Ιερά Μονή Γέννησης της Θεοτόκου Κορώνης, Καρδίτσα

Βρίσκεται στον ορεινό όγκο των Αγράφων περίπου δεκαεπτά χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της Καρδίτσας και ανάμεσα στις κοινότητες Μοσχάτου (Βλάσδο) και Μεσενικόλα. 

Άποψη της Μονής από ψηλά

Η Ιερά Μονή της Παναγίας Κορώνης βρίσκεται κτισμένη σε υψόμετρο 800 μέτρων περίπου σε ένα καταπληκτικό και πολύ εντυπωσιακό φυσικό απόκρημνο μπαλκόνι με απίστευτη πανοραμική θέα.

Βρίσκεται κοντά στην τοποθεσία «Τσαρδάκι» και σχεδόν κατακόρυφα επάνω από το θεσσαλικό κάμπο σε μια κατάφυτη από βελανιδιές και καστανιές πλαγιά.  

Η ορατότητα μερικές φορές από την Ιερά Μονή της Παναγίας Κορώνης φθάνει σε όλο τον θεσσαλικό κάμπο από τον Όλυμπο μέχρι το Πήλιο αλλά και τον Τυμφρηστό. 

Είναι χτισμένη σαν ένα πραγματικό κάστρο, επάνω σε ένα φυσικό μετέωρο μπαλκόνι, που αγναντεύει τον απέραντο θεσσαλικό κάμπο, ως τα Χάσια, την Όσσα και την Όθρη.

Η Βορειοανατολική όψη της Μονής.

Η Νοτιοανατολική όψη της Μονής.

Άποψη της Μονής
πηγή

Υπήρξε κάποτε η μεγαλύτερη Μονή της περιοχής καθώς όμως και η μοναδική Μονή που συνεχίζει χωρίς διακοπή τη λειτουργία της, διατηρώντας ακέραιο το ναό της που χρονολογείται περίπου στα μέσα του 16ου αιώνα. 

Παλαιότερα ονομαζόταν «Ιερά Μονή της Κρυεράς Πηγής», ενώ από το 1718 εμφανίζεται η σημερινή «Μονή της Κορώνας». 

Κατά το μακαριστό μητροπολίτη Θεσσαλιώτιδος Ιεζεκιήλ Βελανιδιώτη ονομάστηκε έτσι λόγω της θέσης της: «σαν στέμμα – κορώνα στεφανώνει την οροσειρά των Αγράφων και τον Θεσσαλικό κάμπο» ενώ ο αείμνηστος Αναστάσιος Ορλάνδος αναφέρει την παράδοση σχετικά με το πτηνό κορώνη (κουρούνα), είδος που αφθονεί στην περιοχή. 

Η κεντρική επιβλητική είσοδος στην Μονή Κορώνης
πηγή

Άποψη των τρούλων του Καθολικού
πηγή

Η Κτητορική επιγραφή μέσα στο Καθολικό της Μονής
πηγή

Η παράδοση αναφέρει ότι χτίστηκε πάνω στα ερείπια αρχαίου ειδωλολατρικού ναού της αδελφής του Φοίβου, της θεάς Άρτεμης.

Όπως αποδεικνύεται από πατριαρχικά έγγραφα (σιγίλια), χριστιανοί το 1123 έκτισαν εκεί το πρώτο μοναστήρι και το αφιέρωσαν στη Γέννηση της Παναγία. 

Άγνωστο όμως για ποιο λόγο, ίσως βέβαια από επιδρομές βαρβάρων, ο πρώτος εκείνος ναός καταστράφηκε. 

Κτήτορας της Μονής είναι ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Β΄ Κομνηνὸς ενώ οι Πατριάρχες Κωνσταντινουπόλεως Ιωάννης Θ΄ ο Ιερομνήμων (1111 – 1134), Λέων ο Στυππὴς (1134 – 1143) και Μιχαὴλ Β΄ ο Κουρκουνάς (1143 – 1146) με Πατριαρχικά συγίλλια αναγνώρισαν την Μονή, ως Βασιλική, Πατριαρχική και Σταυροπηγιακή.

Η είσοδος στο Καθολικό

Από το αρχικό μοναστηριακό συγκρότημα της Μονής Κορώνης σήμερα σώζεται μόνο το καθολικό και το οποίο βρίσκεται στο κέντρο του περιβόλου του μοναστηριακού συγκροτήματος καθώς και η νότια πτέρυγα των κελλιών της Μονής. 

Τα κελλιά της βόρειας πλευράς αποτελούν νεώτερες κατασκευές που προστέθηκαν σε αντικατάσταση των παλαιότερων που  δυστυχώς  καταστράφηκαν. 

Το καθολικό είναι τετρακιόνιος σταυροειδής εγγεγραμμένος ναός αγιορείτικου τύπου, με νάρθηκα στη δυτική πλευρά και παρεκκλήσιo, που τιμάται στη μνήμη του Αγίου και ενδόξου Βαπτιστή Ιωάννη του Προδρόμου, στη βόρεια πλευρά του. 

Τοιχογραφία με θέμα τον Επιτάφιο Θρήνο

© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

πηγή

Επίσης, το καθολικό της Ιεράς Μονής Κορώνης είναι εντυπωσιακά κατάγραφο. 

Οι τοιχογραφίες είναι έργα περίτεχνης, εξαιρετικής υψηλής και μοναδικής τέχνης οι οποίες ακολουθούν το ρεύμα της "Κρητικής Σχολής Αγιογραφίας" και τις οποίες φιλοτέχνησε κατά το 1587 ο ζωγράφος Δανιήλ.

Μεταξύ των τοιχογραφιών που διακρίνονται είναι ο ενταφιασμός της Θεοτόκου πάνω από τον Νοτιοδυτικὸ κίονα του κυρίως ναού και η μετάσταση της Θεοτόκου επάνω από τον Βορειοδυτικὸ κίονα του κυρίως ναού. 

Επίσης ο κτήτορας του Καθολικού στέκεται όρθιος και ντυμένος με μία τοπική ενδυμασία ενώ κρατά ένα ομοίωμα του ναού, το οποίο παραδίδει στην Θεοτόκο που εικονίζεται δίπλα του ένθρονη στον δυτικό τοίχο του Καθολικού και τέλος η Παναγία «Ἡ Επίσκεψις» στο χώρο της λιτής. 

Τοιχογραφίες στην ανατολικά καμάρα του κυρίως ναού: 

Αριστερά η Πεντηκοστή και δεξιά η κλίμαξ του Ιακώβ

© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

πηγή

Ο Κτήτορας του Καθολικού Ανδρέας Μπούνος.

πηγή

Κτήτορας του καθολικού της Μονής και χορηγός της αγιογράφησης του κυρίως ναού είναι ο Ανδρέας Μπούνος, μία παράσταση του οποίου συμπεριλαμβάνεται και στο εικονογραφικό πρόγραμμα του Καθολικού. 

Κτήτορας και χορηγός αντίστοιχα της αγιογράφησης (κατά το 1739) του παρεκκλησίου του Τιμίου Προδρόμου είναι ο "εκ χωρίου Βρανιανών", Αποστολάκης.

Το ξυλόγλυπτο τέμπλο του καθολικού είναι έργο των αρχών του 1700 και έχει φιλοτεχνηθεί από λαϊκούς τεχνίτες, με πιθανή καταγωγή από την Ήπειρο ενώ θεωρείται ως ένα από τα καλύτερα τέμπλα του Θεσσαλικού χώρου και είναι πλούσια διακοσμημένο, με παραστάσεις από το φυτικό αλλά και το ζωικό βασίλειο. 

Στα θωράκιά του υπάρχουν ανάγλυφες παραστάσεις από τον θρήνο των πρωτοπλάστων για τον χαμένο παράδεισο και τον διωγμό τους από αυτόν, την Θυσία του Αβραὰμ καὶ τὴν πορεία του Αβραὰμ καὶ Ισαὰκ στον τόπο της Θυσίας ενώ οι περίτεχνες εικόνες του τέμπλου είναι έργα του 16ου καθώς και του 18ου αιώνα.

Στην Μονή υπάρχει και το παρεκκλήσι της Παναγίας των Αγγέλων ή της Ευρέσεως, δεξιά της πλατείας μπροστά στην Μονή που είναι κτίσμα του 1967 στη θέση που βρέθηκε η εικόνα της Θεοτόκου από βοσκούς της περιοχής. 

Τοιχογραφία στον ανατολικό τοίχο του νάρθηκα: Β΄ Οικουμενική Σύνοδος 

© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

πηγή

Τοιχογραφία στο δυτικό τοίχο του κυρίως ναού: Οίκος Ξ΄ του Ακαθίστου

© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

πηγή

Ο Παντοκράτορας στον τρούλο
πηγή

Ακόμη υπάρχει και ένα παρεκκλήσιο αφιερωμένο στον Άγιο Σεραφείμ του Σάρωφ, το οποίο βρίσκεται βορειανατολικά της Μονής και είναι κτίσμα του 1992.

Επίσης και ένα παρεκκλήσιο της Αγίας Τριάδος, στο κοιμητήριο της Μονής, του 1846, ενώ στην βορεινή πλευρά του Καθολικού υπάρχει ακόμη ένα παρεκκλήσι το οποίο χρονολογείται από τις αρχές του 1700 και είναι αφιερωμένο στον Τίμιο Πρόδρομο. 

Κτήτορας του παρεκκλησιού αυτού είναι ο Αποστολάκης από τα Βραγγιανὰ της Καρδίτσας, ο οποίος και εικονίζεται σε αυτό κρατώντας την εικόνα του Τιμίου Ιωάννη του Προδρόμου και Βαπτιστή και οι τοιχογραφίες στο παρεκκλήσι είναι του 1739, λαϊκής τέχνης και έχουν γίνει από άγνωστο λαϊκό αγιογράφο. 

Άποψη του τέμπλου της Μονής που θεωρείται ως
ένα από τα καλύτερα της Θεσσαλίας
πηγή

Κατά την περίοδο τής Τουρκοκρατίας, έπαιξε πρωτεύοντα ρόλο στη διατήρηση τής εθνικής μας αυτογνωσίας, αφού είχε προνόμια λόγω τής Συνθήκης Ταμασίου (10 Μαΐου 1525). 

Στην Μονή λειτούργησε και μία σχολή ανωτέρου εκπαιδευτικού επιπέδου, στην οποία δίδαξαν εξέχουσες προσωπικότητες, όπως ο Αναστάσιος Γόρδιος και ο Άγιος Κοσμάς ο Αιτωλός, ενώ η παράδοση μιλά και για λειτουργία «Κρυφού Σχολειού» στην Μονή κατά τα χρόνια τής Τουρκοκρατίας. 

Οι εθνικές περιπέτειες των νεοτέρων χρόνων δεν άφησαν απείραχτη την Ιερά Μονή και κατά την περίοδο της Γερμανικής κατοχής η Μονὴ βρέθηκε στο επίκεντρο των μαχών μεταξύ Ελλήνων πατριωτών και Γερμανών κατακτητών, επειδή ήταν κέντρο εθνικής αντίστασης. 

Για αυτό οι Ναζί προσπάθησαν επί τρεις ημέρες να την βομβαρδίσουν, ευτυχώς, χωρίς αποτέλεσμα. 

Όμως η οργή τους ήταν τέτοια πού την παραμονή τής εορτής του Αγίου Σεραφείμ, 3 Δεκεμβρίου 1943, έρχονται σε αυτή και την παραδίδουν στις φλόγες, αφού προηγουμένως δολοφονούν στην είσοδο του Καθολικού τον κηπουρό της Μονής, ονόματι Αντώνιο. 

Τοιχογραφία με θέμα μαρτύρια αγίων 

© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

πηγή: πηγή

Ο Αντώνιος είχε μείνει φύλακας στη Μονὴ μιας και ο Ηγούμενος με τούς άλλους πατέρες είχανε πάρει όσα από τα κειμήλια μπορούσαν και έφυγαν για να τα σώσουν από την καταστροφή. 

Το μένος των Γερμανών κατακτητών ήταν τέτοιο ώστε, έβαλαν φωτιά και μέσα στο Καθολικό, ρίχνοντας με μανία στην πυρά ότι έβρισκαν μπροστά τους, στασίδια, εικόνες, χειρόγραφα και άλλα κειμήλια τής Μονής. 

Μεταξύ όλων αυτών έριξαν στην πυρά ήτανε και την εικόνα τής Παναγίας τής «Παμμακαρίστου» που άρπαξαν από το τέμπλο, η οποία σώθηκε όμως εκ θαύματος, αφού η μόνη φθορά πού υπέστη ήτανε απλά το «φούσκωμα» του χρυσού επικαλύμματος λόγω βέβαια της υψηλής θερμοκρασίας της πυρκαγιάς.

Τοιχογραφία, ο άγιος Σεραφείμ Φαναριοφαρσάλων 

© Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού

πηγή

Κατά την διάρκεια του εμφυλίου, το Μοναστήρι και πάλι βρίσκεται στο επίκεντρο των συγκρούσεων με αποτέλεσμα τη φυγή των μοναχών. 

Μετά το τέλος της δραματικής εκείνης περιόδου επανέρχεται ο Ηγούμενος Αρχιμανδρίτης Ιάκωβος Κουτρούμπας και λίγοι μοναχοί, αλλά σιγά – σιγά η αδελφότητα διαλύεται και μένει μόνος ο Ηγούμενος, μετά τον θάνατο τού οποίου, το 1967, κλείνει μία σημαντική ιστορική περίοδος τής Μονής. 

Απὸ τότε μέχρι και τα τελευταία χρόνια η Μονὴ περνάει και πάλι διάφορες περιπέτειες.

Μεγάλες και πολύ σημαντικές ιερατικές μορφές πέρασαν κατά καιρούς από την Ιερά Μονή της Κορώνης. 

Στα τέλη του 16ου αιώνα ο ήρωας Νεομάρτυρας και εθνομάρτυρας Άγιος Σεραφείμ υπηρέτησε εδώ ως μοναχός αρχικά και ως Ηγούμενος στη συνέχεια, πριν γίνει Αρχιεπίσκοπος Φαναριού και Νεοχωρίου με την καθολική αποδοχή κληρικών και λαικών της περιοχής.

Ο επίσης άξιος ιεράρχης Δαμασκηνός Παπανδρέου, Μητροπολίτης Κορίνθου, Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και Αντιβασιλέας από 31 Δεκεμβρίου του 1944 μέχρι και 27 Σεπτεμβρίου του 1946 υπηρέτησε επίσης εδώ στην Ιερά Μονή Κορώνης. 

Η θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Κορώνης
πηγή

Ακόμη, ο πολύ αγαπητός Μακαριότατος Αρχιεπίσκοπος Αθηνών και πάσης Ελλάδος Σεραφείμ, ο οποίος κατάγεται από την ευρύτερη περιοχή της Καρδίτσας. 

Εδώ από την ιστορική αυτή Μονή της Κορώνης ξεκίνησε τη μεγάλη του και αξιοσημείωτη πορεία της εκκλησιαστικής του διακονίας και της μεγάλης του προσφοράς.

Στην Μονή υπάρχουν οι θαυματουργές εικόνες:

α) H Παναγία της Κορώνας.

Είναι η πολιούχος εικόνα της Μονής Κορώνης και βρέθηκε τον 12ο αιώνα. 

Στην εικόνα Απεικονίζεται η Παναγία μας να κρατάει τον Κύριο.

Η εικόνα καλύπτεται από μία περίτεχνη ασημένια επένδυση λαϊκής τέχνης και είναι ενθρονισμένη σε επίσης περίτεχνο ξυλόγλυπτο θρόνο, ίδιας τεχνοτροπίας με το τέμπλο.

β) Η Αγία Τριάδα. 

Η εικόνα αυτή προέρχεται από το ομώνυμο μετόχι της Μονής Κορώνης στο Βουνέσι και είναι ενθρονισμένη επίσης σε περίτεχνο ξυλόγλυπτο θρόνο, ίδιας τεχνοτροπίας με το τέμπλο.

Η Θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Παμμακάριστος

γ) Η Παναγία η Παμμακάριστος.

Η Παναγία η Παμμακάριστος είναι μία εικόνα του 16ου αιώνα ενθρονισμένη στο τέμπλο και που ρίχθηκε στις 3 Δεκεμβρίου του 1943 από τους Γερμανούς στην φωτιά. 

Όμως την βρήκανε απείραχτη κάτοικοι του Μεσενικόλα ανάμεσα στα στασίδια που είχαν καρβουνιάσει και από τότε θεωρείται η Εφέστιος Εικόνα της Μονής.

Ακόμη στην Μονή υπάρχουν διάφορες φορητές Εικόνες βυζαντινής και λαϊκής τεχνοτροπίας, ασημένια δισκοπότηρα και Ευαγγέλια, χειρόγραφα, παλιά έντυπα αλλά και βιβλία.

Η Μονή σήμερα διαθέτει τα εξής Μετόχια: Iερὸς Ναὸς Aγίου Σεραφεὶμ Καρδίτσης, Iερὰ Μονὴ Aγίας Τριάδος Μορφοβουνίου, Iερὰ Μονὴ Aγίου Παντελεήμονος Πεζούλας, Iερὰ Μονὴ Aγίου Δημητρίου Μεσενικόλα, Iερὰ Μονὴ Aγίας Τριάδος Σάϊκας, Iερὰ Μονὴ Στάνας, Iερὰ Μονὴ Δώδεκα Αποστόλων (Κόκκινης Εκκλησιάς) Καρδίτσης, Iερὸς Ναὸς Aγίου Τρύφωνος Μοσχάτου. 

Η Μονή Κορώνας είναι από τα ελάχιστα μοναστήρια του Νομού Καρδίτσας που λειτουργούν ακόμη και λόγω της μικρής απόστασης από την Καρδίτσα, όλο και περισσότεροι χριστιανοί επισκέπτονται τη μονή, όχι μόνο ως ευλαβικοί προσκυνητές, αλλά και για να παρευρεθούν σε διάφορες θρησκευτικές τελετές που κατά καιρούς γίνονται εκεί. 

Ιερά λείψανα στην Μονή
πηγή

Η μεγαλειώδης και εντυπωσιακή φυσική ομορφιά της περιοχής, ο πλούτος  της μακραίωνης ιστορίας αυτού του Μοναστηριού και τα αμέτρητα θαύματα της Παναγίας καθώς και του Αγίου Νεομάρτυρα Σεραφείμ συγκινούν βαθύτατα κάθε επισκέπτη. 

Σημαντική και εξαιρετικά αξιέπαινη είναι και η δημιουργία επί ονόματί της Μονής Κορώνης, μίας Τράπεζας Αίματος από τους ίδιους τους μοναχούς.

Ο καθένας από εμάς μπορεί εάν θέλει να συνδράμει στην σημαντική προσπάθεια αυτή και να δώσουμε λίγο αίμα για να ενισχύσουμε την Τράπεζα της Μονής και Αυτή με την σειρά της τους συνανθρώπους μας που το έχουνε μεγάλη ανάγκη. 

Η επιγραφή της ανακαίνισης της Μονής

Αυτό μπορεί να γίνει σε οποιοδήποτε Νοσοκομείο της χώρας μας, με την ένδειξη ότι προορίζεται για την Τράπεζα αίματος της Ιεράς Μονής Κορώνης και που αυτή βρίσκεται στο Νοσοκομείο Καρδίτσας. 

Η Μονή Κορώνης προσεγγίζετε σχετικά εύκολα, φτάνοντας κάποιος στην πόλη της Καρδίτσας ακολουθεί τις πινακίδες για το Νοσοκομείο, όπου θα βγει στη Δυτική πλευρά της Καρδίτσας, εκεί θα αφήσει το Νοσοκομείο στο αριστερό του χέρι και στα 8 χιλιόμετρα θα φτάσει στο χωριό Μητρόπολη, όπου στον πρώτο κόμβο που θα συναντήσει θα κάνει αριστερά ακολουθώντας τις πινακίδες για χωριό Μοσχάτο και Μονὴ Κορώνης.

Η Τιμία Κάρα του Αγίου Σεραφείμ,
Αρχιεπισκόπου Φαναρίου και Νεοχωρίου

Στα 5 χιλιόμετρα από τη Μητρόπολη συναντάει το χωριό Μοσχάτο και από εκεί συνεχίζει μία διαδρομή 4 περίπου χιλιομέτρων που φτάνει έως στην Μονὴ. 

Η Μονὴ Κορώνης παραμένει ανοιχτή κάθε Τρίτη, Πέμπτη και Σάββατο από τις 10.00 π.μ έως τις 14.00 μ.μ και την Κυριακή, από τις 07.00 π.μ έως τις 14.00 μ.μ. 

Η Ιερά Μονὴ Κορώνης,  το 1967 με βασιλικό διάταγμα χαρακτηρίστηκε ως ένα σημαντικό Ιστορικό και Διατηρητέο Μνημείο.

Σήμερα σε αυτήν είναι εγκατεστημένη μία μικρή ανδρώα αδελφότητα μοναχών με επικεφαλής τον Καθηγούμενο Αρχιμανδρίτη Μεθόδιο Κολοβό που προσπαθεί να της ξαναδώσει την παλιά της αίγλη καθώς και να την καταστήσει και πάλι ένα πνευματικό φάρο της Θεσσαλίας, της πατρίδας μας αλλά και της ορθοδοξίας.

Η Μονή Κορώνης Πανηγυρίζει στις 8 Σεπτεμβρίου, στο Γενέσιον της Θεοτόκου, στο οποίο είναι αφιερωμένο το Καθολικό, στις 3 Δεκεμβρίου την Σύναξη της Φλεγομένης και μη Κατακαιομένης Εικόνας της Παναγίας της Παμμακαρίστου, καθώς και στις 4 Δεκεμβρίου, στην μνήμη του Αγίου Σεραφείμ, Αρχιεπισκόπου Φαναρίου και Νεοχωρίου του Θαυματουργού, του οποίου η Τιμία του Κάρα φυλάσσετε στην Μονή.

Τηλέφωνο: (+30) 24410 22250