδερφού του Καισαρείου, έπειτα της αδερφής του Γοργονίας, μετά του πατέρα του και, τέλος, της μητέρας του Νόννας. 

Η Τιμία Κάρα του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου

πηγή

Μετά από όλες αυτές τις θλίψεις, η θεία Πρόνοια τον φέρνει στην Κωνσταντινούπολη το 378, όπου εκεί υπερασπίζεται με καταπληκτικό τρόπο την Ορθοδοξία και χτυπά καίρια τους Αρειανούς, που είχαν πλημμυρίσει την Κωνσταντινούπολη, εκείνη την εποχή.

Η κατάσταση ήταν πολύ δύσκολη και όλοι οι ναοί της Βασιλεύουσας ήτανε στα χέρια των αιρετικών. 

Όμως ο Άγιος Γρηγόριος δεν απελπίζεται. 

Μετατρέπει ένα δωμάτιο στο σπίτι που τον φιλοξενούσαν σε ιερό ναό και του δίνει ένα συμβολικό όνομα, ονομάζει το ναό στην μνήμη της Αγίας Αναστασίας, δείγμα ότι πίστευε στην ανάσταση της Ορθόδοξης Πίστης.

Οι αγώνες του είναι επικίνδυνοι. 

Οι αιρετικοί ανεβασμένοι πάνω στις σκεπές των γειτονικών σπιτιών, του πετούν με μανία πέτρες και έτσι ο Άγιος Γρηγόριος δοκιμάζεται πολύ έντονα. 

Στο ιερό ναό της Αγίας Αναστασίας, στο δωμάτιο, εκφωνεί τους περίφημους πέντε θεολογικούς του λόγους που του έδωσαν δίκαια και άξια τον τίτλο του Θεολόγου όπως τον έχει χαρακτηρίσει και αποκαλεί η Εκκλησία μας.

Το άφθαρτο δεξί χέρι του Αγ. Γρηγορίου τού Θεολόγου
που φυλάσσεται στον ιερό ναό Αγίου Νικολάου
"Είς Κοπάνους", στα Ιωάννινα.

Μετά το σκληρό αυτό αγώνα, ο Μέγας Θεοδόσιος τον αναδεικνύει σε Πατριάρχη της Κωνσταντινουπόλεως, το 381.

Η Β’ Οικουμενική Σύνοδος τον αναγνώρισε ως Πρόεδρό της, όμως μια μερίδα επισκόπων τον αντιπολιτεύεται για ευτελή λόγο και τότε ο Γρηγόριος, αηδιασμένος, δηλώνει τη παραίτησή του, αναχωρεί στη γενέτειρά του Αριανζό και τελειώνει με ειρήνη τη ζωή του, στις 25 Ιανουαρίου του 390.

Στη Ρωμαϊκή Καθολική Εκκλησία θεωρείται ως ένας από τους Δασκάλους της Εκκλησίας - στην Ανατολική Ορθόδοξη και στη Δυτική Καθολική Εκκλησία είναι γνωστός ως ένας από τους Τρεις Ιεράρχες, μαζί με το Βασίλειο τον Μέγα και τον Ιωάννη το Χρυσόστομο.

Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος, Αντρέι Ρουμπλιόβ, 1408.
πηγή

Μετά τον θάνατο του, ο Άγιος Γρηγόριος τάφηκε στη Ναζιανζό. Τα λείψανα του μεταφέρθηκαν, το 950, στην Εκκλησία των Άγιων Αποστόλων στην Κωνσταντινούπολη. 

Ένα μέρος των λειψάνων ελήφθησαν από την Κωνσταντινούπολη από τους Σταυροφόρους κατά τη διάρκεια της Δ' Σταυροφορίας, το 1204, και μεταφέρθηκαν στη Ρώμη. 

Ο Άγιος Γρηγόριος, όπως προανεφέρθηκε, γεννήθηκε και έζησε μεγάλο μέρος τού βίου του στην περιοχή τής Καππαδοκίας. Εκεί, όταν απεβίωσε στο χωριό Γκέλβερι (ή Καρβάλη ή Καρβάλλα ), κτίσθηκε προς τιμήν του, από μετανάστες τού Γκέλβερι, Ορθόδοξη Χριστιανική εκκλησία. 

Το καμπαναριό τής εκκλησίας δώρισαν κάτοικοι τής Οδησσού, και το ξυλόγλυπτο τέμπλο της το έκανε δώρο στην εκκλησία ο Τσάρος Νικόλαος Α΄. 

Εκεί φυλασσόταν στο χωριό Γκέλβερι από το 390 το Ιερό σκήνωμα τού Αγίου, μαζί και τα άγια λείψανα τού πατέρα του Γρηγορίου Μητροπολίτου Ναζιανζού, ως το 1923 - 1924. Εκείνα τα δυσοίωνα χρόνια τής Μικρασιατικής καταστροφής, με την ανταλλαγή των πληθυσμών, οι ξεριζωμένοι Γκελβεριώτες έσωσαν από τον Ναό τους όλα τα τιμαλφή, όμορφες εικόνες, ασημένια καντήλια, και τα Άγια λείψανα των Αγίων και τα μετέφεραν με καράβι στην νέα τους πατρίδα, στην Ελλάδα στην περιοχή τής Καβάλας, στη Νέα Καρβάλη.

Ο Ομώνυμος ιερός ναός - Προσκύνημα του Αγίου
Γρηγορίου Θεολόγου, στην Νέα Καρβάλη Καβάλας

Στις 27 Νοεμβρίου 2004, τα λείψανα του Γρηγορίου και του Ιωάννη Χρυσόστομου επιστράφηκαν στην Κωνσταντινούπολη.

Προς τιμήν τού Αγίου και μεγάλου Ιεράρχη χτίσθηκε εδώ Ναός, ο οποίος είναι ιδίου αρχιτεκτονικού ρυθμού ,  όπως τού Γκέλβερι τής Μικράς Ασίας. Ο Ναός είναι αφιερωμένος στον διαπρεπή λόγιο Γρηγόριο Θεολόγο ή Ναζιανζηνό και από το 1924 φυλάσσεται εδώ το σεπτό σκήνωμα του.

Ο Άγιος Γρηγόριος ο Θεολόγος άφησε μεγάλο συγγραφικό έργο. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν τα φιλοσοφημένα 408 ποιήματά του 18.000 περίπου στίχων και είναι από τα μεγαλύτερα πνεύματα του Χριστιανισμού και από τους λαμπρότερους αθλητές της ορθόδοξης πίστης.

Η Εκκλησία μας τιμά την μνήμη του στις 25 Ιανουαρίου και στις 30 Ιανουαρίου (εορτή των Τριών Ιεραρχών). 

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ

ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΔΕΞΙ ΧΕΡΙ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ 
ΓΡΗΓΟΡΙΟΥ ΤΟΥ ΘΕΟΛΟΓΟΥ (ΚΛΙΚ ΕΔΩ)