Ιερά Μονή Αγίου Νικολάου Ιράς, Αθάνι Λευκάδα

πηγή

Βρίσκεται στο Νοτιοδυτικό άκρο της Λευκάδας, κοντά στο ακρωτήριο Λευκάτας, που συνδέεται με την αρχαία ποιήτρια Σαπφώ, με τον γνωστό φάρο και λίγα χιλιόμετρα μετά την περίφημη παραλία Πόρτο Κατσίκι. 

πηγή

Η ονομασία «Ιρά» ή «Νιρά», όπως το προφέρουν οι ντόπιοι, προέρχεται πιθανώς από το Ιερό του Λευκάτα Απόλλωνα στο απόκρημνο ακρωτήριο Λευκάτας. 

Ο Λευκάτας, είναι ένας από τους πιο γνωστούς βράχους της αρχαιότητας και πήρε το όνομά του από το άσπρο χρώμα που παίρνει το απόγευμα όταν δύει ο ήλιος.

Μερικοί αποδίδουν το όνομα στον Λεύκο, σύντροφο του Οδυσσέα και μία άλλη εκδοχή είναι να οφείλει το ονομά της στον Λευκάτα, ένα νέο που πήδησε από το βράχο, για να αποφύγει τον Απόλλωνα, που τον καταδίωκε. 

Ο Στράβων συνδέει το όνομα της νήσου με το όνομα της «πέτρας»: «μετωνόμασαν Λευκάδα επώνυμον δοκώ μοι του Λευκάτα. Πέτρα γαρ εστί λευκή την χρόαν, προκειμένη της Λευκάδος εις το πέλαγος»,

πηγή

πηγή

πηγή

Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου στο Αθάνι, χτίσθηκε ίσως λίγο μετά το πέρασμα του αγίου λειψάνου του Αγίου Νικολάου Μύρων και από τη Λευκάδα το 1087, καθώς το μετέφεραν οι Σταυροφόροι από τα Μύρα της Λυκίας της Μικράς Ασίας προς το Μπάρι της Ιταλίας. 

Ιστορικές πληροφορίες υπάρχουν διαθέσιμες για την ανακαίνισή του μοναστηριού κατά τον 17ο αιώνα από τον πρώην Επίσκοπο Παραμυθίας Κλήμη. 

Αργότερα, το μοναστήρι περιήλθε σε οικογένειες του γειτονικού χωριού Αθάνι, οικογένειες οι οποίες αφιέρωσαν στη Μονή αρκετά κτήματα ενώ την διοίκηση της Μονής την είχαν οι οικογένειες των κτητόρων.

πηγή

Πολλές φορές στο παρελθόν η, δυσπρόσιτη παλαιότερα, Μονή του Αγίου Νικολάου  Ιράς χρησιμοποιήθηκε ως τόπος εξορίας, εκτόπισης κληρικών. 

Προσέφερε σπουδαία και σημαντική πνευματική αλλά και υλική στήριξη στους κατοίκους της γύρω περιοχής στα χρόνια της ξενικής κατοχής αλλά και αργότερα. 

Στα τέλη του 19ου αιώνα, στο Μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Ιράς, πραγματοποιήθηκαν σημαντικές ανακαινιστικές εργασίες και επεμβάσεις με την επιστασία και την πρωτοβουλία του δραστήριου ηγουμένου της Μονής, ιερομονάχου Παγκρατίου Κατωπόδη.

πηγή

Στο καθολικό της Μονής του Αγίου Νικολάου Ιράς σώζεται σήμερα σχεδόν ανέπαφο και σε καλή κατάσταση το καταπληκτικό και περίτεχνο ξυλόγλυπτο τέμπλο που φιλοτέχνησε, είναι έργο του Ανδρέα Μπέτζου το 1799. 

Επίσης, στη Μονή Ιράς ανήκει και η μοναδικής τέχνης εικόνα του Αγίου Νικολάου που φιλοτεχνήθηκε το 1699, διά χειρός Δημητρίου Φώσκαρη.

Έξω από το μοναστήρι, στον περίβολό του σώζεται επίσης ένα παλιό αλώνι καθώς και μερικές πέτρινες κυψέλες για τα μελίσσια, που αφθονούν στην περιοχή, χάρη στο άφθονο θυμάρι που φυτρώνει εκεί γύρω.

Η μοναδικής τέχνης εικόνα του Αγίου Νικολάου
 Φιλοτεχνήθηκε το 1699, διά χειρός Δημητρίου Φώσκαρη.
πηγή

πηγή

Για το ιστορικό της ίδρυσης της Μονής του «Αγίου Νικολάου εις Ιράν» γράφει ο Κωνσταντίνος Γ. Μαχαιράς στο σύγγραμμά του «Ναοί και Μοναί Λευκάδος» που βρίσκεται σήμερα στην βιβλιοθήκη Ιστορικών Μελετών, έκδοσης στην Αθήνα το 1957 και στις σελίδες 335 - 337: "...Αύτη εκτίσθη προ τριών και πλέον αιώνων εν θέσει Ιρά της περιφερείας του χωρίου Αθανίου υπό των οικογενειών Ρομποτή, Κατζιγιάννη, Χρίτη, Κουτσαντώνη, Μπογόρδου, Ζαχαράτου και Καμιδάβλη, αίτινες συγχρόνως αφιέρωσαν ταύτη πλείστα ακίνητα κτήματα. Τω 1714 και το 1723 είχον επικυρωθή τα επί της εν λόγω Μονής κτητορικά δικαιώματα των ως άνω οικογενειών υπό των τότε Ανωτέρων Προνοητών Λευκάδος, ως προκύπτει εκ του από 20 Σεπτεμβρίου 1723 διατάγματος του Πέτρου Αγγέλου Μάνιο (Magno), Ανωτέρου Προνοητού Λευκάδος. Σήμερον, δυνάμει του εν ισχύϊ βασιλικού διατάγματος της 26 Απριλίου 1836 «περί ιδιοκτήτων Μοναστηρίων» η Μονή του Αγίου Νικολάου εις Ιράν δεν θεωρείται πλέον Μονή, αλλά δύναται να χρησιμοποιήται μόνον ως ευκτήριον και ησυχαστήριον των ιδιοκτητών της.."

πηγή

Ένα καινούριο και πολύ ελπιδοφόρο ξεκίνημα πραγματοποιήθηκε στο ιστορικό μοναστήρι του Αγίου Νικολάου Ιράς, με το διορισμό ενός νέου Ηγουμενο συμβουλίου και μίας Διοικούσης Επιτροπής, με δύσκολη ασφαλώς αποστολή, την ανακαίνιση της ιστορικής αυτής Μονής αλλά και την ανάπλασή της σε ένα θρησκευτικό χώρο κατάλληλο για τη εγκατάσταση, διαμονή και την άσκηση μιας μοναχικής αδελφότητας στο μέλλον που προδιαγράφεται.  

Το αποτέλεσμα όλης αυτής της εξαιρετικά δύσκολης και επίπονης προσπάθειας ήτανε να εγκατασταθεί στην Ιερά Μονή Ιράς πρόσφατα, μία γυναικεία μοναχική αδελφότητα 5 μοναχών με ηγουμένη την γερόντισσα Αντωνία.

Το μοναστήρι του Αγίου Νικολάου αποτελεί σημαντικό τόπο προσκυνήματος  και πανηγυρίζει στις 10 Μαΐου, σε ανάμνηση της «παρόδου» (μετακομιδή) του ιερού λειψάνου του Αγίου Νικολάου από την Μονή.

Τηλέφωνο και Fax: (+30) 26450 39108