ΤΟ ΑΦΘΑΡΤΟ ΣΚΗΝΩΜΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΗΣ ΝΕΑΣ, ΤΗΣ ΕΠΙΒΑΤΙΝΗΣ.

Φυλάσσεται στον περικαλλή καθεδρικό Ναό του Ιασίου, στην Ρουμανία που τιμάται στην μνήμη της Οσίας Παρασκευής της Επιβατινής και του αγίου Γεωργίου.

Η Προστάτιδα Αγία των Βαλκανίων..

ΣΗΜΕΙΩΣΗ: Στην Ορθόδοξη Εκκλησία αποδίδουμε στα Αγία λείψανα τιμή και ευλαβική προσκύνηση, η όποια όμως δεν αποτελεί λατρευτική προσκύνηση η λατρεία. Τούτο γιατί κανείς ποτέ ορθόδοξος χριστιανός δεν ταύτισε στη σκέψη του τα τίμια λείψανα με «θεούς».Μακαριστός π. ΑΝΤΩΝΙΟΣ ΑΛΕΒΙΖΟΠΟΥΛΟΣ (ΕΓΧΕΙΡΙΔΙΟΝ ΑΙΡΕΣΕΩΝ ΚΑΙ ΠΑΡΑΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΩΝ ΟΜΑΔΩΝ).

Ο ναός της Αγίας Παρασκευής της Νέας Επιβατινής
στο Ιάσιο της Ρουμανίας
πηγή

Η οσία Παρασκευή γεννήθηκε στους Επιβάτες, παραθαλάσσια κωμόπολη της Προποντίδας της Θράκης, στις αρχές του 10ου αιώνα, ανάμεσα στα χρόνια 910 και 930, ήταν κατά σάρκα αδελφή του Αγίου Ευθυμίου του Μυροβλύτη Επισκόπου της Μαδύτου, και καταγόταν από την βυζαντινή οικογένεια Ρετσέλη με τον πατέρα της να ονομαζόταν Νικήτας ενώ για την μητέρα της δεν γνωρίζουμε το ονομά της.

Από μικρή ηλικία, ακολουθώντας το κάλεσμα του Ευαγγελίου, έκανε φιλανθρωπίες ανταλλάσσοντας τα ενδύματά της με τα σκισμένα ενδύματα ζητιάνων, ενώ κάποια άλλη στιγμή, μη μπορώντας να βοηθήσει διαφορετικά κάποια ζητιάνα που βρέθηκε στο δρόμο της, της έδωσε τον χρυσό σταυρό της. Η ομορφιά και η καλοσύνη της προσκάλεσαν το ενδιαφέρον πολλών επιφανών και πλουσίων νέων, οι οποίοι τη ζητούσαν σε γάμο, αλλά εκείνη απέρριπτε όλα τα προξενιά.

Προκειμένου να αποφύγει τον γάμο, εγκατέλειψε το σπίτι της, φεύγοντας για την Κωνσταντινούπολη, και μετά από προσκύνημα στα μοναστήρια και τις εκκλησίες, έφτασε με τα πόδια μέχρι την Ηράκλεια του Πόντου, ούτως ώστε να την χάσουν οι γονείς της. Στην Ηράκλεια έμεινε για μικρό χρονικό διάστημα, και κατόπιν επιβιβάστηκε σε πλοίο με προορισμό την Ιερουσαλήμ. Αφού προσκύνησε τα σημεία από όπου πέρασε ο Ιησούς Χριστός, μπήκε σε ένα γυναικείο μοναστήρι, όπου έλαβε την μοναστική κουρά και μετά από κάποια χρόνια εγκατέλειψε το μοναστήρι για να ζήσει ασκητικό βίο αναχωρητή.

Η Αγία Παρασκευή η Νέα Επιβατινή με τους τρείς Ιεράρχες.
Φορητή εικόνα του 15ου αιώνα στην Tretjakov Gallery, Μόσχα
πηγή

Τα τελευταία χρόνια της ζωής της.

Στην έρημο παρέμεινε επί πέντε χρόνια με νηστεία και προσευχή, παρακαλώντας τον Θεό να συγχωρέσει τις αμαρτίες της. Κάποια ημέρα της παρουσιάστηκε άγγελος Κυρίου, ο οποίος την πρόσταξε να εγκαταλείψει την έρημο και να επιστρέψει στην γενέτειρά της. 

Έφτασε στο λιμάνι της Ιόππης (σημερινή ονομασία Γιάφα), από όπου ξεκίνησε για τους Επιβάτες και όταν έφτασε, η όψη της είχε αλλοιωθεί τόσο πολύ από τις ταλαιπωρίες της ερήμου, ώστε δεν την αναγνώρισε κανένας. 

Αφού προσκύνησε τους τάφους των γονέων της, ξεκίνησε με τα πόδια για την Κωνσταντινούπολη, όπου αφού προσκύνησε σε διάφορα μοναστήρια και εκκλησίες, ξεκίνησε να επιστρέψει στους Επιβάτες αλλά σταμάτησε στην Καλλικράτεια, όπου και έμεινε σε ένα παράπηγμα δίπλα στο ναό των Αγίων Αποστόλων, διακονώντας την εκκλησία.

Τοιχογραφία της κοίμησης και ταφής της Οσίας
Παρασκευής της Επιβατινής ή Νέας.
πηγή

Έτσι παρέμεινε επί δύο χρόνια και ξαφνικά κάποια ημέρα αισθάνθηκε ένα μικρό πόνο στο κεφάλι και παρέδωσε έτσι το πνεύμα της ειρηνικά σε ηλικία 27 ετών.

Η φανέρωση του σκηνώματός της στην Καλλικράτεια.

Η άγνωστη υπομονετική καλόγρια τάφηκε στο Κοιμητήριο των Ξένων της Καλλικράτειας, ώσπου μετά από χρόνια αποκαλύφθηκε θαυματουργικά το σκήνωμά της, μεταξύ των ετών 1028 - 1038.

Μετά από χρόνια η θάλασσα ξέβρασε στην παραλία της Καλλικράτειας το νεκρό σώμα έναν ναύτη που ανέδιδε μία ανυπόφορη δυσοσμία. Όταν άνοιξαν έναν τάφο στο Κοιμητήριο των Ξένων να τον θάψουν βρήκαν ένα άφθαρτο σώμα στη γη που απόρησαν και καθώς ήταν άπειροι, δεν έδωσαν σημασία στο γεγονός και πέταξαν το δύσοσμο σώμα του ναύτη στον ίδιο τάφο, σκέπασαν τα δύο σώματα και ξεχάστηκε το συμβάν.

Τοιχογραφία που παριστάνει τον πνιγμένο δυσώδη
ναύτη και την ανεύρεση του αδιάφθορου σώματος
της Οσίας Παρασκευής της Επιβατινής ή Νέας.
πηγή

Ένας κάτοικος της Καλλικράτειας, ονόματι Γεώργιος, είδε σε ενύπνιο μία λευκοφορεμένη γυναίκα σαν βασίλισσα, καθισμένη σε ένα λαμπρό θρόνο, περικυκλωμένη από πλήθος λαμπρών στρατιωτών με έναν από αυτούς να του λέει: "Γεώργιε, γιατί περιφρονήσατε το σώμα της οσίας Παρασκευής; Πάρτε το γρήγορα και βάλτε το σε κιβώτιο λαμπρό, γιατί ο Βασιλιάς του Ουρανού την τίμησε στον ουρανό και θέλει να την δοξάσει στη γη" με το ίδιο όνειρο να βλέπει και μια γυναίκα ονόματι Μαρία.

Η λευκοφορεμένη βασίλισσα του είπε με την σειρά της: "Άρον τας σάρκας μου μακράν από εδώ! Σκότος και δυσωδίαν ουκ ηνείχομαι!" και του αποκαλύπτει τον τόπο που ήταν θαμμένη, το όνομά της και τον τόπο καταγωγής της.

Πολύ σπάνια απεικόνιση σε φορητή εικόνα του 1846
από τον Αγιορείτη ιερομόναχο Αγάπιο, μαζί των δύο αγίων
Παρασκευή της Νέας Επιβατινής και Αγίας Οσιομάρτυρος
Παρασκευής που βρίσκεται στον Ναό Αγίας Παρασκευής
Θεολόγου στην Θάσο
πηγή

Τότε ο λαός της Καλλικράτειας πήγε με εκκλησιαστική πομπή και μεγάλη συγκίνηση στα Κοιμητήρια των Ξένων, σαν να επρόκειτο να βρει εκέι ένα Μέγιστο θησαυρό και καθώς πλησίασαν στον τάφο της Οσίας Παρασκευής αισθάνθηκαν μια μεγάλη, απίστευτη ευωδία και σκάβοντας στο σημείο βρήκανε το σκήνωμα της αγίας τόσο άφθαρτο, σαν να κοιμότανε.

Οι κάτοικοι με μεγάλη κατάνυξη μετέφεραν το άφθαρτο σκήνωμα της Αγίας μέσα στην εκκλησία των Αγίων Αποστόλων της Καλλικράτειας και το τοποθέτησαν σε μία σκαλιστή λάρνακα που την είχε φτιάξει κάποιος κάτοικος από το Οικονομείο. 

Εκεί το σκήνωμα της Αγίας Παρασκευής της Νέας Επιβατινής θαυματουργούσε συνεχώς, με αποτέλεσμα να προκαλέσει το αμέριστο ενδιαφέρον του αυτοκράτορα, ο οποίος ως ένδειξη ευγνωμοσύνης ανακαίνισε την εκκλησία των Αγίων Αποστόλων στην Καλλικράτεια.

Το άφθαρτο Σκήνωμα της Οσίας Παρασκευής της
Επιβατινής ή Νέας.
πηγή

Περιπέτειες του σκηνώματός Της.

Στην Καλλικράτεια το σκήνωμα της Οσίας Παρασκευής θαυματουργούσε τόσο, ώστε η φήμη της ξεπέρασε γρήγορα τα Βαλκάνια και έφτασε μέχρι και τη Ρωσία. Κατά το 1238, ο Τσάρος των Βουλγάρων Ασάν Β΄, έπεισε τους Λατίνους που κατείχαν τότε την Κωνσταντινούπολη να του δώσουν το σκήνωμα, το οποίο πήρε έτσι το δρόμο για το Τύρνοβο της Βουλγαρίας.

Το 1396 ή το 1398, κατά τον Λεόντιο Πάβλοβιτς, χάρη στις προσπάθειες της ηγεμονίδας Μίλιτσας, συζύγου του Σέρβου μάρτυρα ηγεμόνα Λάζαρου, ο οποίος μαρτύρησε στο Κόσσοβο το 1389, και της πρώην αρχόντισσας Ευφημίας του Ουγκλίεσα Μρνιάβτσεβιτς - μετέπειτα μοναχών της Λιουμποστίνιας, Ευγενίας και Ευφημίας - τα λείψανα μεταφέρθηκαν στη Σερβία, όπως σημείωσε το 1402 - 1405 ο Βούλγαρος Γρηγόριος Τσάμπλακ στο λόγο του περί αυτής της μεταφοράς, «όλη η δόξα της οσίας Παρασκευής πάρθηκε από τη Βουλγαρία και δόθηκε στη χώρα της Σερβίας».

Το άφθαρτο Σκήνωμα της Οσίας Παρασκευής της
Επιβατινής ή Νέας.
πηγή

Είναι πολύ συγκινητική και αποκαλυπτική η μαρτυρία του Τσάμπλακ που αναφέρει ότι αυτές οι δύο Σέρβες χήρες με τη βοήθεια της κόρης της Μίλιτσας Ολιβέρας - η οποία για τη σωτηρία του λαού και της πατρίδας της θυσιάστηκε, παίρνοντας για άντρα της τον Σουλτάνο Βαγιαζήτ Α' - κατάφεραν τελικά με τις ικεσίες τους αλλά και το τεχνασμά τους να πάρουν από τον σουλτάνο το ιερό λείψανο της Αγίας Παρασκευής της Νέας Επιβατινής. 

Όπως μαρτυρεί λοιπόν ο Γρηγόριος Τσάμπλακ, όταν πήγανε οι γυναίκες σε αυτόν, ο Βαγιαζήτ ρώτησε τη Μίλιτσα ποια χάρη, ως μητέρα πλέον της συζύγου του Ολιβέρα, θα ήθελε να της κάνει και  εκείνη  αποφασιστικά του απάντησε να της χαρίσει τα λείψανα της αγίας Παρασκευής. Ο Σουλτάνος παραξενεύτηκε τόσο πολύ που της απαντησε: «Τι τα θέλεις αυτά τα ξερά κόκαλα;… Εγώ νόμιζα ότι θα μου ζητούσες χρυσό…». 

Η παλαιότερη απεικόνιση της Αγίας Παρασκευής
της Νέας Επιβατινής σε τοιχογραφία του Καθολικού
της Μονής Παναγίας Ασινού της Κύπρου, του 1332-33.
πηγή

Έτσι λοιπόν πήρανε τα άγια λείψανα και τα έφεραν πρώτα στο Σμεντέρεβο ή ίσως, στο Κρούσεβατς, πριν ο άρχοντας Στέφανος Λαζάρεβιτς με τον Μητροπολίτη του Βελιγραδιού διατάξουν να μεταφερθούν από εκεί και να τοποθετηθούν αρχικά στο ναό της Κοιμήσεως της Θεοτόκου της Μητρόπολης του Βελιγραδιού και κατόπιν στον νέο ναό της Αγίας Παρασκευής, χτισμένο πλάι στη θαυματουργή πηγή, κάτω από το κάστρο του Βελιγραδιού, πριν από το 1417. 

Μετά την Πτώση της Σερβικής πρωτεύουσας στα χέρια των Τούρκων το 1521, ο Σουλτάνος Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής μετέφερε το σκήνωμα της Αγίας στην Κωνσταντινούπολη, αναγκάζοντας το Οικουμενικό Πατριαρχείο να το αγοράσει έναντι 12.000 χρυσών δουκάτων, μαζί με έναν βραχίονα της Αγίας Αικατερίνης και μιας εικόνας της Θεοτόκου. 

Έτσι το σκήνωμα της Αγίας βρέθηκε στον Πατριαρχικό ναό, μέχρι το 1641, όταν παρουσιάστηκε ο Ηγεμόνας της Μολδοβλαχίας Βασίλειος Λούπου και το ζήτησε ως αντάλλαγμα, της πληρωμής όλων των χρεών του Οικουμενικού Πατριαρχείου κάτι που ο Πατριάρχης Παρθένιος ο γέρων με την σύμφωνη απόφαση της Ιεράς Συνόδου το παραχώρησε.

Ο Λούπου πλήρωσε ένα μεγάλο χρηματικό ποσό και απάλλαξε το Οικουμενικό Πατριαρχείο από το χρέος που είχε, δύο εκατομμύρια άσπρα και σαράντα οκτώ χιλιάδες άσπρα για το δεύτερο χρέος.

Η Οσία Παρασκευή η Επιβατινή, σε χαρακτικό του 1817
από την Ακολουθία της Οσίας Παρασκευής, εκδοθείσας
στο Ιάσιο της Ρουμανίας
πηγή

Το Λείψανο κατέβασαν κρυφά από τις τουρκικές αρχές από τα τείχη της πόλεως και το μετέφεραν με ασφάλεια στο Ιάσιο της Ρουμανίας, στην έδρα του ηγεμόνα Βασιλείου Λούπου στίς 13 Ιουνίου του 1641 ενώ για την μεταφορά και τις εορταστικές εκδηλώσεις ο ηγεμόνας ξώδευσε το ποσό των τετρακοσίων εξήντα οκτώ χιλιάδων άσπρων.

Αρχικά τοποθετήθηκε το άγιο λείψανο στον Ιερό Ναό των Τριών Ιεραρχών, ένα μεγαλοπρεπή Ναό που κτίσθηκε τότε με πολλά έξοδα. Ας σημειωθεί ότι η Ελληνική Επανάσταση του 1821 ξεκίνησε με τον Αλέξανδρο Υψηλάντη από το Ιάσιο της Μολδαβίας, στην αυλή της Ιεράς Μονής Τριών Ιεραρχών στις 23 Φεβρουαρίου 1821 και έγινε μετά την προσκύνηση στα Λείψανα της Οσίας Παρασκευής πού φιλοξενούνταν εκεί.

Στις 27 Δεκεμβρίου 1888 μεταφέρθηκε στον περικαλλή καθεδρικό Ναό του Ιασίου που τιμάται στην μνήμη της Οσίας Παρασκευής και του αγίου Γεωργίου με την μεταφορά στον νέο Ναό να γίνεται όταν ήταν Μητροπολίτης ο άγιος Επίσκοπος Ιωσήφ Νανιέσκου ο ελεήμων, ύστερα από ένα μεγάλο θαύμα. 

Το λείψανο της Οσίας φυλάσσονταν στον Ναό των Τριών Ιεραρχών στο Ιάσιο της Ρουμανίας και το χειμώνα όμως διατηρούνταν στο Γοτθικού ρυθμού μέγαρο του ηγεμόνα Βασιλείου Λούπου μέσα σ' ένα παρεκκλήσιο.

Μπορεί από αμέλεια εκείνων που έμεναν εκεί ή από παραχώρηση Θεού, τη νύχτα της 26ης προς 27ης Δεκεμβρίου του 1888, ξεχάστηκε μία λαμπάδα αναμμένη στο ξύλινο κηροπήγιο που ήταν κοντά στην Λειψανοθήκη και τη νύχτα πήρε φωτιά το παρεκκλήσιο και κατακάηκαν όλα εκτός από το άφθαρτο Σκήνωμα της Αγίας.

Διεκδικήσεις της εθνικότητάς Της.

Όλες αυτές οι μετακινήσεις του σκηνώματός της, καθιέρωσαν την Οσία Παρασκευή ως Προστάτιδα των Βαλκανίων δημιουργώντας και διεκδικήσεις της εθνικής της ταυτότητας, χωρίς κάποια ιστορική βάση, από τους λαούς που κατείχαν κατά καιρούς το σκήνωμά Της.

Έτσι, καλείται από τους Βούλγαρους ως Βουλγάρα (Петка Българска), από τους Σέρβους ως Σερβίδα (Света Петка ή Параскева Сербская) ενώ τελευταία και από τους Ρουμάνους που κατέχουν το σκήνωμα από το 1641, ως Παρασκευή του Ιασίου (Cuvioasa Parascheva de la Iași).

Η  μνήμη της Αγίας Παρασκευής της Νέας Επιβατινής τιμάται στις 14 Οκτωβρίου.